Με αφορμή τη συγκέντρωση που διοργάνωσε η ΤΕΔΚ Μεσσηνίας με θέμα «την διοικητική μεταρρύθμιση που προτείνει η κυβέρνηση» και επειδή το κόμμα μας δεν έλαβε πρόσκληση για να παρουσιάσει τις θέσεις του, θα τις παρουσιάσουμε μέσω των ΜΜΕ.
Είναι γνωστό ότι με το πρόγραμμα «Ι. Καποδίστριας» δημιουργήθηκαν στο Νομό μας 29 δήμοι και 2 κοινότητες.
Δέκα χρόνια μετά την ψήφιση και εφαρμογή του Ν. 2539/97 (Ι. Καποδίστριας) δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική συζήτηση για την αξιολόγηση του προγράμματος. Γιατί δεν επιτεύχθηκαν οι στόχοι και οι μεγάλες προσδοκίες. Η μεταρρύθμιση δεν πέτυχε τους στόχους της και δεν ανταποκρίθηκε στις μεγάλες προσδοκίες που καλλιέργησε διότι:
1) Η πολιτεία δεν στήριξε ουσιαστικά τους Δήμους ούτε οικονομικά, ούτε με πολιτικές οργανωτικής και λειτουργικής αναβάθμισης.
2) Οι δήμαρχοι εξακολουθούν μέχρι σήμερα να συνωστίζονται στους διαδρόμους των υπουργείων και των περιφερειών, προκειμένου να προωθήσουν προβλήματα και να εξασφαλίσουν χρήματα για τους δήμους τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι λεγόμενη «οικονομία κλίμακας» που εφαρμόστηκε αυτή την περίοδο, ήταν τελικά σε βάρος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και υπέρ του κράτους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μόνο κατά τη χρονική περίοδο 1998 – 2002 παρακρατήθηκαν από το κράτος και δεν αποδόθηκαν στην τοπική αυτοδιοίκηση θεσμοθετημένοι πόροι ύψους 2,721 δις ευρω!!!
Μόνο στους δήμους του Νομού για τη χρονική περίοδο 1998-2002 έχουν παρακρατηθεί από το κράτος και δεν αποδόθηκαν πόροι ύψους περίπου 200 εκ. ευρώ.
3) Η μεταρρύθμιση δεν συνοδεύτηκε με ριζική αλλαγή του πολιτικού και διοικητικού συστήματος των νέων διευρυμένων δήμων, με αποτέλεσμα ο συγκεντρωτισμός να έχει το πάνω χέρι σε όλα και τη μείωση της προσβασιμότητας του πολίτη στις διαδικασίες λήψεων των αποφάσεων.
4) Το Δημοτικό σύστημα διακυβέρνησης δεν άλλαξε (π.χ. απλή αναλογική, αντιπροσώπευση Τοπικών Συμβουλίων, πόροι και αρμοδιότητες) με αποτέλεσμα την αναπαραγωγή φαινομένων του πολιτικού συστήματος σε δημοτικό επίπεδο.
5) Δεν υπήρξε πρόνοια για την οριοθέτηση του ρόλου των Τοπικών Συμβουλίων τόσο σε σχέση με τη συμμετοχή τους στις διαδικασίες αποφάσεων, όσο και σε σχέση με τη γεωγραφική τους κάλυψη. Δεν επετεύχθη σε μεγάλο βαθμό η κοινωνική συνοχή των Δ. Διαμερισμάτων, με αποτέλεσμα οι σημερινοί δημότες να νιώθουν σαν ξένοι στο ίδιο σπίτι. Δεν υπάρχει η αίσθηση του κοινοτικού – δημοτικού ενδιαφέροντος.
Τελικά, παρότι υπήρξαν κάποιες βελτιώσεις, η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν έγινε ούτε ισχυρή ούτε αποτελεσματική με βάση τις ανάγκες των καιρών.
Σήμερα με την επιχειρούμενη νέα Διοικητική Μεταρρύθμιση (Καποδίστριας ΙΙ) κανένα από τα παραπάνω ζητήματα δεν συζητιέται, καμία αξιολόγηση του Καποδίστρια Ι δεν έχει γίνει και το μόνο το οποίο συζητείται είναι ποιοι δήμοι θα συνενωθούν.
Ελάχιστα δυστυχώς ακούγονται για τη χρηματοδότηση του προγράμματος. Η κυβέρνηση θα πρέπει επιτέλους να προχωρήσει σε ουσιαστικές αλλαγές στη χρηματοδότηση της αυτοδιοίκησης εφαρμόζοντας το Σύνταγμα και τους Νόμους και να της αποδώσει όλους τους αναλογούντες πόρους για τις μεταφερθείσες και μεταφερόμενες αρμοδιότητες σε αυτή. Επίσης με δεδομένο το γεγονός ότι οι νέοι δήμοι της υπαίθρου θα αποτελούνται από ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό οικισμών, θα πρέπει να καθοριστεί το θεσμικό πλαίσιο που πρέπει να οργανώνει τους θεσμούς διαβούλευσης των κατοίκων των οικισμών στη διαμόρφωση των δημοτικών πολιτικών και στον έλεγχο εφαρμογής τους. Αναφορά όμως δεν έχει γίνει και για το ρόλο των Τοπικών Συμβουλίων ο οποίος θα πρέπει να διευρυνθεί, με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων και των αντίστοιχων πόρων, ώστε να εξασφαλιστεί η τοπική δημοκρατία.
Οφείλουν οι αιρετοί να ζητήσουν να ξεκαθαριστούν οι κανόνες, γιατί αν συνεχιστεί ο σημερινός τρόπος λειτουργίας του κράτους και της αυτοδιοίκησης τότε μόνο ο περιορισμός του αριθμού των δήμων δεν θα προσφέρει τίποτα το ουσιαστικό και ίσως σε ορισμένες περιπτώσεις θα δημιουργήσει επιπρόσθετα προβλήματα.
Κατά τη γνώμη μας βέβαια η κυβέρνηση άνοιξε τη συζήτηση για την αναγκαία αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση
1) Για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας
Με σκοπό να συντηρεί η κυβέρνηση την εικόνα της «μεταρρυθμιστικής δύναμης» και του μεταρρυθμιστή πρωθυπουργού.
2) Με λάθος τρόπο
Το πρόβλημα του πολιτικού συστήματος της χώρας μας κατά τη γνώμη μας είναι ότι η Ελλάδα διακρίνεται για το υπερ-συγκεντρωτικό της πολιτικο-διοικητικό σύστημα μέσα στο οποίο οι αποκεντρωμένοι θεσμοί της Αυτοδιοίκησης ασκούν περιορισμένο ρόλο στις δημόσιες υποθέσεις.
Χρειάζεται λοιπόν μια νέα μεταρρύθμιση που θα αλλάξει εκ βάθρων το σύστημα που έχει διαμορφωθεί. Όμως «διοικητική μεταρρύθμιση» σημαίνει η δημοκρατική και αποκεντρωτική μεταρρύθμιση των διοικητικών δομών του κράτους προς την αυτοδιοίκηση με τους αντίστοιχους αναγκαίους πόρους για να μπορεί να επιτελέσει το έργο της και το ρόλο της.
3) Υποκριτικά
Είναι μεγάλη υποκρισία να ανοίγει η κυβέρνηση τη συζήτηση για τη «διοικητική μεταρρύθμιση» και την ίδια ώρα να ρυθμίζει τα θέματα της Δ΄ Προγραμματικής Περιόδου 2007-2013 με τον πιο συγκεντρωτικό, αντιδημοκρατικό και αδιαφανή τρόπο. Να εξοβελίζει δηλαδή κυριολεκτικά την αυτοδιοίκηση από κάθε στοιχειώδη συμμετοχή.
