Skip to main content.
Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς
19/06/2008

12 σημεία κριτικής στο νομοσχέδιο για τα μεταπτυχιακά

Στη σημερινή κατʼ άρθρο συζήτηση του νομοσχεδίου για τις μεταπτυχιακές σπουδές στην επιτροπή μορφωτικών υποθέσεων της Βουλής, ο βουλευτής του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς Τάσος Κουράκης άσκησε δριμεία κριτική στις διατάξεις του νομοσχεδίου και παρουσίασε αναλυτικά τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τις μεταπτυχιακές σπουδές:

«Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι οι μεταπτυχιακές σπουδές είναι συνυφασμένες με την παραγωγή νέας επιστημονικής γνώσης και δεν αποτελούν απλώς έναν κύκλο εξειδίκευσης ή μια διαδικασία παραγωγής τεχνολογικών καινοτομιών. Ο νόμος θα πρέπει να αναφέρει ότι οι μεταπτυχιακές σπουδές θα πρέπει να οδηγούν σε πρόταση εκπόνησης διδακτορικής διατριβής ή να αποτελούν σπουδές μετεκπαίδευσης οι οποίες αποβλέπουν στην περαιτέρω ενημέρωση και στην υψηλού επιπέδου εξειδίκευση πτυχιούχων σε ειδικές θεματικές ενότητες ή επί μέρους κλάδους των επιστημών

1.    Σύμφωνα με το νομοσχέδιο επιτρέπεται η επιβολή διδάκτρων στις μεταπτυχικαές σπουδές. Με αυτό τον τρόπο επιχειρείται από το παράθυρο η αναθεώρηση του άρθρου 16 που προβλέπει ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση παρέχεται δωρεάν.

2.    Όσον αφορά τη δυνατότητα των ΤΕΙ να διοργανώνουν αυτοδύναμα ΠΜΣ, είναι προφανές ότι η κυβέρνηση έχει στο νου της να παίξει με τους αποφοίτους των ΤΕΙ το ίδιο παιχνίδι που έπαιξε το ΠΑΣΟΚ κατά την ίδρυση των ΤΕΙ τη δεκαετία του ʼ80. Να απαντήσει δηλαδή στην απαίτηση των αποφοίτων ΤΕΙ για μεταπτυχιακές σπουδές δίνοντάς τους πρόσβαση σε χαμηλού επιπέδου και κύρους ΠΜΣ. Και μάλιστα αυτή τη φορά με το αζημίωτο, αφού προβλέπονται και δίδακτρα. Εξίσου προβληματική είναι η δυνατότητα Γενικών Τμημάτων ΑΕΙ να οργανώνουν αυτοδύναμα ΠΜΣ, καθώς προκύπτει το αντιακαδημαϊκό φαινόμενο να διοργανώνονται ΠΜΣ από τμήματα που δεν παρέχουν προπτυχιακούς τίτλους!

3.    Την ευθύνη για τη λειτουργία των ΠΜΣ και για όλες τις σχετικές αποφάσεις έχουν ειδικές συνθέσεις της Συγκλήτου και της Γενικής Συνέλευσης του Τμήματος, στις οποίες είναι ανύπαρκτη η συμμετοχή των φοιτητών (μειωμένη κατά 90%) και του υπόλοιπου επιστημονικού και διοικητικού προσωπικού (μειωμένη κατά 100%).

4.    Σύμφωνα με το νομοσχέδιο τα ΠΜΣ λειτουργούν για 8 το πολύ έτη και στη συνέχεια πρέπει να επανεγκριθεί η παράτασή τους. Το γεγονός αυτό έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την ακαδημαϊκή αυτοτέλεια των πανεπιστημίων. Η διαδικασία αυτή θα λειτουργεί ως μηχανισμός ομηρίας και εκβιασμού των πανεπιστημίων και των ΠΜΣ από τον εκάστοτε υπουργό παιδείας και θα διευρύνει το πεδίο της αδιαφάνειας και της ευνοιοκρατίας.

5.    Το νομοσχέδιο θεσμοθετεί ως πόρους των ΠΜΣ τις «χορηγίες φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα γενικά, νομικών ή φυσικών προσώπων». Αυτές αποτελούν διαφορετική κατηγορία από τις δωρεές και, προφανώς, είναι δυνατό να έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα, οδηγώντας έτσι σε κατευθυνόμενη έρευνα, παραβιάζοντας βασικές ακαδημαϊκές αρχές. Δεν περιλαμβάνεται (ούτε καν ρητορικά) καμία απαγόρευση αποδοχής δωρεάς ή χορηγίας αν θέτει ως όρο τη μεταβολή των χαρακτηριστικών του προγράμματος σπουδών ή την διεξαγωγή συγκεκριμένων ερευνών.

6.    Σύμφωνα με το νομσοχέδιο η χρηματοδότηση των ΠΜΣ από τον τακτικό προϋπολογισμό θα εξαρτάται από τα αποτελέσματα της αξιολόγησής του και από το κατά πόσο πληροί συγκεκριμένα κριτήρια ποιότητας που δεν αναφέρονται στον νόμο. Επίσης, θα γίνεται μόνο εφόσον εμπίπτει σε συγκεκριμένους τομείς επιστημονικής προτεραιότητας που ορίζει αυθαίρετα ο εκάστοτε υπουργός παιδείας. Είναι προφανές ότι αυτό μεταφράζεται ότι η χρηματοδότηση των ΠΜΣ είναι στη διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε Υπουργείου Παιδείας.

7.    Το νομοσχεδίο αφήνει ανοιχτή τη δυνατότητα επιπλέον αμοιβής των μελών ΔΕΠ που διδάσκουν σε Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Δημιουργεί έτσι πολλές ταχύτητες μεταξύ των μελών ΔΕΠ (αυτοί που διδάσκουν σε μεταπτυχιακά και αυτοί που δεν διδάσκουν) εντείνοντας έτσι τις σχέσεις εξουσίας και εξάρτησης μέσα στο πανεπιστήμιο και δημιουργώντας συνθήκες εξαγοράς συνειδήσεων.

8.    Σύμφωνα με το νομοσχέδιο οι υποψήφιοι διδάκτορες υποχρεούνται σε παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών και στην επικουρία μελών ΔΕΠ στο εκπαιδευτικό τους έργο, χωρίς να διασφαλίζεται ούτε το επίπεδο της αμοιβής τους, ούτε η πλήρης ασφαλιστική τους κάλυψη. Διαιωνίζεται έτσι το καθεστώς μαύρης εργασίας των υποψήφιων διδακτόρων.

9.    Σύμφωνα με το νομοσχέδιο μπορεί να οριστεί ως γλώσσα συγγραφής της μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας και της διδακτορικής διατριβής οποιαδήποτε άλλη από την ελληνική γλώσσα, ενώ είναι δυνατόν να διεξάγονται μαθήματα σε άλλη γλώσσα πέραν της ελληνικής, ακόμη και αν δεν συντρέχουν ειδικοί λόγοι (όπως π.χ. συμβαίνει με τα μεταπτυχιακά προγράμματα σε ξενόγλωσσα φιλολογικά τμήματα). Αυτό το γεγονός υποβαθμίζει το κύρος των ελληνικών πανεπιστημίων και κινδυνεύει να οδηγήσει βαθμιαία στο μαρασμό της επιστημονικής διάστασης και λειτουργίας της ελληνικής γλώσσας. Επίσης είναι απαράδεκτο τα αποτελέσματα της έρευνας που γίνεται σε ελληνικό ίδρυμα να μην είναι προσβάσιμα σε όλους τους έλληνες πολίτες στη μητρική τους γλώσσα.

10.    Σύμφωνα με το νομοσχέδιο ΑΕΙ της χώρας μας (δηλαδή Πανεπιστήμια και ΤΕΙ) μπορούν να δημιουργούν μόνα τους αυτοδύναμα, αυτοχρηματοδοτούμενα ΠΜΣ στο εξωτερικό. Επιτρέπεται έτσι τα ελληνικά ΑΕΙ να λειτουργήσουν ως εργαλεία πολιτιστικού και ακαδημαϊκού ιμπεριαλισμού, παρεμβαίνοντας στο ακαδημαϊκό τοπίο άλλων χωρών, χωρίς να ενδιαφέρονται ούτε να επιδιώκουν τη συνεργασία με την ακαδημαϊκή κοινότητα των χωρών αυτών. Λίγο πολύ συζητάμε για εξαγωγή του μοντέλου του φραντσάιζινγκ που έχει υποστεί για χρόνια η Ελλάδα μέσω των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών και που έχει εξαπατήσει χιλιάδες νέους στη χώρα μας. Και φυσικά υποψήφιες για εξαγωγή χώρες δεν είναι οι ισχυρές χώρες της Δύσης, αλλά οι λιγότερο αναπτυγμένες από την Ελλάδα χώρες των Βαλκανίων και της ανατολικής Ευρώπης. Πρόκειται για τη θεσμοθέτηση μιας ακαδημαϊκά ανήθικης πρακτικής που θα πρέπει να απαγορεύεται.

11.    Παρόλο που το νομοσχέδιο ορίζει ότι «η ίδρυση ενός Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου αποσκοπεί και στην ερευνητική υποστήριξη του επιτελούμενου εκπαιδευτικού έργου, ιδίως σε μεταπτυχιακό επίπεδο» το τετραετούς θητείας  ΔΣ του ΕΠΙ λειτουργεί καθʼ όλη τη διάρκεια της θητείας του πλήρως αυτονομημένα από τα συλλογικά πανεπιστημιακά όργανα και μπορεί να αποφασίζει για τα πάντα χωρίς καμία συνεννόηση ή έγκριση από τη Σύγκλητο ή τη Γενική Συνέλευση των οικείων Τμημάτων. Έτσι μπορούν να στήνονται εν κρυπτώ συνεργασίες με ιδιωτικές εταιρίες, προκειμένου οι τελευταίες να χρησιμοποιούν τις υποδομές και το ανθρώπινο δυναμικό των πανεπιστημίων για να διεξαγάγουν εταιρικές έρευνες. Για να μην μιλήσουμε για τις στρατιές των υπ. διδακτόρων που θα κάνουν τις διατριβές τους στα ΕΠΙ ως φτηνό εργατικό δυναμικό, αφού τα χρήματα θα τα παίρνει ο υπεργολάβος-καθηγητής.

Επιπλέον οι διάφοροι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς μπορούν να αναθέτουν απʼ ευθείας έργο στα ΕΠΙ έναντι αμοιβής, χωρίς την έγκριση οποιουδήποτε πανεπιστημιακού οργάνου.

Ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς απορρίπτει πλήρως το νομοσχέδιο για τις μεταπτυχιακές σπουδές, καθώς πλήττει την ακαδημαϊκή ελευθερία και δεσμεύει τα πανεπιστήμια στις προτεραιότητες που θέτουν οι επιχειρήσεις. Καταγγέλει επίσης την προσπάθεια έμμεσης παράκαμψης της συνταγματικής υποχρέωσης του κράτους για επαρκή χρηματοδότηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και για δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στο πλαίσιο αυτό έχουμε καταθέσει τροπολογία που απαγορεύει την επιβολή διδάκτρων στις μεταπτυχιακές σπουδές.

To Γραφείο Τύπου