Στη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του Κόμματος Ευρωπαϊκή Αριστερά (23,24,25 Οκτωβρίου 2009), μετά από εισήγηση του Στ. Παππά, μέλους της Γραμματείας της Ε.Ε. εγκρίθηκε το παρακάτω κείμενο σε σχέση με την παγκόσμια κρίση και τις ανακατατάξεις στη γεωπολιτική ισορροπία.
Η παγκόσμια οικονομία και οι επί μέρους χώρες είναι βυθισμένες σε αρνητικούς ρυθμούς μεγέθυνσης.
Η προβλεπόμενη ανάκαμψη θα είναι βραδεία και ασταθής.
Περισσότερο δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για την απασχόληση, για την παγκόσμια φτώχια, για την επιδείνωση των κλιματικών αλλαγών.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις, οι πολιτικές ανακατατάξεις σε επίπεδο εθνών και οι ανακατατάξεις στην παγκόσμια γεωπολιτική ισορροπία βρίσκονται σε εξέλιξη και δεν έχουν προβλεφθεί ούτε έχει μελετηθεί το μέγεθός και οι επιπτώσεις των πιθανών εντάσεων.
Οι κυρίαρχες δυνάμεις αντιμετωπίζουν την κρίση ως κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος και σχεδόν το σύνολο των παρεμβάσεων τους επιδιώκουν να σώσουν τις τράπεζες με τα τεράστια κέρδη που καταρρέουν.
Προσπαθούν να αποκρύψουν ότι και αυτή η κρίση πηγάζει από τα δομικά χαρακτηριστικά της εξελισσόμενης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, από τις στρατηγικές που εφαρμόζονται προκειμένου να επιβληθεί η κυριαρχία τους και από τα νεοφιλελεύθερα δόγματα που κυριάρχησαν στον κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες.
Η διαδικασία της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης είναι γεμάτη από αντιθέσεις:
• Ανάμεσα στις πλούσιες και στις φτωχές περιοχές του πλανήτη οι αντιθέσεις εντείνονται όσο οι διαφορές διευρύνονται.
• Ανάμεσα στους κατέχοντες και σε όσους η κρίση ωθεί στην γενικευμένη κοινωνική ανασφάλεια.
• Η καταστροφή του περιβάλλοντος που συνεπάγεται το σημερινό μοντέλο ανάπτυξης συγκρούεται με την ανάγκη του ίδιου του φυσικού περιβάλλοντος να επιβιώσει γιʼ αυτό συχνά το περιβάλλον μας εκδικείται.
• Η πραγματική οικονομία αλλά και η κοινωνία συνθλίβονται από την επικυριαρχία του χρηματιστικού κεφαλαίου.
• Ο παγκόσμιος χαρακτήρας των κοινωνικοπολιτικών φαινομένων συγκρούεται με τις εθνικές περιχαρακώσεις που αναδύονται από τις ασκούμενες πολιτικές καθώς στο πλαίσιο του παγκόσμιου ανταγωνισμού η κάθε κυβέρνηση επιδιώκει να μετακυλύει τα προβλήματα και την δική της κρίση σε άλλες περιοχές του πλανήτη κυρίως στις πιο αδύναμες και στις πολιτικά και στρατιωτικά εξαρτημένες χώρες.
• Ιδιαίτερα οι ΗΠΑ ως παγκόσμια δύναμη επιχειρεί να ηγεμονεύσει και να επιβάλλει στον κόσμο τις εθνικές της προτεραιότητες .
• Η ανάγκη για μόνιμη και σταθερή ειρήνη συγκρούεται με τις πολεμικές επιχειρήσεις που επιδιώκουν να διευρύνουν τις σφαίρες επικυριαρχίας.
Ασφαλώς η κρίση συντελείται στο πλαίσιο του παγκόσμιου καπιταλισμού και έχει ως θεμελιώδη αφετηρία την αντίθεση ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της εργασίας και στην ιδιοποίηση του προϊόντος της.
Ωστόσο οι μεγάλες αναμετρήσεις θα υπάρξουν στο έδαφος των κυρίαρχων αντιθέσεων που προκαλούνται στην σημερινή φάση της παγκοσμιοποίησης του καπιταλισμού και θα αφορούν στο χαρακτήρα των πολιτικών και των στρατηγικών που εφαρμόζονται για την ανασυγκρότηση της παγκόσμιας εξουσίας.
Οι κρατικές παρεμβάσεις για την σωτηρία των τραπεζών δεν έφθασαν στην πραγματική οικονομία, ενώ συνέβαλαν στην μεγάλη αύξηση του δημόσιου χρέους μιας σειράς χωρών.
Για τις 10 πλουσιότερες χώρες το δημόσιο χρέος από 78% του ΑΕΠ το 2007 θα φθάσει το 2014 στο 114%.
Η μεγάλη όμως διόγκωση του δημόσιου χρέους αποτελεί τροχοπέδη στην δυνατότητα των κρατών να ασκήσουν αναπτυξιακή δημοσιονομική πολιτική και να οδηγήσουν σε διέξοδο από την κρίση.
Αλλά και η συνέχιση της μεγέθυνσης της οικονομίας με το ίδιο μοντέλο ζήτησης (κατανάλωση, προσανατολισμός επενδύσεων, προσανατολισμός έρευνας κλπ) παγιδεύει την οικονομία σε ένα αδιέξοδο παραγωγικό μοντέλο.
Η νομισματική επέκταση, με την έκδοση χαρτονομισμάτων που ακολουθείται από τις ΗΠΑ, με ποσότητες αναντίστοιχες από τις πραγματικές δυνατότητες της οικονομίας, αποτελεί κίνδυνο που μπορεί να συμπαρασύρει την παγκόσμια οικονομία σε επιμήκυνση της κρίσης. Για το λόγο αυτό μπορεί να γίνει αποδεκτή μόνο ως βραχυχρόνια παρέμβαση στη ζήτηση και με αποκλειστικό στόχο την αναδιάρθρωση της και κατ΄ επέκταση την αναδιάρθρωση του συνολικού παραγωγικού και οικονομικού μοντέλου.
Σε καμία περίπτωση δεν είναι αποδεκτή η διάθεση πλεονάζουσας ζήτησης για την κάλυψη των αναγκών του τραπεζικού συστήματος ή για την αγορά τοξικών ομολόγων ή άλλων τίτλων χωρίς πραγματική αξία.
Το μεγάλο ύψος των τοξικών ομολόγων που ακόμα υπάρχουν στην παγκόσμια αγορά, συνεχίζει να αποτελεί μια ωρολογιακή βόμβα που απειλεί όχι μόνο τις ΗΠΑ αλλά και το σύνολο των χωρών και των ασφαλιστικών οργανισμών που την κρατούν στα χέρια τους.
Αποτελεί επίσης κίνδυνο και για τις χώρες που διαθέτουν υψηλά αποθεματικά σε δολάρια, καθώς η οποιαδήποτε έκρηξη αυτής της ωρολογιακής βόμβας απειλεί σε περαιτέρω υποτίμηση το δολάριο.
Οι ΗΠΑ οφείλουν άμεσα να αποσύρουν το σύνολο των τοξικών ομολόγων και να τα αντικαταστήσουν με αντίστοιχες πραγματικές αξίες και όχι με εικονικούς τίτλους ή με το διαρκώς διολισθαίνον δολάριο.
Οι ΗΠΑ έγιναν πλούσιες σε βάρος όλου του υπόλοιπου κόσμου.
Από τις ΗΠΑ ξεκίνησε η παγκόσμια κρίση ως αποτέλεσα της προσπάθειάς τους να ηγεμονεύσουν στον κόσμο. Ως αποτέλεσμα της στρατηγικής του διαρκούς πολέμου και του νεοφιλελεύθερου μοντέλου στο οποίο επιδίωξαν να στηρίξουν την κυριαρχία τους.
Οι ΗΠΑ πρέπει να καταβάλουν όλο το τίμημα που τους αναλογεί για την κρίση και να συμβάλλουν στην διέξοδο.
Αντίστοιχη ευθύνη βαραίνει και την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία όλα τα προηγούμενα χρόνια όχι μόνο στήριξε επιλογές των ΗΠΑ, οραματίστηκε να γίνει ηγεμόνας στην θέση του ηγεμόνα επιδιώκοντας να οικοδομήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ομοίωμα των ΗΠΑ.
Επέβαλε με υπερβάλλοντα δογματισμό στην Ευρώπη ένα νεοφιλελεύθερο μονεταρισμό στηριγμένο στο σύμφωνο σταθερότητας.
Η ευθύνη της είναι ακόμη μεγαλύτερη διότι τη στιγμή που η πραγματικότητα έχει σαρώσει όλα τα νεοφιλελεύθερα δόγματα, με πρώτο το σύμφωνο σταθερότητας και 24 από τις 27 χώρες της ευρωζώνης βρίσκονται σε καθεστώς επιτήρησης και ζητούν την χαλάρωση του, επιμένει να αποτελεί τον πιο θερμό θιασώτη του νεοφιλελευθερισμού στον κόσμο. Επιμένει να κρατά στο απυρόβλητο οποιασδήποτε κριτικής και ελέγχου την ΕΚΤ. Επιμένει να στηρίζει ως κύριο μοχλό για την οικονομική πολιτική ένα τραπεζικό σύστημα, χειραγωγημένο από τους ιδιώτες.
Αλλά και η χαλάρωση του συμφώνου σταθερότητας αν δεν συνοδευτεί με προγράμματα αναδιάρθρωσης της πραγματικής οικονομίας η διέξοδος από την κρίση δεν θα είναι ορατή.
Η κρίση ανέδειξε διεργασίες που εδώ και χρόνια συντελούνται.
Είναι ήδη εμφανής η διαμόρφωση μιας νέας ενεργειακής στρατηγικής της Ευρώπης, καθώς το 50% των ενεργειακών της αναγκών καλύπτεται από χώρες γύρω από την Κασπία και μέχρι το 2015 το ποσοστό αυτό θα φτάσει το 70%.
Κυρίαρχο ρόλο παίζει στην περιοχή αυτή η Ρωσία με τα ενεργειακά της αποθέματα.
Η Κίνα κατέχει στα χέρια της τεράστια ποσότητα δολαρίων (2,13 τρις). Επιτυγχάνει μειωμένους μεν αλλά ψηλούς ρυθμούς μεγέθυνσης και αποτελεί ένα από τα κλειδιά για τη διέξοδο από την παγκόσμια κρίση. Δέχεται πιέσεις για την αναδιάρθρωση της εσωτερικής ζήτησης, που ερμηνεύεται ως πίεση για το άνοιγμα της εσωτερικής της αγοράς.
Ωστόσο ο χαρακτήρας των αναδιαρθρώσεων της ζήτησης που θα προωθήσει η Κίνα τόσο στην εσωτερική, όσο και προς την παγκόσμια αγορά, μπορεί να σηματοδοτήσει σοβαρές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και στην παγκόσμια γεωπολιτική ισορροπία.
Στην αναζήτηση νέας γεωπολιτικής ισορροπίας πρέπει να ενταχθεί και η δημιουργία του BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) που προωθεί τόσο την οικονομική, όσο και την πολιτική συνεργασία ανάμεσα σ΄ αυτές τις χώρες.
Η αδυναμία των G8 και των G20 να αποφασίσουν κοινές δράσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης και των νέων προκλήσεων της εποχής μας τροφοδοτεί την αναζήτηση νέας παγκόσμιας γεωπολιτικής ισορροπίας.
Προς την ίδια κατεύθυνση συμβάλει η διαρκής εξασθένηση και η αστάθεια του δολαρίου που καθιστά αναπόφευκτη την καθιέρωση ενός νέου παγκόσμιου νομισματικού οργάνου και θέτει στην ημερήσια διάταξη το στόχο της δημιουργίας ενός νέου αποθεματικό νόμισμα παγκοσμίως απελευθερώνεται από την κυριαρχία του δολαρίου.
Αλλά και το νέο νομισματικό όργανο αν δεν συνοδευτεί με ισχυρή παγκόσμια αναδιανεμητική δημοσιονομική πολιτική και με σοβαρές αλλαγές στο ρόλο και τον χαρακτήρα των παγκόσμιων οργανισμών θα συμβάλει στην διαιώνιση της κρίσης.
Το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς είχε πολύ έγκαιρα επισημάνει για το χαρακτήρα της κρίσης.
Είχε πολύ έγκαιρα επισημάνει ότι τα οι μεγάλες ανισότητες, τα τεράστια ρεύματα προσφύγων, η κλιματική αλλαγή, οι περιφερειακές πολεμικές επιχειρήσεις κάτω από την ηγεμονία των ΗΠΑ αποτελούν στοιχεία μιας βαθύτερης κρίσης του οικονομικού, πολιτικού και κοινωνικού μοντέλου με το οποίο προχωρούσε η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση.
Οι κυρίαρχες δυνάμεις το αντιλήφθηκαν όταν ξέσπασε η φούσκα των δομημένων ομολόγων, η χρηματιστηριακή φούσκα και κατέρρευσε το δολάριο.
Οι κυρίαρχες δυνάμεις και πάλι επενδύουν στο ίδιο παραγωγικό μοντέλο.
Το ΚΕΑ έχει επανειλημμένα προτείνει και έχει προσδιορίσει τον προσανατολισμό των πολιτικών που χρειάζονται και των αγώνων στους οποίους θα πρωτοστατήσει προκειμένου η διέξοδος να γίνει όχι μόνο ορατή αλλά και βιώσιμη.
Η Ευρωπαϊκή Αριστερά προτάσσει την ευημερία του λαού δηλαδή προτάσσει τον σύνθετο δείκτη που ενσωματώνει στο επίπεδο παραγωγής και κατανάλωσης τις περιβαλλοντικές συνθήκες, το επίπεδο κοινωνικής προστασίας, το επίπεδο αλληλεγγύης και το επίπεδο απασχόλησης. Προτάσσει δηλαδή ένα δείκτη που μπορεί να μετρά συνολικά τις επιδόσεις της κοινωνίας μας σε όλα τα πεδία στα οποία, όλοι σήμερα συνομολογούν ότι, έχει επεκταθεί η κρίση.
Προτάσσει την ανάγκη να υψώσουμε παντού μια ασπίδα κοινωνικής αλληλεγγύης προκειμένου να μην πληρώσουν οι εργαζόμενοι και συνολικά οι λαοί τις συνέπειες της κρίσης.
Η κρίση στην Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπιστεί με συνολικές ευρωπαϊκές πολιτικές.
Για το λόγο αυτό προτείνει μια στρατηγική διεξόδου από την κρίση, ένα συναρθρωμένο εναλλακτικό σχέδιο σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανταγωνιστικό προς τα σχέδια των κυρίαρχων δυνάμεων.
Προτάσσει την μείωση των ανισοτήτων και την αναδιανομή πόρων και εξουσιών με την δημιουργία ενός δημόσιου χώρου για ελεύθερη πρόσβαση στα συλλογικά αγαθά και για ίσα δικαιώματα για όλους.
Προτάσσει την ανάγκη για διαρκή ειρήνη και σταδιακό αφοπλισμό ώστε να απελευθερωθούν πόροι και ανθρώπινο δυναμικό που θα διατεθούν στην παιδεία, στον πολιτισμό, στο κοινωνικό κράτος, στην υγεία και στο περιβάλλον.
Το ΚΕΑ θεωρεί ότι οι μεγάλες αναδιαρθρώσεις του οικονομικού μοντέλου προϋποθέτουν:
Αύξηση του κοινοτικού προϋπολογισμού.
Έλεγχο της ζήτησης. Δηλαδή αναδιαρθρώσεις του κρατικών προϋπολογισμών, έλεγχο βασικών μονάδων του τραπεζικού συστήματος και σχεδιασμένη πολιτική σύγκλησης των εισοδημάτων δια μέσου της εισοδηματικής πολιτικής και του φορολογικού συστήματος.
Φορολόγηση των διεθνών συναλλαγών προκείμενου να χρηματοδοτηθεί ένα ταμείο για την ενίσχυση των αναπτυσσομένων χωρών και να χρηματοδοτηθούν προγράμματα για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών.
Δημόσιο και δημοκρατικό έλεγχο της ΕΚΤ και με αντίστοιχες αλλαγές στο καταστατικό της.
Αντικατάσταση του σύμφωνου σταθερότητας άμεσα με ένα νέο σύμφωνο για την πλήρη απασχόληση, την κοινωνική, την περιβαλλοντική προστασία και την αλληλεγγύη.
Αύξηση αμοιβών σε συντάξεις, μισθούς και κοινωνικές παροχές ώστε να αυξηθεί η εσωτερική ζήτηση.
Διαφάνεια, δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο των χρηματιστικών πράξεων.
Κατάργηση του τραπεζικού απόρρητου και των φορολογικών παραδείσων.
Ενίσχυση των δράσεων για στήριξη του αγροτικού τομέα, της συνοχής, του περιβάλλοντος κλπ
Ενίσχυση των πολιτικών για την σύγκληση.
Συγκρότηση μιας ολοκληρωμένης πολιτικής για την ενσωμάτωση και ένταξη των μεταναστών με ταυτόχρονη διαμόρφωση προγραμμάτων οικονομικής ενίσχυσης και δημοκρατικής ανασυγκρότησης των χωρών από τις οποίες προέρχονται.
Δημιουργία και ενίσχυση των συμμαχιών της Ε.Ε. με όλες τις αναπτυσσόμενες χώρες και τις χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ηγεμονία του δολαρίου.
Αυτόνομη εξωτερική πολιτική από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο μιας πολιτικής για την ειρήνη, την συνεργασία, την αλληλεγγύη ανάμεσα στους λαούς της γης.
Η ακύρωση των σχεδίων για εγκατάσταση συστημάτων αντιπυραυλικής ασπίδας στην Ευρώπη συμβάλει στην μείωση των εντάσεων αλλά την ίδια στιγμή μας ανησυχεί η έμμονη των ΗΠΑ στις πολεμικές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν και η συμβολή που παρέχεται για αυτό το σκοπό εκ μέρους της Ε.Ε. και της Ρωσίας.
Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε δύσκολο σταυροδρόμι.
Οι εξελίξεις από απρόβλεπτες πρέπει να καταστούν προβλέψιμες.
Την έξοδο από την κρίση δεν πρέπει να την πληρώσουν οι λαοί, αλλά αυτοί που ευθύνονται και αυτοί που θησαύρισαν σε βάρος των λαών.
Οι κυοφορούμενες και οι αναγκαίες ανακατατάξεις στην παγκόσμια ισορροπία δεν πρέπει να ακολουθήσουν την πρακτική αντιστοιχών ανακατατάξεων των προηγούμενων δεκαετιών που σημαδεύτηκαν από μεγάλες ανθρωποθυσίες.
Η στρατηγική του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς αποτελεί αποφασιστική συμβολή στην πορεία της ανθρωπότητας προς το μέλλον μέσα από Ειρήνη, Δημοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη, αλληλεγγύη και περιβαλλοντική προστασία.
30/10/2009
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS