Η οξύτατη χρηματοπιστωτική κρίση, που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και επεκτείνεται σ΄όλον τον κόσμο, γεννάει έντονους και ποικίλους προβληματισμούς. Καταρρίπτει νεοφιλελεύθερα δόγματα και οδηγεί στην μεγαλύτερη ως τώρα αμφισβήτηση της οικονομικής αλλά και της πολιτικής ηγεμονίας των ΗΠΑ στον κόσμο. Κατήγοροι του καπιταλισμού εμφανίζονται πλέον ακόμα και εκπρόσωποί του. Επανέρχονται στο προσκήνιο ιδέες, που μέχρι χθες θεωρούνταν «ντεμοντέ» ή εντελώς ξεπερασμένες από τους κυρίαρχους κύκλους και τα φερέφωνά τους. Τα διεθνή ΜΜΕ ανακαλύπτουν ξανά τον Μαρξ.
Σωστά επισημαίνεται η ανάγκη για μια συντονισμένη και παρατεταμένη αντεπίθεση των σοσιαλιστικών ιδεών και αξιών. Δεν πρέπει, όμως, να υποτιμηθούν και οι μεγάλοι κίνδυνοι που πηγάζουν από την κρίση για τους λαούς και τα δικαιώματά τους, ακόμα και για τη διεθνή ειρήνη.
Η παγκόσμια συνεργασία καθίσταται πιο επιτακτική σήμερα. Την θυμήθηκε και ο Πρόεδρος Μπους, ενώ μέχρι πρόσφατα την πολεμούσε προωθώντας τον μονοπολισμό στις διεθνείς σχέσεις και διεκδικώντας το ανεξέλεγκτο των ολέθριων επιλογών του. Όμως η παγκόσμια διάσκεψη κορυφής για την κρίση, που ανακοίνωσε ο Αμερικανός Πρόεδρος, δεν είναι δική του δουλειά. Την πρωτοβουλία για την οργάνωσή της θα έπρεπε να αναλάβει ο ΟΗΕ, ο πιο αντιπροσωπευτικός παγκόσμιος οργανισμός όπου μπορεί να ακουστεί η φωνή όλων των χωρών και ιδιαίτερα του «τρίτου» αλλά και του «τέταρτου» κόσμου.
Έχει ρόλο ο ΟΗΕ στις παγκόσμιες οικονομικές εξελίξεις; Είναι η ώρα να θυμηθούμε ότι ΟΗΕ δεν είναι μόνο η Γραμματεία του, η Γενική Συνέλευση και το Συμβούλιο Ασφαλείας, αλλά και ένα ολόκληρο σύστημα ειδικευμένων οργανισμών, πολλοί από τους οποίους αναπτύσσουν σημαντική δράση στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο, όπως το Πρόγραμμα Ανάπτυξης (UNDP), η Οργάνωση για την Βιομηχανική Ανάπτυξη (UNIDO), η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO), η Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), κά.
Από το 1974 ο ΟΗΕ έχει διακηρύξει με συγκεκριμένες προτάσεις την ανάγκη για τη δημιουργία μιας «Νέας Διεθνούς Οικονομικής Τάξης», με αιχμή τη γεφύρωση του κραυγαλέου χάσματος Βορρά – Νότου. Επίσης, στο χώρο του ΟΗΕ έχουν διατυπωθεί σημαντικές ιδέες για μια σύγχρονη αντίληψη της ανάπτυξης. Για παράδειγμα, η Έκθεση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη του 1994 πρότεινε «ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο με τους ανθρώπους στο κέντρο της ανάπτυξης, που θεωρεί την οικονομική αύξηση μέσο και όχι σκοπό», ενώ τόνιζε ότι «το δικαίωμα στην ανάπτυξη δεν κατοχυρώνεται σ΄έναν άνισο κόσμο» και έπαιρνε θέση υπέρ της πλήρους απασχόλησης. Η ίδια έκθεση υποστήριζε την πρόταση για τον «Φόρο Τόμπιν», δηλ. για την φορολόγηση της διεθνούς κίνησης του κερδοσκοπικού κεφαλαίου, ενώ πρότεινε την υιοθέτηση μιας «Παγκόσμιας Κοινωνικής Χάρτας» καθώς και τη δημιουργία ενός «Συμβουλίου Οικονομικής Ασφάλειας».
Επομένως, ο ΟΗΕ έχει ρόλο και στα παγκόσμια οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα Σήμερα που γίνεται πιο ορατή η κίνηση προς έναν πολυπολικό κόσμο, οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι η κίνηση αυτή δεν οδηγεί αυτομάτως σε έναν πιο ασφαλή και ειρηνική κόσμο, αν δεν συνοδευτεί από ριζικές αλλαγές στην κατεύθυνση ενός διαφορετικού κόσμου. Για δίκαιες, ειρηνικές, δημοκρατικές και αλληλέγγυες διεθνείς σχέσεις, στο πλαίσιο ενός παγκόσμιου συστήματος συνεργασίας και πολυδιάστατης ασφάλειας, με εγγυητή του έναν εκδημοκρατισμένο και αναβαθμισμένο ΟΗΕ.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΝ.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS