Λιάνα Τσιρίδου
Η κοινωνία των σκουπιδιών
Παρότι ο τίτλος μπορεί να παραπέμπει σε πολλά, στα πραγματικά σκουπίδια θέλω ν' αναφερθώ. Ευτυχώς ή δυστυχώς δεν έχουμε το αποκλειστικό προνόμιο στα προβλήματα που αφορούν τη διαχείριση των απορριμμάτων στην Ελλάδα. Σε αρκετές περιοχές το πρόβλημα είναι τόσο οξύ όσο και για μας, που το βιώνουμε πια δραματικά, μόλις ανοίξουμε την εξώπορτά μας.
Η διαχείριση των αποβλήτων στη χώρα μας δεν έτυχε μιας σοβαρής και ουσιαστικής αντιμετώπισης από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ., παρά τα συσσωρευμένα προβλήματα από την υπερβολική παραγωγή απορριμμάτων/αποβλήτων. Οι ΧΥΤΑ, που έχουν εξαντλήσει τα ανώτατα όριά τους, αλλά και τα διαρκώς εξαγγελλόμενα προγράμματα ανακύκλωσης, που δεν υλοποιούνται, απλά τροφοδοτούν το αδιέξοδο. Επιπλέον, για άλλη μια φορά καθυστερημένοι, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση αντικαθιστά τους ΧΥΤΑ με ΧΥΤΥ και μετά το 2010 θα επιβάλλει πρόστιμα για τη λειτουργία των πρώτων, εμείς προγραμματίζουμε τη λειτουργία νέων ΧΥΤΑ, όπως στη Λευκίμμη.
Την ίδια αδιάφορη έως εγκληματική αντιμετώπιση του προβλήματος επέδειξαν στη συντριπτική πλειοψηφία τους και οι αρμόδιοι των ΟΤΑ. Ευθύνες υπάρχουν και δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς, ούτε και πρέπει σε καμιά περίπτωση να συγκαλυφθούν. Όμως, αν αυτή τη στιγμή επιδοθούν οι τοπικές κοινωνίες και οι εκλεγμένοι εκπρόσωποί τους σε μια απέραντη ευθυνολογία, μάλλον δε λύνεται το πρόβλημα.
Το πρώτο λογικό ερώτημα που μπορεί και οφείλει να θέσει κανείς είναι: ποιος είναι ο πιο ενδεδειγμένος και φιλικός προς το περιβάλλον τρόπος για να διαχειριστούμε τα σκουπίδια μας;
Δεν είμαι ειδικός και δεν μιλώ ως ειδικός. Ως πολίτης, όμως, ξέρω ότι έχουμε δεσμευθεί σαν χώρα να υλοποιήσουμε την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων και χρονοδιαγραμμάτων. Δηλαδή τη διαχείριση των απορριμμάτων που συνδυάζει τη μείωση και τη διαλογή στην πηγή, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση, την κομποστοποίηση και την εναλλακτική διαχείριση των ειδικών απορριμμάτων, έναντι της ταφής και της καύσης.
Το δεύτερο βασικό ερώτημα είναι πώς τοποθετούνται απέναντι σε αυτό το επείγον και σοβαρό θέμα οι εκλεγμένοι άρχοντες αυτού του τόπου, δηλαδή τι σκέφτονται, τι έκαναν μέχρι τώρα και τι προτίθενται να κάνουν από 'δω και μπρος. Εδώ και μήνες, προσωπικά όχι μόνο δεν πήρα ικανοποιητικές απαντήσεις, αλλά μου δημιουργήθηκε η εντύπωση (και ξέρω ότι δεν είμαι η μόνη) ότι ο Σύνδεσμος Καθαριότητας συμπεριφέρεται σαν το πρόβλημα να έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία, σαν να μην ήξεραν την κατάσταση του ΧΥΤΑ στο Τεμπλόνι, τη ζημιά που προκαλεί και την ημερομηνία λήξης του. Και μόνο πιεσμένοι από την αγανάκτηση των πολιτών με τους όγκους σκουπιδιών που μαζεύονται κάθε τόσο με τον αποκλεισμό του ΧΥΤΑ, επιδίδονται σε σπασμωδικές κινήσεις και δηλώσεις, φραστικά φιλοπεριβαλλοντικές, στην ουσία όμως δεν αποκρύπτεται η διάθεσή τους να κουκουλώσουν για άλλη μια φορά το θέμα. Μικροπολιτικές σκοπιμότητες; Σύμπλευση με την κυβερνητική αδιαφορία για τα θέματα περιβάλλοντος και ποιότητας ζωής; Μοιρολατρία απέναντι στην ομολογουμένως απαράδεκτη υποχρηματοδότηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης; Μπορεί και όλα μαζί.
Όμως το κοινό αίσθημα, όταν υπάρχουν τόσο σοβαρά προβλήματα, θέλει τους εκπροσώπους του αλλιώς: τους θέλει πρώτα-πρώτα στην ίδια μεριά, στον ίδιο αγώνα, απέναντι στην αδιαφορία του κεντρικού κράτους. Όχι να αναμασούν το ηττοπαθές "θέλουμε αλλά δεν υπάρχουν κονδύλια", αλλά διεκδικητές κονδυλίων, λύσεων, έργων υποδομής.
Γι' αυτό και τους εκλέγουμε άλλωστε, για να είναι οι διεκδικητές των τοπικών αιτημάτων από την κεντρική εξουσία. Διότι Τοπική Αυτοδιοίκηση που δεν μπορεί να λύσει ικανοποιητικά θέματα όπως ύδρευση, αποχέτευση, σκουπίδια, ουσιαστικά αυτοακυρώνεται, όπως αυτοακυρώνεται και μια κεντρική κυβέρνηση όταν δεν μπορεί να λύσει τα θέματα εκπαίδευσης, υγείας, απασχόλησης και ασφάλειας.
Έστω και την ύστατη ώρα, οι πολίτες νομίζω ότι θα δείξουν κάποια κατανόηση, αλλά μόνο με έναν όρο: ότι από την πλευρά της τοπικής εξουσίας θα υπάρξει πρώτα-πρώτα ειλικρίνεια. Και ταυτόχρονα συγκεκριμένες δεσμεύσεις, με χρονοδιαγράμματα, για ένα σχέδιο για την διαχείριση απορριμμάτων και αποβλήτων με βάση τις γενικές κατευθύνσεις που ισχύουν και στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ιδιαίτερη έμφαση στη μείωσή τους στην πηγή, στην ανάκτηση και επαναχρησιμοποίηση των υλικών, την ανακύκλωση, και με στόχο την ριζική μείωση κάθε χρόνο των απορριμμάτων και αποβλήτων που θα καταλήγουν σε ΧΥΤΥ ή άλλες ανάλογες μορφές διάθεσής τους.
Διαφορετικά η απάντηση των πολιτών στις επόμενες εκλογές θα είναι "πάρτε πίσω τα σκουπίδια σας"
Λιάνα Τσιρίδου
