Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ με αδιάσειστα στοιχεία και επιχειρήματα κατήγγειλαν την απουσία πολιτικής των κυβερνήσεων που αδιαφορούν από το 1987, το πρώτο θεσμικό πλαίσιο με το Ν. 1739/87, για τη διαχείριση των υδατικών πόρων, του σημαντικότερου ίσως φυσικού πόρου.
Οι υδατικοί πόροι αποτελούν βασική παράμετρο της αναπτυξιακής διαδικασίας και της ισορροπίας των οικοσυστημάτων. Παγκοσμίως εντοπίζονται σημαντικότατα προβλήματα γύρω από την επάρκεια και την διαχείρισή τους που οδηγούν και σε τοπικές συγκρούσεις και σε διατάραξη διακρατικών σχέσεων.
Η Ελλάδα όμως απλά αδιαφορεί και επαφίεται σε δεήσεις για ικανοποιητικές βροχοπτώσεις.
Πιο συγκεκριμένα οι βουλευτές στις ομιλίες τους τόνισαν ανάμεσα στα άλλα:
Πρώτη Νοεμβρίου, μία μόλις ημέρα μετά από την λήξη της αντιπυρικής επιφυλακής, ένα μεγάλο μέρος του πολυτιμότερου δασικού οικοσυστήματος της Πελοποννήσου, το δάσος της Στροφιλιάς κάηκε. Σχέδια τουριστικής ανάπτυξης στο Κοτύχι και τη Στροφυλιά με την κατασκευή γηπέδων γκολφ μέσα στην προστατευόμενη περιοχή, κυοφορούνται ήδη από το 2004, με οξείες πιέσεις τότε από βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, ενώ και πρόσφατα, βουλευτές της ΝΔ επιμένουν στην προσπάθεια καταθέτοντας σχετικές ερωτήσεις στη Βουλή. Δεν είναι φανερό πως τα σχέδια μεγάλων επενδυτικών ομίλων και καλοθελητών που βλέπουν τη Στροφυλιά σαν χώρο ανάπτυξης αντιπεριβαλλοντικών δραστηριοτήτων σχετίζονται ευθέως με τη χθεσινή φωτιά;
Υπάρχει σημαντική καθυστέρηση της χώρας μας στα θέματα διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος.
Σήμερα η κυβέρνηση αξιολογεί ως πρόβλημα μόνο την οικονομική κρίση. Η υδατική κρίση είναι ανύπαρκτη για αυτήν. Όμως σύντομα θα κληθεί να διαχειριστεί πλήρη αδιέξοδα. Και ίσως η έλλειψη νερού να είναι πιο επώδυνη από την έλλειψη επαρκών τραπεζικών διαθεσίμων.
Η χώρα μας υστερεί απελπιστικά σε επίπεδο σχεδιασμού αλλά και απλής διαχείρισης. Είμαστε πρωταθλητές στη σπατάλη των υδατικών πόρων. Και η σπατάλη αυτή έρχεται ως φυσική συνέπεια της απουσίας συνολικής και ολοκληρωμένης διαχείρισης. Έχουμε μια πολυδιάσπαση και ανταγωνιστικότητα των σχετικών με τους υδατικούς πόρους αρμοδιοτήτων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, απουσία προσωπικού και υλικοτεχνικής υποδομής, έλλειψη σχεδιασμού και προγραμματισμού.
