Ο νέος αρχηγός της Ν.Δ. ξεκινάει με ισχυρή εντολή του κόσμου της, για ανασυγκρότηση του κόμματος και διαφοροποίηση στο πλαίσιο πολιτικής των τελευταίων χρόνων. Βεβαίως, η αντιπολίτευση της Ν.Δ. στη διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, που εφαρμόζει το υποχρεωτικό μίγμα πολιτικής στην Ε.Ε., είναι δύσκολη υπόθεση. Ο κ. Σαμαράς θα αναζητήσει τρόπους για να διαφοροποιηθεί, αλλά εξαρτάται με ποιο τρόπο και προς ποια κατεύθυνση. Το μεταπολιτευτικό σύστημα έχει χάσει την πολιτική του αξιοπιστία και την κοινωνική του νομιμοποίηση. Οι πολιτικοί καιροί έχουν αλλάξει, όπως έχει διαφοροποιηθεί και το κοινωνικό κλίμα. Όλοι οι κομματικοί χώροι έχουν πολιτισμικά εξασθενήσει, χάνουν σε κοινωνικό ρόλο.
Σε τρία απʼ τα κόμματα της Βουλής έχουμε νέες ηγεσίες, οι οποίες θα κρίνονται διαρκώς απʼ την ποιότητα της πολιτικής τους παρέμβασης, από την ευθύνη στις σχέσεις τους με τους πολίτες και τα προβλήματά τους, από το ύφος και το ήθος της ηγεσίας που ασκούν. Το κλίμα τηλεοπτικού καφενείου, συνένοχης διαφθοράς και πελατειακής συναλλαγής, που κυριαρχεί, βάζει το βαθμό μηδέν της πολιτικής σε κόμματα, διανοούμενους και γενικά τις ηγετικές ομάδες της χώρας. Από όλους εξαρτάται να βγούμε «από τη δεκαετία των μηδενικών», του 2000 - 2010.
Είναι πολύ νωρίς για να κριθεί η νέα κυβέρνηση, όταν, μάλιστα, με την εκλογή της βρέθηκε αντιμέτωπη με τα προβλήματα που όλοι γνωρίζουμε. Θα κάνω, όμως, τρεις παρατηρήσεις. Η πρώτη αφορά τους ρυθμούς της νέας κυβέρνησης και αυτοί είναι αργοί κι αμήχανοι. Η δεύτερη αφορά την ανακολουθία, με τις προεκλογικές δηλώσεις και εξαγγελίες, πολλές από τις οποίες ήταν άστοχες και ανεδαφικές. Η τρίτη αφορά στο μοντέλο διακυβέρνησης. Ο κ. Παπανδρέου οφείλει να διδαχτεί από την αρνητική εμπειρία των προκατόχων του.
Το πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο, για να λειτουργήσει, απαιτεί διαρκή και ισχυρή παρουσία του πρωθυπουργού, αναβαθμισμένο ρόλο του Κοινοβουλίου, αλλαγή στον τρόπο άσκησης της νομοθετικής εξουσίας, διεύρυνση του θεσμικού και κοινωνικού ελέγχου, αλλαγή νοοτροπίας της κομματικής κυβερνητικής πλειοψηφίας. Ορθώς λέει η κυβέρνηση ότι η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση ανάγκης. Το πολιτικό, όμως, σχέδιο για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών με κοινωνικές ισορροπίες, αναδιανομές δικαιοσύνης και ριζοσπαστικές τομές διαφάνειας δεν είναι διακριτό. Η διαβούλευση, η συμμετοχική διακυβέρνηση, η άμεση δημοκρατία δεν είναι πολιτική, είναι διαδικασία και νεωτερική ορολογία, που δεν παράγουν πολιτική. Ούτε η εξουσία, ούτε η κυβερνητική πολιτική είναι αφηρημένες κι ουδέτερες έννοιες. Ο κόσμος περιμένει, πέρα απʼ τις εντυπώσεις, την ουσία.
Να θυμίσω ότι ο ΣΥΝ υποστήριξε το Σχέδιο Καποδίστριας, αλλά η τότε κυβέρνηση τον φαλκίδευσε με μικροκομματικά κριτήρια. Ο ΣΥΝ ανέλαβε και πλήρωσε το πολιτικό κόστος και τα τότε στελέχη του ΠΑΣΟΚ φτιάξανε αυτάρεσκα το φωτοστέφανο του «μεταρρυθμιστή». Σήμερα χρειάζεται ένας δεύτερος Καποδίστριας κι ένα διαφορετικό εκλογικό σύστημα. Η πάγια θέση μου είναι υπέρ της απλής αναλογικής. Στις μέρες μας, σε ολόκληρο το διεθνές περιβάλλον, όχι μόνο στην Ελλάδα, βρίσκεται σε εξέλιξη η αναπτυξιακή κρίση της οικονομίας, η διαρθρωτική στρέβλωση της ζωής των κοινωνιών, η θεσμική ανεπάρκεια της δημοκρατικής διακυβέρνησης.
Η διοικητική διαίρεση της χώρας, η ολοκλήρωση της περιφερειακής αποκέντρωσης με αιρετή αυτοδιοίκηση, το σύστημα ανάδειξης των κομματικών, εκλογικών και κοινοβουλευτικών συσχετισμών, δεν είναι απλή επιστημονική άσκηση ούτε ευκαιριακή τεχνοκρατική επιλογή. Σχετίζονται άμεσα με την ποιότητα της δημοκρατίας, την κοινωνική συνοχή και συμμετοχή, το αξιοβίωτο περιεχόμενο της ανάπτυξης, με δίκαιη κατανομή βαρών και ωφελημάτων. Εύκολα αναπαράγονται κουτοπόνηρα εκλογικά συστήματα κι αντιγράφονται ξένα μοντέλα, που υιοθετούνται ως πρότυπα.
Άλλοι επιθυμούν «τη γερμανοποίηση», άλλοι φοβούνται «την ιταλοποίηση», αλλά δεν θέλουν να δουν ότι σήμερα, η μιντιακή και οικονομικοπολιτική διαπλοκή ασκεί πρωτογενώς πολιτική. Οι «γερμανικής κοπής» αλλαγές, που σχεδιάζονται αλλάζουν την πλουραλιστική εκπροσώπηση, συμπιέζουν τον πολυκομματικό χαρακτήρα, ισχυροποιούν την επιβολή των εξωθεσμικών κέντρων, ενθαρρύνουν τον προσωπικό παραγοντισμό, σε αντίθεση με την κουλτούρα προγραμματικού - κομματικού διαλόγου, πολιτικών συναινέσεων, κυβερνητικών συνεργασιών και συμπράξεων.
Την Ε.Ε. για πολλά χρόνια την αντιμετωπίζουμε ως ένα ταμείο από το οποίο παίρνουμε λεφτά. Τώρα τη βλέπουμε ως κάποιον που μας απειλεί για τα ελλείμματα. Ποτέ δεν διαμορφώσαμε συνείδηση συμμετοχής στις ευρωπαϊκές διαδικασίες, ως εταίρος που έχει ρόλο. Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να διαμορφώσει πολιτική και για το πώς θέλει να εξελιχθεί η Ε.Ε. στο σύνολό της. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να αναλάβει πρωτοβουλίες για να διαμορφωθεί μια νέα συνείδηση για τα θέματα αυτά. Κάτι τέτοιο θα έπρεπε να είναι ενταγμένο σʼ ένα συνολικό σχέδιο, που να έχει διαφορετικές κοινωνικές ιεραρχήσεις από αυτές που υπαγορεύουν οι κυρίαρχοι οικονομικοί κύκλοι της Ε.Ε. Υπάρχουν δυνατότητες διαφορετικής πολιτικής. Αυτό είναι το πρόταγμα και το διακύβευμα της πολιτικής. Η διαφορετική πολιτική, που θα βγάλει κοινωνίες, οικονομίες, κυβερνήσεις και χώρες, από τον ζοφερό κόσμο της χρηματοπιστωτικής θύελλας του νεοφιλελευθερισμού. Το διαφορετικό πολιτικό όραμα ως εφικτή, εφαρμόσιμη πολιτική. Αυτή είναι η στρατηγική πρόκληση και η ιστορική δοκιμασία και της δημοκρατικής ριζοσπαστικής αριστεράς του 21ου αιώνα.
Όλοι βλέπουν αρνητικά την εσωστρεφή σύγκρουση ανάμεσα στον ΣΥΝ και τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτός είναι ένας αδιέξοδος δρόμος, στην άκρη του οποίου βρίσκεται η διάλυση των πάντων, προς ικανοποίηση των «χαοτικών» αντιλήψεων. Ο κόσμος μας αξίζει κι αξιώνει μεγαλύτερο σεβασμό στους αγώνες και τις δοκιμασίες όλων. Αλλά και η κοινωνία θέλει και περιμένει, από τη δημοκρατική ανανεωτική αριστερά, όχι νεοαρχηγικά κακέκτυπα, οργανωτικές καρικατούρες και πολιτικούς νεοδογματισμούς, που παραπέμπουν σε ηγετισμούς και ιδεασμούς του παρελθόντος. Η ελληνική αριστερά δυστυχώς βαρύνεται ακόμα από τις συνέπειες της ήττας, της διάσπασης και της κατάρρευσης, από τις οποίες έχει διαποτιστεί η εσωκομματική της κουλτούρα. Περισσότερο, όμως, απʼ την παρελθοντολογία, σήμερα κοστίζει η αδυναμία συγκρότησης της εναλλακτικής πρότασης, του διαφορετικού πολιτικού σχεδίου, για την εφαρμογή του οποίου θα εμπνευστεί η κοινωνία και θα συμμετάσχει για την αλλαγή συσχετισμών εξουσίας και κυβερνητικής πολιτικής.
Με τα ίδια στελέχη και τις ίδιες τάσεις δουλέψαμε επί δεκαπέντε χρόνια, χωρίς να βγάζουμε προς τα έξω τη σημερινή εικόνα. Ο ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε πολιτική συνεργασία και δεν θα μπορούσε να είναι τίποτε άλλο, με δεδομένη την προϊστορία και τις θέσεις των διαφόρων μερών. Οτιδήποτε επιχειρεί να αλλάξει αυτόν τον χαρακτήρα και να εκβιάσει προς άλλες κατευθύνσεις, λειτουργεί εκ των πραγμάτων διαλυτικά. Υπʼ αυτήν την έννοια αδυνατώ να κατανοήσω τα τεκταινόμενα σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ και τη θέση που θέλει να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ στην κοινωνία της εποχής μας.
Η στάση του Αλέκου Αλαβάνου, που οικειοθελώς αποχωρεί, αυτοβούλως μετανιώνει κι αυθαιρέτως περιφρονεί τα πάντα, είναι στάση ακατανόητη, με πολιτικούς όρους. Μια ερμηνεία είναι πως δεν συγχωρεί τον Αλέξη Τσίπρα, που δεν δέχτηκε τον ρόλο μαριονέτας, για τον οποίον τον προόριζε. Μια άλλη ερμηνεία είναι ότι δεν αντέχει συλλογικότητες, χωρίς τον προσωπικό ηγετισμό του μέσω ΣΥΡΙΖΑ. Θλιβερά και ανάξια της ιστορίας του χώρου και των προσώπων, πράγματα. Ούτε από την ιστορία, ούτε από την κοινωνία, ούτε απʼ την αριστερά υπογράφονται νεοαρχηγικά συμβόλαια, ιδιόκτητης ηγεσίας δια βίου, ως μοντέλα επαναστατικών ονειροφαντασιώσεων. Ο κόσμος του ΣΥΝ αξίζει κι αξιώνει περισσότερο σεβασμό στο αγωνιστικό του ήθος. Αλλά και η κοινωνία θέλει και περιμένει μεγαλύτερη σοβαρότητα και υπευθυνότητα, στον τρόπο άσκησης της πολιτικής.
Από ιστορικά πρόσωπα της καταταλαιπωρημένης από διασπάσεις και διαψεύσεις αριστεράς, θα περίμενε κανείς παρακινήσεις για ενότητα και όχι για μια νέα διάσπαση. Η δημοκρατική ριζοσπαστική αριστερά των κοινωνικών κινημάτων και της οικολογίας, αξιώνει δημιουργικές συνθέσεις στο πεδίο των αντιφάσεων του 21ου αιώνα. Δεν έχει άλλα περιθώρια να αυτοεξαντλείται στις άγονες αναμετρήσεις ενός κλειστού κομματικού παρελθόντος, τραυματικού για όλους. Ούτε να μιλάει αυτάρεσκα, ερήμην της ιστορίας, ως ερμηνευτής και τιμητής της, όταν έχουμε κι εμείς, ως αριστερά, ευθύνες δραματικές και σοβαρά λάθη, για τα οποία οφείλουμε να μιλήσουμε ανοιχτά, όχι επιλεκτικά.
Η στάση της δημιουργικής, ανανεωτικής και ριζοσπαστικής δύναμης είναι η μόνη που καταξιώνει κοινωνικά, πολιτικά και ηθικά τη σύγχρονη δημοκρατική αριστερά. Είναι δυσάρεστο το γεγονός ότι, παρά την έκπτωση της δικομματικής ρητορείας και την αποδυνάμωσή της, η ανανεωτική αριστερά, όχι μόνο δεν κερδίζει έδαφος, αλλά χάνει και τα διακριτά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά της. Για τη δημοκρατική ριζοσπαστική αριστερά έχει υπαρξιακή σημασία, τόσο η πολιτική αμφισβήτηση όσο και η πολιτική πρόταση. Να καταγγέλλει το ξεπερασμένο και να διεκδικεί θέση και ρόλο στο καινούργιο. Να μην αλλοτριώνει την αυτονομία της, αλλά και να μην θεωρητικοποιεί τον αυτοαπομονωτισμό της.
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=510114
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS