Πέρασαν 70 χρόνια από την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία την 1η.9.1939. Ενός πολέμου για τον οποίο οι καμπάνες είχαν αρχίσει να χτυπούν πολλά χρόνια πριν, από την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία.
Από το 1939 ως το 1945 κράτησε omicron; πιο καταστροφικός πόλεμος της Ιστορίας, που παρέσυρε στη δίνη του 61 κράτη και άφησε πίσω του πάνω από 50 εκατομμύρια νεκρούς, τη φρίκη των κρεματορίων και των στρατοπέδων συγκέντρωσης, τα ολοκαυτώματα ολόκληρων πόλεων και χωριών. Κι ενώ στην Ευρώπη «όλα τα 'σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά» του φασισμού, ορθώθηκαν απέναντι του μεγάλα αντιφασιστικά κινήματα των λαών, που μαζί με την αντιχιτλερική συμμαχία πέτυχαν την αντιφασιστική νίκη, που σφραγίστηκε με την είσοδο του σοβιετικού στρατού στο Βερολίνο στις 8 Μαΐου 1945.
Ο ελληνικός λαός είχε το δικό του μερίδιο σε όλα αυτά από τους πρώτους: στις θυσίες, στα μαρτύρια, στους αγώνες appa;αι στη νίκη. Έγραψε το έπος της Αλβανίας, έδωσε τη μάχη της Κρήτης, δεν έσκυψε το κεφάλι στους κατακτητές, πάλεψε την πείνα, αρνήθηκε να στείλει δικά του παιδιά να πολεμήσουν στο πλευρό των Γερμανών εναντίον της ΕΣΣΔ. Ανέπτυξε ένα από τα μαζικότερα κινήματα εθνικής αντίστασης -με κύρια έκφραση του το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ και την ΕΠΟΝ- που ήθελε «ελεύθερη πατρίδα και πανανθρώπινη τη λευτεριά».
Έτσι γράφτηκε η ιστορία του Βʼ Παγκοσμίου Πολέμου, την οποία επιχειρούν να ξαναγράψουν -προκλητικά και με ιδιαίτερο ζήλο τα τελευταία χρόνια- οι λεγόμενοι «νικητές του ψυχρού πολέμου» με επίκεντρο αυτής της προσπάθειας την ταύτιση του κομμουνισμού με τον φασισμό και την αμφισβήτηση του καθοριστικού ρόλου της ΕΣΣΔ στην αντιφασιστική νίκη. Αλλά «η νίκη εναντίον της Γερμανίας του Χίτλερ επιτεύχθηκε ουσιαστικά -και μόνο έτσι θα μπορούσε να επιτευχθεί- από τον Κόκκινο Στρατό», γράφει ο κορυφαίος ιστορικός Ερικ Χομπσμπάουμ. «Χωρίς αυτή τη νίκη -συνεχίζει- ο δυτικός κόσμος (εκτός των ΗΠΑ) πιθανότατα θα αποτελείτο σήμερα από μια σειρά παράλογων αυταρχικών καθεστώτων μάλλον παρά από μια σειρά φιλελεύθερων δημοκρατιών» (Εποχή των Άκρων, σελ. 22, εκδόσεις «Θεμέλιο»).
Αν μεταφερθούμε στον ιδεολογικό επίπεδο, τι κοινό μπορεί να έχει ο κομμουνισμός με τον φασισμό, όταν «ο φασισμός είναι η ρατσιστική εκκαθάριση από τα μη άρια στοιχεία, είναι οι ακραίες εκμεταλλευτικές σχέσεις, ο επιθετικός εθνικισμός, η κρατολατρεία, η ιδεολογική χειραγώγηση των μαζών, ο ακραίος αντικομμουνισμός…» (Άγγελος Ελεφάντης, Ενθέματα της ΑΥΓΗΣ, 15.5.2005).
Στην ίδια τη Γερμανία σήμερα η κρατούσα άποψη δεν είναι η εξίσωση της ΕΣΣΔ με το Γʼ Ράιχ, ούτε η ταύτιση του κομμουνισμού με τον φασισμό. Κι αν κάποιος αμφιβάλλει ας επισκεφθεί το Ράιχσταγκ, έδρα της ομοσπονδιακής Βουλής, ξανά, μετά την επανένωση της Γερμανίας, όπου με πολιτική απόφαση (φυσικά όχι χωρίς αντιδράσεις) διατηρήθηκαν κατά την ανακαίνιση του ιστορικού κτιρίου οι υπογραφές και τα μηνύματα που άφησαν στους εσωτερικούς τοίχους οι Σοβιετικοί στρατιώτες όταν το κατέλαβαν. Πρόκειται για ένα μάθημα σεβασμού της ιστορικής μνήμης με ιδιαίτερη σημασία.
Σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση βρίσκονται αποφάσεις όπως η πρόσφατη της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ, όπου πλειοψηφούν οι δεξιές και ακροδεξιές δυνάμεις. Παραβλέπουν, ωστόσο, σκόπιμα το γεγονός της συγκρότησης της αντιχιτλερικής συμμαχίας από την ΕΣΣΔ, τις ΗΠΑ και τη Βρετανία που αποτελεί απάντηση της ίδιας της ιστορίας στην επιχειρούμενη ταύτιση του κομμουνισμού με τον φασισμό. Ταύτιση που στο όνομά της γίνονται ηθικά και πολιτικά απαράδεκτες επιλογές, ιδιαίτερα σε χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, όπως η αποκατάσταση των δοσίλογων και συνεργατών με τις δυνάμεις του Χίτλερ και στο γκρέμισμα μνημείων σοβιετικών στρατιωτών που έπεσαν σε μάχες για την απόκρουσή τους. «Εξαιτίας του περρέοντος αναθεωρητισμού -έγραφε ο Ιγνάσιο Ραμονέ στη "LE MONDE" Diplomatique- κάποιοι δεν διστάζουν να δοξάσουν τη συνεργασία με το χιτλερικό Γ' Ράιχ ενάντια στη Σοβιετική Ένωση» ("Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", 7.4.2007).
Σε τελευταία ανάλυση, αυτό που βρίσκεται στο στόχαστρο είναι η οικοδόμηση μιας Ευρώπης της ειρήνης, της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, της κοινωνικής και οικολογικής προστασίας, της πολυ-πολιτισμικής συνύπαρξης. Μιας Ευρώπης ικανής να υπερασπίζεται το Ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο και να αντιστέκεται στο ρατσισμό και το μιλιταρισμό. Μιας Ευρώπης με ένα πανευρωπαϊκό, καθολικό σύστημα ασφάλειας βασισμένο στον ΟΑΣΕ, με κατάργηση του ΝΑΤΟ, με μια νέα σχέση με τη Ρωσία. Μιας Ευρώπης ικανής να παίξει αποφασιστικό ρόλο για την παγκόσμια ειρήνη και την ισότιμη συνεργασία.
Εκφράζοντας την αντίθεσή μας στο ξαναγράψιμο της Ιστορίας, δεν εξωραΐζουμε τη μετά το Βʼ Παγκόσμιο Πόλεμο περίοδο, που από πολλούς έχει χαρακτηριστεί ως «Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος», ούτε τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο όνομα του σοσιαλισμού. Μιλάμε από τη σκοπιά μιας αριστεράς που εμπνέεται από τις ιδέες και τις αξίες του σοσιαλισμού με δημοκρατία και ελευθερία και σέβεται το δικαίωμα κάθε λαού να επιλέγει το δρόμο της ανάπτυξής του.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του τμήματος εξωτερικής πολιτικής του ΣΥΝ