Είχα ετοιμάσει ένα ενιαίο κείμενο, που θεωρήθηκε από το σ. Ν. Φίλη μεγάλο, έτσι δέχτηκα να μπει σε δυό συνέχειες στην "Αυγή" (το α' μέρος δημοσιεύτηκε ήδη), αλλά την επόμενη μέρα ήλθε η παραίτηση του Αλέκου και έτσι το β' μέρος που αναφέρεται στο κόμμα και στο ΣΥΡΙΖΑ, υποχρεωτικά έμπαινε κάτω από άλλη οπτική.
Τώρα λοιπόν που τα πράγματα έχουν κάπως κατασταλάξει έχω να πω τα εξής:
Σύντροφε Αλέκο -με όλο το θάρρος που μπορώ να σου μιλάω, ως συμμαθητής και ως συνκυκλαδίτης- κατάφερες να μας μπερδέψεις, αλλά το δίλημμα δεν είναι ΣΥΝ ή ΣΥΡΙΖΑ, είναι με ποιά πολιτική. Καταρχήν δεν κατάλαβα γιατί όλα όσα είπες (διάβασα την παρέμβασή σου στη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ), δεν μπορούσες όλους τους τελευταίους μήνες να τα θέσεις υπεύθυνα στα αρμόδια όργανα (Κοινοβουλευτική Ομάδα, Π.Γ. ΣΥΝ, ΚΠΕ ΣΥΝ, Διαρκές Συνέδριο ΣΥΝ, Γραμματεία ΣΥΡΙΖΑ, Β' Πανελλαδική Συνδιάσκεψη ΣΥΡΙΖΑ). Είμαι σίγουρος ότι πολλά θέματα θα μπορούσαν να είχαν αντιμετωπιστεί πολύ πιο έγκαιρα και ενδεχομένως να είχαν διορθωθεί κάποια σημαντικά λάθη, για τα οποία πολλοί συμφωνούμε (Δεκέμβρης, πρωτοβουλίες προς τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ, συγκρότηση ψηφοδελτίου κ.λπ.). Δεν κατάλαβα λοιπόν εγώ και πολλοί άλλοι, ίσως χιλιάδες, προς τι αυτή η δραματική παραίτηση, που λειτούργησε αποσυσπειρωτικά προς τον κόσμο μας και απαξιωτικά προς το πρόσωπό σου.
Εν πάση περιπτώσει, ας δουλέψουμε τώρα όλοι, για να επουλώσουμε τις πληγές μας και ας αφήσουμε εγωισμούς και δικαιώσεις στην άκρη. Μετά από τόσα χρόνια δεν αντέχει πια ο κόσμος μας να δικαιολογεί και να τρέχει πίσω από τις όποιες προσωπικές συμπεριφορές, ούτε αντέχει τον ανελέητο πόλεμο τάσεων και απόψεων που διεκδικούν όλοι την απόλυτη καθαρή αλήθεια. Ας δουλέψουμε με γνώμονα την προωθητική σύνθεση σε πολιτική βάση και ας γίνουν οι όποιες οργανωτικές ρυθμίσεις με αυτό ως αποκλειστικό κριτήριο.
Ας επιστρέψουμε επιτέλους στο πεδίο της πολιτικής, αφήνοντας στην άκρη τις μεγαλοστομίες περί αριστεράς-κεντροαριστεράς και άλλους πραγματικούς ή και φανταστικούς ιδεολογισμούς και ας συζητήσουμε για το πρόγραμμά μας, για τα πραγματικά προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας, για την Ελλάδα στην Ευρώπη και στον κόσμο. Στη βάση αυτή, ας χωριστούμε σε "δεξιούς", "αριστερούς", "ριζοσπάστες", "μεταρρυθμιστές" και ό,τι άλλο θέλετε και ας αναδιατάξουμε τα ρεύματα ιδεών - τάσεις με βάση τα νέα δεδομένα. Είναι πραγματικά αδιέξοδο να συνεχίζονται οι εσωκομματικοί διαχωρισμοί και οι περιχαρακώσεις, βάσει δεδομένων που προέκυψαν είτε από τις κομματικές μας προελεύσεις, είτε από την αναδιάταξη τους το 1991-92. Επιτέλους, ας ανοίξει η προγραμματική, ιδεολογική, πολιτική συζήτηση με σύγχρονο τρόπο στον σύγχρονο κόσμο και ας αναζητηθούν έτσι οι πραγματικές συγκλίσεις εντός-εκτός ΣΥΝ και ΣΥΡΙΖΑ.
Το κόμμα μας, ο ΣΥΝ, δεν μπορεί να συνεχίζει να πορεύεται άλλο έτσι, ούτε οργανωτικά, ούτε και επικοινωνιακά. Δεν μπορεί να υπάρχει παραλυσία στα κεντρικά όργανα, δεν μπορεί οι τάσεις να συνεχίζουν να λειτουργούν ως μαγαζιά αναπαραγωγής της κομματικής εξουσίας και ως υποκατάστατα της εσωκομματικής δημοκρατικής λειτουργίας, δεν μπορεί ο απλός κόσμος των μελών είτε στις πόλεις, είτε στην περιφέρεια, να είναι απλώς εντολοδόχοι και εκτελεστές της γραμμής, μηχανισμοί προσυνεδριακών διαδικασιών και προεκλογικών εξορμήσεων.
Χρειάζονται γενναία μέτρα για να αλλάξουν κατεστημένα μυαλά και νοοτροπίες. Η διαφορά μας είναι ότι απαιτείται καταρχήν πολιτική συννενόηση και όχι επιβολή, έτσι ώστε όχι να ακυρωθούν τα όποια μέτρα και οι όποιες προσπάθειες, αλλά να εξηγηθούν οι κατευθύνσεις που πρέπει να αλλάξουν ριζικά τη λειτουργία του κόμματος.
Θα επαναλάβω πάλι μια προ καιρού διατυπωθείσα πρόταση για τη δομή των κεντρικών οργάνων, που κατά τη γνώμη μου θα συνιστούσε τομή στη λειτουργία μας.
Μικρή ευέλικτη και αντιπροσωπευτική εκτελεστική γραμματεία (9-11 μέλη) που θα λειτουργεί εν είδει πρωινού καφέ σε καθημερινή βάση. 31μελής εκτελεστική επιτροπή με μηνιαία λειτουργία, όπου θα συντίθενται βασικοί τομείς δουλειάς και ρεύματα ιδεών. Κεντρική Πολιτική Επιτροπή 151 μελών που θα συνεδριάζει μια φορά το εξάμηνο.
Ανοιχτές συνεδριάσεις των τάσεων, προσδιορισμένες με δημόσιες ανακοινώσεις και φυσικά με δυνατότητα συμμετοχής των ηγετικών στελεχών ανεξάρτητα άποψης. Επανεξέταση εκλογικού συστήματος διαμόρφωσης των κεντρικών οργάνων, έτσι ώστε πλάι στην αντιπροσωπευτικότητα να διασφαλίζεται και η αξιοκρατία. Συλλογικός και ατομικός απολογισμός των στελεχών σε θέσεις ευθύνης. Πολιτικοποίηση της λειτουργίας των οργανώσεων (Πολιτικών Κινήσεων) με υποχρεωτική συζήτηση σε τακτά χρονικά διαστήματα των επιμέρους προγραμματικών θέσεων.
Σύγχρονη επικοινωνιακή πολιτική με αξιοποίηση των επαγγελματιών του χώρου.
Ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς, παρά τα προβλήματα φυσιογνωμίας, πολιτικής και λειτουργίας, αποτελεί τη συμμαχική παράταξη δυνάμεων της αριστεράς που συμπυκνώνει σε σημαντικό βαθμό τη θέληση χιλιάδων αριστερών για κοινή στέγη. Αποτελεί τη συνέχεια του Χώρου Διαλόγου και Κοινής Δράσης καθώς και την κληρονομιά των αγώνων του Ελληνικού Κοινωνικού Φόρουμ. Βεβαίως, η συγκρότησή του ως εκλογικού σχήματος το 2004 ή ως συμμαχική παράταξη της αριστεράς αργότερα, δεν συνοδεύτηκε με ουσιαστικές προγραμματικές, πολιτικές και ιδεολογικές διεργασίες τόσο ανάμεσα στις συνιστώσες, όσο και το κυριότερο ανάμεσα στον κόσμο της αριστεράς. Έτσι οι εκλογικές διακηρύξεις του δεν διαθέτουν ουσιαστική δημοκρατική νομιμοποίηση, αφού το μόνο όργανο που τις ενέκρινε είναι η γραμματεία του, που ουσιαστικά αποτελείται αποκλειστικά και μόνο από εκπροσώπους των συνιστωσών, ερήμην του κόσμου των ανεντάχτων.
Προφανώς, αυτή η αντιδημοκρατική λειτουργία δεν μπορεί να συνεχιστεί. Ο ΣΥΡΙΖΑ ή θα μετατραπεί σε χώρο πολιτικής ενότητας με δημοκρατική νομιμοποίηση και διασφάλιση της έκφρασης όλων των δυνάμεων που τον συναποτελούν (συμπεριλαμβανομένων και των ανένταχτων), βρίσκοντας και τα κατάλληλα εργαλεία προωθητικής σύνθεσης ή θα αποσυντίθεται και θα φθίνει.
Προφανώς, σε αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να αναζητηθούν όλες οι προτάσεις που θα συμβάλουν στη δημοκρατική λειτουργία και την αντιπροσωπευτική έκφραση όλων των συνιστωσών και των ανένταχτων. Μια τέτοια λειτουργία μπορεί να διασφαλίσει τόσο τη δημοκρατική νομιμοποίηση του εγχειρήματος, όσο και την αυτονομία των επιμέρους συνιστωσών. Ο ΣΥΝ, ως η μεγαλύτερη συνιστώσα, δεν μπορεί παρά να λειτουργεί ως η ατμομηχανή του ΣΥΡΙΖΑ, που οφείλει να πάρει όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για την υπέρβαση των σημερινών δυσκολιών. Οφείλουμε όμως γρήγορα να καταθέσουμε όλοι και όλες τις προτάσεις μας, έτσι ώστε οι επερχόμενες πολιτικές εξελίξεις να μας βρουν έτοιμους.
Η μεγαλύτερη πολιτική πρωτοβουλία που συμπεριλαμβάνει τα πάντα είναι η ζύμωση του προγράμματος του ΣΥΝ μέσα στην κοινωνία. Η επικοινωνία αυτή μπορεί να έχει το χαρακτήρα είτε επίκαιρων παρεμβάσεων στη βάση των κοινωνικών μετώπων του καθημερινού αγώνα, είτε χαρακτήρα εξόρμησης στις πόλεις, στις γειτονιές και στα χωριά, όπου σε ανοιχτή πρόσκληση φορέων, κοινωνικών οργανώσεων και λαού θα αναλύονται και θα συζητώνται οι βασικοί άξονες των προγραμματικών μας θέσεων. Έτσι αφενός μεν θα ενημερώνεται η κοινωνία και αφετέρου θα διασφαλίζεται η αμφίδρομη σχέση, που αποτελεί και την πρώτη προϋπόθεση δεσμών εμπιστοσύνης.
Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες, έχω την πεποίθηση ότι μόνο μέσα από ένα τέτοιο ολοκληρωμένο σχέδιο, μπορούμε να ανακτήσουμε το χαμένο έδαφος και τη χαμένη εμπιστοσύνη του ευρύτερου κόσμου της αριστεράς. Διαφορετικά, η τύχη μας είναι προδιαγεγραμμένη. Ας αφουγκραστούμε επιτέλους την πραγματική θέληση τού λαού μας, που αναζητά λύσεις, διεξόδους, ελπίδα. Με συλλογικότητα, αλληλεγγύη, δημοκρατία!
* Ο Νίκος Συρμαλένιος είναι μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ, νομαρχιακός σύμβουλος Κυκλάδων.