Για πολλοστή φορά η Ανανεωτική Πτέρυγα δείχνει αυτό το διάστημα πόσο πίσω βρίσκεται από τα αιτήματα του ανανεωτικού χώρου. Εγκλωβισμένη εδώ και χρόνια σε μια αδιέξοδη τακτική ανταρτοπόλεμου, πέφτει σε διαρκείς ιδεολογικές και πολιτικές αντιφάσεις. Αρνείται έτσι πάγια αιτήματα του ανανεωτικού χώρου, όπως την ανανέωση του στελεχιακού δυναμικού (θυμίζω ότι η ανάδειξη νέων στελεχών από τις τάξεις της ανανεωτικής πτέρυγας έγινε με τη διαφωνία της ηγεσίας της), τις θητείες σε αιρετά αξιώματα και τον σεβασμό του καταστατικού (θυμίζω τις συκοφαντικές επιθέσεις σε όσους υποστήριζαν ότι θα έπρεπε στις πρόσφατες εκλογές να εφαρμοστεί το ψηφισμένο με ευρύτατη πλειοψηφία καταστατικό του κόμματος), την αξιολόγηση της δουλειάς των στελεχών (κάθε φορά που διατυπώνεται η όποια κριτική προς οποιονδήποτε και για οτιδήποτε, θεωρείται casus belli).
Επιπλέον, παίρνει αποστάσεις από τα βασικά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του ανανεωτικού χώρου: την αναγνώριση ότι ο ρόλος των κρατικών δομών αλλάζει με την πάροδο του χρόνου (κάτι που διαφαίνεται στην απροθυμία της να εξετάσει τον σημερινό χαρακτήρα των κρατικών θεσμών και της Ε.Ε., και στην καταγγελία όποιου επιχειρεί να το κάνει ως «δογματικού»), την πάλη για τα ανθρώπινα δικαιώματα (δεν θεωρεί ότι σε δήμους όπου η αριστερά βρίσκεται στην εξουσία οφείλει όχι μόνο να διακηρύττει, αλλά και να κάνει πράξη την πολιτική της, μέσω π.χ. της πολιτογράφησης μεταναστών, της τέλεσης γάμων ομοφύλων, της απόρριψης των συμβάσεων stage κ.λπ.), την αντίληψη ότι τα ΜΜΕ δεν αποτελούν ελεύθερο δημόσιο χώρο με ισότιμη πρόσβαση για όλους (βλ. π.χ. τις αντιλήψεις κεντρικών στελεχών ότι η προνομιακή πρόσβαση που έχουν στα ΜΜΕ σε σχέση με τα μέλη αποτελεί ατομικό τους δικαίωμα και κατάκτηση που δεν επιθυμούν να θέσουν υπό συλλογικό έλεγχο) κ.ά..
Στο ίδιο μοτίβο κινείται και η πρόσφατη ανακοίνωση της Ανανεωτικής Πτέρυγας (11/1) για τα αυτοδιοικητικά θέματα. Αφήνοντας στην άκρη γενικόλογες διατυπώσεις που μπορούν να ερμηνευθούν ποικιλοτρόπως και ξεπερνώντας τα εσωκομματικά καρφιά που επιδιώκουν να συντηρήσουν τον ανταρτοπόλεμο δίνοντας λαβή στα κυρίαρχα ΜΜΕ να διαστρεβλώσουν τις θέσεις του ΣΥΝ (π.χ. εξίσωση με απομονωτισμό της απόφασης για σχήματα που να εκφράζουν συνολικά τον ΣΥΡΙΖΑ και τη βούληση των μελών), μπορούμε να φτάσουμε στο ζουμί των συντακτών της ανακοίνωσης: Η συζήτηση για τη μεταρρύθμιση στην αυτοδιοίκηση πρέπει να κλείσει προτού καλά καλά ανοίξει.
Χωρίς να υπάρχει ούτε μια λέξη αποτίμησης του Καποδίστρια, χωρίς να υπάρχει ούτε η ελάχιστη αναφορά στα σημερινά χαρακτηριστικά της αυτοδιοίκησης, 35 χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, χωρίς καν να αναγνωρίζεται η ανάγκη να υπάρξει ένας τέτοιος προβληματισμός, γίνεται από την πρώτη αράδα σαφές ότι «Η Ανανεωτική Αριστερά έχει με σταθερότητα υποστηρίξει και αγωνιστεί για την προώθηση στη χώρα μας μιας μεγάλης διοικητικής και αυτοδιοικητικής μεταρρύθμισης, που θα περιλαμβάνει ισχυρές αιρετές περιφέρειες και λιγότερους και ισχυρότερους δήμους», καθιστώντας περίπου έγκλημα καθοσιώσεως οποιαδήποτε αμφισβήτηση του «Καλλικράτη».
Για να μην υπάρξει… παρανόηση, δηλώνω ότι δεν με ενδιαφέρει στο παρόν κείμενο να πάρω θέση υπέρ ή κατά του σχεδίου, αλλά να ξεκαθαρίσω ότι επιθυμώ να έχω τη δυνατότητα από κοινού με όλα τα μέλη του ΣΥΝ να συζητήσω το θέμα «άμεσα και με ανοιχτό πνεύμα» (που λέει και η ανακοίνωση, σε άλλο όμως σημείο). Και βέβαια επιθυμώ να μπορώ να διατυπώσω τη μία ή την άλλη άποψη χωρίς να χαρακτηριστώ «σταλινικός», «αριστεριστής» ή «εχθρός της τοπικής αυτοδιοίκησης».
Φαίνεται όμως ότι αυτή ακριβώς τη δημοκρατική διαδικασία φοβάται η ηγεσία της Ανανεωτικής Πτέρυγας. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, δικαίωμα συμμετοχής στο σχετικό θεματικό συνέδριο (το οποίο υποτίθεται ότι έχει αποφασιστεί - από ποιον άραγε;) πρέπει να έχουν αποκλειστικά «τα μέλη της ΚΠΕ, τα μέλη του Τμήματος Αυτοδιοίκησης, όλοι οι αυτοδιοικητικοί μας αιρετοί, οι υπεύθυνοι των αυτοδιοικητικών κινήσεων, οι γραμματείες των Νομαρχιακών μας Επιτροπών και οι ειδικοί επιστήμονες του χώρου μας». Τι κι αν το καταστατικό του κόμματος ορίζει ρητά ότι στα θεματικά συνέδρια εκπροσωπούνται οι Πολιτικές Κινήσεις, με διαδικασία που ορίζει η ΚΠΕ. Για την ανανεωτική πτέρυγα κάθε σκέψη για προσυνεδριακά κείμενα που θα συζητηθούν ευρέως και για εκλογή αντιπροσώπων από τη βάση πρέπει να σβήσει. Οι μόνοι που έχουν δικαίωμα λόγου και ψήφου στα θέματα της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι οι εξ οφίτσιο. Άλλωστε, «έτσι έγινε και στα προηγούμενα αντίστοιχα συνέδρια», μια υπόμνηση που δεν μπορεί παρά κάτι να σημαίνει. Μάλλον ότι οποιαδήποτε δημοκρατική στροφή και οποιαδήποτε φωνή για τήρηση του καταστατικού (και της κοινής λογικής) θα παταχθεί και πάλι με μπαράζ δηλώσεων και μιντιακών επιθέσεων.
Μʼ αυτά και μʼ αυτά, δεν είναι περίεργο που πάρα πολλοί σύντροφοι του ανανεωτικού χώρου νιώθουν ιδεολογικοπολιτικά ανέστιοι. Πολλοί έχουν πάρει τις αποστάσεις τους από την Ανανεωτική Πτέρυγα, αναζητώντας πιο συνεπείς τρόπους να αρθρώσουν πολιτικό λόγο, άλλοι παραμένουν στις τάξεις της, εμφανώς όμως αποστασιοποιημένοι και απογοητευμένοι από τους τακτικισμούς και τις παλινωδίες. Ένα είναι πάντως σαφές: όσοι εμπνεόμαστε από τις αξίες της ανανεωτικής αριστεράς, σε όποια τάση κι αν βρισκόμαστε ή ακόμη και εκτός τάσεων, είμαστε όντως σε σταυροδρόμι. Θα συνεχίσουμε άραγε να επιτρέπουμε την ακύρωση των ιδεών μας από άγονες αντιπαραθέσεις και με μόνο στόχο την αναπαραγωγή μιας στενής ομάδας ηγετικών στελεχών ή θα αρχίσουμε να συνεισφέρουμε και πάλι ουσιαστικά στο κόμμα μας, αλλάζοντας τα δεδομένα;
* Ο Παναγιώτης Πάντος είναι μέλος της Π.Κ. Ν. Σμύρνης και της ΚΠΕ του ΣΥΝ