Η συζήτηση για τη Διοικητική Μεταρρύθμιση έχει αρχίσει. Ο Υπουργός κ. Παυλόπουλος στο συνέδριο της ΕΝΑΕ επισημοποίησε τις πρώτες προσεγγίσεις της Κυβέρνησης. Φαίνεται να προσανατολίζεται σε συνενώσεις Ο.Τ.Α. και αιρετό περιφερειακό συμβούλιο -με έμμεση εκλογή περιφερειάρχη- αλλά διατηρώντας τις Διοικητικές (για τον έλεγχο των Ο.Τ.Α) και τις Αναπτυξιακές (για τον έλεγχο του ΕΣΠΑ 2007-2013) κρατικές περιφέρειες.
Συνεπής στην τακτική ένα βήμα μπρος - δύο βήματα πίσω, ναρκοθετεί τους νέους θεσμούς μη αποδίδοντας, στους γεννήτορές τους, ούτε καν τους υφιστάμενους θεσμοθετημένους πόρους. Χωρίς ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σχέδιο υποστήριξης, που θα διορθώσει τις αστοχίες και τα ελλείμματα, του «Καποδίστρια» και του «Μπαλτατζή», σε υποδομές, εξοπλισμό, ανθρώπινο δυναμικό.
Αυτές άλλωστε είναι και οι στοιχειώδεις προϋποθέσεις για ένα γόνιμο διάλογο. Αλλιώς υπάρχει, κυρίως, η ανάγκη ένδυσης του μανδύα του «μεταρρυθμιστή», που οδηγεί τον κ. Πρωθυπουργό και την Κυβέρνησή του στην εξαγγελία άλλης μιας «μεταρρύθμισης», για να ξεφύγουν από τον ασφυκτικό κλοιό αλλεπάλληλων σκανδάλων και διαχειριστικών ανικανοτήτων που αντιμετωπίζουν.
Οι ελλείψεις σχεδιασμού και στήριξης θα οδηγήσουν σε αλλαγές ταμπελών και καβγάδες -χωρίς νόημα- για όρια, «πρωτεύουσες» και «έδρες» των νέων χωροεδαφικών ενοτήτων. Θα χάνεται άλλη μια ευκαιρία ουσιαστικής βελτίωσης και εκσυγχρονισμού των δημόσιων, υπηρεσιών και λειτουργικών διαδικασιών. Παράλληλα, η κυβέρνηση θα επιτυγχάνει άλλη μια νεοφιλελεύθερη «δημοσιονομική εξυγίανση», περικόπτοντας κοινωνικούς πόρους, όπως συνέβη και με τον «Καποδίστρια».
Στη δε ευρωπαϊκή κατεύθυνση, για Ευρώπη των πόλεων και των περιφερειών, με κοινωνική και χωρική (εδαφική) συνοχή, που απαιτεί αιρετά περιφερειακά όργανα, θα έχει απαντήσει με τη γνωστή ανατολίτικη κουτοπονηριά, θεσμοθετώντας τα αλλά και απονευρώνοντάς τα.
Πώς στεκόμαστε εμείς ως ΣΥΝ;
Έχοντας ξεκαθαρίσει ότι η δική μας προσέγγιση, ως ανανεωτική, ριζοσπαστική και οικολογική Αριστερά, εκκινεί από άλλες αφετηρίες και έχει άλλη τελική στόχευση, την «απονέκρωση του κράτους». Την άμεση, στο πλησιέστερο επίπεδο προς τον πολίτη, παροχή υψηλής ποιότητας δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, με ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων που τους αφορούν.
Λαμβάνοντας υπόψη αντιφάσεις και δυσλειτουργίες του ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ (μικροκομματικός σχεδιασμός, ανυπαρξία υποστήριξης εφαρμογής, έλλειψη πόρων κλπ.), τις τοπικιστικές εκρήξεις - παρά τη γενικά θετική αποδοχή του σήμερα - καθώς και τις ανεπάρκειες του ΜΠΑΛΤΑΤΖΗ, οφείλουμε να αποφύγουμε τα ίδια λάθη σχεδιασμού και εφαρμογής.
Χαιρόμαστε μεν που σήμερα και άλλες δυνάμεις αποδέχονται θέσεις μας, για Αποκέντρωση με ισχυρή περιφερειακή και τοπική Αυτοδιοίκηση, τις οποίες πριν από μερικά χρόνια λοιδορούσαν. Θεωρούμε όμως ότι πρέπει να τελειώσει το σίριαλ των μαθητευόμενων μάγων και κοπτοραπτών. Είναι περισσότερο από αναγκαία μια μελέτη αποτίμησης και αξιολόγησης της μέχρι τώρα πορείας του ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ, η διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης πρότασης που θα τεθεί σε ανοικτή συζήτηση και κοινωνική διαβούλευση στις ΤΕΔΚ και τους Δήμους, που θα καταλήξει στα κοινά κριτήρια σχεδιασμού και εφαρμογής και μετά να νομοθετήσουμε. Χρόνος υπάρχει, προϋπόθεση όμως οποιασδήποτε συζήτησης είναι η διασφάλιση με νόμο των αναγκαίων πόρων.
Έχοντας πρώτοι καταθέσει ολοκληρωμένα τις προτάσεις μας, για τις γενικές κατευθύνσεις μιας Διοικητικής Μεταρρύθμισης, τις επανακαταθέτουμε θέτοντας τα προαπαιτούμενα μιας ουσιαστικής συζήτησης:
- Οικονομική επάρκεια: πρώτο βήμα η άμεση απόδοση των οφειλομένων στους υφιστάμενους αυτοδιοικητικούς θεσμούς.
- Ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σχέδιο υποστήριξης και κάλυψης των βασικών ελλειμμάτων που κληροδοτούν οι σημερινοί (υποδομών-προσωπικού).
- Ουσιαστική διαβούλευση για την εφαρμογή κοινά αποδεκτών κριτηρίων, για τη διαμόρφωση των νέων χωροεδαφικών ενοτήτων. Οι μικροπολιτικές κουτοπονηριές στον «Καποδίστρια» αποδείχθηκαν άλλωστε πολύ μικρού ορίζοντα ως προς το ίδιον κομματικό όφελος.
- Σχέδιο ενσωμάτωσης στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση όλων των αναπτυξιακών και κοινωνικών, κρατικών περιφερειακών λειτουργιών καθώς και τη διαχείριση των αντίστοιχων εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων.
Τέλος, καθοριστικό σημείο για την τελική μας στάση πρέπει να αποτελέσει το ζήτημα του εκλογικού νόμου, η κατάργηση του αντιδημοκρατικού 42% και η καθιέρωση της απλής αναλογικής, ως μοχλού διαμόρφωσης κουλτούρας συνθέσεων και μείωσης των ιδιοκτησιακών εξουσιαστικών φαινομένων, διασφάλισης ουσιαστικού δημοκρατικού ελέγχου και κινήτρων συμμετοχής και ενεργοποίησης των πολιτών.
Οι βασικές προσεγγίσεις μας ως ΣΥΝ, στο πλαίσιο των προγραμματικών αντιλήψεών μας περί της αναγκαίας, ενιαίας και ολοκληρωμένης, Διοικητικής μεταρρύθμισης του πολιτικο-διοικητικού μας συστήματος, -μιας ανατροπής του σημερινού υπερσυγκεντρωτικού ,γραφειοκρατικού και πελατειακού μορφώματος- που θα συναρθρώνεται με ένα εθνικό και περιφερειακό, αειφόρο, χωροταξικό «σχεδιασμό», διασφαλίζοντας όρους βιώσιμης ανάπτυξης, ιδιαίτερα για τους αυτοδιοικητικούς θεσμούς είναι:
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση , πρέπει να εδράζεται σε τρεις θεμελιώδεις αρχές:
- της Τοπικής Αυτονομίας
- του Τεκμηρίου Αρμοδιότητας
- της Επικουρικότητας.
Η εφαρμογή τους θα οδηγούσε στο να διακρίνονται οι δημόσιες υποθέσεις σε τοπικής, περιφερειακής και κρατικής σημασίας, έτσι ώστε οι ανώτεροι να ασκούν μόνο τις αρμοδιότητες που οι πιο κάτω δεν μπορούν να ασκήσουν αποτελεσματικά.
Σε αυτή την κατεύθυνση απαιτούνται οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις:
1. για Κεντρικό Κράτος - Επιτελείο.
2. Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση
Το Σύνταγμα όρισε δύο βαθμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση -κέντρο σχεδιασμού και συντονισμού της περιφερειακής ανάπτυξης- με αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο και Περιφερειάρχη αποτελεί, θεσμικά και πολιτικά, θεμελιώδη προϋπόθεση για ισόρροπη, περιφερειακή και ενδοπεριφερειακή, ανάπτυξη.
Οι Νομαρχίες θα λειτουργήσουν ως αποκεντρωμένοι Περιφερειακοί θεσμοί, με αιρετά όργανα, πόρους και αρμοδιότητες.
3. Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση -δύο διακριτών περιοχών:
Α. Οι Μητροπολιτικοί Δήμοι Αθήνας - Θεσσαλονίκης, όπου τίθεται η ανάγκη να υπάρξει μια αιρετή διοικητική βαθμίδα δεύτερου βαθμού (Μητροπολιτική Περιφέρεια) – πιθανή μελλοντική θέσπισή της π.χ. Πάτρα, Λάρισα, Ηράκλειο μπορεί να έχει χαρακτήρα ενός ενισχυμένου Μητροπολιτικού Συνδέσμου -- από την οποία λαμβάνονται οι αποφάσεις για ολόκληρη τη μητροπολιτική περιοχή.
Απαιτείται μια ενιαία αντιμετώπιση ιδιαίτερα στους τομείς:
α) Οικονομικής Ανάπτυξης, β) Χωρικού Σχεδιασμού,
γ) Κοινωνικής Πολιτικής, δ) Περιβάλλοντος,
ε) Μεταφορών, στ) Πολιτικής Προστασίας και Ασφάλειας,
Β. Οι Δήμοι της Περιφέρειας είναι αναγκαίο να συγκροτηθούν με άξονα πόλεις μικρού και μεσαίου μεγέθους, προκειμένου να εξασφαλίζουν βιωσιμότητα, δυνατότητα παροχής ικανοποιητικών υπηρεσιών και αναπτυξιακής παρέμβασης, ανταγωνιστικότητά, αξιοποίηση του ενδογενούς δυναμικού, προστασία του αστικού, αγροτικού και φυσικού περιβάλλοντος και τελικά τη συγκράτηση του πληθυσμού από την ισόρροπη ανάπτυξη. Προϋπόθεση βέβαια η δημοτική δημοκρατία με εσωτερική αποκέντρωση, θεσμούς, πόρους και αρμοδιότητες που θα διασφαλίζουν τη συμμετοχή και των πιο μικρών κοινοτήτων .
Οι νησιωτικοί δήμοι, των συμπλεγμάτων, αυτοτελείς ΟΤΑ με ισχυρές εξουσίες, ακόμη και κρατικού χαρακτήρα
4. Η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών πιέσεων, του κοινωνικού αποκλεισμού, της αύξησης της απασχόλησης, της επιτάχυνσης της ανάπτυξης προϋποθέτουν σημαντικές επενδύσεις σε εξοπλισμό και κοινωνικές δομές, που δεν μπορούν να διατεθούν από την αγορά αλλά απαιτούν σημαντικούς πόρους του δημοσίου.
Απαιτείται λοιπόν συνολική μεταρρύθμιση και εκδημοκρατισμός του φορολογικού συστήματος, χωρίς επιβολή νέων φόρων στους πολίτες, με αναδιανομή του φορολογικού προϊόντος και των επενδυτικών προγραμμάτων, ανακατανομή των πόρων Κεντρικής εξουσίας - Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με πόρους εξισορρόπησης και εθνικής αλληλεγγύης για τους αδύναμους Ο.Τ.Α., κατανομή με διαφάνεια και αντικειμενικά κριτήρια.
Η Αυτοδιοίκηση πρέπει να αποκτήσει επάρκεια πόρων αλλά και δημοσιονομική αυτοτέλεια, με δυνατότητα άσκησης πολιτικής π.χ. πράσινη φορολογία σε κερδοσκοπικές χρήσεις και λειτουργίες, στο πλαίσιο ενός ενιαίου δημοσιονομικού συστήματος.
5. Βασική αρχή για τη λειτουργία των αποκεντρωμένων θεσμών Αυτοδιοίκησης με διαφάνεια και κοινωνικό έλεγχο είναι -παράλληλα με τη θεσμοθέτηση μορφών συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών (πχ συμμετοχικός προϋπολογισμός) στα κέντρα λήψης των αποφάσεων- και η ουσιαστική πολιτική λειτουργία και αναβάθμιση του ρόλου των Συμβουλίων (Τοπικών, Διαμερισματικών, Δημοτικών, Νομαρχιακών, Περιφερειακών), ως κυρίαρχων αντιπροσωπευτικών οργάνων, που βουλεύονται και διευθύνουν τις τοπικές υποθέσεις. Ανάδειξή τους με απλή αναλογική, για δημοκρατικότερη εκπροσώπηση των κοινωνικών δυνάμεων και ενθάρρυνση συμμετοχής των πολιτών στα όργανα λήψης των αποφάσεων. Η απλή αναλογική θα διευκόλυνε, με την ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών, τις αναγκαίες διεργασίες κοινωνικής συναίνεσης, την ανάληψη πολιτικής ευθύνης από διαφορετικές δυνάμεις με τη συμμετοχή τους στα αιρετά όργανα.
Δημήτρης Μπίρμπας
μέλος ΚΠΕ, γραμματεία Αυτοδιοίκησης.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS