1. Ο τρόπος με τον οποίο επετεύχθη η παραμονή του Α. Αλαβάνου ως επικεφαλής της Κ. Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, μήπως μας γυρίζει σε ένα παρελθόν «προσωπολατρίας»;
Ο Αλέκος Αλαβάνος, σε μια δύσκολη καμπή, έδωσε πνοή και δυναμική στο ΣΥΝ και το ΣΥΡΙΖΑ. Προσωπικά, δε θα πάψω να αναγνωρίζω τη θετική του συνεισφορά, στην υπόθεση της Αριστεράς.
Όμως, με ευθύνη όλων μας, αρχικά διολισθήσαμε από ανάγκη και τελικά βολευτήκαμε σε μια «χειροτεχνική» λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ και σε λύσεις ευκολίας, αντί να επιμείνουμε σε πιο απαιτητικές λύσεις και στο προγραμματικό και στο οργανωτικό και στο λειτουργικό επίπεδο.
Η προσπάθεια, λοιπόν, που κι εγώ έκανα για να ανακαλέσει την παραίτησή του ο Αλαβάνος, όχι μόνο δεν εντάσσεται σε κάποια «προσωπολατρία», όπως είπατε, αλλά αντίθετα έχει ως υστερόγραφό της την ισχυρή απαίτηση για μια πιο συλλογική και διαφανή λειτουργία όλων μας, με στόχο την ενίσχυση και του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ και όχι στη μεταξύ τους αντιπαράθεση.
2. Η αποστροφή του ότι «τα λάθη μου ξεκινούν από τον Οκτώβριο του 2007» αποδυναμώνει τον πρόεδρο του ΣΥΝ;
Δεν επιθυμώ να σχολιάσω απόψεις άλλων. Εκείνο που θέλω όμως να διαπιστώσω είναι ότι ο πρόεδρος του ΣΥΝ, παρά το νεαρό της ηλικίας του, στάθηκε ψύχραιμα μπροστά σʼ αυτή την κρίση παρόλο που ήταν και για τον ίδιο οδυνηρή. Αυτό δείχνει ότι έχει τη δυνατότητα να αποφύγει δικά μας λάθη, αλλά να δει και τα όποια δικά του λάθη και να τα διορθώσει. Εκτός κι αν κάποιοι από τη δική μου γενιά πιστεύουν πως μόνον εμείς έχουμε δικαίωμα να κάνουμε λάθη.
3. Τι σημαίνει πολιτικά η μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε παράταξη;
Για μας ο ΣΥΝ είναι το σπίτι μας. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η παράταξή μας.
Τι γίνεται όμως με όσες και όσους δεν ανήκουν σε καμιά συνιστώσα; Θα τους διώχνουμε; Δεν πρέπει να έχουν συμμετοχή στην επιλογή και τον έλεγχο της ηγεσίας ή στη διαμόρφωση της πολιτικής; Αλλά αν ένας ανένταχτος έχει αυτό το δικαίωμα, δε θα πρέπει να το έχουν και όσοι ανήκουν σε συνιστώσες; Η συλλογική απάντηση σʼ αυτές και άλλες συναφείς εκκρεμότητες, θα οριοθετήσει τη μορφή ανάπτυξης αλλά και τη δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ στην επόμενη φάση.
4. Άρα κάνετε λόγο, για τηρουμένων των αναλογιών, ενός φαινομένου «νέας ΕΔΑ»;
Όχι. Η ΕΔΑ ήταν κόμμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δε γίνεται κόμμα.
Η ΕΔΑ, αποτελεί μια πολύτιμη εμπειρία την οποία πρέπει να μελετήσουμε και να αξιοποιήσουμε. Όμως ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί ένα ιστορικά πρωτότυπο εγχείρημα, γεγονός που μας υποχρεώνει να ανακαλύψουμε καινούρια πράγματα και στο πεδίο της οργάνωσης και σʼ εκείνο του προγράμματος.
Αλλά αν και η μορφή του ΣΥΡΙΖΑ είναι υπό διαρκή διαμόρφωση, η διαδικασία που θα τη διέπει είναι γνωστή και κεκτημένη για τη δική μας Αριστερά: είναι οι ανοιχτές, δημοκρατικές διαδικασίες, οι μόνες που μπορούν να εγγυηθούν λόγο και δικαιώματα σε όσους συναποτελούν το ΣΥΡΙΖΑ, είτε πρόκειται για συνιστώσες είτε για τα μέλη του.
5. Στο υπό διαμόρφωση νέο σκηνικό του ΣΥΡΙΖΑ ο σημερινός ΣΥΝ έχει μέλλον ή οφείλει να προβεί σε αλλαγές;
Οι καρχαρίες του δικομματισμού μύρισαν αίμα και έχουν ανοίξει τα σαγόνια τους ορθάνοιχτα. Θα τους απογοητεύσουμε. Ο ΣΥΝ δε διαλύεται. Ούτε διασπάται. Ούτε διαχέεται στο ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε γίνεται ερμαφρόδιτος, ολίγον ΠΑΣΟΚ, ολίγον αριστερά. Και ούτε θα γίνει φυσικά δεκανίκι κανενός. Αυτά τα ζήσαμε. Είναι το παρελθόν μας. Όχι το μέλλον μας. Οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν είναι αλλαγές με στόχο έναν ακόμη πιο συνεκτικό ΣΥΝ, δύναμη ενωτική, συνθετική και προωθητική σʼ έναν ακόμη πιο ισχυρό ΣΥΡΙΖΑ. Δε μπορεί να υπάρξει ο ΣΥΝ έξω από το ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά ούτε θα έχει καμιά τύχη ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς το ΣΥΝ. Ας κοιτάξουμε λοιπόν μπροστά. Ας σχεδιάσουμε τα πάντα, αν χρειαστεί, ξανά από την αρχή. Όχι όμως να επιστρέψουμε στο παρελθόν.
6. Στρατηγική σας επιλογή είναι ο «τρίτος πόλος», θα επιμείνετε στο άνοιγμα προς το ΚΚΕ παρότι η ηγεσία του σας υβρίζει;
Τώρα εκείνο που προέχει είναι η συνοχή του ΣΥΝ και η περαιτέρω ανάπτυξη του ΣΥΡΙΖΑ. Ειδικά στο ΣΥΝ, πρέπει να δημιουργηθούν προϋποθέσεις μιας ειλικρινούς συζήτησης όλων των ζητημάτων, περιλαμβανομένων και των ζητημάτων πολιτικής, μέσα σε κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Χωρίς αυτό, οι συζητήσεις για πολιτικούς προσανατολισμούς είναι, κατά τη γνώμη μου, προσχηματικές και πάντως άγονες.
7. Χωράει το ΠΑΣΟΚ στον τρίτο πόλο;
Το ζήτημα του «τρίτου πόλου», πέρα από τις σχηματοποιήσεις του, αναφέρεται στην ανάγκη αντιπαράθεσης προς ένα διπολισμό όπου τόσο ο κεντροδεξιός όσο και ο κεντροαριστερός πόλος, παρά τις διαφορές τους, κινούνται διαχειριστικά, όπως και έγινε τις τελευταίες δύο δεκαετίες, εντός του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος. Αναφέρεται στην ανάγκη υπέρβασης αυτού του διπολισμού και ρήξης με τα πολιτικά, τα προγραμματικά και τα κοινωνικά όριά του. Ενδιαφέρεται το ΠΑΣΟΚ για μια τέτοια υπέρβαση και ρήξη; Όχι μόνο το ΠΑΣΟΚ, αλλά φοβούμαι ολόκληρη ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία ζει μια βαθιά κρίση ταυτότητας, ακριβώς γιατί αρνείται την αναγκαιότητα αυτής της ρήξης και αυτής της υπέρβασης. Όσο η κρίση αυτή παραμένει, μια ενδεχόμενη κυβερνητική συνεργασία του ΣΥΝ με το ΠΑΣΟΚ, κατά την προσωπική μου άποψη, δε θα συνιστά διέξοδο, αλλά βάθεμα της κρίσης και των δύο χώρων.
8. Πρέπει η αριστερά να έχει πρόταση εξουσίας, και αν ναι γιατί δεν την καταθέτετε;
Προφανώς μας ενδιαφέρει το ζήτημα της εξουσίας. Ωστόσο, το ενδιαφέρον αυτό συνδέεται με δύο τουλάχιστον προϋποθέσεις: η πρώτη αφορά τη σημαντική αλλαγή των πολιτικών, κοινωνικών, εκλογικών εν τέλει συσχετισμών. Απαιτείται δηλαδή ένας πολιτικά και κοινωνικά ισχυρός ΣΥΡΙΖΑ, που θα μπορεί να εγγυηθεί αξιόπιστα σημαντικές αλλαγές προς όφελος της κοινωνίας και των εργαζομένων.
Η δεύτερη αφορά τη δυνατότητα οικοδόμησης πολιτικών συμμαχιών στη βάση συγκεκριμένων προγραμματικών επιλογών.
Σήμερα, αυτές οι προϋποθέσεις δεν συντρέχουν. Ωστόσο, εμείς από την πλευρά μας, μέσω του προγράμματός μας, έχουμε ήδη περιγράψει τη γενική κατεύθυνση της όποιας προγραμματικής συμφωνίας, στη βάση της οποίας επιδιώκουμε κοινωνικές συμμαχίες και πολιτικές συγκλίσεις.
9. Ο πρωθυπουργός επιδιώκει εκλογές όσο το δυνατόν αργότερα, το ΠΑΣΟΚ βιάζεται, ο ΣΥΡΙΖΑ θα προλάβει και πώς να ανασυνταχθεί μετά την «ευρω – ήττα»;
Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών ήταν αρνητικό, αλλά δεν ήταν καταστροφικό. Ήταν μια ήττα σε σχέση με τους στόχους μας. Μπορεί να έφταιξαν οι στόχοι μας. Μπορεί να έφταιξαν τα μέσα μας. Μπορεί και τα δύο. Όλα αυτά είναι θέματα προς συζήτηση.
Το πρόβλημα είναι ότι από το βράδυ των εκλογών κινήθηκαν δυνάμεις που σα να ήταν έτοιμες από καιρό, σα να προσδοκούσαν αυτό το αποτέλεσμα, τροφοδότησαν ένα κλίμα διχαστικό, διαλυτικό και μηδενιστικό, αυτοκαταστροφικό, στο οποίο συνέβαλε και η παραίτηση Αλαβάνου.
Κάποιοι από το ΣΥΝ ανακαλύπτουν τώρα ότι δε χρειαζόμαστε το ΣΥΡΙΖΑ. Ξεχνούν ότι χωρίς το ΣΥΡΙΖΑ ο ΣΥΝ, πολύ απλά, δε θα ήταν στη Βουλή. Κάποιοι πάλι από το ΣΥΡΙΖΑ δε θέλουν το ΣΥΝ ή δεν το θέλουν ολόκληρο. Εθελοτυφλούν κι αυτοί. Και οι δυο αυτές τάσεις μας πάνε πίσω. Θέλουν να λύσουν πολιτικά προβλήματα με οργανωτικό τρόπο. Αναπαράγουν παθογένειες της Αριστεράς, αυτές ακριβώς που υποτίθεται πως συμφωνήσαμε όλοι μαζί να υπερβούμε, όταν από κοινού δημιουργούσαμε το ΣΥΡΙΖΑ, ακριβώς ως ένα χώρο «διαλόγου και κοινής δράσης», ως ένα χώρο αλληλοσεβασμού, αλληλοκατανόησης και προωθητικής σύνθεσης των διαφορετικών απόψεων.
Κατά την άποψή μου μόνο με σταθερό μέτωπο απέναντι και στις δυο αυτές μορφές οπισθοδρομικής παλινδρόμησης, μπορούμε να κατακτήσουμε ταυτόχρονα έναν πιο συνεκτικό ΣΥΝ και ένα πιο ισχυρό και δημοκρατικά λειτουργικό ΣΥΡΙΖΑ.