Γιάννης Χαλικιόπουλος
Τα συνδικάτα πόλος αντίστασης
Τα σύννεφα όχι μόνο έχουν πυκνώσει στο κοινωνικό τοπίο, αλλά έχουν απελευθερώσει δριμύτατες καταιγίδες, που πλήττουν τους εργαζόμενους
Κυβέρνηση και εργοδότες έχουν κλιμακώσει μια αφάνταστα σκληρή επίθεση. Το ένα αντεργατικό μέτρο διαδέχεται το άλλο, και όλα μοιάζουν ότι αποτελούν ένα μέρος από ένα ενιαίο «παζλ». Η επίθεση αυτή έχει σχεδιαστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσα από την περιβόητη στρατηγική της Λισσαβόνας και εφαρμόζεται και στη χώρα μας με τρόπο υποδειγματικό, με μοιρασμένους ρόλους του «τριγώνου» κυβέρνησης – εργοδοτών – αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Η κυβέρνηση άνοιξε το θέμα παραβίασης των συμβάσεων με ωμό τρόπο, με τη διευθέτηση του ωραρίου και τις υπερωρίες, το ασφαλιστικό των τραπεζών, τους κανονισμούς των ΔΕΚΟ, την κατάργηση των δικαιωμάτων της νέας γενιάς.
Οι εργοδότες πήραν τη σκυτάλη σκεπτόμενοι ότι αφού η κυβέρνηση παραβιάζει τις συμβάσεις, γιατί να μην κάνουμε και εμείς το ίδιο; Έτσι έχουν πυκνώσει τις απολύσεις, κλείνουν εργοστάσια, υποβάλλουν δεκάλογους προνομίων και αιτημάτων τα οποία ακυρώνουν πλήθος δικαιωμάτων και τον ρόλο των συνδικάτων. Οι εξωφρενικές απαιτήσεις τους καμιά σχέση δεν έχουν ούτε με την ανάπτυξη, ούτε με την αντιμετώπιση της ανεργίας, ούτε με την «ανταγωνιστικότητα». Αποκλειστικό στόχο έχουν την αύξηση της κερδοφορίας τους, διαλύοντας το σύστημα διαπραγμάτευσης και εργασιακών σχέσεων που έχει δομηθεί στη χώρα μας. Οι τραπεζίτες ακολουθούν, και απαιτούν πλέον πλήρη κατάργηση της κλαδικής σύμβασης των τραπεζοϋπαλλήλων.
Το ΠΑΣΟΚ, αφού πέρασε σωρεία αντεργατικών μέτρων την περίοδο της διακυβέρνησής του, σήμερα σιωπά ή συναινεί αποκαλύπτοντας έτσι ότι ο δικομματισμός στη χώρα μας είναι εναρμονισμένος με αυτή τη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα που έχουμε μπροστά μας.
Συνεπώς σήμερα έχουμε ένα πολιτικό και οικονομικό σκηνικό, το οποίο θέτει νέες ευθύνες αλλά και δραματικά ερωτήματα στο συνδικαλιστικό κίνημα.
Τι κάνουμε; Ακολουθούμε μια μοιρολατρική στάση με επίκληση των εξαιρετικά μεγάλων και υπαρκτών δυσκολιών και συμβιβαζόμαστε με την επιδίωξη κάποιων διορθωτικών κινήσεων μήπως και σώσουμε τίποτε; Ή ακολουθούμε μια γραμμή ρήξης με αυτή την πολιτική με όρους κινήματος;
Η δεύτερη «γραμμή» είναι πιο δύσκολη αλλά μακροπρόθεσμα πιο αποτελεσματική, και αυτή θεωρούμε ότι πρέπει να ακολουθήσει το συνδικαλιστικό κίνημα.
Η υπεράσπιση όμως αυτής της λογικής, απαιτεί μια εντελώς διαφορετική στάση των κεντρικών συνδικάτων, τα οποία σε τέτοιες περιόδους έχουν έναν σημαντικό πολιτικοσυντονιστικό ρόλο να παίξουν, παρ' ότι το «παιχνίδι» από κάθε άποψη θα παιχθεί στους χώρους δουλειάς, στα πρωτοβάθμια σωματεία, με διαδικασίες βάσης από ένα ισχυρό κίνημα των από κάτω.
Η πορεία αυτή απαιτεί πρώτα απ' όλα την πολιτική αποκάλυψη και των υπευθύνων, των συνεπειών, αλλά και των αιτιών αυτής της πρόκλησης απέναντι στους εργαζόμενους. Προϋποθέτει την αποκάλυψη και αποδυνάμωση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Ιδιαίτερα απαιτεί την ιδεολογική κατακεραύνωση του ΣΕΒ, ο οποίος επιχειρεί να νομιμοποιηθεί ως συντελεστής καταπολέμησης της ανεργίας, όταν το μοναδικό και αποκλειστικό του μέλημα είναι πώς θα αξιοποιήσει την ανεργία για να ικανοποιήσει τα δικά του ταξικά αιτήματα.
Είναι λυπηρό ότι η πλειοψηφία της ΓΣΕΕ με τους χειρισμούς της άφησε να δημιουργηθεί μία πλαστή εικόνα μέσα από την Εθνική Επιτροπή Απασχόλησης, όπου το μόνο που έμεινε ως «λύση» είναι τα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης, τα οποία υπονομεύουν τις κλαδικές συμβάσεις, αλλά εμφανίζονται λίγο ως πολύ σαν σωτηρία των προβληματικών περιοχών.
Λες και μπορείς να δημιουργείς μικρές οάσεις διατηρώντας απείραχτη την αντεργατική νεοφιλελεύθερη πολιτική, που είναι η αιτία της κακοδαιμονίας στην απασχόληση.
Τα δεύτερο είναι το πλαίσιο των στόχων. Απαιτείται μία νέα ατζέντα στόχων αμυντικών αλλά και επιθετικών, που θα διακρίνεται από τις συμβιβαστικές μινιμαλιστικές λογικές της συμμαχίας ΠΑΣΚΕ - ΔΑΚΕ αλλά και από τον μαξιμαλισμό του ΠΑΜΕ, το οποίο λίγο ως πολύ μας συνιστά τον ιδεολογικό ακροβατισμό του να ξεπεράσουμε τον καπιταλισμό με συλλογικές συμβάσεις.
Το τρίτο είναι το θέμα της ενότητας. Η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Η διάσπαση της κοινής δράσης αντικειμενικά εξυπηρετεί το κεφάλαιο, όποια αριστερή επένδυση και αν δίνεται σ' αυτή την πρακτική. Η πολιτική συμβιβαστικών χειρισμών και χαμηλών τόνων που ακολουθούν ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ αποτρέπει την αγωνιστική ενότητα.
Πρέπει όλοι μας να κάνουμε «βήματα μπροστά» ώστε να επανασυγκολλήσουμε με στέρεα υλικά την απαραίτητη αγωνιστική ενότητα της τάξης μας.
Τέταρτο: Τα αιτήματα του συνδικαλιστικού κινήματος πρέπει να συναρθρώνονται σε εναλλακτικές οικονομικές, κοινωνικές και αναπτυξιακές λύσεις. Πρέπει να επεξεργαστούμε τους άξονες μιας νέας πρότασης οι οποίοι να «εμβολιάζουν» και τους πολιτικούς χώρους, τουλάχιστον όσους αναζητούν την εναλλακτικότητά τους στο αντίθετο στρατόπεδο του νεοφιλελευθερισμού.
Την κρίσιμη περίοδο που διανύουμε λοιπόν απαιτείται η μέγιστη δυνατή και καλά οργανωμένη αγωνιστική δραστηριοποίηση και ανασυγκρότηση του συνδικαλιστικού κινήματος, με αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων, για να μπορέσει να παίξει τον ρόλο του ως ο φορέας μιας πολύμορφης αντίστασης αλλά και εναλλακτικής προοπτικής.
Γιάννης Χαλικιόπουλος
Μέλος της Διοίκησης του Εργατικού Κέντρου Κέρκυρας
και μέλος της Γραμματείας της Ν.Ε. Κέρκυρας του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ
