ΑΝΝΑ ΦΙΛΙΝΗ: Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα ξεκινήσω με τη διαμαρτυρία μου για το γεγονός ότι, ενώ είχαμε αποφασίσει -και από τα πρακτικά μπορούμε να το δούμε- να καλέσουμε τις περιβαλλοντικές οργανώσεις για να συμμετάσχουν σε αυτό το διάλογο, έγινε παρέμβαση –και ήμουν παρούσα- εκ μέρους ενός συναδέλφου της Νέας Δημοκρατίας που ανέτρεψε αυτήν την απόφαση. Θεωρώ απαράδεκτο να ανατρέπονται αποφάσεις του Σώματος με τέτοιου είδους κομματικές παρεμβάσεις την τελευταία στιγμή, ακόμα και αν είναι παρέμβαση από το κόμμα της Πλειοψηφίας. Είναι ανατροπή της διαδικασίας και πλήττει τη δημοκρατία, πέρα από το γεγονός ότι ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, που είχαμε συμφωνήσει να συμμετάσχει, είναι μία από τις δέκα οργανώσεις που είχαν κοινή έκφραση στη διάρκεια της συζήτησης στα πλαίσια του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας. Αυτή τη στιγμή, με παρέμβαση του κ. Τρυφωνίδη, μπήκε ως εκπρόσωπος των περιβαλλοντικών οργανώσεων μια οργάνωση που μιλά για την κλιματική αλλαγή. Δεν έχω καμία διαφωνία να συμμετάσχει αυτή η οργάνωση αλλά δεν τοποθετείται συνολικά στα περιβαλλοντικά ζητήματα της χώρας και στις επιπτώσεις αυτού του σχεδίου για το περιβάλλον. Εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, διαμαρτυρόμαστε εντόνως για αυτό. Έμαθα ότι και οι συνάδελφοι του ΠΑΣΟΚ διαμαρτυρήθηκαν και χαίρομαι που υπάρχει κοινή στάση σε αυτό το ζήτημα.
Όπως γνωρίζετε, ο χώρος μας εδώ και πολλά χρόνια υποστηρίζει ότι η χώρα έχει ανάγκη από ένα χωροταξικό σχέδιο. Αυτό εξάλλου επιτάσσει το Σύνταγμά μας από το 1975. Έχουμε αργήσει πολύ και ήταν καιρός να έρθει κάτι τέτοιο. Επιμένω ότι ένα Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο δεν είναι μόνο ένα τεχνοκρατικό ζήτημα που θα χειριστεί ορισμένα τεχνικά θέματα. Έχει να κάνει με την ανάπτυξη της χώρας και κατʼ εξοχήν με το άρθρο 24, το οποίο προστατεύει τα δάση, το περιβάλλον και συνολικά έχει συγκεκριμένη άποψη όσον αφορά την χωροταξία. Άρα έχει μεγάλη σημασία αν αυτό το σχέδιο που συζητάμε είναι ένα σχέδιο που υπερασπίζεται τη χώρα μας, με την ευρεία αντίληψη της έννοιας της χώρας, ή δεν την υπερασπίζεται. Θα έπρεπε να αποσυρθεί και να συζητηθεί καλύτερα με φορείς και να συζητηθούν και όλες οι προτάσεις. Πρέπει να υπάρξει μια συζήτηση και στην Περιφέρεια και κατόπιν να έρθει προς ψήφιση. Δεν σημαίνει ότι οπωσδήποτε οι βελτιώσεις θα ήταν αποδεκτές από όλους, αλλά θα έπρεπε να υπάρξει μια τέτοια δημοκρατική διαδικασία.
Η Ε.Ε. έχει σχετική Οδηγία που λέει ότι πρέπει, όσον αφορά τα περιβαλλοντικά ζητήματα, να υπάρχει μια ισότιμη ενημέρωση των πολιτών και ότι πρέπει να έχει υπάρξει και σχετική διαβούλευση και συζήτηση με τους πολίτες. Εδώ ούτε με τους φορείς δεν δέχεται συζήτηση η Κυβέρνηση. Άρα, και από αυτή τη σκοπιά είναι επιλήψιμη η διαδικασία που ακολουθήθηκε και συνεπώς το αποτέλεσμα. Δεν θέλουμε να παρέμβουμε για να μην πετύχουμε τίποτα. Ξέρουμε ότι υπάρχουν συμφέροντα στη χώρα, τα οποία θα προτιμούσαν να συνεχίσει αυτή η άναρχη ανάπτυξη. Εμείς δεν συμφωνούμε και δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε και με αυτόν τον τρόπο και το αποτέλεσμα αυτού του σχεδίου.
Όσον αφορά τη διαβούλευση, όντως είχαν συμμετάσχει πολλοί φορείς στο Εθνικό Χωροταξικό Συμβούλιο, οι οποίοι έκαναν παρατηρήσεις. Ελάχιστες από τις παρατηρήσεις τους εντάχθηκαν στην πρόταση από τον κ. Υπουργό, όμως οι σημαντικότερες δεν μπήκαν και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Πρέπει να πούμε ότι οι μελετητές, που είναι αξιόλογοι επιστήμονες με μια ιστορία στην επιστήμη και την χωροταξία για τη χώρα μας, είδαν τη μελέτη τους να ανατρέπεται και να διαστρεβλώνεται. Αυτό μας στεναχωρεί πολύ, διότι δεν είμαστε από εκείνους που δεν βλέπουν την αξία και τη σημασία της επιστήμης για κάθε ξεχωριστή απόφαση που πρέπει να παίρνει μια Κυβέρνηση. Βεβαίως, όλα είναι πολιτικά, αλλά η επιστήμη έχει και αυτή ένα ιδιαίτερο λόγο στη διαμόρφωση των απόψεων των πολιτικών κομμάτων και της πολιτείας. Εάν δεν λαμβάνουμε υπόψη την επιστήμη, αλλά την ανατρέπουμε και τη διαστρεβλώνουμε, αυτό είναι πάρα πολύ αρνητικό για την ιδεολογία και την αντίληψη μιας κυβέρνησης.
Έχουν προηγηθεί τα περιφερειακά σχέδια που θα έπρεπε να βοηθήσουν στην ανάπτυξη του Εθνικού Σχεδίου Χωροταξίας με έναν σωστό τρόπο, διότι είμαστε μια χώρα που εδώ και πάρα πολλά χρόνια συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε την επικράτεια ως μια περιφέρεια. Όμως υπάρχει περιφέρεια της χώρας και θα έπρεπε με κάποιον τρόπο να τη λάβουμε υπόψη. Δυστυχώς το σχέδιο που μας έρχεται για συζήτηση δεν λαμβάνει υπόψη τα περιφερειακά σχέδια.
Σε πάρα πολλά σημεία έρχεται σε αντίθεση με αυτά τα σχέδια. Κατά το παρελθόν ήμουν μέλος του Τ.Ε.Ε. και μάλιστα της αντιπροσωπείας του. Είδα και μελέτησα και τις επεξεργασίες των περιφερειακών τμημάτων του Τ.Ε.Ε. Αυτές οι επεξεργασίες είναι πάρα πολύ ενδιαφέρουσες και μιλούν και για επιμέρους ζητήματα. Είναι ενδιαφέρουσες, διότι επιβεβαιώνουν την απομάκρυνση του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου από τα Περιφερειακά Σχέδια, τα οποία τα τμήματα του Τ.Ε.Ε. γνωρίζουν και μιλούν συχνά για αυτά.
Για τη διαδικασία θέλω να πω το εξής: πριν από λίγους μήνες, η Ολομέλεια της Βουλής ψήφισε το Ε.Σ.Π.Α. που αφορά την περίοδο 2007-2013. Αυτό το σχέδιο δεν λαμβάνει υπόψη του ούτε το Ε.Σ.Π.Α. Δεν ψηφίσαμε το Ε.Σ.Π.Α. Δεν ισχυρίζομαι ότι ο προγραμματισμός του Ε.Σ.Π.Α. είναι ένας καλός προγραμματισμός. Βέβαια τον έχουμε ανάγκη και έχουμε ανάγκη όλα τα χρήματα που η Ε.Ε. προτίθεται να δώσει για την ανάπτυξη του τόπου. Θέλω εδώ να τονίσω ότι ούτε αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη από το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο. Το περιβάλλον γενικά, δεν υπάρχει στην αντίληψή του. Το άρθρο 24 δεν αναφέρεται στην έννοια του περιβάλλοντος. Βεβαίως, οι αναπτύξεις που εδώ προδιαγράφονται έχουν να κάνουν με την αντίληψη που υπήρξε από το συγκεκριμένο Υπουργείο, σχετικά με το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον τουρισμό ιδιαίτερα, το οποίο μάλιστα επιχειρήθηκε να περάσει και πριν από το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο.
Καταλήγω ότι δεν έχει συνδυαστεί το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο με την ολοκλήρωση του Κτηματολογίου, ούτε με το Δασολόγιο. Γιʼ αυτό υπάρχουν σημαντικά ζητήματα, τα οποία πρέπει να εξετάσουμε. Από τη δική μας πλευρά, εκείνο που θέλουμε να τονίσουμε είναι ότι αυτό το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο έρχεται να ενισχύσει το στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης που έχει ήδη η χώρα. Όλοι οι οδικοί άξονες, όλες οι αερομεταφορές, όλες οι σιδηροδρομικές μεταφορές, όλες οι ακτοπλοϊκές γραμμές κ.λ.π., που προβλέπονται, ενισχύουν το σημερινό αθηνοκεντρικό μοντέλο, ενισχύουν ακριβώς τον υδροκεφαλισμό της χώρας μας, όπου έχουμε πάνω από το μισό του πληθυσμού να είναι συγκεντρωμένος στο Λεκανοπέδιο. Αυτό που θα θέλαμε και που ξέρουμε πολύ καλά ότι και η αρχική μελέτη προέβλεπε, είναι να μπει σταδιακά μια πορεία αντιστροφής αυτού του υδροκεφαλισμού και μια πορεία που να φροντίζει την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας, πράγμα το οποίο δεν υπάρχει, μέσα από αυτούς του οδικούς, σιδηροδρομικούς άξονες.
Επιπλέον, είναι εκτός όλης αυτής της ανάπτυξης που γίνεται στη βάση των οδικών αξόνων και των αυτοκινητοδρόμων που έχει ψηφίσει η Βουλή το τελευταίο διάστημα, όλη η νησιωτική μας περιοχή. Όλος ο νησιωτικός χώρος επικοινωνεί με την υπόλοιπη επικράτεια, μέσω της Αθήνας, βασικά. Ο νησιωτικός χώρος, ως χώρος αυτός καθʼ αυτός, δεν αντιμετωπίζεται ως τέτοιος, ούτε καν η διασύνδεση των μεγάλων πόλεων των νησιών, ανάμεσά τους. Αυτό το αναφέρουν και στις τοποθετήσεις τους όλοι οι περιφερειακοί φορείς, τους οποίους ανέφερα.
Η εκτός σχεδίου δόμηση, η οποία δεν αντιμετωπίζεται σε αυτό το σχέδιο, θα έπρεπε να χαραχτεί και να μπει σε μια πορεία, όπως είπαν οι αρμόδιοι φορείς, για την αντιστροφή. Όμως δεν υπάρχει τίποτα σε σχέση με αυτό. Αντίθετα, τηρούνται και οι παρεκκλίσεις που υπάρχουν μέχρι σήμερα και που γνωρίζουμε ότι αυτές οι παρεκκλίσεις βοηθούν, ώστε και οι πόλεις μας να αναπτύσσονται διαρκώς. Δεν υπάρχει μια αντίληψη συμπαγούς ανάπτυξης των πόλεων, όπως σε ένα σημείο το Σχέδιο αναφέρει ότι θα έπρεπε να αναπτυχθεί μια τέτοια συμπαγής ανάπτυξη. Επίσης, δεν υπάρχει προστασία και της αγροτικής γης. Όλες αυτές τις μέρες έχει βγει αυτό το τεράστιο θέμα της διατροφικής ανεπάρκειας. Ανακύπτει η αναγκαιότητα κάθε χώρα, αλλά και η χώρα μας, να έχει επάρκεια σε αγροτικά προϊόντα και η προστασία της αγροτικής γης δεν υπάρχει σε αυτό το Σχέδιο. Ούτε καν αναφέρεται ο πρωτογενής τομέας.
Προηγουμένως, που αναφέρθηκα στον αθηνοκεντρικό τρόπο, ξέχασα να αναφερθώ σε όλη τη Δυτική Ελλάδα. Νομίζω ότι ο κ. Καραθανασόπουλος, εάν κατάλαβα καλά, δεν έχει αντιληφθεί την κριτική που γίνεται από περιβαλλοντικές οργανώσεις, σχετικά με την έλλειψη του σιδηροδρόμου για τη χώρα γενικότερα και ακόμη περισσότερο για τη Δυτική Ελλάδα, για την Αιτωλοακαρνανία, για την Ήπειρο. Δυστυχώς, πρέπει να πούμε ότι το Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ., έχοντας και μέσα σε αυτό το Σχέδιο διαρκώς υπόψη του το πώς θα φωτογραφήσει ή θα περιγράψει την ανάγκη εκτροπής του Αχελώου, αφήνει όλη την Αιτωλοακαρνανία και τη Δυτική Ελλάδα, επιμένω, χωρίς τη φροντίδα για το περιβάλλον και χωρίς τη φροντίδα για τη σύνδεση της Δυτικής Ελλάδας με την υπόλοιπη επικράτεια μέσω των μέσων σταθερής τροχιάς. Όταν αναφέρομαι στη Δυτική Ελλάδα συμπεριλαμβάνω και τα Ιόνια Νησιά. Αυτό είναι ένα βασικό ζήτημα, που έχει να κάνει με μια περιβαλλοντική αντίληψη για τις μεταφορές. Πραγματικά, θεωρώ ότι έχουν πέσει εντελώς έξω στις εκτιμήσεις τους, απʼ ότι αντιλήφθηκα, οι συνάδελφοι του ΚΚΕ.
Νομίζω ότι θα μπορέσουμε και μέσα στην πορεία να συζητήσουμε πιο αναλυτικά το πώς βλέπουμε την ανάπτυξη της χώρας. Επίσης, και για την Πελοπόννησο δεν προβλέπεται η ανάπτυξη του σιδηροδρόμου. Θυμάμαι πολύ καλά ότι όταν συζητούσαμε για τον αυτοκινητόδρομο Ελευσίνας- Τσακώνας, είχαμε ιδιαίτερα μιλήσει για το ότι δεν δίνονται εναλλακτικές λύσεις προς αυτούς τους αυτοκινητοδρόμους, ιδιαίτερα από τη στιγμή που δεν έχουμε και την ανάπτυξη του σιδηροδρόμου.
Τέλος, κλείνοντας, γιατί θα μπορέσουμε να μιλήσουμε και άλλες φορές σε αυτήν την Επιτροπή, θέλω να πω ότι τα κατεξοχήν χαρακτηριστικά αυτής της χώρας, τα οποία πρέπει να αναπτύξει και που είναι το περιβάλλον, η φύση, οι ακτές μας, οι ορεινές μας περιοχές, αλλά και ο πολιτισμός μας, οι αρχαιολογικοί μας χώροι, είναι εκτός αντίληψης αυτού του Εθνικού Χωροταξικού.
Θα αναφερθώ στην Αθήνα, διότι κάνουμε κριτική ότι είναι «Αθηνοκεντρικό» το μοντέλο, αλλά αγαπάμε την Αθήνα, την πονάμε και θέλουμε να ξαναβρεί το χαρακτήρα που της αρμόζει. Για την Αθήνα, δεν μπαίνει ως κυρίαρχο χαρακτηριστικό ο αρχαιολογικός πλούτος της, ο πολιτιστικός πλούτος της και ότι θα έπρεπε να αναπτυχθεί η Αθήνα και ο Πειραιάς. Δεν είναι τυχαίο ότι, πριν από ένα μήνα, άνοιξε το μουσείο του Πειραιά. Δείχνει την αντίληψη, που έχει η χώρα μας, για αυτές τις μεγάλες πόλεις, τις οποίες βλέπει μόνο ως ένα χώρο για να γίνονται μεγάλα συνέδρια ή να αποτελούν ένα μοναδικό κόμβο για τις μεταφορές. Θέλω να τονίσω ότι κόμβοι συγκοινωνιών δεν προβλέπονται μέσα από αυτό το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο.