Άρθρο στην ΑΥΓΗ
A. ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ
B. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΜΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥΣ.
Α. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Την 29 Φεβρουαρίου 2009 ομάδα εμπειρογνωμόνων με προϊστάμενο τον πρώην κεντρικό τραπεζίτη Jacques de Larosière κατέθεσαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πακέτο προτάσεων μεταρρυθμίσεων της εποπτείας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Ευρώπης.
Η βασική κατεύθυνση που προτείνεται είναι η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού οργάνου υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, που θα εντοπίζει κινδύνους για το σύστημα στην Ευρώπη και θα προειδοποιεί τις αρμόδιες εποπτικές αρχές.
Προτείνεται δηλαδή η δημιουργία ενός νέου Ευρωπαϊκού οργάνου ESRC (European Systemic Risk Council.
Επίσης η δημιουργία ενός νέου Ευρωπαϊκού συστήματος χρηματοοικονομικής εποπτείας, μετατρέποντας τις L3 επιτροπές της Ευρ. Ένωσης (Τραπεζική, Αξιογράφων, Ασφαλιστική), αρμόδιου για τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές.
Οι προτάσεις για μεταρρύθμιση της Βασιλείας 2 είναι :
• Σταδιακή αύξηση των ελάχιστων κεφαλαιακών απαιτήσεων
• Δημιουργία ισχυρών προβλέψεων έτσι ώστε να υπάρχει επαρκής θωράκιση για κάθε ενδεχόμενο ισχυρής διακύμανσης της οικονομίας.
• Αυστηρότεροι κανόνες για τα στοιχεία εκτός ισολογισμού.
• Αυστηρότεροι περιορισμοί για τη διαχείριση της ρευστότητας
• Ενδυνάμωση των κανόνων για τον εσωτερικό έλεγχο και τη διαχείριση κινδύνων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά από αυτό είναι έτοιμη να προτείνει τη δημιουργία ενός εποπτικού συστήματος που θα συνδυάζει την πολύ αυστηρότερη επιτήρηση σε επίπεδο ΕΕ με τη διατήρηση ενός σαφούς ρόλου για τους εθνικούς εποπτικούς φορείς. Επίσης τη σύσταση ενός φορέα έγκαιρης προειδοποίησης υπό την αιγίδα της ΕΚΤ με σκοπό τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση συστημικών κινδύνων.
Για την Βασιλεία ΙΙ προτείνονται τα ακόλουθα :
1. Περισσότεροι αυστηροί κανόνες για την παροχή και λήψη δανείων από τις τράπεζες.
2. Θέσπιση διά νόμου των προσπαθειών ενίσχυσης της κεφαλαιουχικής επάρκειας των τραπεζών αλλά και της εποπτείας μεθόδων μόχλευσης. Αύξηση των κεφαλαιακών απαιτήσεων.
3. Εναρμόνιση της νομοθεσίας των κρατών-μελών σε ό,τι αφορά την απόκτηση και κατοχή μετοχών καθώς και τις συναλλαγές τους. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στα money market funds λαμβάνοντας υπόψη και την έκταση την οποία έλαβε το σκάνδαλο Madoff.
4. Διαφάνεια στον τρόπο λειτουργίας της αγοράς των CDS.
5. Πρόταση για δημιουργία κοινής πλατφόρμας εκκαθάρισης προϊόντων που σχετίζονται με πιστωτικά παράγωγα (credit default swaps)
6. Νομοθετικές προτάσεις για προληπτική εποπτεία της μισθολογικής πολιτικής των τραπεζών και συστάσεις για τον τρόπο με τον οποίο καταβάλλονται οι αποζημιώσεις στον χρηματοοικονομικό κλάδο.
7. Πραγματοποίηση τροποποιήσεων στην υπάρχουσα νομοθεσία για να έχουν τη δυνατότητα οι εποπτικές αρχές να επιβάλλουν ποινές στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που δεν εφαρμόζουν ορθές μεθόδους για τη μέτρηση των κινδύνων των επενδύσεών τους.
8. Θέσπιση ξεκάθαρης και απόλυτα κατανοητής νομοθεσίας για την εποπτεία της λειτουργίας των hedge funds, των εταιριών επενδύσεων ιδιωτικών κεφαλαίων (private equity firms) και άλλων συστημικά σημαντικών παικτών για τις αγορές.
9. Εποπτεία των οίκων αξιολόγησης
Τα μέτρα θα τεθούν σε ισχύ από το τέλος Απριλίου μέχρι τα τέλη του 2009.
Στην πραγματικότητα υπάρχει σαφής στόχος να «τιμωρηθούν» οι τράπεζες που καταβάλλουν υψηλά bonuses σε στελέχη τους και δεν «σταθμίζουν» σωστά τον κίνδυνο των επενδυτικών τους δραστηριοτήτων. Επίσης επανέρχεται η ανάγκη εποπτείας του τρόπου λειτουργίας των hedge funds.
Β. ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ
Είναι σαφής η προσπάθεια των ευρωπαίων για αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και αποφασίζουν να επιβάλλουν περισσότερο αυστηρή και περιοριστική εποπτεία με στόχο στο μέλλον να αποφευχθούν φαινόμενα που οδηγούν σε οικονομική κρίση όπως τα πρόσφατα.
Διακρίνεται μια σαφής και ενωμένη δέσμευση για την υλοποίηση αυτού του προγράμματος που προετοιμάζει το έδαφος για να αναλάβει η ΕΕ παγκόσμιο ηγετικό ρόλο στην σύνοδο της G20 που θα πραγματοποιηθεί στο Λονδίνο στις 2 Απριλίου.
Η ανακοίνωση της Επιτροπής αρχίζει με επισκόπηση των μέτρων που έχουν ληφθεί από το φθινόπωρο του 2008, και είναι φανερό ότι υπάρχει η άποψη ότι χάρη στη λήψη αυτών των μέτρων αποφεύχθηκε η κατάρρευση του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου και κατʼ επέκταση αμέτρητες χρεοκοπίες και απώλειες θέσεων απασχόλησης. Προτρέπει τα κράτη μέλη να ενεργήσουν γρήγορα για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και να ξαναρχίσει η χορήγηση δανείων από τις τράπεζες, ιδίως με την εφαρμογή των κατευθύνσεων που εξέδωσε η Επιτροπή στις 25 Φεβρουαρίου για την απομάκρυνση των μειωμένης αξίας περιουσιακών στοιχείων από τους ισολογισμούς των τραπεζών
Η άποψή μας είναι ότι με την επιβολή περισσότερων περιοριστικών μέτρων ή αυστηρών κανόνων δεν είναι δυνατόν να αλλάξουν οι δομές που δημιούργησαν την κρίση αλλά επιβάλλεται να στηριχθεί όλο το οικοδόμημα της λειτουργίας του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος σε διαφορετικές αρχές από αυτές που ίσχυαν μέχρι σήμερα και που αποβλέπουν μόνο στην άκρατη και στυγνή κερδοφορία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Τα αίτια της οικονομικής κρίσης δεν οφείλονται μόνο στο γεγονός ότι δεν ήταν επαρκείς οι κανόνες και περιορισμοί που προβλέπονταν με το πλαίσιο της Βασιλείας ΙΙ. Οι προβληματισμοί μας αφορούν στις αρχές που έχουν θεσπιστεί οι οποίες στην πραγματικότητα προστατεύουν το σύστημα και τις συνιστώσες του, όπως τραπεζικό σύστημα, χρηματιστήρια, αγορές παραγώγων κ.λ.π
Αν δεν θεσπιστούν ουσιαστικά μέτρα κατά της ύφεσης όπως μείωση της ανεργίας, διασφάλιση ελάχιστου εισοδήματος, πολιτική προστασίας των ασθενέστερων κλάδων της οικονομίας κ.λ.π. δεν θα υπάρχει ανάκαμψη.
Με απολύτως στενούς οικονομικούς όρους, όταν υπάρχει πλήρης κατάρρευση της ζήτησης η επιβολή αυστηρότερων κανόνων εποπτείας δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα, αντίθετα θα δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερη μείωση της πιστωτικής επέκτασης, που συνεπάγεται μείωση της παραγωγής. Είναι γεγονός ότι όταν επιβάλλονται περιορισμοί στις δανειοδοτήσεις πλήττονται από έλλειψη ρευστού οι ασθενέστεροι κλάδοι της οικονομίας και οι μικρομεσαίοι με αποτέλεσμα τη μεγέθυνση του προβλήματος και μάλιστα σε περίοδο κρίσης.
Πέρα όμως από την άποψη που έχουμε και επειδή ήδη έχει αποφασισθεί να εφαρμοσθεί το πακέτο των προτάσεων της ομάδας του Larosière, επιχειρούμε μια καταρχήν κριτική.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στα αίτια της κρίσης περιλαμβάνονται και η απουσία εποπτικού ελέγχου των οίκων αξιολόγησης, καθώς επίσης και η απουσία ελέγχου της αγοράς των παραγώγων. Επίσης δεν μπορούμε να μην συμφωνήσουμε με την προοπτική ελέγχου της μισθολογικής πολιτικής των στελεχών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Έτσι τα μέτρα που αποβλέπουν στον έλεγχο :
• της αγοράς των CDS
• της λειτουργίας των hedge funds, των εταιριών επενδύσεων ιδιωτικών κεφαλαίων (private equity firms)
• Εποπτεία των οίκων αξιολόγησης
• εκκαθάρισης προϊόντων που σχετίζονται με πιστωτικά παράγωγα (credit default swaps)
• της μισθολογικής πολιτικής των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, (μόνο όσον αφορά την καταβολή bonuses) και την επιβολή ποινών,
καθώς επίσης και στην εναρμόνιση της νομοθεσίας των κρατών-μελών σε ό,τι αφορά στην απόκτηση και κατοχή μετοχών καθώς και στις συναλλαγές τους (με ιδιαίτερη προσοχή στα money market funds) θεωρούμε ότι είναι στη σωστή κατεύθυνση και θα έπρεπε ήδη να υπάρχουν.
Οι αυστηρότεροι κανόνες και περιορισμοί στην παροχή δανειοδοτήσεων θα οδηγήσουν σε περαιτέρω συρρίκνωση της οικονομίας επειδή θα περιορίσουν τις επενδύσεις και θα υπάρξει μείωση της παραγωγής σε όλους τους κλάδους.
Έτσι τα μέτρα που αποβλέπουν στην :
• επιβολή αυστηρότερων όρων και περιορισμών για την παροχή δανειοδοτήσεων
• αύξηση κεφαλαιουχικών απαιτήσεων (ενίσχυση κεφαλαιακής επάρκειας τραπεζών
έχουμε την άποψη ότι θα δημιουργήσουν μεγαλύτερες δυσχέρειες στους δανειολήπτες καθώς οι τράπεζες για να αποφύγουν τις αυξημένες κεφαλαιουχικές απαιτήσεις θα περιορίσουν το δανεισμό μόνο σε χαμηλού ρίσκου δραστηριότητες ή θα ζητούν υπερβολικές διασφαλίσεις.
Η δημιουργία ενός εποπτικού συστήματος που θα συνδυάζει την πολύ αυστηρότερη επιτήρηση σε επίπεδο ΕΕ, έχουμε την εντύπωση ότι φαίνεται περισσότερο ως διεθνής μπαμπούλας χωρίς ιδιαίτερα αποτελεσματική δράση.
Από την άλλη πλευρά φαίνεται ότι η ΕΚΤ έχει την πρόθεση να αναλάβει το γενικό πρόσταγμα κα να αναδειχθεί ισχυρότατη αρχή πάνω από τις κυβερνήσεις των κρατών – μελών.
Λεπτομερέστερη εξέταση των επιμέρους προτάσεων που περιέχεται στο πακέτο μεταρρύθμισης της εποπτείας θα πρέπει να γίνει μετά από μελέτη όλου του πακέτου.
Κερασίνα Ραυτοπούλου
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS