Πετυχημένο πράγματι το σύνθημα του ΠΑΣΟΚ «ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε». Πετυχημένο διότι αντικατοπτρίζει τον πραγματικό κίνδυνο που απειλεί τη χώρα, η οποία χάνει πόντους στο διεθνή καταμερισμό εργασίας, συνταράσσεται από διπλή κρίση (εσωτερική μαζί με την παγκόσμια), βυθίζεται σε διαρθρωτικά προβλήματα, εξαντλεί τα τελευταία καύσιμα του αναπτυξιακού της μοντέλου και γεμίζει με ανασφάλεια και απαισιοδοξία τους κατοίκους της, ιδιαίτερα τους νέους.
Το ΠΑΣΟΚ λέει όμως τη μισή αλήθεια. Αναγνωρίζει τα συμπτώματα αλλά κρύβει τα αίτια. Επιδιώκει να πείσει ότι όλα οφείλονται στον ολετήρα της δεξιάς διακυβέρνησης που σε πέντε χρόνια κατάστρεψε το έργο του το οποίο «έδωσε στη χώρα ασφάλεια και οικονομική σταθερότητα, οδηγώντας την στην πλήρη ευρωπαϊκή ενσωμάτωση».
Επιχειρεί να εξαλείψει την ενθύμηση ότι η όποια προοδευτική μεταρρυθμιστική δυναμική των κυβερνήσεων του στη φάση 1981-1989 εξαντλήθηκε γρήγορα σε συμβιβασμό και ότι το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα στη φάση 1996-2004 αυτοακυρώθηκε από το ταυτισμένο με το κράτος κόμμα, την αδιάρρηκτη σύνδεση με τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, τους χρηματιστηριακούς νεωτερισμούς - λοβιτούρες και τον συμβιβασμό με τις νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης πολιτικές οδηγίες των υπερεθνικών κέντρων. Αποκρύπτει ότι η ανάπτυξη έγινε με τη σφραγίδα και στη βάση του συμφέροντος των δυνάμεων της αγοράς και ότι η σύγκλιση με τις χώρες της Ε.Ε ήταν περισσότερο ονομαστική, ενώ στην πραγματικότητα είχαμε μια στρεβλή ανάπτυξη που στηριζόταν σε κοινοτικούς πόρους, δανεισμό και ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας.
Έτσι ενώ η σημερινή κατάσταση της χώρας και η διαρκής επιδείνωση της είναι προσθετικό αποτέλεσμα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που εφαρμόστηκαν και του πελατειακού δημοσιονομικού και διαχειριστικού συστήματος που εμπεδώθηκε από τις δυνάμεις του δικομματικού συστήματος, το ΠΑΣΟΚ θεωρεί ότι ήρθε ξανά η ώρα του. Προτείνει μια «νέα αναπτυξιακή και κοινωνική συμφωνία που θα εδράζεται στη συναίνεση του συνόλου της ελληνικής κοινωνίας». Όλοι λοιπόν θα ωφεληθούν ανεξαρτήτως ταξικών συμφερόντων από τη νέα διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Ας δούμε ορισμένες πλευρές:
1. Η αντιμετώπιση της κρίσης και το αναπτυξιακό μοντέλο
Το ΠΑΣΟΚ θεωρεί ότι η αντιμετώπιση της κρίσης μπορεί να γίνει με τη διατήρηση του ίδιου μοντέλου ανάπτυξης με την απλή προσθήκη προτάσεων για αύξηση της ζήτησης και των δημόσιων επενδύσεων, πράσινη ανάπτυξη και έναν ορισμένο έλεγχο του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Όμως ο ίδιος δρόμος με κάποιες διορθώσεις προφανώς δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα για την πλειοψηφία του εργαζόμενου λαού. Η πράσινη ανάπτυξη μπορεί να αποτελέσει ταυτόχρονα ένα κλάδο και μια σοβαρή διάσταση της οικονομικής δραστηριότητας αλλά δε συνιστά τη μαγική λύση των ζητημάτων παραγωγικής αναβάθμισης της χώρας.
Σήμερα απαιτείται μια προσέγγιση που μαζί με την αντιμετώπιση των άμεσων συνεπειών της κρίσης και τη μη μεταφορά των βαρών της στους εργαζόμενους, θα προωθεί ένα νέο πλαίσιο με κύρια στοιχεία την αλλαγή των ευρωπαϊκών πολιτικών και ειδικά την αντικατάσταση του συμφώνου σταθερότητας με ένα σύμφωνο ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής, την οικολογική ανασυγκρότηση της οικονομικής δραστηριότητας και την αλλαγή των προτύπων κατανάλωσης, την πολιτική διεύθυνση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας και την ενίσχυση του ειδικού βάρους της εργασίας στην αρχιτεκτονική μιας νέας οικονομίας.
Ειδικά για τη χώρα μας είναι απαραίτητος ο εντοπισμός των τομέων παραγωγικής δραστηριότητας που είναι σε θέση να αποτελέσουν πόλους ανάπτυξης, η υλοποίηση κλαδικών πολιτικών, η στήριξη σε ενδογενείς πηγές, ο εκσυγχρονισμός των παραγωγικών διαδικασιών και η προσαρμογή της οικονομικής βάσης της χώρας στις απαιτήσεις που προκύπτουν από τον νέο ρόλο της γνώσης στην οικονομία και τη διεθνοποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων, και βέβαια ένα νέο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
2. Οι δείκτες ανάπτυξης
Το ΠΑΣΟΚ επικεντρώνει στην ποσοτική αύξηση του ΑΕΠ και στην επάνοδο σε ρυθμούς ανάπτυξης κατά τα παλαιά πρότυπα.
Όμως το ζητούμενο σήμερα είναι η βελτίωση των δεικτών ανθρώπινης ανάπτυξης (μεγάλη και υγιή ζωή, γνώση και μόρφωση, ευπρεπή ποιότητα ζωής), οι οποίοι δε συμβαδίζουν υποχρεωτικά με τους ρυθμούς ανάπτυξης του ΑΕΠ όπως φάνηκε ιδιαίτερα τα τελευταία 8 χρόνια στη χώρα μας. Αυτό απαιτεί την υπέρβαση της παλιάς λογικής της καθ΄ οιονδήποτε τρόπο ανάπτυξης της ζήτησης και την προώθηση ενός νέου καταναλωτικού προτύπου ολιγαρκούς αφθονίας που ορθολογικοποιεί και ικανοποιεί τις ανάγκες των πολλών, μειώνει τις ανισότητες μεταξύ των κοινωνικών δυνάμεων και δημιουργεί ισορροπία μεταξύ των γενεών.
3. Ο δημόσιος τομέας
Ο δημόσιος τομέας θα γίνει στρατηγικός, έξυπνος και ευέλικτος, και μαζί με τις ιδιωτικοποιήσεις θα γίνει και αποτελεσματικός με την ανάληψη της κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ, όπως μας διαβεβαιώνει το ίδιο.
Το ζητούμενο σήμερα όμως δεν είναι να αλλάξει ο διαχειριστής του δημόσιου τομέα, αλλά να εφαρμοστεί μια πολιτική αναδιάρθρωσης του δημόσιου χώρου και των δημόσιων οικονομικών δραστηριοτήτων με στόχο τη μεγιστοποίηση της κοινωνικής αποτελεσματικότητας. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο τερματισμός της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων, η ανάκτηση και η δημιουργία νέων μέσων για την άσκηση δημόσιας πολιτικής (όπως π.χ η δημιουργία ισχυρού δημόσιου τμήματος στο τραπεζικό σύστημα), η ενεργή συμμετοχή των εργαζομένων και η δημόσια λογοδοσία.
4. Ο ρόλος της αγοράς
Για το ΠΑΣΟΚ η αγορά πρέπει να έχει κοινωνική ευθύνη και ελπίζει ότι αυτή θα αναδειχθεί με την εμπέδωση λειτουργικότερων σχέσεων με τις επιχειρήσεις, την ενίσχυση του ανταγωνισμού και την εδραίωση ισχυρών ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων.
Στην πράξη όμως η επέκταση ελληνικών εταιρειών συντελείται και επιφέρει κερδοφορία διπλάσια από το μέσο ευρωπαϊκό όρο για 20 μεγάλους ομίλους, αλλά η τέτοιου είδους ενίσχυση των επιχειρήσεων θεωρείται πλέον ως μία από τις βασικές αιτίες της κρίσης.
Γι΄ αυτό η προώθηση της οικονομικής δημοκρατίας και η ενίσχυση των συλλογικών μορφών ιδιοκτησίας αποτελεί απαραίτητη παράμετρο μιας προοδευτικής λύσης (αναμορφωμένος δημόσιος τομέας, δημόσιος οικονομικός χώρος, αντιμονοπωλιακές ρυθμίσεις και δομές υποστήριξης των ΜΜΕ, κοινοπραξίες και δίκτυα ΜΜΕ, συνεταιρισμοί παραγωγών και καταναλωτών, τρίτος τομέας, κλπ)
Γενικά Συμπεράσματα
Θα περίμενε κανείς από ένα κόμμα που θέλει να ξανακυβερνήσει, όπως το ΠΑΣΟΚ, να μην περιορίζεται σε γενικές διακηρύξεις αλλά να έχει θέσεις για το τι μπορεί να παράγει αυτή η χώρα στις σύγχρονες συνθήκες. Αντί αυτού όμως κρατά μια στάση αναμονής εν όψει της πτώσης του ώριμου φρούτου, δηλαδή της κυβέρνησης της Ν.Δ. Όμως έτσι δεν μπορεί να αποτελεί πραγματική λύση για την αντιμετώπιση της αναπτυξιακής καθίζησης της χώρας.
Για τη χώρα δεν υπάρχει πλέον χρόνος, πόροι και δυνατότητα για μια απλή ανακύκλωση διαδρομών ή εφαρμογή επιδιορθώσεων, αφού βρίσκεται σε οριακή κατάσταση και απαιτούνται μεταρρυθμιστικές ανατροπές των κακώς κειμένων.
Σήμερα χρειάζεται μια πολιτική ισχυρών προοδευτικών μεταρρυθμίσεων που διασφαλίζοντας τη λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας θα αμφισβητεί τον πυρήνα των λειτουργιών του συστήματος υπό την οπτική σύγχρονων, αποδοτικότερων και δικαιότερων κοινωνικών ρυθμίσεων. Αυτή η πολιτική κατεύθυνση δεν μπορεί παρά να αντιπαρατίθενται στον πλουτισμό και την ηγεμονία των λίγων, παράμετρος που αποσιωπάται όχι τυχαία από το ΠΑΣΟΚ.
Το κύριο ζητούμενο στη νέα κατάσταση είναι η προώθηση μιας διακριτής μεταρρυθμιστικής προοπτικής σε αριστερή κατεύθυνση που θα αντιπαρατίθεται και θα υπερβαίνει τους δύο πολιτικούς προσανατολισμούς που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της διαχείρισης του συστήματος, δηλαδή αυτόν του διευθυνόμενου αυταρχικού νεοφιλελευθερισμού και αυτόν των διορθωτικών κινήσεων εντός των διαχειριστικών λογικών.
Καμιά ουσιαστική αλλαγή δεν είναι δυνατή χωρίς αλλαγή των συσχετισμών και ανάληψη εκ μέρους της Αριστεράς σημαίνοντα ρόλου στη μεγάλη προσπάθεια ανόρθωσης της χώρας και αντιμετώπισης των οξυμμένων λαϊκών προβλημάτων. Γι΄ αυτό είναι απαραίτητη η ενίσχυση των δυνάμεων αυτής της Αριστεράς, που εκφράζεται μέσα από το Συνασπισμό.
Παπαθανασίου Σάκης
μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS