Ο σεβασμός για την ιστορία του τόπου μας και η αγάπη για την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά μας δεν μπορεί να είναι μόνο λόγια. Το ΥΠΠΟ οφείλει να προστατέψει τα μνημεία κάθε είδους και περιόδου και πολύ περισσότερο όσα η γεωγραφική τους θέση και η ιδιοσυστασία τους τα καθιστά ευάλωτα στη λήθη, την αρχαιοκαπηλία και τους βανδαλισμούς. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί σπήλαιο της Βάρης, το σπήλαιο Νυμφών και Πανός ή Σπήλαιο Νυμφολήπτου ή Σπήλαιο του Αρχεδήμου , από το όνομα του γλύπτη από τη Θήρα που έζησε σʼ αυτό και λάξευσε σπουδαία έργα στα τοιχώματά του. Συγκεκριμένα, ο Αρχέδημος σκάλισε πάνω στους σταλακτικούς όγκους του σπηλαίου μια καθισμένη θεότητα, βωμό, θέσεις για διάφορα αναθήματα, αρκετές επιγραφές, καθώς και τον εαυτό του να κρατά στο χέρι το σφυρί και στο άλλο τη σμίλη. Σʼ αυτόν οφείλεται και η σκάλα που κατεβαίνει μέσα στο σπήλαιο. Κατά τις έρευνες που έκαναν οι αρχαιολόγοι το 1902 βρέθηκαν πάνω από 1.000 πήλινα λυχνάρια με πλούσιο ανάγλυφο διάκοσμο καθώς και διάφορες αναθηματικές λίθινες επιγραφές του 4ου π.Χ. αιώνα. Τα περισσότερα ευρήματα βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο Αθήνας, αίθουσα 25. Παλαιότερα ήταν χώρος πολύ γνωστός και επισκέψιμος (μάλιστα ανάμεσα στους επισκέπτες του συγκαταλέγονται και γνωστά ονόματα της τέχνης και των γραμμάτων, όπως ο λόρδος Μπάιρον). Σήμερα μια απλή καγκελόφρακτη περίφραξη εμποδίζει την προσέλευση κοινού στο χώρο. Την περίφραξη έχει τοποθετήσει για προστατευτικούς λόγους η Εφορεία Σπηλαιολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας, εφόσον δεν διατίθενται για την ανάδειξή του από το υπουργείο Πολιτισμού. Η προστατευτική περίφραξη βρίσκεται συχνά παραβιασμένη. Στον ιστότοπο του Δήμου Βάρης λέγεται ότι η περίφραξη τοποθετήθηκε γιατί υπήρχαν ενδείξεις παράνομων ανασκαφών. Και είναι αλήθεια πώς, αφύλακτο ον και παρατημένο, το σπήλαιο μπορεί εύκολα να γίνει βορά αρχαιοκαπήλων ή να υποστεί την καταστροφική παρέμβαση ανθρώπων που, αν μη τι άλλο, αγνοούν την αρχαιολογική αξία του. Επειδή υπάρχει και αξιόλογος σταλακτιτικός διάκοσμος, οι κίνδυνοι στους οποίους είναι εκτεθειμένο το σπήλαιο περιλαμβάνουν και την πλευρά της φυσικής ιστορίας του.
Ερωτάται ο κ. Υπουργός
1. Σκοπεύει το ΥΠΠΟ να διαθέσει τα απαραίτητα κονδύλια για την προστασία και προβολή του σπηλαίου και των αξιόλογων θησαυρών που περιλαμβάνει, έτσι ώστε να ξαναγίνει επισκέψιμο αλλά και να μελετηθεί περαιτέρω;
2. Έχει την πρόθεση να διαθέσει στην Εφορεία Σπηλαιολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας την αναγκαία χρηματοδότηση για την προστασία και προβολή των σπηλαιολογικών θησαυρών της χώρας μας, πολλοί από τους οποίους είναι εντελώς εγκαταλελειμμένοι, παρά την φυσική ή /και αρχαιολογική σημασία τους;
Ο ερωτών βουλευτής
Περικλής Κοροβέσης