Είναι γνωστό ότι τα περιφερειακά κονδύλια της Δ΄ Προγραμματικής περιόδου θα βρίσκονται στον απόλυτο έλεγχο των διορισμένων από το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών «Υπερπεριφερειαρχών». Συνεπώς πολύ φοβάμαι ότι μας καλούν πάλι σε ένα «αδειανό πουκάμισο».
4) Για δημοσιονομικούς λόγους
Η κυβέρνηση έχει δώσει ήδη δείγματα γραφής, δεν δεσμεύεται για τους αναγκαίους πόρους. Αρνήθηκε να συμφωνήσει με τις ομόφωνες αποφάσεις των συνεδρίων της ΚΕΔΚΕ και της ΕΝΑΕ για τα οικονομικά. Συνεχίζει παρακρατεί τους θεσμοθετημένους πόρους.
Για τον Συνασπισμό της Αριστεράς μια δημοκρατική αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση θα πρέπει να έχει τους πιο κάτω 1+7 όρους και προϋποθέσεις:
● 1 + 7 όροι και οι προϋποθέσεις για μια ουσιαστική, δημοκρατική, αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση
1. ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΛΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗΣ
Πρωταρχική προϋπόθεση για οποιαδήποτε συζήτηση περί διοικητικής μεταρρύθμισης αποτελεί από την πλευρά μας η δέσμευση της κυβέρνησης για καθιέρωση της απλής αναλογικής.
Πρέπει να καθιερωθεί το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής σε όλες τις βαθμίδες αυτοδιοίκησης για δημοκρατικότερη συγκρότηση των οργάνων και αναλογική εκπροσώπηση κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων σε όλα τα όργανα της αυτοδιοίκησης.
2. ΜΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Η μεταρρύθμιση πρέπει να είναι συνολική και να καλύπτει την κεντρική κρατική και αποκεντρωμένη διοίκηση σʼ όλους τους τομείς της (στο σύνολό της) και την αʼ βάθμια και βʼ βάθμια αυτοδιοίκηση, όχι αποσπασματικά και μεμονωμένα, όπως έγινε στο παρελθόν.
3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΥΤΟΔΥΝΑΜΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Να γίνει πλήρης εφαρμογή του άρθρου 102 του Συντάγματος. Η μεταρρύθμιση θα συνοδεύεται από μια δεύτερη, τη φορολογική που θα προβλέπει τη μεταφορά φορολογικών πόρων, χωρίς φορολογική εξουσία, στην Αυτοδιοίκηση. Στο πλαίσιο του ενιαίου δημοσιονομικού συστήματος υπό την ευθύνη του κράτους και χωρίς επιβολή νέων φόρων στους πολίτες, πρέπει να γίνει ανακατανομή των φορολογικών πόρων μεταξύ κεντρικής εξουσίας και αυτοδιοίκησης, προκειμένου αυτή να ασκήσει με επάρκεια και ανεξαρτησία τις νέες αρμοδιότητες.
4. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Μια διοικητική μεταρρύθμιση πρέπει να είναι μια δημοκρατική μεταρρύθμιση.
4.1 Τα αυτοδιοικητικά οργανωτικά σχήματα πρέπει να διασφαλίζουν, την άμεση συμμετοχή των πολιτών στην διοίκηση των υποθέσεών τους και την άσκηση της τοπικής δημοκρατίας, την ενίσχυση της άμεσης δημοκρατίας.
Πρέπει να κατοχυρωθεί ο ρόλος των τοπικών συμβουλίων τα οποία πρέπει να έχουν ουσιαστικές αρμοδιότητες και προϋπολογισμό ώστε αποκεντρωμένα να ρυθμίζουν «τα του οίκου τους». Επίσης πρέπει να θεσμοθετηθεί υποχρεωτικά ο «συμμετοχικός προϋπολογισμός», ώστε οι πολίτες να συμμετέχουν στον προγραμματισμό των έργων του τοπικού συμβουλίου και του δήμου τους.
4.2 Στο σύστημα διακυβέρνησης πρέπει να αναβαθμιστούν περισσότερο τα συλλογικά όργανα σε βάρος των μονοπρόσωπων. Πρέπει να διευρυνθούν οι εξουσίες και οι αρμοδιότητες των συλλογικών οργάνων και να περιοριστούν από το μονοπρόσωπο όργανο όπως ισχύει σήμερα.
5. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ
Κατάργηση της κρατικής Γ.Γ. Περιφέρειας και όλων των αποκεντρωμένων μονοκλαδικών δομών των Υπουργείων στις περιφέρειες και τους νομούς, -εκτός εκείνων που από το Σύνταγμα προβλέπονται στην ευθύνη του κράτους, και μεταφορά των αρμοδιοτήτων τους στην αʼ και βʼ βάθμια Αυτοδιοίκηση.
6. ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ, ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
Η δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση στη νέα θεσμική της διάρθρωση πρέπει να έχει μικτή μορφή, να είναι ταυτόχρονα Νομαρχιακή και Περιφερειακή, πρέπει να έχει πολιτική και νομική οντότητα και στα δύο επίπεδα, πρέπει να έχει αιρετά πολιτικά όργανα και στους Νομούς και στις Περιφέρειες με σαφώς καθορισμένους πολιτικούς ρόλους, αρμοδιότητες και πόρους και στα δύο εσωτερικά επίπεδα.
Στο επίπεδο της περιφέρειας οι κύριες ασκούμενες αρμοδιότητες είναι: της αναπτυξιακής πολιτικής, του προγραμματισμού και του συντονισμού, του χωρικού σχεδιασμού και διαχείρισης περιοχών (χωροταξία, φυσικό περιβάλλον, υδατικοί πόροι), της κατασκευής και λειτουργίας έργων υποδομής διανομαρχιακού επιπέδου.
Στο επίπεδο του Νομού σημαντικά κρίνονται τα ζητήματα αρμοδιοτήτων Νομαρχιακού επιπέδου: της εφαρμογής αναπτυξιακής πολιτικής (παραγωγικοί τομείς α΄, β΄, γ΄), της πολεοδομίας, του περιβάλλοντος, της κοινωνικής πολιτικής (υγεία, κοινωνική φροντίδα, εκπαίδευση), της πολιτικής προστασίας κτλ.
7. ΜΕ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ Ε.Σ.Π.Α.
Να τροποποιηθεί ο Νόμος 3614/2007 «δια τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή των αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την 4η προγραμματική περίοδο 2007-2013» και να ανατεθεί στη δευτεροβάθμια Αυτοδιοίκηση η διαχείριση των περιφερειακών προγραμμάτων της Δ΄ προγραμματικής περιόδου.
8. ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ, ΣΧΕΣΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ-ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Πρέπει να συγκεκριμενοποιούνται και κατοχυρώνονται νομικά (πέραν του Συντάγματος) το «τεκμήριο αρμοδιότητας» για τις τοπικές και υπερ-τοπικές υποθέσεις και οι αρχές:
• της εγγύτητας
• της επικουρικότητας
• της αυτονομίας
Χωρίς τη δέσμευση της κυβέρνησης για τη διασφάλιση αυτών των βασικών όρων και προϋποθέσεων, η λεγόμενη μεταρρύθμιση θα είναι ψευδώνυμη. Τίποτα ουσιαστικό δεν θα προσφέρει στην αυτοδιοίκηση, στην περιφερειακή ανάπτυξη, στη σύγκλιση, στην κοινωνική συνοχή και στους πολίτες.
Πιστεύουμε ότι έτσι θα δημιουργηθούν Δήμοι ικανοί να ανταποκριθούν στις ανάγκες των δημοτών και στις προκλήσεις του 21ου αιώνα, χωρίς να είναι χειροκροτητές της κυβέρνησης ή χαράκωμα της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης.
Καλαμάτα 7-6-2008
Μωρακέας Σπύρος
Γραμματέας της Ν.Ε. Μεσσηνίας του ΣΥΝ
Πατσούρης Μπάμπης
Μέλος της γραμματείας της Ν.Ε. Μεσσηνίας του ΣΥΝ
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS