Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, σε συνέχεια της απόφασής της για ευρεία διαβούλευση με εμπλεκόμενους φορείς, όταν πρόκειται να συζητηθούν μεγάλα ζητήματα, που θα επηρεάσουν την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου τις επόμενες δεκαετίες, διοργάνωσε ευρεία σύσκεψη για το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο
Τις αρχικές θέσεις της Κοινοβουλευτικής Ομάδας (βλέπε συνημμένο) παρουσίασε ο Πρόεδρος της Κ.Ο. Αλέκος Αλαβάνος.
Παρεμβάσεις είχαν οι:
Καθώς και οι:
Τις εργασίες έκλεισε η 'Αννα Φιλίνη εισηγήτρια για το Ε.Χ.Σ. και υπεύθυνη Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ για θέματα ΥΠΕΧΩΔΕ.
Ο Ν.360/1976, που ήταν και ο πρώτος νόμος για την χωροταξία στην Ελλάδα, κατʼ επιταγή του αρ.24 του Συντάγματος του 1975, προέβλεπε τη θεσμοθέτηση εθνικού χωροταξικού σχεδίου. Ο νόμος αυτός ατόνησε και δεν εφαρμόσθηκε ποτέ.
Το 1999 υπό την πίεση των αποφάσεων του ΣτΕ θεσμοθετήθηκε ο Ν.2742/1999 , ο οποίος ισχύει και σήμερα και προβλέπει τρία είδη χωροταξικών σχεδίων: το γενικό, τα περιφερειακά και τα ειδικά χωροταξικά. Με βάση αυτό το νόμο θεσμοθετήθηκαν το 2003 δώδεκα περιφερειακά χωροταξικά πλαίσια και το ειδικό χωροταξικό για τα σωφρονιστικά ιδρύματα.
Το 1999 οι Υπουργοί Χωροταξίας της Ε.Ε. υιοθέτησαν το «Σχέδιο Ανάπτυξης του Κοινοτικού Χώρου», όμως παρόλες τις κατευθύνσεις της Κοινότητας, η Ελλάδα παραμένει ως σήμερα το μοναδικό κράτος μέλος της Ε.Ε. που δεν έχει θεσμοθετημένο χωροταξικό σχεδιασμό.
Στις αρχές της νέας χιλιετίας έγιναν προσπάθειες για ένα χωροταξικό σχέδιο της χώρας, που όμως δεν καρποφόρησαν. Ο ΣΥΝ στο παρελθόν και ο ΣΥΡΙΖΑ, έχουν πάντα υποστηρίξει την ανάγκη άμεσης σύνταξης και εφαρμογής ενός ΕΧΣ.
Με καθυστέρηση 32 χρόνων κατατέθηκε στη Βουλή στις 16 Απριλίου το Σχέδιο του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης ή αλλιώς ΕΧΣ.
Στην μεταπολεμική Ελλάδα επικράτησε το αίτημα για ταχύρυθμη ανάπτυξη, βασισμένη σε μεγάλο βαθμό στην εντατική και ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση του χώρου. Υπήρξαν βέβαια όλο αυτό το διάστημα πολιτικές, κοινωνικές και επιστημονικές δυνάμεις που προσπάθησαν να προωθήσουν μιαν άλλη αντίληψη περί διαχείρισης του χώρου, προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Δυστυχώς το αποτέλεσμα αυτής της άνισης μάχης ήταν «ένα βήμα μπρος, δύο πίσω»: θεσμικές ρυθμίσεις και προτάσεις πολεοδομικού και χωροταξικού χαρακτήρα, ενίοτε ιδιαίτερα προωθητικές, οι οποίες όμως προσέκρουαν συχνά στην πραγματικότητα των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών και έμεναν ανολοκλήρωτες, αν όχι ανεφάρμοστες.
Στην Ελλάδα, ο στρατηγικός χωροταξικός σχεδιασμός ήταν ουσιαστικά απών με συνέπεια η οργάνωση του χώρου να έχει προκύψει ως αποτέλεσμα της σύζευξης αφενός των δυνάμεων της αγοράς, και αφετέρου των συνεπειών διαφόρων μη-συντονισμένων χωρικά πολιτικών οι οποίες συχνά έρχονταν εκ των υστέρων να νομιμοποιήσουν τα δεδομένα που παρήγαγαν οι πρώτες.
Το προτεινόμενο ΕΧΣ κινείται στο πλαίσιο του σημερινού στρεβλού παραγωγικού και αναπτυξιακού μοντέλου και το ενισχύει. Διακηρύσσει, άλλωστε, ότι είναι εναρμονισμένο με το εξαιρετικά προβληματικό Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων, της κυβέρνησης, με το Πρόγραμμα Σταθεροποίησης και Ανάπτυξης και με την ανταγωνιστικότητα. Ταυτόχρονα, βασίζεται στην πεποίθηση ότι η σημερινή διάρθρωση των παραγωγικών τομέων είναι ικανοποιητική, αλλά και βιώσιμη. Το γεγονός ότι ο αγροτικός τομέας έχει συρρικνωθεί δραματικά, ενώ αυτός των υπηρεσιών έχει γιγαντωθεί, δεν προκαλεί κανέναν προβληματισμό στους συντάκτες του σχεδίου. Επιπλέον το ΕΧΣ κινείται στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής για συρρίκνωση της αγροτικής παραγωγής και για παθητική αποδοχή της αποβιομηχάνισης, κάτι που δεν αποτελεί δευτερεύουσας σημασίας ζήτημα, ούτε αυτονόητη επιλογή.
Εμείς δεν εστιάζουμε μόνο στο που χωροθετούνται οι δραστηριότητες, αλλά και στο ποιες είναι οι δραστηριότητες που χωροθετούνται. Δεν μας ενδιαφέρει μόνο η ανάπτυξη με βάση το σημερινό πρότυπο να μην επιβαρύνει το περιβάλλον (παρόλο που και αυτό αποτελεί φυσικά μείζονα στόχο), αλλά και η δημιουργία όρων για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας σε διαφορετική βάση. Η πλήρης εξάρτηση από τον τριτογενή τομέα (μέσω της διόγκωσης του τουρισμού, της μετατροπής της χώρας σε διαμετακομιστικό και σε ενεργειακό κόμβο, της έμφασης στο εισαγωγικό εμπόριο κλπ) δεν μπορεί να αποτελέσει στερεή βάση για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, εκτός φυσικά αν όλα αυτά γίνουν σε κλίμακα γιγαντισμού, έξω από τις ανάγκες του τόπου και άρα σε αντίθεση με τις αρχές της κοινωνικής προόδου και της αειφορίας.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ η κριτική στο ΕΧΣ δεν αφορά μόνο της επιμέρους συνέπειές του αλλά επίσης το γεγονός ότι το σχέδιο αυτό ενισχύει το νεοφελελευθερισμό, αναγνωρίζοντας ουσιαστικά ως κύριο φορέα σχεδιασμού και οργάνωσης της οικονομικής και κοινωνικής ζωής την αγορά και τους αυτοματισμούς της.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο δεν είναι ένα τεχνικό, αλλά ένα πολιτικό κείμενο. Ένα κείμενο το οποίο πρέπει να βασίζεται σε μια διαφορετική ανάπτυξη, φιλική προς την κοινωνία και το περιβάλλον. Που θα εξασφαλίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις χωρικής υποδοχής των δραστηριοτήτων, που θα προσπαθεί να αναμετρηθεί με την τυφλή κοινωνικά και περιβαλλοντικά ανάπτυξη του παρελθόντος, που θα διατυπώνει ένα όραμα ανάπτυξης και ταυτόχρονα θα προτείνει συγκεκριμένους στόχους και εργαλεία βάσει των οποίων θα επιτευχθεί αυτό το όραμα.
Για όλους αυτούς τους λόγους το πρώτο Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο της Ελλάδας θα έπρεπε να διαμορφώνει τις βασικές κατευθύνσεις για τη χωρική ανάπτυξη της χώρας δίνοντας έμφαση:
• στην προστασία και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, στην διατήρηση και ανάδειξη της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, στην ολοκληρωμένη και συνετή διαχείριση των φυσικών πόρων
• στην προβολή και ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας (γεωγραφικών, φυσικών κ.ά.)
• στην ενίσχυση της αειφόρου και ισόρροπης οικονομικής ανάπτυξης
• στην διαπίστωση και αντιμετώπιση των προβλημάτων των αστικών κέντρων
• στην ιεράρχηση του αστικού δικτύου με στόχο τη δημιουργία ισόρροπου και πολυκεντρικού δικτύου και την αντιστροφή του αθηνοκεντρικού μοντέλου ανάπτυξης
• στην εξασφάλιση ισόρροπης σχέσης μεταξύ του αστικού, περιαστικού και αγροτικού χώρου και στην προστασία και διατήρηση του χαρακτήρα κάθε χωρικής κατηγορίας
• στη στήριξη των περιοχών που παρουσιάζουν προβλήματα αναπτυξιακής υστέρησης, έντονων κοινωνικών ανισοτήτων και περιβαλλοντικής υποβάθμισης
• στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, στη διαπίστωση των υφιστάμενων κοινωνικών και οικονομικών περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων, στη διαμόρφωση των προϋποθέσεων για την αντιμετώπισή τους
Ακόμη περισσότερο, βέβαια, οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής, ανανεωτικής και οικολογικής αριστεράς θα θέλαμε το πρώτο Εθνικό Χωροταξικό να διατυπώνει μία ανάπτυξη διαφορετικού τύπου, κοινωνικά δίκαιης, περιβαλλοντικά φιλικής, περιφερειακά ολοκληρωμένης.
Δυστυχώς, σε ένα τόσο σημαντικό θέμα όσο το ΕΧΣ, το ΥΠΕΧΩΔΕ επέλεξε, αντί για έναν ευρύ διάλογο, να ακολουθήσει προσχηματικές διαδικασίες που άφησαν όχι μόνο την ελληνική κοινωνία αλλά και πολλούς κοινωνικούς φορείς αμέτοχους. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ προτίμησε να μη συνεργασθεί ούτε καν με τα συναρμόδια υπουργεία. Δεν έλαβε επίσης υπόψη της τις σημαντικότερες από τις παρατηρήσεις των φορέων που συμμετείχαν στο Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΣΧΑΑ). Μετά από όλα αυτά δεν μπορεί να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι κατεξοχήν αρμόδιοι φορείς για τον σχεδιασμό του χώρου (ΤΕΕ, ΣΕΠΟΧ, ΣΑΔΑΣ) καταψήφισαν το Σχέδιο της Κοινής Υπουργικής Απόφασης. Σίγουρα όμως αποτελεί την πρώτη ένδειξη ότι έχουμε να κάνουμε με ένα αποτυχημένο χωροταξικό σχέδιο.
Η ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ προσπάθησε και πέτυχε με μεθοδεύσεις να λάβει το αποτέλεσμα που ήθελε από τη διαδικασία διαβούλευσης (9 ψήφοι κατά και 10 υπέρ), η οποία μάλιστα ολοκληρώθηκε σε διάστημα λίγων μηνών. Με βάση όμως το Σύνταγμα της χώρας αλλά και την κοινοτική νομοθεσία οι διαδικασίες διαβούλευσης θα έπρεπε να ήταν ευρύτατες, οι πολίτες θα έπρεπε να έχουν ενημερωθεί και να συμμετέχουν ενεργά σε πλατιά συζήτηση που θα διαρκούσε σαφώς περισσότερο και θα ενσωμάτωνε προτάσεις που θα συναντούσαν ευρεία συναίνεση, ακόμη κι αν αυτές έρχονταν σε αντίθεση με τα σχέδια της κυβέρνησης, που έτσι κι αλλιώς δεν φημίζονται για τα φιλοπεριβαλλοντικά τους χαρακτηριστικά.
Το ΕΧΣ δεν μπορεί να υπάρχει μόνο για να επιβεβαιώσει και να ενισχύσει το ήδη υπάρχον στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας και για να νομιμοποιήσει την καταστροφική για το περιβάλλον κυβερνητική πολιτική. Δεν χρειαζόμαστε μια ακόμη δικαιολογία για εγκατάσταση εργοστασίων λιθάνθρακα, επέκταση της δόμησης σε δασικές περιοχές και εντατικοποίηση του μοντέλου των γιγάντιων τουριστικών εγκαταστάσεων. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα Εθνικό Χωροταξικό που να σχεδιάζει την χωροταξική ανάπτυξη της χώρας με γνώμονα τον άνθρωπο και όχι τα επιχειρηματικά συμφέροντα.
Η έλλειψη εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού σε συνδυασμό με την μη ολοκλήρωση του κτηματολογίου και του δασολογίου είχε και συνεχίζει να έχει καταστροφικές επιπτώσεις τόσο στο φυσικό περιβάλλον, όσο και στην ανάπτυξη της χώρας.
Χρειαζόμαστε ένα Χωροταξικό Σχέδιο που θα λαμβάνει υπόψη του τις ιδιαίτερες συνθήκες της χώρας (πολυνησιωτικότητα, ορεινός χώρος) και θα θέτει ως προτεραιότητα τους στόχους του χωροταξικού σχεδιασμού, που δεν είναι άλλοι από την ανάπτυξη και την προστασία του φυσικού χώρου, μέσω ισόρροπης κατανομής των φυσικών πόρων και δίκαιης διευθέτησης δραστηριοτήτων και λειτουργιών σε αυτόν.
Επειδή όμως οι διακηρύξεις δεν αρκούν, η πολιτική που ακολουθείται θα πρέπει να αποτιμάται με βάση:
Το χωροταξικό σχέδιο που φέρνει για ψήφιση η ΝΔ δίνει την αίσθηση ενός γενικόλογου, ασαφούς, και μονοδιάστατου κειμένου.
Όπου θα έπρεπε να διατυπωθούν με σαφήνεια πολιτικοί άξονες είναι άτολμο.
Όπου η επιστημονική ομάδα των μελετητών για το Εθνικό Χωροταξικό (που παρέδωσε μια εμπεριστατωμένη μελέτη, με αναλυτικές προδιαγραφές που είχαν δοθεί από το ΥΠΕΧΩΔΕ) πρότεινε λύσεις που διαφοροποιούνταν από τους βραχυπρόθεσμους κυβερνητικούς στόχους, απλώς διαστρεβλώθηκε.
Όπου τα επιστημονικά δεδομένα δεν εξυπηρετούσαν τους στόχους της κυβέρνησης, απλώς εξοβελίστηκαν από το τελικό κείμενο, με αποτέλεσμα η ίδια η επιστημονική ομάδα να μην αναγνωρίζει σήμερα τη μελέτη της στο Σχέδιο ΚΥΑ που παρουσιάστηκε.
Έτσι το ΕΧΣ καταλήγει να είναι ένα κείμενο χωρίς ποιοτικούς και ποσοτικούς δείκτες, χωρίς προγραμματικά μεγέθη (πληθυσμός, απασχόληση, ΑΕΠ), χωρίς προβλέψεις για το μέλλον και χωρίς κανένα εναλλακτικό σενάριο. Το ΥΠΕΧΩΔΕ δηλαδή έλαβε ένα άρτιο επιστημονικό έργο και το μετέτρεψε σε ευχολόγιο χωρίς στόχους, χρονοδιαγράμματα και δεσμεύσεις. Με αυτό τον τρόπο η κυβέρνηση δίνει στο Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο ένα ανομολόγητο όραμα: αυτό των μεγάλων κατασκευαστικών έργων και της οικοδόμησης που θέλει να προωθήσει, παρακάμπτοντας τις αποφάσεις του ΣτΕ και αδιαφορώντας για την ανεξέλεγκτη καταστροφή του περιβάλλοντος.
Το προτεινόμενο Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο λειτουργεί απλώς ως «εργαλείο νομιμοποίησης» ήδη αποφασισμένων έργων, την υλοποίηση των οποίων και προωθεί, καθώς και ως νομική βάση για να εγκριθούν τα ειδικά χωροταξικά σχέδια, που θα διαπνέονται από αντίστοιχη φιλοσοφία και τα οποία έχουν μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον.
Το αναπτυξιακό μοντέλο που προτείνεται από το παρόν σχέδιο αποτελεί ουσιαστικά αναπαραγωγή της υφιστάμενης κατάστασης, η οποία -ας το ξαναπούμε- σε μεγάλο βαθμό έχει διαμορφωθεί άναρχα και χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό. Ακολουθεί την παρωχημένη και πολλαπλά στρεβλή λογική του αθηνοκεντρικού μοντέλου, με ένα δευτερεύοντα ρόλο να δίνεται στη Θεσσαλονίκη.
Οι διακηρύξεις του σχεδίου για «εθνικούς πόλους» δεν αρκούν για να αλλάξουν αυτή την πραγματικότητα, δεν βοηθούν στην ανάσχεση της επέκτασης των δύο μεγάλων αστικών συγκροτημάτων και στην απεξάρτηση από αυτά, ούτε στην αποκέντρωση, την περιφερειακή ανάπτυξη και την χωρική συνοχή της χώρας. Με την εφαρμογή αυτού του Χωροταξικού Σχεδίου, αντίθετα, προβλέπεται να ισχυροποιηθεί ο ρόλος της Αθήνας και ο υδροκέφαλος χαρακτήρας της χώρας.
Με το προτεινόμενο εθνικό χωροταξικό σχέδιο δεν αλλάζει τίποτα στην ελληνική πραγματικότητα, όταν όλοι αποδέχονται ότι η σημερινή κατάσταση, αλλά και η νοοτροπία για την οργάνωση των εκτός σχεδίου περιοχών, είχε και έχει καταστροφικές επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον και την ποιότητα ζωής. Παρόλα αυτά η αυθαίρετη και εκτός σχεδίου δόμηση διατηρείται ως έχει.
Οι στρεβλώσεις του παρελθόντος διαιωνίζονται και επιτείνονται με τη δυνατότητα δόμησης ακόμα και σε ζώνες απολύτου προστασίας και με τη δυνατότητα θέσπισης «ευέλικτων διαδικασιών», όπως αναφέρει το σχέδιο, για τις ιδιωτικές επενδύσεις μεγάλης κλίμακας, μέσα από τις οποίες θα παρακάμπτονται τα όποια μέτρα. Όποιος αναρωτιέται για το νόημα αυτής της πρόβλεψης, μπορεί να θυμηθεί την εμπειρία από τις «ευέλικτες διαδικασίες» των ολυμπιακών αγώνων, όταν στο όνομα του «εθνικού στόχου» μια σειρά από δημόσιοι χώροι και χώροι πρασίνου οικοδομήθηκαν ή/και πέρασαν στα χέρια ιδιωτών.
Επιπλέον στο ΕΧΣ δεν υπάρχει αναφορά σε μια γενικότερη πολιτική χρήσεων γης και κατοικίας, καθώς και σε μια ολοκληρωμένη χωροταξική πολιτική που θα περιλαμβάνει κατευθύνσεις για τα υποκείμενα επίπεδα σχεδιασμού του χώρου. Η έννοια της «συμπαγούς πόλης» που αναφέρει το σχέδιο σε καμία περίπτωση δεν επιτυγχάνεται, καθώς οι κατευθύνσεις του δεν εμποδίζουν την ανάσχεση της αστικής ανάπτυξης, αλλά αντιθέτως την ενθαρρύνουν. Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στη δόμηση, καμία δραστική παρέμβαση ή τομή, που να ενισχύει την αποκέντρωση ή έστω την οριοθέτηση της δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές.
Η συνεχής επέκταση των αστικών κέντρων με την ανεξέλεγκτη, άναρχη, αυθαίρετη και μη υπερδόμηση έχει ως συνέπεια την εξαφάνιση της γεωργικής γης και την αισθητή υποβάθμιση του πρωτογενή τομέα, για τον οποίο δεν γίνεται μνεία στο κείμενο του σχεδίου. Η προστασία και ανάπτυξη του αγροτικού χώρου θα επιδράσει ευνοϊκά και στην ισορροπία του δικτύου των οικισμών. Από την αλόγιστη κατασπατάληση του χώρου καταστρέφονται εξίσου οι φυσικοί πόροι και τα τοπία.
Ο χωροταξικός σχεδιασμός της χώρας θα έπρεπε να προνοεί για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων από τις αναπτυξιακές πιέσεις, ιδίως στις ευαίσθητες περιοχές του δασικού και παράκτιου χώρου, όπου η πίεση είναι εντονότερη και η εκμετάλλευση του ελεύθερου χώρου ανεξέλεγκτη. Κι όμως, παρά τη δεσμευτική υποχρέωση της χώρας να εκτιμά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις για σχέδια και προγράμματα που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε αυτό, στο ΕΧΣ δεν λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για την προστασία του περιβάλλοντος.
Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει ήδη εκφράσει τον προβληματισμό της για το γεγονός ότι το Εθνικό Χωροταξικό δεν συνοδεύεται από Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικής Εκτίμησης (ΣΜΠΕ) και ως εκ τούτου παραβιάζει το Κοινοτικό Δίκαιο Περιβάλλοντος. Η εκπόνηση ΣΜΠΕ είναι απαραίτητη από τη στιγμή που στο Σχέδιο κατονομάζεται ή φωτογραφίζεται η κατασκευή συγκεκριμένων δημόσιων έργων (αυτοκινητοδρόμων, λιμανιών, αεροδρομίων και επέκταση αυτών, η Ιόνια Οδός, ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, η εκτροπή του Αχελώου), για την υλοποίηση των οποίων απαιτείται ως προϋπόθεση η ύπαρξη μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Επιπλέον, το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο δεν λαμβάνει υπόψη του την κλιματική αλλαγή. Σε ολόκληρο το κείμενο οι φυσικοί πόροι και ο φυσικός χώρος δεν αντιμετωπίζονται ως υποκείμενοι στην απειλή της, δείχνοντας για άλλη μια φορά την αδυναμία του ΥΠΕΧΩΔΕ να επικοινωνήσει με την παγκόσμια συζήτηση για το περιβάλλον.
Είναι εντυπωσιακό ότι ένα χρόνο μετά τις πυρκαγιές που στοίχισαν τη ζωή σε δεκάδες ανθρώπους και κατέστρεψαν τεράστιες εκτάσεις, στο Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο αγνοούνται πλήρως τα δασικά θέματα (πλην των αισθητικών και εθνικών δρυμών) και τα δάση δεν αντιμετωπίζονται ως στοιχείο φυσικού πλούτου της χώρας, που χρήζει ειδικής προστασίας και βιώσιμης διαχείρισης. Παρόλο που το ΕΧΣ προβλέπει την ολοκλήρωση του δασολογίου σε 4 χρόνια, αυτό φαίνεται να συμβαίνει με αλλαγή καθεστώτος και μαζικούς αποχαρακτηρισμούς δασικών εκτάσεων, με την χρήση των αεροφωτογραφιών του 1960 αντί του 1945.
Τέλος, τα ζητήματα της ανακύκλωσης και της μείωσης των απορριμμάτων ελάχιστα απασχολούν το Εθνικό Χωροταξικό.
Αξιοσημείωτο είναι ότι στο τελικό σχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή αφαιρέθηκαν οι αναφορές στην πολιτιστική κληρονομιά και στα μνημεία, που υπήρχαν στο αρχικό σχέδιο των μελετητών. Οι διάσπαρτοι σε όλη την επικράτεια χώροι πολιτισμού δεν αποτελούν συστατικό στοιχείο της συνολικής αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας, ούτε συγκροτούν ένα πολιτιστικό εθνικό δίκτυο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν προβλέπεται ειδική προστασία στις περιοχές γύρω από τους αρχαιολογικούς χώρους.
Ο πολιτιστικός και φυσικός πλούτος δεν αποτελούν για το ΕΧΣ βασικά χαρακτηριστικά και πλεονεκτήματα της χώρας που χρειάζονται ειδική προστασία και μπορούν να λειτουργήσουν ως αναπτυξιακοί μοχλοί.
Στο ΕΧΣ περιλαμβάνονται ορισμένες βασικές προβλέψεις του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τον τουρισμό, όπως η δυνατότητα κατασκευής μεγάλων τουριστικών εγκαταστάσεων σε όλη την χώρα. Με αυτό τον τρόπο ακυρώνεται ουσιαστικά κάθε περαιτέρω συζήτηση και προωθείται το μοντέλο, μαζικής ανέγερσης παραθεριστικής κατοικίας προς πώληση. Μέσω του εθνικού χωροταξικού σχεδίου δίνεται η δυνατότητα κατασκευής τουριστικών εγκαταστάσεων ακόμα και σε οικολογικά ευαίσθητες περιοχές (δίκτυο Natura, παράκτιες περιοχές, ορεινοί όγκοι και μικρά νησιά). Προδιαγράφεται έτσι η περαιτέρω καταστροφή των νησιών και των παράκτιων περιοχών.
1. Σε ένα στρατηγικό σχέδιο όπως είναι το Εθνικό Χωροταξικό κάθε κεφάλαιο και θεματική πρέπει να περιλαμβάνει τις βασικές κατευθύνσεις των πολιτικών, τους ποσοτικούς και ποιοτικούς στόχους που επιδιώκουν να πετύχουν, τους μηχανισμούς παρακολούθησης και το σχετικό χρονοδιάγραμμα. Τα όποια έργα πρέπει να αξιολογούνται, να κρίνονται και να ιεραρχούνται βάσει των παραπάνω γενικών κατευθύνσεων.
2. Προάγει την έννοια της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας σε βάρος των εννοιών της χωρικής και κοινωνικής συνοχής και της αειφόρου ανάπτυξης. Δεν ενισχύει την αποκέντρωση και την περιφερειακή ανάπτυξη.
3. Δεν αντιμετωπίζει την απομόνωση των νησιών, ούτε την εξάρτησή τους από ένα ή δύο μεγάλα αστικά κέντρα
4. Δεν αντιμετωπίζει την εκτός σχεδίου δόμηση, δεν ενσωματώνει μέτρα για τον άμεσο περιορισμό (ή και κατάργηση) της εκτός σχεδίου και της αυθαίρετης δόμησης, δεν διατυπώνει ποσοτικούς στόχους, δεν θέτει χρονοδιάγραμμα
5. Δεν αντιμετωπίζει το φαινόμενο του υδροκεφαλισμού.
Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. θεωρεί ότι η ανάγκη για εθνικό χωροταξικό σχεδιασμό είναι επιτακτική για την χώρα. Η γενική στρατηγική, οι κύριοι στόχοι και οι αναγκαίες χωρικές πολιτικές για ένα ριζικά διαφορετικό ΕΧΣ έχουν αναδειχθεί στο παρόν κείμενο. Το κείμενο του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης που κατέθεσε η Κυβέρνηση της Ν.Δ. στη Βουλή μας βρίσκει ριζικά αντίθετους.
To Γραφείο Τύπου
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS