.
.
Αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι η δημόσια διοίκηση βρίσκεται από δεκαετίες σε βαθιά και γενικευμένη κρίση. Μια κρίση που αναπαράγεται και βαθαίνει παρά τις τυμπανοκρουσίες των εκάστοτε κυβερνήσεων για τον εκσυγχρονισμό της. Στην πραγματικότητα, η δημόσια διοίκηση απλώς αντανακλά το ξεπερασμένο πρότυπο οργάνωσης του κράτους, τις παθογένειες του ελληνικού πολιτικού συστήματος, τον στρεβλό τρόπο ανάπτυξης, καθώς και τις επιδιώξεις των κυβερνήσεων να εξυπηρετήσουν συμφέροντα ασυμβίβαστα με την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου.
Τα κύρια χαρακτηριστικά της κρίσης στην οποία βρίσκεται η δημόσια διοίκηση είναι η συνεχής αποδιοργάνωση, η χαμηλή αποδοτικότητα και η κοινωνική αναποτελεσματικότητα και απορρέουν από φαινόμενα και πρακτικές, όπως η κομματικοποίηση και το ρουσφέτι (στον τρόπο επιλογής και εξέλιξης του προσωπικού, αλλά και στις συναλλαγές με του πολίτες), η υποκατάσταση των υπηρεσιών από τους φορείς της πολιτικής εξουσίας, η έλλειψη ουσιαστικής αποκέντρωσης, προγραμματισμού και οργάνωσης, οι πελατειακές σχέσεις, η αναξιοκρατία, η αδιαφάνεια, η σύγχυση αρμοδιοτήτων, η γραφειοκρατία, η πολυνομία, η έλλειψη λογοδοσίας στην κοινωνία, η ανυπαρξία αξιολόγησης της κοινωνικής της αποτελεσματικότητας κ.ά. Απουσιάζει, μάλιστα, παντελώς ο ουσιαστικός διάλογος με τους πολιτικούς και κοινωνικούς φορείς και ιδιαίτερα με τους εργαζόμενους, οι οποίοι αποτελούν το κλειδί για οποιαδήποτε προσπάθεια μεταρρύθμισης.
Σε αυτή τη δημόσια διοίκηση, εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια το μοντέλο της «διακυβέρνησης» με το οποίο πλέον ο πολίτης αντιμετωπίζεται απλώς ως πελάτης των δημοσίων υπηρεσιών.
Η ριζική μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, όμως, δεν είναι απλώς υπόθεση διακηρύξεων, αλλά απαιτεί ρήξεις με τον κομματισμό, με τις πελατειακές σχέσεις και τα ρουσφέτια (και με τους εκπροσώπους αυτής της κουλτούρας στο εσωτερικό της δημόσιας διοίκησης), αλλά και με την ίδια την αντίληψη του τρόπου ανάπτυξης της χώρας και της λειτουργίας του κράτους. Απαιτεί, δηλαδή, ισχυρή πολιτική βούληση (καθώς και την ανάληψη του σχετικού «πολιτικού κόστους») που ποτέ δεν έδειξαν οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.
Οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, αντί να λάβουν ουσιαστικά μέτρα για τον εκδημοκρατισμό και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, λειτουργούν με βασικό πολιτικό στόχο:
τον περιορισμό του κράτους και την εκχώρηση βασικών αρμοδιοτήτων του δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα
τη μεταφορά του κόστους βασικών κοινωνικών αγαθών (υγεία, παιδεία, ασφάλιση κλπ) από το κράτος στον πολίτη
την εξυπηρέτηση μεγάλων οικονομικών συμφερόντων
την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων
Προκειμένου να υλοποιηθούν ευκολότερα και χωρίς αντιδράσεις οι στόχοι τους, οι κυβερνήσεις υποβαθμίζουν συστηματικά τις λειτουργίες του δημοσίου και παρουσιάζουν ως βασικούς υπευθύνους για την κακή κατάσταση που επικρατεί τους εργαζόμενους. Όχι μόνο δεν έρχονται σε σύγκρουση με τη διαφθορά και την αναξιοκρατία, αλλά αντίθετα την ενισχύουν: οι κάθε λογής σύμβουλοι, η παράκαμψη των υπηρεσιακών δομών, οι κομματικές «εξυπηρετήσεις», ο τρόπος διαχείρισης των κονδυλίων κ.λπ. αναπαράγουν τα νοσηρά φαινόμενα που χαρακτηρίζουν την κρίση που μαστίζει τη δημόσια διοίκηση και αποτελούν το κατάλληλο έδαφος για να αναπτυχθούν φαινόμενα διαφθοράς.
Ταυτόχρονα, ως αντίδοτο για τη θεραπεία της κακοδαιμονίας που μαστίζει τη δημόσια διοίκηση, προβάλλονται πομπώδεις και μεγαλεπήβολες εξαγγελίες και επιχειρείται εφαρμογή επιφανειακών μέτρων «εκσυγχρονισμού» (προγράμματα «Πολιτεία», Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013», διαδικασίες στοχοθεσίας και δεικτών μέτρησης αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας κ.λπ.), που δεν αντιμετωπίζουν όμως τα πραγματικά αίτια της κακοδαιμονίας της δημόσιας διοίκησης.
Η κυβέρνηση της ΝΔ, παρά τις μεγαλόστομες εξαγγελίες για επανίδρυση του κράτους, συνεχίζει την ίδια πολιτική:
Καλύπτει τις θέσεις της υπηρεσιακής ιεραρχίας κατά κύριο λόγο με «ημετέρους», και πραγματοποιεί σειρά ρουσφετολογικών προσλήψεων, αντιμετωπίζοντας και αυτή με τη σειρά της τη δημόσια διοίκηση ως λάφυρο εξουσίας.
Προχώρησε σε μια συντηρητική αναμόρφωση του Υπαλληλικού Κώδικα, ο οποίος όχι μόνο δεν απαντά στα υπαρκτά προβλήματα αδιαφάνειας, αναξιοκρατίας, συγκεντρωτισμού, αναποτελεσματικότητας και κυρίως κομματισμού που μαστίζουν τη δημόσια διοίκηση, αλλά διατηρεί και επιτείνει τη σημερινή κατάσταση.
Στο πολιτικό αυτό πλαίσιο, σε καμία περίπτωση δεν είναι δυνατόν να εξαλειφθούν τα παθογενή χαρακτηριστικά της σημερινή δομής και λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, αλλά αντίθετα:
ο κομματισμός και οι πελατειακές σχέσεις θα συνεχίσουν να δυναμώνουν
οι πολίτες θα διαπιστώνουν καθημερινά ότι οι παρεχόμενες υπηρεσίες και αγαθά θα υποβαθμίζονται ακόμη περισσότερο, ενώ το κόστος τους θα αυξάνει
η θέση των εργαζόμενων στο δημόσιο θα εξακολουθεί να επιδεινώνεται
θα συνεχίσει να επιφέρεται ανεπανόρθωτη ζημιά στην εθνική οικονομία και στο κοινωνικό σύνολο.
Η συνεχής υποβάθμιση και η απαξίωση του ρόλου του δημοσίου και των παρεχομένων από το κράτος κοινωνικών υπηρεσιών, καθώς και η εκχώρηση σημαντικών αρμοδιοτήτων του δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα συντελείται με πολιτικές όπως:
Ο περιορισμός των κοινωνικών δαπανών (παιδεία, υγεία, ασφάλιση, κοινωνικές παροχές κλπ), ενώ παράλληλα και αυτά τα λίγα χρήματα που δίνονται δεσμεύονται σε ένα σύστημα που λειτουργεί υπό δραματικές συνθήκες από άποψη δομής, οργάνωσης και αποτελεσματικότητας.
Η αθρόα σύσταση Ανωνύμων Εταιρειών και η εθνικής σημασίας δημοσίων οργανισμών σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, στο όνομα δήθεν του εκσυγχρονισμού και της ευελιξίας.
Η συνέχιση των λεοντείων συμβάσεων παραχώρησης των μεγάλων έργων σε ιδιώτες και η προώθηση των ΣΔΙΤ.
Άλυτο επίσης παραμένει το ζήτημα της ουσιαστικής αποκέντρωσης, με τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις στην ισόρροπη ανάπτυξη της χώρας, στην ισοτιμία των κατοίκων της περιφέρειας, στη δίκαιη κατανομή του κοινωνικού προϊόντος. Οι Περιφέρειες εξακολουθούν να αποτελούν φορείς του κεντρικού κράτους και όχι αυτοδιοικητικές μονάδες, ενώ στους ΟΤΑ εκχωρούνται αρμοδιότητες χωρίς τους αντίστοιχους πόρους. Ο διορισμένος, κομματικός, Γενικός Γραμματέας εξακολουθεί να κηδεμονεύει την Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και να διαχειρίζεται αυθαίρετα τους πόρους των ευρωπαϊκών προγραμμάτων μαζί με το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών.
Παράλληλα, η διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων και η αξιοποίηση των διατιθέμενων πόρων εξακολουθεί να γίνεται με αδιαφάνεια, μέσα από Ανώνυμες Εταιρείες, χωρίς τη συμμετοχή της δημόσιας διοίκησης.
Στο πλαίσιο του τρόπου λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης είναι πολύ εύκολη, αλλά συνάμα και απλουστευτική, η απόδοση της ευθύνης στους ίδιους τους δημοσίους υπαλλήλους. Βέβαια φαινόμενα όπως η αδιαφορία, η τεμπελιά, το βόλεμα, η συνδιαλλαγή κ.λπ. δεν είναι ξένα στη δημόσια διοίκηση, η γενικευμένη μομφή όμως όχι μόνο αδικεί τους ευσυνείδητους εργαζόμενους, αλλά επίσης τους αφαιρεί την αναγκαία κοινωνική στήριξη και αναγνώριση που χρειάζονται κάθε φορά που και οι ίδιοι συγκρούονται με φαινόμενα διαφθοράς και αναποτελεσματικότητας στο χώρο εργασίας τους.
Για την ουσιαστική ανατροπή αυτής της κατάστασης πρέπει να καταπολεμηθούν οι βασικοί παράγοντες που καλλιεργούν την κουλτούρα της αδιαφορίας και της μειωμένης αποτελεσματικότητας, οι οποίοι κατά τη γνώμη μας πρέπει να αναζητηθούν:
στην αναξιοκρατία και την κομματικοποίηση στις προσλήψεις και στην υπηρεσιακή εξέλιξη. Στην ισοπέδωση και την απαξίωση της γνώσης του προσωπικού.
στην απουσία συγκεκριμένων ποιοτικών και ποσοτικών στόχων (που θα είναι δημοσιοποιημένοι και θα ελέγχονται) για κάθε δημόσια υπηρεσία
στην αποτροπή ανάπτυξης πρωτοβουλίας και στην αποθάρρυνση διατύπωσης άποψης στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων του υπαλλήλου, στοιχειοθετημένης μάλιστα στο γνωστικό του αντικείμενο και ενισχυμένης με την εμπειρία του
στην παράκαμψη των υπαλλήλων από κάθε διαδικασία χάραξης σχεδιασμού και στην υποκατάσταση του ουσιαστικού έργου των υπηρεσιών από κυβερνητικούς συμβούλους αμφίβολης επάρκειας και αποτελεσματικότητας
στη μη αξιοποίηση ικανών υπαλλήλων, με εξειδικευμένες γνώσεις, στις κατάλληλες θέσεις
στην αποκοπή των υπαλλήλων από οποιαδήποτε ροή πληροφοριών και συμμετοχή σε συνολικούς άξονες δράσης και στον περιορισμό τους σε ένα στενό και μικρής εμβέλειας πλαίσιο.
Παράλληλα, ο περιορισμός των προσλήψεων μόνιμου προσωπικού έχει συνοδευτεί με την πρόσληψη εργαζομένων με ελαστικές μορφές απασχόλησης, κάτι που έχει αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο στους ίδιους, αλλά και στη λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών. Έτσι, σήμερα η μόνιμη σχέση εργασίας έχει περιοριστεί και για την κάλυψη πάγιων αναγκών προσλαμβάνονται συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου, συμβασιούχοι έργου, ωρομίσθιοι, εργαζόμενοι σε STAGE κ.λπ. Μέσω τέτοιων προσλήψεων οι κυβερνήσεις (ΝΔ και ΠΑΣΟΚ) κρατούν όμηρους χιλιάδες εργαζόμενους και ενισχύουν τα πελατειακά τους δίκτυα σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος.
Η ανατροπή της μόνιμης, ενιαίας σχέσης εργασίας στο δημόσιο επιχειρήθηκε, μάλιστα, να πάρει και συνταγματικά χαρακτηριστικά, με την προώθηση της αναθεώρησης του άρθρου 103 του Συντάγματος, προσπάθεια η οποία, μετά τη ματαίωση της συνταγματικής αναθεώρησης, συνεχίζεται με άλλους τρόπους (π.χ. με νομοθετικές ρυθμίσεις).
Την ίδια ώρα, η οικονομική υποβάθμιση του προσωπικού συνεχίζεται και εντείνεται, καθώς οι πραγματικές «αυξήσεις» των τελευταίων τεσσάρων χρόνων υπολείπονται ακόμη και του επίσημου πληθωρισμού. Ταυτόχρονα, οι εξαγγελίες του ίδιου του πρωθυπουργού για νέο μισθολόγιο μεταφέρονται από χρόνο σε χρόνο, με αποτέλεσμα να συνεχίζεται η πολιτική των επιδομάτων και να φαλκιδεύονται οι βασικές και συντάξιμες αποδοχές.
Η αντιμετώπιση όλων αυτών των προβλημάτων (τα οποία δεν δικαιολογούν σε καμία περίπτωση την εμφάνιση νοσηρών φαινομένων, την καλλιεργούν όμως) αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτευχθεί το ποιοτικό άλμα που έχει ανάγκη ο δημόσιος τομέας.
Η δημόσια διοίκηση πλήττεται επίσης από χρόνια προβλήματα αδιαφάνειας, καθώς και πλημμελών και αναποτελεσματικών ελέγχων, με βασικά αίτια:
τον κομματισμό και την υποκατάσταση της διοικητικής ιεραρχίας από εξωθεσμικά πρόσωπα
τη απόκρυψη, από την εκτελεστική εξουσία, στόχων, πληροφοριών και κρίσιμων δραστηριοτήτων
την επιβολή του απορρήτου σε αρκετές δραστηριότητες του κράτους (ιδίως στις προμήθειες, τις ένοπλες δυνάμεις, τη δημόσια τάξη, την εξωτερική πολιτική)
στο συγκεντρωτισμό στη δομή και λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών και στις επικαλύψεις αρμοδιοτήτων
στη μη συμμόρφωση της δημόσιας διοίκησης σε αποφάσεις θεσμών ελέγχου (Συνήγορος του Πολίτη, Διοικητικά Δικαστήρια, Επιθεωρητές Δημόσιας Διοίκησης κ.λπ.).
Βασικός στόχος της δημόσιας διοίκησης είναι η παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες, όμως συχνά αυτή στη σημερινή της μορφή (χαοτική νομοθεσία, αδιαφάνεια, γραφειοκρατία κ.λπ.) γίνεται απροσπέλαστη και ταλαιπωρεί τους πολίτες-χρήστες.
Δύο στοιχεία συνθέτουν την αιτία των τεταμένων σχέσεων ανάμεσα στη δημόσια διοίκηση και στον πολίτη:
η ίδια η πολιτική που καλείται κάθε φορά να εφαρμόσει η διοίκηση και που καθορίζει τον τύπο των σχέσεών της με τον πολίτη
οι ελλείψεις σε τεχνικούς εκσυγχρονισμούς που θα κάνουν πιο αποτελεσματική την παροχή υπηρεσιών.
Υπάρχουν, βεβαίως, αρκετά μέτρα που έχουν ληφθεί και εφαρμοστεί όσον αφορά τις υποδομές (κτίρια, εξοπλισμός) και την εξυπηρέτηση του πολίτη (Κ.Ε.Π., ηλεκτρονική εξυπηρέτηση, κωδικοποίηση νομοθεσίας, χρήση νέων τεχνολογιών κ.ά.), που είναι χρήσιμα και αναγκαία και θα έπρεπε να είναι αυτονόητη η εφαρμογή τους, χωρίς πολλές τυμπανοκρουσίες. Ταυτόχρονα όμως παραμένουν και πολλές αδυναμίες.
Είναι αναγκαία λοιπόν η περαιτέρω ενίσχυση αυτών των μέτρων και η εν γένει αξιοποίηση όσων προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία. Ας έχουμε πάντως υπόψη ότι η τεχνολογία δεν αρκεί για να μεταμορφώσει τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, δεδομένου ότι η εξυπηρέτηση των αναγκών του πολίτη πριν απ' όλα εξαρτάται από την ασκούμενη πολιτική και από τη διεύρυνση και όχι τη συρρίκνωση του κοινωνικού χαρακτήρα των δημόσιων υπηρεσιών, ώστε και οι νέες τεχνολογίες να έχουν πραγματικό και όχι εικονικό πεδίο εφαρμογής.
Είναι βέβαιο ότι η σημερινή κατάσταση της δημόσιας διοίκησης λειτουργεί ανασταλτικά σε κάθε απόπειρα ανασυγκρότησης και εκσυγχρονισμού της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Αντίθετα, το μόνο που εξυπηρετεί είναι η αναπαραγωγή της παραοικονομίας, των πελατειακών σχέσεων, των αθέμιτων συναλλαγών και της συνολικής υποβάθμισης της χώρας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν υπερασπίζεται τη σημερινή κατάσταση και πιστεύει ότι η αναβάθμιση και ριζική αλλαγή της δημόσιας διοίκησης αποτελεί αδήριτη ανάγκη. Η απάντηση όμως δεν είναι η διάλυση και ιδιωτικοποίηση του δημόσιου τομέα.
Χρειάζεται ένα νέο πρότυπο δημόσιας διοίκησης, που θα απευθύνεται σε πολίτες και όχι σε πελάτες. Γι' αυτό και αξιώνουμε ένα πλαίσιο πολιτικής που θα στοχεύει στην εξυπηρέτηση του πολίτη και στην καταπολέμηση της πολυεπίπεδης διαφθοράς, στην αξιοποίηση των υλικών πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού της διοίκησης, σε ένα συνεκτικό σύστημα κεντρικής - περιφερειακής - τοπικής διοίκησης που θα δημιουργεί και τις προϋποθέσεις δημοκρατικού συλλογικού ελέγχου.
Πάνω απ' όλα όμως η πρότασή μας αποσκοπεί στην εξάλειψη των παθογενειών, στην οριστική απαλλαγή της δημόσιας διοίκησης από κάθε είδους κυβερνητική-κομματική εξάρτηση και στη θεσμοθέτηση αντικειμενικών και αξιοκρατικών διαδικασιών που θα τα διασφαλίζουν.
Η πρότασή μας βρίσκεται σε ευθεία αντιπαράθεση με το σημερινό μοντέλο της δημόσιας διοίκησης:
Στη διοίκηση των κλειστών κυκλωμάτων, των στεγανών, της απορρητομανίας, των κομματικών επιταγών και σκοπιμοτήτων, των υπουργικών εντολών, της απουσίας στοιχειώδους συντονισμού ανάμεσα στα υπουργεία, της τυπολατρείας και του νομικισμού αντιπαραθέτουμε:
μια λειτουργία που να βασίζεται στη δημοσιοποίηση των επιδιωκόμενων στόχων, στη διαφάνεια, στη συμμετοχή και στον λαϊκό έλεγχο, στην αυτοτέλεια της δημόσιας διοίκησης από κομματικές παρεμβάσεις, ώστε να αποκλειστεί το ρουσφέτι και οι «εξυπηρετήσεις».
Στην υπερσυγκεντρωτική διοίκηση, την ανορθολογικά οργανωμένη και με αλληλοκαλύψεις αντικειμένων και αρμοδιοτήτων στα διάφορα υπουργεία, όπου οι στόχοι υποτάσσονται στην υφιστάμενη οργάνωση, αντιπαραθέτουμε:
Διοίκηση ορθολογικά οργανωμένη με βάση τους επιδιωκόμενους στόχους, αξιοποιώντας τις σύγχρονες μεθόδους οργάνωσης
Ένα νέο επιτελικό και ουσιαστικό ρόλο των κεντρικών υπουργείων
Διοίκηση αποκεντρωμένη στο κατώτατο δυνατό επίπεδο, ώστε να βρίσκεται κοντά στις ανάγκες των πολιτών, με ουσιαστική μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και των ανάλογων πόρων.
Στο μοντέλο των σημερινών δημοσίων υπαλλήλων αντιπαραθέτουμε:
Ένα νέο ρόλο, με νέα δικαιώματα και ουσιαστικές ευθύνες, αλλά και με πραγματική λογοδοσία. Δικαιώματα συμμετοχής σε όλες τις διαδικασίες που αφορούν την οργάνωση και λειτουργία της υπηρεσίας τους και ελέγχου της πορείας των προγραμμάτων και της δουλειάς τους, ώστε να αξιοποιούνται οι γνώσεις, οι ικανότητες και οι πρωτοβουλίες τους.
Στη σημερινή, εχθρική προς τον πολίτη δημόσια διοίκηση, αντιπαραθέτουμε:
μια δημόσια διοίκηση που θα απευθύνεται σε πολίτες και όχι σε πελάτες
μια δημόσια διοίκηση προσανατολισμένη στην εξυπηρέτηση των πάσης φύσεως αναγκών των πολιτών
Η μετάβαση σε μια δημόσια διοίκηση με στόχους και αποτελέσματα είναι όντως το δυσκολότερο εγχείρημα μιας δημοκρατικής μεταρρύθμισης που θα έχει ως κέντρο την εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών των πολιτών. Ο ανασχεδιασμός της διοίκησης, για να είναι ουσιαστικός και να έχει πραγματικά αποτελέσματα, προϋποθέτει τη ριζική εξάλειψη των ενδημικών προβλημάτων της. Για τη βελτίωση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας υπηρεσιών και υπαλλήλων, δεν αρκούν η θεσμοθέτηση δεικτών μέτρησης αποτελεσμάτων ή οι έρευνες αποδοτικότητας. Η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα εξαρτώνται πριν απ' όλα από τη δομή και λειτουργία της ίδιας της δημόσιας διοίκησης. Σημαντικός βεβαίως είναι και ο ρόλος του ανθρώπινου δυναμικού, στην απόδοση του οποίου επιδρούν αρνητικά παράγοντες, όπως η αναξιοκρατία, η ετεροαπασχόληση, η μη συμμετοχή του υπαλλήλου στο συνολικά παραγόμενο έργο, οι ισοπεδωτικές αμοιβές κλπ.
Χαρακτηριστικό στοιχείο πάντως της προχειρότητας με την οποία αντιμετωπίζει το θέμα αυτό η κυβέρνηση, αλλά και του αποπροσανατολισμού που συνακόλουθα δημιουργεί, είναι το γεγονός ότι οι ίδιες οι δέσμες μέτρων που προσπαθεί να προωθήσει σχετικά με τη διαδικασία μέτρησης της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας προϋποθέτει τον καθορισμό στρατηγικών στόχων, τους οποίους η ίδια δεν παρουσιάζει. Είναι γνωστό εξάλλου ότι ελλείπει παντελώς η έννοια του προγραμματισμού-σχεδιασμού σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης, πολύ περισσότερο τώρα που ο ουσιαστικός της ρόλος περιορίζεται συνεχώς. Συνεπώς το όλο θέμα θα εκφυλιστεί σε επιφανειακές και ανούσιες αναζητήσεις εύρεσης δεικτών μέτρησης, δευτερεύουσας προφανώς σημασίας, και ευκαιριακών στόχων που καμία σχέση δεν θα έχουν με το ουσιαστικό έργο των υπηρεσιών.
Εξασφάλιση, αναβάθμιση και ενίσχυση του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα των δημοσίων υπηρεσιών, ώστε να βελτιώσουν την ποιότητα των παρεχομένων κοινωνικών υπηρεσιών, προκειμένου να καλύπτουν τις διευρυμένες ανάγκες των πολιτών.
Αύξηση των πόρων, για την αποτελεσματική λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών.
Εεπανακαθορισμός των αρμοδιοτήτων της κεντρικής διοίκησης, άρση των αλληλοεπικαλύψεων μεταξύ των υπουργείων και συγχωνεύσεις όσων δεν χρειάζεται να είναι αυτόνομα.
Περιορισμός της κεντρικής διοίκησης στον καθορισμό των βασικών αναπτυξιακών στόχων, στο συντονισμό του κοινωνικού και οικονομικού προγραμματισμού, στον εθνικό χωροταξικό σχεδιασμό, στην κατανομή επενδύσεων και πόρων κατά κλάδους και περιφέρειες, στη χάραξη κατευθυντήριων γραμμών, στα θέματα περιβαλλοντικής, κοινωνικής και εκπαιδευτικής πολιτικής.
Ουσιαστική διοικητική αποκέντρωση, με σημαντική εκχώρηση αρμοδιοτήτων και πόρων στους ΟΤΑ και θεσμοθέτηση αιρετής Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Κατάρτιση βραχυπρόθεσμου και μεσοπρόθεσμου αναπτυξιακού προγράμματος οικονομικής και περιφερειακής πολιτικής με αιχμή τα θέματα περιβάλλοντος, λειψυδρίας, ενεργειακής πολιτικής, προστασίας και ανάπτυξης του δασικού και ορυκτού πλούτου της χώρας.
Σαφής καθορισμός των πολιτικών στόχων που καλείται να υλοποιήσει κάθε τομέας της δημόσιας διοίκησης και ορισμός ποιοτικών και ποσοτικών κριτηρίων για την αποτίμηση του αποτελέσματος.
Επαναξιολόγηση του ρόλου, της δομής και της λειτουργίας κάθε υπηρεσίας, ώστε να καταρτιστεί εκ νέου προγραμματισμός με βάση τους στόχους της υπηρεσίας, με τη συμμετοχή των ίδιων των υπηρεσιών, των σωματείων των εργαζομένων, των επαγγελματικών και επιστημονικών ενώσεων που σχετίζονται με το αντικείμενο της υπηρεσίας, με ειδικούς επιστήμονες κ.λπ.
Ολοκληρωμένη αξιοποίηση της πληροφορικής σε όλους τους τομείς της δημόσιας διοίκησης.
Ανάπτυξη των τομέων έρευνας και προγραμματισμού του δημοσίου, με την αξιοποίηση κατάλληλου επιστημονικού δυναμικού και της διεθνούς εμπειρίας
Σαφής διάκριση της κυβερνητικής λειτουργίας από τη διοικητική, εξασφάλιση της αυτοτέλειας της δημόσιας διοίκησης από κομματικές παρεμβάσεις, ως συμβολή στον εξοστρακισμό των κομματικών μηχανισμών, του ρουσφετιού και των πελατειακών σχέσεων.
Αποκατάσταση πλήρους αξιοκρατίας στις προσλήψεις και καθιέρωση ενός διαφανούς, αντικειμενικού και αξιοκρατικού συστήματος προσλήψεων στο δημόσιο, ενιαίου για όλες τις δημόσιες υπηρεσίες, οι βασικές αρχές του οποίου πρέπει να είναι: θεσμοθέτηση επιτροπών προσλήψεων ανά φορέα για τον έλεγχο και την καταγραφή των αναγκών του κάθε φορέα σε προσωπικό, με συμμετοχή εκπροσώπων της διοίκησης, του συνδικαλιστικού κινήματος, κοινωνικών φορέων των πολιτών - χρηστών
Κάλυψη των πραγματικών αναγκών των δημόσιων υπηρεσιών
Υπαγωγή όλων των εργαζομένων σε σταθερή, ενιαία, μόνιμη σχέση εργασίας. Κατάργηση των καταχρηστικών συμβάσεων έργου και χρόνου, που χρησιμοποιούν οι κυβερνήσεις για να κρατούν όμηρους τους εργαζόμενους.
Αναβάθμιση και εκδημοκρατισμός της σύνθεσης και λειτουργίας των υπηρεσιακών συμβουλίων - εξασφάλιση αντικειμενικότητας στις υπηρεσιακές μεταβολές και στην επιλογή των θέσεων της διοικητικής ιεραρχίας.
Αναβάθμιση και αποτελεσματική λειτουργία του θεσμού «ολομελειών» ανά οργανική μονάδα (διεύθυνση και τμήμα), για την ενίσχυση της συμμετοχής των εργαζομέων στον προγραμματισμό και τη βελτίωση της υπηρεσίας.
Ορθολογική οργάνωση με βάση συγκεκριμένο και μακρόπνοο σχεδιασμό, αξιοποιώντας τις σύγχρονες μεθόδους οργάνωσης.
Εκπαίδευση, συνεχής ενημέρωση, επιμόρφωση και δημιουργική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.
Ουσιαστική αναβάθμιση του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης, με γενναία αύξηση πόρων για την επιμόρφωση, τον ανασχεδιασμό των τμημάτων του, τη στενότερη επαφή με τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ, τη δυνατότητα πρόσβασης στην επιμόρφωση όλων των υπαλλήλων, την πρόβλεψη πλήρους και αξιοκρατικής αξιοποίησης των αποφοίτων των σχολών του.
Προώθηση νέου μισθολογίου που θα αίρει τις σημερινές ανισότητες -απόρροια της άναρχης επιδοματικής πολιτικής- αλλά και θα παίρνει υπόψη τα ουσιαστικά προσόντα και το παραγόμενο έργο. Ουσιαστική εφαρμογή του θεσμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων στο δημόσιο.
Ανεμπόδιστη πληροφόρηση των πολιτών για τις αποφάσεις της διοίκησης και περιορισμός του απορρήτου μόνο σε θέματα που σχετίζονται στενά με την ασφάλεια και την άμυνα της χώρας.
Θεσμοθέτηση Επιτροπών Κοινωνικού Ελέγχου ανά φορέα (με τη συμμετοχή υπηρεσιακών παραγόντων, αιρετών εκπροσώπων των εργαζομένων, ενός Συμβούλου ή Παρέδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και εκπρόσωπων των επαγγελματικών και επιστημονικών οργανώσεων που σχετίζονται με την αντίστοιχη δημόσια υπηρεσία), με αρμοδιότητες:
(α) το χειρισμό των διοικητικών προσφυγών (έλεγχος νομιμότητας, αλλά και ουσιαστικής ορθότητας οποιασδήποτε εκτελεστής πράξης της διοίκησης)
(β) τον έλεγχο της απόδοσης των δημοσίων υπηρεσιών και της προώθησης του έργου τους
(γ) τον έλεγχο και την καταγραφή των αναγκών κάθε φορέα σε προσωπικό
(δ) τη σύνταξη εκθέσεων προς την Επιτροπή Κοινωνικού Ελέγχου Δημόσιας Διοίκησης, που προβλέπεται από το Ν. 1735/87, αλλά έχει παραμείνει ανενεργή.
Ανασύνθεση και ενεργοποίηση της Επιτροπής Κοινωνικού Ελέγχου Δημόσιας Διοίκησης, με μέτρα εκσυγχρονισμού της λειτουργίας της και με υποχρέωση να συνθέτει σε κεντρικό επίπεδο τα πορίσματα των τοπικών επιτροπών Κοινωνικού Ελέγχου, καθώς και να συντάσσει Έκθεση που θα συζητείται στην Ολομέλεια της Βουλής.
Ενδυνάμωση του Συνηγόρου του Πολίτη.
Υποχρέωση συμμόρφωσης της δημόσιας διοίκησης προς τις αποφάσεις θεσμών ελέγχου (Συνήγορος του Πολίτη, διοικητικά δικαστήρια, επιθεωρητές δημόσιας διοίκησης κλπ.).
Ενδυνάμωση του κοινοβουλευτικού ελέγχου και ακρόαση από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή όχι μόνο όσων προβλέπεται να καταλάβουν θέσεις προέδρου, διευθύνοντος συμβούλου κ.λπ. σε ΔΕΚΟ και τράπεζες, αλλά και των γενικών διευθυντών και συντονιστών της δημόσιας διοίκησης.
Συζήτηση στην ολομέλεια της Βουλής, σε ετήσια βάση, των εκθέσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του Συμβουλίου της Επικρατείας και της Επιτροπής Κοινωνικού Ελέγχου Δημόσιας Διοίκησης (με βάση τα πορίσματα των τοπικών Επιτροπών Κοινωνικού Ελέγχου).
Αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για την αναβάθμιση του κοινωνικού χαρακτήρα των δημοσίων υπηρεσιών, τον έλεγχο των αποτελεσμάτων της ασκούμενης πολιτικής, την αύξηση της ταχύτητας και την απλούστευση των συναλλαγών των πολιτών.
Κωδικοποίηση της νομοθεσίας και άρση των επικαλύψεων των αρμοδιοτήτων των διαφόρων φορέων και απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών ώστε να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της πολυνομίας, που δημιουργεί σύγχυση όχι μόνο στο χρήστη, αλλά πολλές φορές και στον χειριστή δημόσιο υπάλληλο.
Ενίσχυση της έγκαιρης και σωστής πληροφόρησης των πολιτών (γραφεία πληροφοριών ανά υπηρεσία, έκδοση ενημερωτικών φυλλαδίων, ολοκληρωμένη ηλεκτρονική τεκμηρίωση των πληροφοριών, παροχή πληροφόρησης στο διαδίκτυο, δυνατότητα ηλεκτρονικών/τηλεφωνικών συναλλαγών κλπ.).
Ουσιαστική ενίσχυση του πλαισίου έγκαιρης και σωστής πληροφόρησης των πολιτών (συγκρότηση ανά υπηρεσία γραφείων πληροφοριών και ενημέρωσης του πολίτη για τις αναγκαίες ενέργειες που απαιτούνται για τη διεκπεραίωση μιας υπόθεσης, έκδοση από κάθε υπηρεσία ενημερωτικών φυλλαδίων με τις απαιτούμενες διαδικασίες για την προώθηση μιας υπόθεσης, ολοκληρωμένη ηλεκτρονική τεκμηρίωση των πληροφοριών που ενδιαφέρουν τους πολίτες κλπ.).
Ειδικότερα για τους τομείς των Πολεοδομιών και Οικονομικών Εφοριών, όπου παρατηρούνται ο μεγαλύτερος όγκος συναλλαγών με τους πολίτες και τα περισσότερα προβλήματα ως προς την εξυπηρέτησή τους, προτείνονται τα εξής:
Απλοποίηση-κωδικοποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας, ώστε να εξασφαλίζεται ένας ενιαίος τρόπος εφαρμογής της χωρίς υποκειμενικές κρίσεις και ερμηνείες
Νομική υποστήριξη των υπηρεσιών
Ανάληψη από την κεντρική διοίκηση του ΥΠΕΧΩΔΕ επιτελικών αρμοδιοτήτων στην κατεύθυνση της αποτελεσματικής υποστήριξης του έργου των αποκεντρωμένων πολεοδομικών υπηρεσιών (άμεση προώθηση πολεοδομικής νομοθεσίας, υποβοήθηση στην αντιμετώπιση των δύσκολων προβλημάτων που κάθε φορά προκύπτουν, ειδική επιμόρφωση των υπαλλήλων κλπ)
Εξοπλισμός τους με την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή
Αντιμετώπιση της διαπιστωμένης υποστελέχωσης των υπηρεσιών με προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, ώστε να μη συσσωρεύονται οι υποθέσεις και να διεκπεραιώνονται γρήγορα και αποτελεσματικά
Να υιοθετηθεί η πρόταση που έχει επεξεργαστεί το ΤΕΕ για την ηλεκτρονική πολεοδομία, κάτι το οποίο -εκτός από την εξυπηρέτηση του πολίτη- θα συμβάλει και στην υπόθεση της διαφάνειας
Εφαρμογή μέτρων και διαδικασιών με στόχο:
Την απλοποίηση κάθε σχετικής γραφειοκρατίας
Την πλήρη μηχανοργάνωση όλων των αντίστοιχων υπηρεσιών και διαδικασιών, ενταγμένη στον γενικότερο σχεδιασμό μηχανοργάνωσης της διοίκησης, και τη δυνατότητα διασύνδεσής τους με τράπεζες, μεγάλους οργανισμούς κλπ.
Τον προγραμματισμό και τη λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων, ώστε μέσα σε ένα χρονικό ορίζοντα και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα να μην απαιτείται η μετάβαση του πολίτη στην Εφορία για τη διεκπεραίωση των φορολογικών του υποθέσεων παρά μόνο για ειδικούς ή έκτακτους λόγους αλλά αυτή να γίνεται μέσω τηλεφώνου, τηλεομοιοτυπίας (fax), διαδικτύου κλπ.
Την καθιέρωση υποχρέωσης για συλλογή κάθε δικαιολογητικού ή στοιχείου που είναι απαραίτητο στην επαφή με τον πολίτη από άλλες υπηρεσίες και φορείς του Δημοσίου (Τράπεζες, Ταμεία κλπ.)
Την καθιέρωση ενός μόνο αριθμού που θα αντικαταστήσει τους αριθμούς ταυτότητας, φορολογικού μητρώου, μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) κλπ. και χορήγησή του από φορέα της Αυτοδιοίκησης.
.