Επτά Υπουργεία, πολυάριθμοι Δημόσιοι Οργανισμοί, Ινστιτούτα και Ερευνητικά Κέντρα μελετούν, αξιοποιούν, διαχειρίζονται τους υδατικούς πόρους με συντονιστικό θεσμικό πλαίσιο τον Ν. 1739/87 ο οποίος ουσιαστικά δεν υλοποιήθηκε στην πράξη. Το 2003 ήρθε ο νόμος ενσωμάτωσης της Οδηγίας-πλαίσιο, αλλά η διαδικασία ολοκληρώθηκε το Μάρτιο του 2006, περισσότερα από 3 χρόνια μετά, και για άλλη μια φορά υπό την πίεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η χώρα μας δεν έχει ολοκληρώσει, ως όφειλε ως τις αρχές του 2005, την ανάλυση των χαρακτηριστικών και των επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην κατάσταση των υδάτων. Δεν έχει ασχοληθεί καθόλου με την οικονομική διάσταση των διαφόρων χρήσεων του νερού ώστε να μπορεί να προγραμματίσει και να επιλέξει στην κάθε περίπτωση τη λύση με το μικρότερο κόστος και για την κοινωνία αλλά και για τους φυσικούς πόρους. Η Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων αλλά και οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Υδάτων συνεχίζουν να υπολειτουργούν χωρίς το απαραίτητο προσωπικό, εξοπλισμό και υποδομές. Η Κυβέρνηση επικύρωσε, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις αρχές της Οδηγίας-πλαίσιο για το Νερό, τροπολογίες της νομοθεσίας και όλα τα απαραίτητα προκειμένου να προχωρήσει η εκτροπή του Αχελώου, ένα έργο για το οποίο το ΣτΕ έχει εκδώσει επανειλημμένα καταδικαστικές αποφάσεις.
Η λειψυδρία και οι συνέπειες της (με πιο ακραία την ερημοποίηση) οφείλεται κυρίως στον τρόπο ανάπτυξης της χώρας και στη διαχείριση των νερών. Σε πρόσφατη έκθεση η Ελλάδα κατατάσσεται στη 2η χειρότερη θέση στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ, ως προς τη χρήση του νερού. Υπάρχει σοβαρότατο πρόβλημα στην κατανάλωση, κυρίως με σπατάλη νερού, από την υπερεντατικοποιημένη γεωργία με απαρχαιωμένες μεθόδους άρδευσης, αντί των σύγχρονων, όπως η στάγδην και η υπόγεια άρδευση, η ανακύκλωση αστικών υδάτων, η κατασκευή μικρών φραγμάτων και δεξαμενών για τη συγκράτηση των ομβρίων.
Στα αστικά δίκτυα ύδρευσης σημειώνονται τεράστιες απώλειες από την παλαιότητα και τις κακοτεχνίες, που φτάνουν από 35 ως 60 % της ποσότητας του νερού, καθώς επίσης και από την κατασκευή γηπέδων γκολφ αλλά και η μεγάλη αύξηση σε πισίνες, που είναι ιδιαίτερα υδροβόρες και ενεργοβόρες. Συχνά όλοι αυτοί οι παράγοντες συνδυάζονται και συνδιαμορφώνουν εφιαλτικές καταστάσεις και προοπτικές. Ενδεικτικά θυμίζω την εξαφάνιση της Λίμνης Κορώνειας, τους κινδύνους που διατρέχουν η λίμνη Δοϊράνη, η Βεγορίτιδα ή ο Πηνειός ποταμός, και μένω μόνο σε παραδείγματα της άμεσης επικαιρότητας.
Συγκεκριμένες προτάσεις για να υπάρξει πραγματική στροφή στο ζήτημα της διαχείρισης των νερών:
-Όχι στις εκτροπές ποταμών και να ακυρώσουμε αμέσως την πιο αμφιλεγόμενη από αυτές, εκείνη του Αχελώου ποταμού.
-Πλήρης και επίσημη απογραφή όλων των γεωτρήσεων και εξαρχής αξιολόγηση τους.
-Προώθηση νέων καλλιεργειών και κυρίως νέων μεθόδων μεταφοράς των νερών και άρδευσης, με τα σχετικά οικονομικά κίνητρα.
-Προώθηση του βιολογικού καθαρισμού των νερών και επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση τους για άρδευση ή άλλους συμβατούς στόχους. Ιδιαίτερη σημασία θα είχε η άρδευση και αναδάσωση του Ποικίλου Όρους από την Ψυτάλλεια.
-Επιτάχυνση των επενδύσεων σε αφαλάτωση με χρήση ΑΠΕ, ιδιαίτερα στα νησιά.
-Αυστηρές προδιαγραφές για την κατασκευή ενεργοβόρων και υδροβόρων εγκαταστάσεων τουρισμού, όπως απαγόρευση των γηπέδων γκολφ και πισίνας.
-Εφαρμογή αποτρεπτικής τιμολόγησης για τη χρήση νερού πάνω από τις προδιαγραφές συνήθους χρήσης μιας οικογένειας.
Δυστυχώς για μας, χρησιμοποιούμε ξεπερασμένες μεθόδους άρδευσης, που εξυπηρετούνται από ένα πεπαλαιωμένο δίκτυο. Κοντά σε αυτά έρχονται και οι ανεξέλεγκτες γεωτρήσεις. Μεγάλο μέρος καλλιεργειών ποτίζονται από νερό γεωτρήσεων, νερό δηλαδή που οι αγρότες θεωρούν «δικό τους» γι' αυτό και δεν δίνουν καμία σημασία στο πώς το ξοδεύουν. Στην πραγματικότητα το πληρώνουν ακριβά, αφού για να αντλήσεις νερό από μια γεώτρηση σε μεγάλο βάθος χρειάζεται μεγάλη ποσότητα πετρελαίου που επίσης κοστίζει επίσης ακριβά. Η μείωση στην κατανάλωση νερού, κατά τομέα και συνολικά, που μπορεί να επιτευχθεί, αν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα είναι πολύ σημαντική. Δεν προωθούνται αυτά τα μέτρα, γιατί η Πολιτεία, η κεντρική αλλά και η τοπική εξουσία, τα μεγάλα αλλά και ορισμένα μικρά συμφέροντα σχεδιάζουν την «ανάπτυξη» με τη λογική ότι το νερό είναι απεριόριστο. Η Ελλάδα, μία από τις χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση νερού στον κόσμο και με έντονο το πρόβλημα της μείωσης των αποθεμάτων, δεν έχει μέλλον με υδροβόρες επενδύσεις, αλλά με έργα εξοικονόμησης νερού.
Τέτοια μέτρα αποτελεσματικής αντιμετώπισης για εξοικονόμηση νερού είναι:
-Χρέωση του παραγωγού με την κατανάλωση νερού και όχι με τα στρέμματα.
-Χρήση υδροκάρτας, ένα σύστημα που προσαρμόζεται στο στόμιο της υδροληψίας και καταμετρά ακριβώς την κατανάλωση νερού.
-Γνώση ποσότητας νερού που χρειάζεται κάθε καλλιέργεια.
-Επιλογή καλλιεργειών/ποικιλιών που είναι λιγότερο απαιτητικές σε νερό.
-Χρήση του νερού των βιολογικών καθαρισμών για άρδευση.
Το πρόβλημα της λειψυδρίας δεν είναι θέμα επάρκειας υδατικών πόρων αλλά του εσφαλμένου τρόπου διαχείρισης. Λύσεις υπάρχουν, πολιτική βούληση δεν υπάρχει, αντίληψη που επικρατεί τουλάχιστον δύο δεκαετίες τώρα.
Γιατί οι κυβερνώντες δεν προχωρούν στα παρακάτω μέτρα, όπως:
- Αναδιάρθρωση καλλιεργειών και επιβολή αλλαγής τρόπου άρδευσης (στάγδην)
- Άμεσος έλεγχος γεωτρήσεων και ειδικό καθεστώς αδειοδότησής τους
- Τριετές πλάνο εγκατάστασης μονάδων αφαλάτωσης στη νησιωτική τουλάχιστον Ελλάδα και με γνώμονα τις κατά τόπους υδατικές ανάγκες
- Επιβολή υποχρεωτικής ανακύκλωσης του νερού που προκύπτει από τους βιολογικούς καθαρισμούς.
- Κίνητρα για κατασκευή δεξαμενών ομβρίων υδάτων σε οικιακό αλλά και κοινοτικό επίπεδο.
- Κατάρτιση προγράμματος κατασκευής μικρών φραγμάτων κατακράτησης πλημμυρικών υδάτων (ειδικά σε περιοχές με προβληματικούς πλέον υπόγειους υδροφορείς)
- Πανελλαδική εκστρατεία ενημέρωσης για το υδατικό πρόβλημα και μέθοδοι εξοικονόμησης υδατικών αποθεμάτων τόσο σε επίπεδο πολιτών όσο και τοπικής αυτοδιοίκησης (δήμοι, κοινότητες κλπ.)
Ο πόλεμος για το νερό δεν είναι φιλολογική τοποθέτηση, δεν αφορά το μακρινό μέλλον. Είναι το υπ' αριθμόν ένα πρόβλημα του πλανήτη. Γι αυτό υποχρεούστε ως Κυβέρνηση εδώ και τώρα, να πάρετε μέτρα.
Η Ελλάδα είναι η δεύτερη πιο σπάταλη χώρα σε νερό μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 87% του νερού πηγαίνει στη γεωργία, ένα μεγάλο ποσοστό χάνεται από το κακό δίκτυο, ενώ η τρίτη μεγάλη ζημιά είναι από τα νοικοκυριά που δεν έχουν μάθει να διαχειρίζονται το νερό. Ένα καζανάκι που τρέχει, μια βρύση που στάζει, όταν βουρτσίζουμε τα δόντια μας και αφήνουμε το νερό να τρέχει, είναι μια τεράστια απώλεια. Αν όλα αυτά λειτουργούσαν σωστά θα εξασφαλίζαμε τα αποθέματα νερού για τον επόμενο μήνα. Εδώ και τώρα, το κράτος πρέπει να επενδύσει πάνω σ' αυτό και να εφαρμόσει τις μελέτες που ήδη υπάρχουνε, όπως π.χ. της μη κυβερνητικής οργάνωσης WWF, και με μικρό σχετικά κόστος μπορεί να λυθεί σημαντικά το πρόβλημα της λειψυδρίας.
Η χώρα μας όφειλε να συμμορφωθεί στην Οδηγία Πλαίσιο της Ε.Ε. για τα νερά. Δυστυχώς έως σήμερα οι 2 αρμόδιοι φορείς της χώρας για τη διαχείριση των υδάτων, ΥΠΕΧΩΔΕ και Περιφέρειες, δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους λόγω υποστελέχωσης, μη προγραμματισμού και έλλειψης διαχειριστικών μελετών για τις λεκάνες απορροής. Για να αντιληφθεί κανείς τη δυσχερή κατάσταση που βρίσκεται η χώρα μας δεν έχει παρά να παρατηρήσει τα διαχρονικά αποθέματα των ταμιευτήρων. Η ανεπάρκεια της προσφοράς σε μεγάλο βαθμό οφείλεται και στην ανεπάρκεια των επενδύσεων που απαιτούνται για την εξασφάλιση ικανοποιητικής ποιότητας και ποσότητας νερού. Προτείνουμε να σταματήσει άμεσα η αδειοδότηση νέων γεωτρήσεων και η ανανέωση των αδειών των παλαιών με εξαίρεση αυτών που πραγματοποιούνται για εγγειοβελτιωτικά έργα, να ασκηθεί ο κατάλληλος έλεγχος από πλευράς πολιτείας στο πεδίο των εντατικών καλλιεργειών, να εφαρμοσθούν οι μέθοδοι της αφαλάτωσης και της επεξεργασίας λυμάτων, να διαχειρισθεί ορθολογικά η ζήτηση προκειμένου το νερό να είναι προσβάσιμο σε όλους, να στελεχωθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες υδάτων και να εφαρμόσουν το πρόγραμμά τους, να εναρμονισθεί και να συμμορφωθεί η χώρα με τη νέα οδηγία για τα νερά και να προωθηθούν άμεσα τα απαραίτητα έργα υποδομών.
Το νερό είναι απαραίτητο συστατικό, μοναδικό και αναντικατάστατο στοιχείο της ζωής, αλλά είναι αγαθό εν ανεπάρκεια. Ο άνθρωπος αποτελείται κατά 70% από νερό και έχει καθημερινά ανάγκη να πίνει νερό καθώς και να καλύπτει μεγάλο αριθμό αναγκών του. Το νερό για να χρησιμοποιηθεί από τον άνθρωπο πρέπει να είναι απόλυτα καθαρό.
Σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας ακόμα κι αν δεχόμαστε συνολικά, σε ετήσια βάση, τα ίδια ύψη βροχής σε σχέση με το παρελθόν η κατανομή του νερού θα είναι τέτοια, ώστε να μη ευνοεί όπως παλιά τον εμπλουτισμό των φυσικών δεξαμενών του νερού.
Η υπεράντληση νερού που γίνεται για αγροτική εκμετάλλευση, αγνοώντας τις πραγματικές ανάγκες της χώρας μας, μειώνει συνεχώς τα αποθέματα της. Ειδικότερα στην Αττική όπου υπάρχει υπερσυγκέντρωση πληθυσμού οι ανάγκες για νερό είναι τεράστιες.
Καθώς λοιπόν επί χρόνια η συντήρηση μιας άναρχης οικονομικής ανάπτυξης στην περιοχή δε σεβάστηκε τη φέρουσα ικανότητα των υδάτινων της συστημάτων είναι ανάγκη να ληφθούν άμεσα μέτρα για:
•Τον περιορισμό των απωλειών νερού από τους ταμιευτήρες, των διαρροών στα δίκτυα, αλλά και της υπερκατανάλωσης για οικιακές, βιομηχανικές ή αγροτικές χρήσεις.
•Αξιοποίηση του νερού των βιολογικών καθαρισμών (Ψυτάλλειας) για άρδευση ακόμα και αγροτικών καλλιεργειών.
Πρέπει να ληφθούν ιδιαίτερα μέτρα περιορισμού της ανεξέλεγκτη ρύπανσης των επιφανειακών και υπογείων νερών σε ολόκληρη την κοιλάδα του Ασωπού ποταμού, του Θριασίου Πεδίου και του Μαραθώνα από τις βιομηχανικές μονάδες, τα φυτοφάρμακα, κ.λ.π.
Είναι δραματική η απουσία ολοκληρωμένης υδατικής πολιτικής, με διαχρονικές τις κυβερνητικές ευθύνες. Η λειψυδρία απειλεί μεγάλες περιοχές της χώρας. Στον κατάλογο των απειλούμενων περιοχών εντάσσεται πλέον και η Αθήνα. Το λεκανοπέδιο της Αττικής βρίσκεται κάτω από τα όρια ασφαλείας.
Δεν έχουν προωθηθεί στοιχειώδη έργα υποδομής. Τεράστιες ποσότητες νερού χάνονται από την έλλειψη των αναγκαίων εγγειοβελτιωτικών έργων, η άμεση προώθηση των οποίων αποτελεί επιτακτική ανάγκη και ζήτημα άμεσης προτεραιότητας.
Επιβάλλεται ταυτόχρονα η κατάλληλη ενημέρωση όχι μόνον των αγροτών, αλλά και όλων των πολιτών για τον επερχόμενο με ένταση κίνδυνο της λειψυδρίας, προκειμένου να αλλάξει η απαράδεκτη κοινωνική στάση της αλόγιστης κατανάλωσης νερού και υπάρξουν και διοικητικά μέτρα περιορισμού.
Δεν αρκούν οι προσδοκίες από τον ουρανό. Χρειάζονται άμεσα μέτρα. Κι αυτό αποτελεί πολιτική υποχρέωση.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS