ΕΡΩΤΗΣΗ 1. Η Αριστερά που μιλάει στο όνομα της δημοκρατίας και του σοσιαλισμού, ποιο περιεχόμενο δίνει στους δύο αυτούς όρους σήμερα, στα διάφορα πεδία του κοινωνικού ανταγωνισμού όπου παρεμβαίνει ;
Απάντηση: Η σύγχρονη Αριστερά, μιλώντας για δημοκρατία και σοσιαλισμό στην αυγή του 21ου αιώνα, αναφέρεται στο σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία ως το όραμα και το στρατηγικό στόχο που συμπυκνώνει την πολιτική και αξιακή της ταυτότητα.
Ως προς το περιεχόμενο των όρων, ο πυρήνας τους συντίθεται από τα προτάγματα της δημοκρατίας – ελευθερίας και της ισότητας.
Η δημοκρατική – σοσιαλιστική κοινωνία που προσβλέπουμε είναι μια κοινωνία άνθησης της ελευθερίας και της δημοκρατίας για όλους και όλες, αυθεντικής εκπροσώπησης και συμμετοχής, αρμονικής συνύπαρξης και δημιουργίας των ποικίλων διαφορετικοτήτων, σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, στρατηγικής αποκέντρωσης.
Ταυτόχρονα, ο σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία επαναθεμελιώνει τις καλύτερες παραδόσεις του εργατικού κινήματος, την ισότητα, την άμβλυνση των ανισοτήτων, την αλληλεγγύη, για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο πέρα από την ακαμψία και το ξεπερασμένο του σοσιαλδημοκρατικού συμβιβασμού.
Προσβλέπει σε μια ανάπτυξη συμβατή με τις ανθρώπινες ανάγκες και την προστασία του περιβάλλοντος, που αναδεικνύει την αλληλεγγύη και την κοινωνική προστασία, με έμφαση στους ασθενέστερους, που στοχεύει σε μια νέα πλήρη απασχόληση.
Πέρα από ξεπερασμένους κρατισμούς και επικέντρωση στο ζήτημα της ιδιοκτησίας, μια δημοκρατική – σοσιαλιστική οργάνωση της κοινωνίας προωθεί ένα σύγχρονο, αποτελεσματικό, ισχυρό και κοινωνικά προσανατολισμένο δημόσιο τομέα, χωρίς πελατειακή λογική στη διαχείριση των κρατικών πόρων, που ευνοεί και την υγιή ιδιωτική οικονομική δραστηριότητα, που εξασφαλίζει γνήσιο δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο. Η αγορά παίζει το ρόλο της περιοριζόμενη ή ρυθμιζόμενη από τις πολιτικές προτεραιότητες, από την ίδια την πολιτική που ανακτά την προτεραιότητά της έναντι της οικονομίας.
ΕΡΩΤΗΣΗ 2. Αν όντως «ο σοσιαλισμός ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρξει», πώς υλοποιείται αυτό το «αξίωμα» από το αριστερό πολιτικό υποκείμενο, αρχής γενομένης από σήμερα ;
Απάντηση: Στην παράδοση του σοσιαλιστικού ρεύματος, ως κεντρικό πρόταγμα αναδείχθηκε η ισότητα, ενώ η δημοκρατία – ελευθερία, παρά τη συνεχή επίκλησή της, ιδιαίτερα στη γιακωβίνικη – τριτοδιεθνιστική εκδοχή, ήταν μόνιμα σε κατάσταση μαρασμού, στο όνομα σκοπιμοτήτων, νομοτελειών και υπέρτατων αναγκαιοτήτων.
Για την Αριστερά του 21ου αιώνα είναι και σήμερα ζητούμενο πώς μπορεί να ικανοποιηθεί η ανθρώπινη ανάγκη για ολοένα μεγαλύτερη ισότητα και για ολοένα περισσότερη δημοκρατία – ελευθερία, πώς και πού μπορούν να συνυπάρξουν «αρμονικά» τα δύο αυτά ιδεώδη, όταν μάλιστα είναι δεδομένο ότι κανένα από τα δύο δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί ως τις ακραίες συνέπειές του χωρίς να περιορίσει την πραγμάτωση του άλλου.
Για τη σύγχρονη Αριστερά, η λύση του προβλήματος της συνύπαρξης σοσιαλισμού και δημοκρατίας βρίσκεται στη λογική και πρακτική της συνειδητής δημοκρατικής ρύθμισης, που ελέγχει και αμβλύνει συνεχώς τις τάσεις της αγοράς προς την κοινωνική διαφοροποίηση.
Οι δημοκρατικές αυτές ρυθμίσεις, που χαρακτηρίζονται από τον βαθειά νεωτερικό και επαναστατικό χαρακτήρα τους και έχουν για το «αριστερό πολιτικό υποκείμενο» μεγάλη σημασία, είναι, μεταξύ άλλων, η αποκέντρωση ως κατεύθυνση στρατηγική, η διεύρυνση της κουλτούρας του συμμετέχειν, οι διαδικασίες περιοδικής κατανομής της εξουσίας, η εναλλαγή, η ανακλητότητα, το μπόλιασμα της φιλοσοφίας και της πρακτικής της λαϊκής αντιπροσώπευσης με μορφές άμεσης δημοκρατίας, με την αυτενέργεια των κινημάτων για την αντιμετώπιση της γραφειοκρατικοποίησης κόμματος, κράτους και κοινωνίας και για την ανάδυση ενός γνήσιου πολιτικού ανταγωνισμού.
Για την Αριστερά, οι δημοκρατικές ρυθμίσεις καταδεικνύουν την ανάγκη θεσμοθέτησης μιας δημοκρατίας ριζοσπαστικής, της ελευθερίας και της ισότητας. Η ριζοσπαστική αυτή δημοκρατία εμπεριέχει την επέκταση και εμβάθυνση της δημοκρατικής επανάστασης που ξεκίνησε πριν 200, περίπου, χρόνια, δεν ευαγγελίζεται μια εντελώς νέα πολιτική μορφή κοινωνίας, όπως προϋποθέτει η κλασσική ιδέα της επανάστασης, αλλά τη ριζοσπαστικοποίηση της δημοκρατικής παράδοσης της νεωτερικότητας σε ολοένα διευρυνόμενες περιοχής της ζωής.
ΕΡΩΤΗΣΗ 3. Η συζήτηση για τη δημοκρατία παράγει διαχρονικά διαιρέσεις στο εσωτερικό της Αριστεράς, οι οποίες αφορούν κυρίως α) τη διαδικασία της μετάβασης και β) τις μορφές με τις οποίες θα διεξάγεται ο πολιτικός ανταγωνισμός στις μετακαπιταλιστικές κοινωνίες. Τί οφείλει να κρατήσει η «Αριστερά του 21ου αιώνα» από την «παλιά» συζήτηση ;
Απάντηση: Μιλώντας για «μετάβαση» και για «πολιτικό ανταγωνισμό», αναδεικνύεται η ιδέα της «υπέρβασης» της υφιστάμενης κοινωνικής τάξης, στην προοπτική μιας δημοκρατικής και σοσιαλιστικής κοινωνικής πραγματικότητας και η επιλογή του «δρόμου για το σοσιαλισμό».
Από την πλευρά μου θεωρώ ότι μπορούμε να μιλάμε για σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία, εφόσον ένα πρόγραμμα σοσιαλιστικής έμπνευσης και περιεχομένου, που τίθεται στην κρίση των πολιτών στο πλαίσιο μιας πλουραλιστικής, αντιπροσωπευτικής εκλογικής διαδικασίας, συγκεντρώσει την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος και στη συνέχεια προωθηθεί η εφαρμογή του από την κυβέρνηση που θα προκύψει.
Ως προς την «υπέρβαση», αυτή πρέπει να νοείται ως ξεπέρασμα καθορισμένων ορίων και δεν έχει καμία σχέση με ξεπερασμένες αντιλήψεις για νομοτέλειες, στάδια, καθορισμένες μεταβατικές φάσεις, μεταφυσικές τομές, στο δρόμο για το σοσιαλισμό .
Η ίδια η πορεία και αυτό καθεαυτό το «πέρασμα» συναρτάται απόλυτα με κοινωνικές και πολιτικές – δηλαδή κοινοβουλευτικές – πλειοψηφίες, μέσα από εκλογές, με ουσιαστικό πάντα τον ρόλο των κοινωνικών κινημάτων. Φυσικά θα υπάρχουν συγκρούσεις, σταθμοί, ζιγκ-ζαγκ, πισωγυρίσματα, επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις, συνέχεια και ασυνέχειες. Το σημαντικό είναι ότι μιλάμε για πορεία ειρηνική, μέσα από τους αντιπροσωπευτικούς – κοινοβουλευτικούς θεσμούς. Αυτό δεν ξορκίζει τις δυσκολίες. Δυσκολίες μεγάλες θα υπάρξουν και εμπόδια πολύμορφα. Αυτό είναι δεδομένο. Σημασία για τη δικιά μας Αριστερά, την Αριστερά της μη βίας, έχει πώς αυτή επιλέγει να πορευτεί προς το σοσιαλισμό.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS