Φίλες και φίλοι.
Συντρόφισσες και σύντροφοι,
Σας καλωσορίζω θερμά στη διάσκεψη αυτή, που αποτελεί μια ακόμα έκφραση αλληλεγγύης του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς με τις αριστερές δυνάμεις και τα κοινωνικά κινήματα των Βαλκανίων, αλλά και ένα πρώτο βήμα για την επεξεργασία και προβολή εναλλακτικών προτάσεων της αριστεράς για το μέλλον της περιοχής.
Το σύνθημα του 2ου συνεδρίου του ΚΕΑ «Building Alternatives» θέλουμε να έχει εφαρμογή και στα Βαλκάνια.
Περιοχή «υψηλού κινδύνου» για την υπόθεση της ειρήνης αποτελεί η Βαλκανική, μετά και τη μονομερή ανεξαρτοποίηση του Κοσόβου. Ολες σχεδόν οι αντιθέσεις του σύγχρονου κόσμου βρίσκουν την έκφρασή τους στην περιοχή αυτή, που χαρακτηρίζεται από μεγάλες ανισότητες μεταξύ των χωρών της αλλά και στο εσωτερικό τους. Ταυτόχρονα, το γεγονός ότι η Βαλκανική αναδεικνύεται σε κρίσιμο ενεργειακό σταυροδρόμι δημιουργεί δυνατότητες, αλλά και κινδύνους μετατροπής της σε πεδίο νέων διεθνών ανταγωνισμών. Επιπλέον, πηγή ανησυχιών αποτελούν – κατά τη γνώμη μας – τα σχέδια σειράς Βαλκανικών χωρών για τη δημιουργία νέων πυρηνικών εργοστασίων, παρότι η περιοχή μας είναι πλούσια σε ανανεώσιμες πηγές.
Η υπεράσπιση της ειρήνης παραμένει ζήτημα πρώτης προτεραιότητας για την περιοχή, ιδιαίτερα για τα Δυτικά Βαλκάνια, όπου πολλές πληγές παραμένουν ανοιχτές, από τους πολέμους και τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, με αποκορύφωμα τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ το 1999.
Δυστυχώς, μετά το 1991, η Βαλκανική βρέθηκε στη δίνη της διαμόρφωσης των νέων διεθνών ισορροπιών υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ, της αποδυνάμωσης του ΟΗΕ αντί της αναβάθμισής του, του παραμερισμού του διεθνούς δικαίου. Όπως ο πόλεμος του Κόλπου το 1991 χρησιμοποιήθηκε για να διακηρυχθεί το δόγμα του τότε Προέδρου Μπους για τη «νέα παγκόσμια τάξη»,έτσι και ο πόλεμος κατά της Γιουγκοσλαβίας το 1999 συνοδεύτηκε από τη θεωρία των «ανθρωπιστικών επεμβάσεων» χωρίς την άδεια του ΟΗΕ.
Σοβαρά τραυματισμένη και στις ΄δυο περιπτώσεις βγήκε η υπόθεση της ενωμένης Ευρώπης. Βαρύνονται οι Ευρωπαϊκές ηγεσίες -χωρίς να εξαιρούνται και οι Βαλκανικές– για το γεγονός ότι σήμερα η αμερικανική παρουσία στα Βαλκάνια είναι ισχυρότερη από κάθε προηγούμενη περίοδο. Αυτό δείχνει η διεύρυνση του ΝΑΤΟ στην περιοχή, καθώς και η δημιουργία νέων στρατιωτικών βάσεων.
Εμείς, αντιθέτως:
-Απορρίπτουμε κατηγορηματικά τη λύση των προβλημάτων με τη βία, τασσόμαστε υπέρ του απαραβίαστου των συνόρων, και θέλουμε την ανάπτυξη της δημοκρατίας, τον πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων, την κοινή ανάπτυξη και την κοινή ασφάλεια.
-Διεκδικούμε μια διαφορετική πολιτική ειρήνης και πολυδιάστατης ασφάλειας, σεβασμού στον Χάρτη του ΟΗΕ, αντίστασης στον μιλιταρισμό, στον εθνικισμό και στις ξένες επεμβάσεις, ανάπτυξης της συνεργασίας προς όφελος των λαών και της οικολογικής προστασίας.
Επιβεβαιώνεται από τις ίδιες τις εξελίξεις ότι δεν υπάρχουν στρατιωτικές λύσεις στα προβλήματα. Το ειρηνικό και αλληλέγγυο μέλλον των Βαλκανίων απαιτεί την υιοθέτηση μιας πολυδιάστατης αντίληψης για την ασφάλεια με βάση το σεβασμό στο διεθνές δίκαιο, το απαραβίαστο των συνόρων, την ισότιμη συνεργασία, την κατοχύρωση των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων. Η κοινή ασφάλεια και η συνανάπτυξη είναι η επιταγή της εποχής μας. Στη βάση αυτή πρέπει να αναζητηθούν αμοιβαία αποδεκτές λύσεις σε προβλήματα και εντάσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν στις σχέσεις χωρών της περιοχής, μακριά από πολιτικές του «διαίρει και βασίλευε» ισχυρών εξωβαλκανικών δυνάμεων και εθνικιστικά μίση. Η προσέγγιση αυτή δεν συμβιβάζεται με την διεύρυνση του ΝΑΤΟ, της οποίας ένθερμος υποστηρικτής είναι και η κυβέρνηση της δικής μας χώρας. Απαιτεί διαδικασίες αποστρατιωτικοποίησης και όχι στρατιωτικοποίησης.
Κρίνοντας από την σκοπιά αυτή, εκφράσαμε και εκφράζουμε την αντίθεσή μας στην μονομερή ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου. Και θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε ότι και στη Δήλωση της Διάσκεψης Κορυφής Ε.Ε. – Δυτικών Βαλκανίων, στις 21-6-2003 στη Θεσσαλονίκη, αναφερόταν ότι «υποστηρίζουμε την πλήρη εφαρμογή της απόφασης 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών». Ωστόσο, τον περασμένο Δεκέμβρη η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ τάχθηκε υπέρ του «αναπόφευκτου» της ανεξαρτητοποίησης του Κοσόβου.
Η Βαλκανική αποτελεί κρίσιμο πεδίο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Το πιεστικό ερώτημα που αναδύεται και από τις εξελίξεις στην περιοχή μας είναι αν θα συνεχιστεί ο ευρωατλαντισμός ή θα υπάρξει ένα σύστημα πανευρωπαϊκής ασφάλειας, με βάση τον ΟΑΣΕ και τις αρχές του. Η δική μας απάντηση βρίσκεται στο δεύτερο σκέλος του ερωτήματος και γιαυτό έχουμε προτείνει ένα «Βαλκανικό Ελσίνκι».
Επίσης, στη Βαλκανική κρίνεται σε σημαντικό βαθμό ποιες αξίες και αρχές θα επικρατήσουν τελικά στην πορεία ενοποίησης της Ευρώπης. Εμπνεόμενος από έναν αριστερό ευρωπαϊσμό, ο ΣΥΝ υποστηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική όλων των Βαλκανικών χωρών, αλλά ταυτόχρονα συνδέουμε την προοπτική με μια άλλη Ευρώπη. Διεκδικούμε ισότιμες και αλληλέγγυες σχέσεις της Ε.Ε. με τους λαούς της περιοχής, στηριγμένες σε επιλογές πραγματικής σύγκλισης και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής. Είμαστε αντίθετοι σε αντιλήψεις και πρακτικές μιας «Ευρώπης-φρούριο».
Την ίδια ώρα, η υπόθεση της Διαβαλκανικής Συνεργασίας δεν πρέπει να υποτιμάται ούτε να θεωρείται ξεπερασμένη στο όνομα των ευρωπαϊκών φιλοδοξιών των Βαλκανικών χωρών. Υπάρχουν πολλά προβλήματα που μόνο με την οικοδόμηση της συνεργασίας στο βαλκανικό επίπεδο μπορούν να αντιμετωπιστούν. Η βαλκανική χαρακτηρίζεται από ισχυρές αλληλεξαρτήσεις οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν το υπόβαθρο για κοινά οράματα και νέους κοινούς αγώνες για ένα ειρηνικό και αλληλέγγυο μέλλον των λαών και των χωρών της. Από πολλούς - κυρίως εκτός Βαλκανίων - η «βαλκανικότητα» είναι ένα είδος «ρετσινιάς» που πρέπει να αποτινάξουμε. Ωστόσο, εμείς συμμεριζόμαστε την άποψη της γνωστής συγγραφέα Μαρίας Τοντόροβα, που γράφει στο βιβλίο της «Imagining the Balkans»:
«Για μένα τα Βαλκάνια είναι ωραία, προφανώς για συναισθηματικούς λόγους, αλλά και για διανοητικούς, ακόμα και για λόγους αισθητικούς: με συναρπάζει η πολυμορφία και η πολυπλοκότητα και σχεδόν δεν υπάρχει τόπος και ιστορία με εντονότερα αυτά τα στοιχεία απ΄ότι τα Βαλκάνια».
Επιβάλλεται η πολυδιάστατη ανάπτυξη και η αναβάθμιση της Συνεργασίας των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Το δικό μας όραμα δεν είναι τα Βαλκάνια των «μπίσνες» και των ασύδοτων ελεύθερων αγορών. Δεν είναι μια ανάπτυξη που αφήνει πίσω της κοινωνικά και οικολογικά ερείπια. Δεν είναι η «οικονομική διείσδυση», αλλά η συνανάπτυξη. Θέλουμε μια Βαλκανική συνεργασία με τις κοινωνίες και τα κινήματα στην πρώτη γραμμή. Στο πλαίσιο αυτό, μπορούν και οι διασυνοριακές συνεργασίες να αποβούν εξαιρετικά ωφέλιμες, όπου οι φορείς της Αυτοδιοίκησης έχουν ήδη να επιδείξουν σημαντικά θετικά παραδείγματα.
Επίσης, θέλουμε τον πολιτισμό στην καρδιά της Διαβαλκανικής Συνεργασίας. Στη Βαλκανική υπάρχουν ισχυρότατες κοινές πολιτισμικές παραδόσεις. Τα πεδία συνεργασίας στον τομέα αυτό είναι πολλά και ευρύτατα.
Η περιβαλλοντική αλληλεξάρτηση της περιοχής μεγαλώνει. Σε μια περίοδο παγκόσμιας οικολογικής κρίσης αναδύεται με πολλούς τρόπους η επιτακτική ανάγκη για την οικολογική προστασία της περιοχής που ήδη δοκιμάζεται από πολλές καταστροφές.
Προτείνουμε έναν Βαλκανικό Οικολογικό Χάρτη ως ένα κοινό κοινό πλαίσιο αρχών και δράσεων για την προστασία του περιβάλλοντος, με το βλέμμα στο μέλλον, που είναι συνυφασμένο με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και με νέες επιλογές για την ανάπτυξη με βάση την αειφορία. Τα πυρηνικά εργοστάσια είναι επιλογές παρελθόντος και δεν έχουν θέση στο δικό μας όραμα για την Βαλκανική.
Φιλοδοξούμε η πρόταση αυτή να κινητοποιήσει και ενώσει ευρύτερες δυνάμεις απ΄όλες τις χώρες της περιοχής, αλλά και από τον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο. Για τον σκοπό αυτό προτείνουμε να αρχίσουμε από τη διάσκεψη αυτή με μια «Επιτροπή Πρωτοβουλίας», ανοιχτή σε νέες συμμετοχές, που θα οργανώσει τον απαιτούμενο διάλογο και τις απαιτούμενες κοινές δράσεις, με στόχο τη σύνταξη του Χάρτη ως το τέλος του 2009.
Θεωρούμε ότι η υπόθεση της ειρήνης και της σταθερότητας στα Βαλκάνια εξυπηρετεί και τα εθνικά μας θέματα. Αντιθέτως η διαιώνιση των εντάσεων και η υποδαύλιση των εθνικισμών ευνοούν τις πολιτικές του «διαίρει και βασίλευε». Από την άποψη αυτή ενδιαφέρει η σταθερότητα και η εμπέδωση της ασφάλειας της ΠΓΔΜ και θεωρούμε άκρως επικίνδυνες κάποιες απόψεις περί του «αναπόφευκτου» της διάλυσης του γειτονικού κράτους.
Κατά τη γνώμη μας, το Βουκουρέστι δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς. Εμείς είπαμε την επομένη ότι θα πανηγυρίσουμε όταν λυθεί το πρόβλημα.
Για πολλούς λόγους θέλουμε λύση το ταχύτερο με την ΠΓΔΜ. Για λόγους που έχουν σχέση με τη κατάσταση στα Βαλκάνια, αλλά πηγάζουν και από την ανάγκη σωστού προσδιορισμού των προτεραιοτήτων στην εξωτερική πολιτική της χώρας μας, αυτό που θα λέγαμε «εθνική στρατηγική». Όταν έχουμε τα γνωστά προβλήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και όταν στο Κυπριακό δημιουργείται μια νέα κινητικότητα, μετά την ελπιδοφόρα εκλογή Χριστόφια ως Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, προέχει η συγκέντρωση των προσπαθειών σʼ αυτά τα θέματα. Λέμε λοιπόν αποφασιστικά όχι στη «σκοπιανοποίηση» της εξωτερικής πολιτικής της χώρας μας.
Ο ΣΥΝ εμμένει στη θέση για αμοιβαία λύση στο πλαίσιο του ΟΗΕ, λύση σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό, για όλες τις διεθνείς χρήσεις που θα υιοθετηθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας και θα συνοδεύεται με δεσμεύσεις για τον σεβασμό των συνόρων και την άρνηση αλυτρωτικών εκφράσεων, που τροφοδοτούν τον εθνικισμό και στις δύο χώρες.
Η ειρήνη και η συνεργασία στα Βαλκάνια απαιτεί μια άλλη πορεία και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Για μας δεν υπάρχει άλλη επιλογή από την στρατηγική του διαλόγου και της ειρήνης. Θέλουμε τον απεγκλωβισμό των Ελληνο-τουρκικών σχέσεων από το τρίγωνο «Ουάσιγκτον-΄Αγκυρα-Αθήνα», που ευνοεί την αμερικάνικη επιδιαιτησία. Θέλουμε διάλογο στη βάση του διεθνούς δικαίου και του αμοιβαίου σεβασμού της εθνικής κυριαρχίας, με αξιοποίηση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης και της πορείας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.
Στον πυρήνα της δικής μας προσέγγισης για την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων βρίσκεται η πρόταση για αμοιβαία μείωση των εξοπλισμών και των στρατιωτικών δαπανών Ελλάδας – Τουρκίας. Πρόταση που έχει ήδη βρει σημαντική απήχηση και στις δύο χώρες.
Είναι απαράδεκτο η Ελλάδα και η Τουρκία να θυσιάζουν στο «μινώταυρο» των εξοπλισμών τεράστιους πόρους, διαθέτοντας για στρατιωτικές δαπάνες υπερδιπλάσια ποσοστά του ΑΕΠ σε σύγκριση με τον ευρωπαικό μέσο όρο και να είναι οι δύο χώρες μεταξύ των πρώτων στον παγκόσμιο κατάλογο σε εισαγωγές όπλων.
Επίσης, θεωρούμε ότι δεν πρέπει να καθυστερήσει άλλο η λύση του Κυπριακού, σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Λύση δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας, με μία διεθνή προσωπικότητα, μια ιθαγένεια και μια κυριαρχία.
Φίλες και φίλοι,
συντρόφισσες και σύντροφοι,
Συχνά τίθεται το ερώτημα: Να είμαστε «πραγματιστές ή ρομαντικοί» στην εξωτερική πολιτική; Εμείς απαντούμε συνδέοντας τον ρεαλισμό με το όραμα.
Εκπροσωπούμε μια αριστερά, σύγχρονη και ριζοσπαστική που δεν αρκείται στο να εξηγεί τον κόσμο αλλά θέλει και να τον αλλάξει. Κι αυτό θέλουμε να ισχύσει και για τα Βαλκάνια, όπως και για την Ευρώπη, σύμφωνα με τους στόχους του ΚΕΑ. Στόχους που καλούμαστε να προβάλουμε πιο έντονα στην πορεία προς τις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2009.
Για μια Ευρώπη δημοκρατική, ειρηνική, κοινωνική, φεμινιστική και οικολογική, ανοιχτή σ΄ένα σοσιαλιστικό μέλλον με δημοκρατία και ελευθερία.
Θεσσαλονίκη, 7 Ιουνίου 2008
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS