Είναι μεγάλη τιμή και μεγάλη χαρά για μένα να βρίσκομαι σήμερα εδώ σε μια εκδήλωση τιμής στον Π. Δημητρίου. Ο Π. Δημητρίου και οι αγωνιστές αυτής της γενιάς είναι η δική μας περιουσία …. για να πορευθούμε στους νέους δύσκολους δρόμους που έχουμε μπροστά μας να βαδίσουμε……
Σήμερα στο Πρόσωπο του Πάνου Δημητρίου τιμάμε ολόκληρη τη γενιά της Εθνικής Αντίστασης. Την πιο φωτεινή σελίδα της σύγχρονης Ελληνικής ιστορίας. Όταν η μαζική δράση αψήφησε συσχετισμούς. Και όταν αποδείχτηκε ότι αυτοί που υπερασπίζονται πραγματικά τα εθνικά συμφέροντα, δεν είναι οι πατριδοκάπηλοι, δεν είναι οι λεγόμενοι εθνικόφρονες, ούτε οι εθνικιστές. Είναι αυτοί που καταλαβαίνουν τον πατριωτισμό μέσα από τις αξίες της ελευθερίας, της ισότητας, του διεθνισμού και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η ιστορία τους θέλησε ηττημένους από τις δυνάμεις που, είτε απουσίαζαν από την μάχη της εθνικής αντίστασης, είτε συνεργάστηκαν ανοιχτά με τον κατακτητή. Και η ήττα αυτή, οδήγησε άλλους στην πολιτική προσφυγιά, όπως τον Πάνο Δημητρίου, και άλλους στις φυλακές, τις εξορίες, την παρανομία και τα εκτελεστικά αποσπάσματα.
Ο Πάνος Δημητρίου έχει βάλει την προσωπική του σφραγίδα σε μια από τις πιο κρίσιμες φάσεις στην ιστορία της Αριστεράς και κατ΄ επέκταση σε μια από τις πιο κρίσιμες φάσεις της ελληνικής ιστορίας. Βρέθηκε στη δίνη των πιο σοβαρών ιδεολογικών και πολιτικών συγκρούσεων μέσα στο ΚΚΕ μετά τον εμφύλιο. Και αγωνίστηκε με εντιμότητα και ειλικρίνεια για την επικράτηση μιας γραμμής που θα έκλεινε οριστικά τις πληγές του εμφυλίου πολέμου και θα άνοιγε τον δρόμο για ειρήνη και συνεννόηση στην Ελλάδα. Ο αγώνας αυτός είχε ως επίκεντρο την Τασκένδη, όπου βρισκόταν εγκατεστημένη η μεγάλη πλειοψηφία των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού. Δεν αφορούσε όμως την Τασκένδη και τα εσωτερικά του ΚΚΕ τότε. Αφορούσε ιδιαίτερα τις εξελίξεις στο κοινωνικό πεδίο και την ιστορική προοπτική της χώρας μας σ΄ αυτή την κρίσιμη στιγμή.
Ήταν κατ αρχήν ένας αγώνας για δημοκρατία και αλλαγή νοοτροπίας μέσα στο κομμουνιστικό κίνημα και στο ΚΚΕ. Ήταν ένας αγώνας για να ηττηθεί ο σταλινισμός και η πρακτική που απέρρεε από αυτόν: η προσωπολατρία, οι διώξεις των διαφωνούντων, ο στραγγαλισμός της εσωκομματικής δημοκρατίας. Ήταν κι ένας αγώνας για να περάσουν μέσα στο ΚΚΕ οι νέες αντιλήψεις που έφερνε στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα η ανάδειξη της ηγεσίας Χρουτσώφ στην καθοδήγηση του ΚΚΣΕ.
Αυτό όμως δεν ήταν απλώς μια εσωκομματική μάχη. Ήταν κάτι ευρύτερο. Αφορούσε τις εξελίξεις στο διεθνές γίγνεσθαι και στη χώρα μας. Γιατί αυτή η αλλαγή γραμμής, δημιουργούσε τις προϋποθέσεις να κλείσει το εμφυλιακό μέτωπο και να γίνει μια μεγάλη στροφή στους δημοκρατικούς μαζικούς κοινωνικούς αγώνες. Η ΕΔΑ και αργότερα η νεολαία Λαμπράκη έφεραν ξανά την αριστερά στο προσκήνιο μετά την ήττα του εμφυλίου, αυτή τη φορά με την μορφή της μαζικής κινηματικής δράσης. Η ΕΔΑ και η Νεολαία Λαμπράκη έβαλαν στο προσκήνιο μια Αριστερά που είχε ηττηθεί, αλλά μπόρεσε ξανά να γεννηθεί από τις στάχτες της, να ξανακάνει αίτημα πλειοψηφικό το αίτημα για δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια νέα αναδιάταξη των κοινωνικών συσχετισμών, δημιουργώντας μια πλατιά κοινωνική πλειοψηφία μέσα στην ελληνική κοινωνία. Λίγα χρόνια μετά την ήττα.
Ήταν ιστορικοί αυτοί οι αγώνες τόσο στο ταξικό πεδίο, όσο και στο πεδίο της δημοκρατίας αλλά και του πολιτισμού, αγώνες καθοριστικής σημασίας, γιατί αποδεικνύουν ότι η Αριστερά δεν είχε τελειώσει στον Γράμμο, ούτε είχε αφήσει την τελευταία της πνοή στα εκτελεστικά αποσπάσματα.
Ήταν αγώνες που επηρέασαν την μεταπολεμική ελληνική ιστορία, κράτησαν ζωντανό το πνεύμα της Αντίστασης, που η εξουσία ήθελε να διαγράψει από την συλλογική μνήμη, και ο δυναμισμός τους ήταν βασικό σημείο αναφοράς και για τους αγώνες επόμενων γενεών. Απ΄ αυτούς τους αγώνες μπολιάστηκε το μεταδικτατορικό κίνημα, οι αγώνες για δημοκρατία στη χώρα αλλά και τα κινήματα της μεταπολιτευτικής περιόδου. Και αυτό είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό -όσο κι αν αυτό φαίνεται οξύμωρο- αποτέλεσμα εκείνων των οξύτατων διεργασιών που ξεκίνησαν μέσα στις γραμμές του ΚΚΕ, στις αρχές της δεκαετίας του 50, μόλις λίγα χρόνια μετά την ήττα του 49.
Σε αυτές τις διεργασίες έπαιξε καθοριστικό ρόλο ο Π. Δημητρίου, και μάλιστα το έχει πληρώσει και με σωματικά τραύματα. Όπως με βαθύτατα τραύματα σωματικά ή ψυχικά το έχει πληρώσει ολόκληρη η προσφυγιά της Τασκένδης, ανεξάρτητα από ποια πλευρά βρέθηκε ο καθένας τις στιγμές της μεγάλης σύγκρουσης.
Η στροφή που έκανε η Σοβιετική Ένωση, το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα το 1956 ήταν μια στροφή ιστορικά επιβεβλημένη αλλά αναρωτιέται κανείς αν έχει δικαιωθεί ιστορικά. Οι εξελίξεις αποδεικνύουν το αντίθετο. Και αποτελεί ερώτημα αν η νέα κατάσταση, από το ΄56 και μετά, κατάφερε τελικά να διαφοροποιηθεί πλήρως από τις σταλινικές πρακτικές. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι δεν μπόρεσε να υποδείξει, εκ του αποτελέσματος αυτό είναι προφανές, ένα νέο τρόπο λειτουργίας και ανάπτυξης του σοσιαλιστικού συστήματος, που να βασίζεται στη δημοκρατία και στην ελεύθερη βούληση των ανθρώπων. Έτσι η κατάσταση διολίσθησε γρήγορα προς αυτό που θα αποτελούσε αργότερα την Μπρεζνιεφική περίοδο της στασιμότητας. Αυτό επηρέασε βαθύτατα και τις εξελίξεις στο κομμουνιστικό κίνημα στη χώρα μας και στο ΚΚΕ ,η ηγεσία του οποίου βρισκόταν στο εξωτερικό. Η απόσταση της εξόριστης ηγεσίας από την ελληνική πραγματικότητα, δημιούργησε δύο διαφορετικές αντιλήψεις για τα ελληνικά πράγματα, γεγονός που και με καταλύτη τη δικτατορία, οδήγησε στην διάσπαση του ΄68.
Αν και ηγετικό στέλεχος της ηγεσίας που ήταν στο εξωτερικό, ο Πάνος Δημητρίου δίνει την μεγάλη μάχη για τον αναπροσανατολισμό του ΚΚΕ. Ο ρόλος του είναι καθοριστικός για τη δημιουργία του ρεύματος της κομμουνιστικής ανανέωσης, που θα φέρει νέες αντιλήψεις στο ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα και θα σφραγίσει όχι μόνο το κομμουνιστικό κίνημα αλλά και την πολιτική ζωή του τόπου: Την σύνδεση του σοσιαλισμού με τη δημοκρατία, την ανεξαρτησία από το διεθνές καθοδηγητικό κέντρο, την κριτική στα ανατολικά καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού και τον σεβασμό των διαφορετικών απόψεων μέσα στις εσωκομματικές διαδικασίες. Το ρεύμα αυτό, αν και δεν έγινε ποτέ πλειοψηφικό μέσα στο κομμουνιστικό κίνημα της χώρας μας, υπήρξε πρωτοπόρο στο πεδίο των ιδεών και επηρέασε σημαντικά ολόκληρη την πολιτική ζωή του τόπου. Κυρίως όμως επηρεάζει τις αντιλήψεις μας ακόμα και σήμερα.
Άκουσα στο βίντεο που παίχτηκε τον Π. Δημητρίου να αναφέρεται στο σήμερα και στην Αριστερά του σήμερα και να καταγράφει δύο σημαντικές -κατά τη γνώμη μου- λέξεις. Τη λέξη δημοκρατία και τη λέξη ρεαλισμός.
Σήμερα. Περισσότερο από κάθε άλλη φορά, είναι ανάγκη να εμπιστευθούμε τον κόσμο της Αριστεράς. Σήμερα που περνάμε νέες δυσκολίες, σημαντικές δυσκολίες για την εξάπλωση των ιδεών της κοινωνικής απελευθέρωσης και της κοινωνικής δικαιοσύνης και βλέπουμε πόσο δύσκολο είναι να μπορέσει κανείς να ανταπεξέλθει απέναντι σε ένα πλέγμα διαπλοκής, πολιτικής, οικονομικής εξουσίας και ΜΜΕ που θέλει να επιβάλει μια νέα πλατιά συντηρητική κοινωνική συναίνεση είναι σημαντικό να εμπιστευθούμε τον κόσμο της Αριστεράς και όχι τους Μεσσίες που θα έρθουν να μας σώσουν. Είναι σημαντικό να ξαναμιλήσουμε για την ανάγκη της πλατιάς δημοκρατίας και στο κόμμα μας καις τις οργανώσεις μας. Και είναι πολύ σημαντικό να είμαστε ρεαλιστές. Είναι πολύ σημαντικό να ξαναδώσουμε ελπίδα στον κόσμο. Τώρα λοιπόν το έχουμε ανάγκη περισσότερο από ποτέ … κοινωνικό συνασπισμό για να αντιμετωπίσουμε τον συντηρητικό πολιτικό συνασπισμό που στήνεται με τη βοήθεια των ΜΜΕ, την υποστήριξη και την προτροπή των καρχαριών των κεφαλαιαγορών αλλά και του ΣΕΒ με την αρωγή και τη συμμετοχή της δεξιάς και της ακροδεξιάς στη χώρα μας. Σήμερα είναι ανάγκη περισσότερο από ποτέ να δώσουμε ρεαλιστική ελπίδα διεξόδου. Να είμαστε ρεαλιστές. Να λέμε ταυτόχρονα όχι σ΄ αυτά τα δεινά που έχει να αντιμετωπίσει η ελληνική κοινωνία αν ακολουθήσει αυτή την πολιτική που μας έρχεται απ΄ έξω, αλλά ταυτόχρονα να βρει έναν άλλο δρόμο, ένα δρόμο προγραμματικής διεξόδου από τη σημερινή κρίση με λύσεις αριστεράς, που θέλει την κοινωνία όρθια, όχι ισοπεδωμένη.
Βαριά λοιπόν αυτή η παρακαταθήκη των ιδεών …. που ακουμπάει στο σήμερα και το αύριο νέων αγώνων της Αριστεράς.
Και σήμερα στον Συνασπισμό επιδιώκουμε να κρατήσουμε από κάθε πλευρά τις καλύτερες παραδόσεις, χωρίς να μηδενίζουμε τίποτα, συγκροτώντας μια νέα ταυτότητα της Αριστεράς του 21ου αιώνα.. Τόσο την παράδοση των ταξικών και των κοινωνικών αγώνων, όσο και την παράδοση των ιδεών της κομμουνιστικής ανανέωσης για σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία.
Αυτό που έχει να πει κανείς για τον σ. Πάνο Δημητρίου, είναι ότι η προσωπική του ιστορία και η προσωπική του πορεία τον καθιστά εμβληματική προσωπικότητα. Στο πρόσωπό του αποτυπώνεται μια μακρά βασανιστική περίοδος του κομμουνιστικού κινήματος αλλά και της ελληνικής ιστορίας. Μια περίοδος που, μέσα στην σκληρότητά της υπήρξε πρωτοποριακά παραγωγική σε ιδέες και αντιλήψεις. Η σεμνότητά του υπογραμμίζει ακόμα περισσότερο το τεράστιο ηθικό μέγεθος μιας ολόκληρης γενιάς, που σήμερα μας προκαλεί δέος. Και ταυτόχρονα μας δείχνει πως, μέσα στην τεράστια δίνη αγώνων και συγκρούσεων, οι άνθρωποι μπορούν να κρατάνε την ψυχή και το μυαλό τους ανοιχτό, να σκέφτονται, να αμφισβητούν, να αναθεωρούν, να κοιτάζουν μπροστά. Και να σηματοδοτούν βαθιές αλλαγές, όταν έρχεται η κατάλληλη ώρα.
Σήμερα έχουν αλλάξει πάρα πολλά πράγματα. Όχι όμως και η ανάγκη για νέα κοινωνικά μέτωπα, που θα προχωρήσουν την κοινωνία ένα βήμα πιο μπροστά, στην κατεύθυνση της αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της απελευθέρωσης από την εκμετάλλευση. ………..
Και μόνο η σκέψη για το τι έκανε κάποτε αυτή η γενιά, και το τι σηματοδότησε με τους αγώνες και τις θυσίες της, μας δίνει δύναμη και εφόδια στη σκέψη μας. Μας κάνει να νοιώθουμε ότι παρά τις δυσκολίες και τις αντιφάσεις, ο καινούριος δρόμος πάντα μπορεί να ανοίξει, όσο δύσκολο κι αν φαίνεται σήμερα αυτό, όσο ακατόρθωτο κι αν φαίνεται. Ο καινούργιος δρόμος θα είναι ένας δρόμος π ου θα πάρει τις σημαντικότερες παρακαταθήκες αυτής της γενιάς, αλλά θα έχει και τη δυνατότητα να απαντάει στα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική κοινωνία με τρόπο που θα δίνει την ώθηση και την προοπτική για ένα νέο άνοιγμα προς το μέλλον.
Αγαπητά σύντροφε Πάνο σε ευχαριστούμε πολύ για όσα έκανες και για όσα δίνεις σε όλους εμάς τους νεώτερους. Κυρίως για τη δύναμη που μας δίνεις να προχωρήσουμε, αντιμετωπίζοντας τις δυσκολίες και παίρνοντας λίγο από το θάρρος και τη γενναιότητα της δικής σου πορείας.
Ευχαριστούμε πολύ.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS