Διονύσης Στραβοράβδης
Ευρωπαϊκή ενοποίηση:
Η αναζωογόνηση του ευρωπαϊκού οράματος απαιτεί ριζικά διαφορετική πορεία από τη σημερινή
Συμπληρώθηκε, την προηγούμενη εβδομάδα, μισός αιώνας από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης (25 Μαρτίου 1957), με την οποία ιδρύθηκε η ΕΟΚ, και ξεκίνησε η διαδικασία της Ευρωπαϊκής ενοποίησης. Η ενοποίηση αυτή, εκτιμώντας τις πολιτικές της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι βρίσκεται σε κρίση. Και η επέτειος των 50χρονων είναι ευκαιρία για έναν δημόσιο διάλογο για τα αίτια της κρίσης και την πορεία προς το μέλλον.
Στη διάρκεια των τελευταίων 50 χρόνων το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης -ένα ιστορικά πρωτότυπο εγχείρημα- επηρεάστηκε καθοριστικά και σημαδεύτηκε από μεγάλες αλλαγές στην παγκόσμια και στην ευρωπαϊκή ήπειρο, που γέννησαν ελπίδες, αλλά και μεγάλους κινδύνους, όπως η νίκη των λαών κατά της αποικιοκρατίας, ο ψυχρός πόλεμος και η πυρηνική απειλή, η ραγδαία οικολογική υποβάθμιση, η κατάργηση του διπολισμού, η κατάρρευση των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού», η αξίωση των ΗΠΑ για τη μονοπολική διεύθυνση του κόσμου στο πλαίσιο της λεγόμενης «νέας τάξης πραγμάτων».
Οι δυνάμεις που διαχειρίστηκαν την πορεία ενοποίησης της Ευρώπης, δεξιές αλλά και σοσιαλδημοκρατικές, απέτυχαν (ιδιαίτερα μετά τη λήξη του ψυχρού πολέμου) να δώσουν την αναγκαία ώθηση στο ευρωπαϊκό εγχείρημα. Νεοφιλελεύθερες και ευρωατλαντικές επιλογές, όπως αυτές που αποτυπώθηκαν και στο λεγόμενο «Ευρωσύνταγμα», ενίσχυσαν τον «ευρωσκεπτικισμό» και τις τάσεις εθνικής αναδίπλωσης, μπροστά στην εξάπλωση της ανεργίας, της επισφαλούς εργασίας, της αποδόμησης του κράτους πρόνοιας, της εμπορευματοποίησης των κοινωνικών υπηρεσιών, της διαιώνισης των δημοκρατικών και οικολογικών ελλειμμάτων, της συμπόρευσης με τις ΗΠΑ στα θέματα της διεθνούς ειρήνης. Από την άλλη, αυτή η κατάσταση πυροδότησε νέους κοινωνικούς αγώνες και κινήματα, με αποκορύφωμα τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ.
Η αναζωογόνηση του ευρωπαϊκού οράματος απαιτεί ριζικά διαφορετική πορεία από τη σημερινή. Πορεία αντίθεσης και ρήξης με τον νεοφιλελευθερισμό και τον ευρωατλαντισμό, με πρωταγωνιστές του λαούς, τους πολίτες και τα κινήματά τους. Στόχος η οικοδόμηση μιας ανοιχτής, δημοκρατικής, κοινωνικής, οικολογικής και φεμινιστικής Ενωμένης Ευρώπης, ανεξάρτητης από τις ΗΠΑ, αλληλέγγυας με τους λαούς του Νότου. Όπως διακήρυξε το πρώτο συνέδριο του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, που έγινε στην Αθήνα το 2005: ΝΑΙ, ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ.
Είναι η ώρα των εναλλακτικών προτάσεων της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για την οικοδόμηση της Ευρώπης:
Διεκδίκηση μιας νέας Συνταγματικής Συνθήκης για μια δημοκρατική, φιλειρηνική, κοινωνική, οικολογική και φεμινιστική Ευρώπη.
Κατοχύρωση της πλήρους απασχόλησης και της κοινωνικής προστασίας ως βασικών συστατικών μιας κοινωνικής Ευρώπης.
Αντικατάσταση του Συμφώνου Σταθερότητας από ένα σύμφωνο για την αειφόρο ανάπτυξη, την κοινωνική προστασία και την απασχόληση. Υπαγωγή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στον έλεγχο του Ευρωκοινοβουλίου.
Καθιέρωση της οικολογικής διάστασης σε όλες τις πολιτικές της Ένωσης. Άμεση δράση για την αναστροφή της καταστροφικής πορείας υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Ριζική μεταρρύθμιση της ΚΑΠ, απαγόρευση των μεταλλαγμένων, κατάργηση του ντάμπινγκ σε βάρος των αναπτυσσομένων χωρών.
Ενίσχυση των αντιπροσωπευτικών θεσμών, ιδιαίτερα του Ευρωκοινοβουλίου, της διαφάνειας και της συμμετοχής των πολιτών.
Υπεράσπιση των δικαιωμάτων και διεύρυνσή τους. Κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα για τους μετανάστες. Απόκρουση της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. Απόρριψη της «Ευρώπης-Φρούριο».
Ισότητα των φύλων ως βασικό συστατικό σ΄ όλες τις πολιτικές.
Κοινή εξωτερική πολιτική, στη βάση μιας πολυδιάστατης αντίληψης για την ασφάλεια, ανεξάρτητη από το ΝΑΤΟ που πρέπει να καταργηθεί. Προώθηση του πυρηνικού και συμβατικού αφοπλισμού. Αποκλεισμός του πολέμου ως μέσου επίλυσης των διεθνών προβλημάτων.
Άμεση ανάληψη πρωτοβουλιών για την ειρήνη στη Μ. Ανατολή. Απόρριψη της λεγόμενης «αντιπυραυλικής ομπρέλας» των ΗΠΑ.
Συμβολή στην επίλυση των παγκόσμιων προβλημάτων, ιδιαίτερα στη γεφύρωση του χάσματος Βορρά - Νότου, και στη δημιουργία μιας δημοκρατικής και αποκεντρωμένης διεθνούς τάξης, ειρήνης με δικαιοσύνη, βιώσιμης ανάπτυξης, παγκοσμιοποίησης των δικαιωμάτων, με εγγυητή της έναν αναβαθμισμένο και εκδημοκρατισμένο ΟΗΕ.
Σήμερα, η ενοποίηση της Ευρώπης είναι περισσότερο αναγκαία από κάθε προηγούμενη περίοδο. Η απάντηση στη νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ, που γεννάει όλο και μεγαλύτερη ανασφάλεια, ανισότητες, πολέμους και καταστροφές στο περιβάλλον, απαιτεί όχι μόνο τη διεθνοποίηση των λαϊκών αντιστάσεων, αλλά και των δημοκρατικών διαδικασιών και θεσμών.
Το έδαφος γι΄ αυτό είναι πρόσφορο στην Ευρώπη, με τις μεγάλες παραδόσεις του εργατικού κινήματος και των κοινωνικών αγώνων που έφεραν το «ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο» και τις δημοκρατικές εγγυήσεις του κράτους δικαίου στην καρδιά του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Κάτω από αυτό το πρίσμα, η θέση και το μέλλον της Ελλάδας είναι μέσα στην ενωμένη Ευρώπη, με όρους πραγματικής σύγκλισης, ισοτιμίας και με διεκδικητικό πνεύμα. Στην 26χρονη διαδρομή της χώρας μας ως πλήρες μέλος, την οποίαν διαχειρίστηκαν η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, η πολιτική που και τα δύο κόμματα άσκησαν ήταν πολιτική περιθωριακού παρατηρητή των εξελίξεων, πολιτική ενσωμάτωσης στις κυρίαρχες νεοφιλελεύθερες και ευρωατλαντικές επιλογές των εταίρων, πολιτική μη-προβολής των αναγκαίων αντιστάσεων και μη-αξιοποίησης των δυνατοτήτων.
Οι αντιλήψεις εθνικού απομονωτισμού είναι εντελώς παρωχημένες στις πραγματικότητες του 21ου αιώνα. Η διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης με όρους δημοκρατίας και κοινωνικής δικαιοσύνης, μπορεί να αποτελέσει πεδίο διεκδίκησης ενός νέου αριστερού απελευθερωτικού κοινωνικού και οικουμενικού οράματος. Το πεδίο ταξικών, κοινωνικών, πολιτικών και ιδεολογικών αγώνων που διαμορφώνει η πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης συνιστά το πραγματικό έδαφος όπου ο προγραμματικός στόχος του σοσιαλισμού με δημοκρατία και ελευθερία μπορεί να αποβεί ρεαλιστικά εφικτός.
Διονύσης Στραβοράβδης
Γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής Κέρκυρας
του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ
