Δεν της έφταναν τόσα προβλήματα της ανθρωπότητας, που πηγάζουν από την οικονομική κρίση - και όχι μόνο - έρχεται τώρα να προστεθεί η πανδημία της γρίπης των χοίρων (Η1Ν1), με όλες τις συνέπειές της που ακόμα δεν μπορούν να προβλεφθούν. Ήδη έχουν σημειωθεί κρούσματα σε πάνω από 160 χώρες και ποικίλουν οι απόψεις των ειδικών για το πόσο θανατηφόρος μπορεί να αποβεί ο νέος ιός. Διαφέρουν οι εκτιμήσεις και για τις αρνητικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία, ενώ το μόνο σίγουρο είναι ότι τεράστια κέρδη ετοιμάζονται να αποκομίσουν οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες βιάζονται να διαθέσουν τα υπό παραγωγή νέα εμβόλια πριν καν δοκιμαστούν.
Είναι η τρίτη επιδρομή γρίπης στη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, που προκαλεί παγκόσμιο συναγερμό, μετά την «άτυπη πνευμονία» (SARS) το 2003-4 και τη «γρίπη των πτηνών» το 2005-6. Η διαφορά, ωστόσο, με τη σημερινή γρίπη είναι ότι οι δύο προηγούμενες δεν είχαν χαρακτηριστεί πανδημίες από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.
Όμως, κοινό μήνυμα και των τριών είναι η αυξανόμενη αλληλεξάρτηση της τύχης όλων των λαών και των ανθρώπων του πλανήτη μας και συνεπώς η μεγαλύτερη ανάγκη της παγκόσμιας αλληλεγγύης και συνεργασίας μπροστά σε σύγχρονες απειλές που όχι μόνο δεν γνωρίζουν σύνορα, αλλά μεταφέρονται και με μεγάλη ταχύτητα από τη μια άκρη της γης ώς την άλλη. Ο μεγάλος ιστορικός Έρικ Χομπσμπάουμ παρατηρούσε ήδη από το 2003 για την SARS ότι «η παρελκυστική επίδρασή της στο παγκόσμιο δίκτυο μεταφορών, στον τουρισμό, σε όλα τα είδη διεθνών διασκέψεων και οργανισμών, στις παγκόσμιες αγορές, ακόμη και σε ολόκληρη την οικονομία ορισμένων χωρών, έγινε αισθητή με μια ταχύτητα που θα ήταν αδιανόητη σε οποιαδήποτε προηγούμενη εποχή» (“Le Monde diplomatique”, ελληνική έκδοση από την “Ελευθεροτυπία”, 29.6.2003),
Η αλληλεξάρτηση είναι η μία όψη που φέρνει έντονα στο προσκήνιο η νέα γρίπη, αλλά υπάρχει και η άλλη: ενός κόσμου γεμάτου ανισότητες και πολλών ταχυτήτων, με το χάσμα Βορρά - Νότου στην πρώτη γραμμή. Μια πραγματικότητα που ήρθε να τονίσει η είδηση, που δεν προβλήθηκε ιδιαίτερα, ότι «η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας κάλεσε τις φαρμακευτικές εταιρείες να δωρίσουν τουλάχιστον το 10% των εμβολίων για την πανδημία Η1Ν1 στις φτωχές χώρες ή τουλάχιστον να τα προσφέρουν σε χαμηλότερες τιμές». Με άλλα λόγια, η προμήθεια εμβολίων στις φτωχές χώρες εναπόκειται στην φιλανθρωπία των φαρμακευτικών κολοσσών. Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται την «υιοθέτηση μιας κοινής στρατηγικής των 27 για την από κοινού αγορά εμβολίων». Επομένως, μπορούμε με ασφάλεια να συμπεράνουμε ότι τα εμβόλια, ιδιαίτερα οι πρώτες μεγάλες ποσότητες που θα παραχθούν, θα διατεθούν στις πλούσιες χώρες που μπορούν να πληρώσουν και ό,τι περισσέψει θα πάει στον φτωχό «τρίτο κόσμο». Δηλαδή, όπου φτωχός κι η μοίρα του.
Πρόκειται για κραυγαλέα αδικία, αν συνυπολογίσει κανείς και το γεγονός ότι το 82% των 6,8 δισεκατομμυρίων του παγκόσμιου πληθυσμού ζει στον παγκόσμιο Νότο και μόλις το 18% στον Βορρά. Και πώς είναι δυνατόν να μην πλήξει βαρύτατα η πανδημία της νέας γρίπης τις φτωχές χώρες, όταν σε πολλές απ' αυτές τα συστήματα υγείας είναι ανύπαρκτα και οι συνθήκες υγιεινής απελπιστικές, με 2,6 δισεκατομμύρια ανθρώπων να στερούνται των στοιχειωδών υποδομών.
Το ποσό της διεθνούς βοήθειας που αναλογούσε στην υγεία ήταν μόλις 5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2001, σύμφωνα με την Έκθεση του ΟΗΕ για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη του 2003, η οποία εκτιμούσε ότι αν η συγκεκριμένη βοήθεια αυξανόταν στα 35 δισ. δολάρια ετησίως ως το 2015, θα σώζονταν 8 εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές το χρόνο, ενώ και το οικονομικό όφελος για τις φτωχές χώρες θα έφθανε τα 360 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο. Δεν είναι τυχαίο ότι οι 4 από τους 8 «Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας», που έθεσε ο ΟΗΕ το 2000, συνδέονται με την υγεία: μείωση κατά 2/3 της παιδικής θνησιμότητας ώς το 2015 (στόχος 4), αντίστοιχη μείωση της μητρικής θνησιμότητας (στόχος 5), καταπολέμηση του AIDS, της ελονοσίας και άλλων ασθενειών (στόχος 6), μείωση κατά 50% των ανθρώπων που ζουν χωρίς καθαρό πόσιμο νερό και στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής (στόχος 7).
Δυστυχώς, η υγεία έχει γίνει εμπόρευμα παγκοσμίως. Γι΄ αυτό το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε βασικά φάρμακα, ενώ οι φαρμακοβιομηχανίες κερδοσκοπούν ασύστολα με κύρια θύματά τους τις φτωχές χώρες. Από την άλλη, στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, οργάνωση του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών, που ο ρόλος της αποδεικνύεται αναντικατάστατος, διατίθενται πενιχρά οικονομικά μέσα από τις κυβερνήσεις για τα προγράμματά της. Για τα οποία στη 2ετία 2008-9 ο προϋπολογισμός είναι 2,2 δισ. δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί ετησίως στο ένα χιλιοστό των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών.
Συμπερασματικά: Όλα τα εμβόλια πρέπει να εξασφαλιστούν δωρεάν για τους φτωχούς του κόσμου και το κόστος να αναλάβει ένα ειδικό ταμείο το οποίο να χρηματοδοτήσουν οι πλούσιες χώρες. Να ενισχυθεί ουσιαστικά η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Να τηρηθούν οι υποσχέσεις για τους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας που ώς τώρα έχουν μείνει μετέωροι.
Η πανδημία της γρίπης των χοίρων αναδεικνύει προβλήματα που η αντιμετώπισή τους συνοψίζεται στο σύνθημα «ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΑ ΚΕΡΔΗ». Και από τη σκοπιά αυτή θα έπρεπε να είχαν ήδη οργανώσει σημαντικές παρεμβάσεις οι δυνάμεις της αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων. Ας μην καθυστερήσουν άλλο.
* Ο Πάνος Τριγάζης, οικονομολόγος, είναι υπεύθυνος του τμήματος εξωτερικής πολιτικής του ΣΥΝ
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS