Skip to main content.
Συνασπισμός της Αριστεράς των Κινημάτων και της Οικολογίας
30/10/2009

Παρατηρήσεις- Σχόλια για το σχέδιο Νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά

Γενικά πρόκειται για το ίδιο νομοσχέδιο που είχε κατατεθεί από το ΠΑΣΟΚ ως αντιπολίτευση και είχε χαρακτηριστεί ασαφές και με σοβαρές ελλείψεις.

Περιμέναμε μεγαλύτερη σοβαρότητα από τους επιτελείς του Υπουργείου και όχι αυτή την προχειρότητα να παρουσιάσουν το προηγούμενο νομοσχέδιο χωρίς καμία επεξεργασία.

Δεν είναι εφαρμόσιμο ούτε από τους δανειολήπτες ούτε από τις τράπεζες επειδή περιέχει πολλές ασάφειες, παραπέμπει σε ειρηνοδικεία, θέτει προϋποθέσεις που δεν μπορούν να ισχύουν και γενικά χαρακτηρίζεται ημιτελές.

Δηλαδή :

•    Τα ειρηνοδικεία δεν είναι δυνατόν να διεκπεραιώσουν όλες τις υποθέσεις και εκτός αυτού είναι και κοστοβόρα.

•    Υπάρχει μεγάλη εμπλοκή δικαστικών αρχών που δεν λειτουργούν με ταχύτητα και χρεώνουν και τους προσφεύγοντες με δικαστικά έξοδα.

•    Απαιτούν δικαιολογητικά και προϋποθέσεις που δεν είναι δυνατόν να εξασφαλιστούν. Π.χ.  Το άρθρο 2 για την προϋπόθεση του εξώδικου συμβιβασμού πρέπει να απαλειφθεί γιατί είναι ατυχές και αποτελεί μέτρο υπέρ των τραπεζών ενώ αναγκάζει τον δανειολήπτη να καταφύγει σε δικηγόρους για εξώδικα. Εκτός αυτού πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι δανειολήπτες έχουν οφειλές σε πολλές τράπεζες και πιστωτές και επομένως θα πρέπει να κάνει πολλαπλές αιτήσεις για εξώδικους συμβιβασμούς.

•    Δεν είναι σαφές τι μπορεί να γίνει σε περίπτωση που η προδικασία εύρεσης συμβιβαστικής λύσης αποβεί άκαρπη και οι πιστωτές αντιπροτείνουν άλλη λύση.

•    Η προσωπική πτώχευση μπορεί να εξυπηρετεί το φυσικό πρόσωπο σε αυτή την οικονομική περίοδο και να θεωρείται έξυπνη λύση, αλλά μετά από 5 χρόνια θα εξακολουθεί να είναι έτσι ;

Αναλυτικά για το  κάθε άρθρο αναφέρουμε τα εξής :

Άρθρο 1.

Για την παρ. 1. :

1.    Αναφέρονται μόνο τα φυσικά πρόσωπα αλλά στις περιπτώσεις που υπογράφουν ως εγγυητές σε εταιρίες και τα χρέη αφορούν επιχειρηματική δραστηριότητα πρέπει να περιορίζεται η δίωξη μόνο στις νομικές μορφές και να μη διώκονται φυσικά πρόσωπα.

2.    Η  φράση «περιορισμένη σε έκταση επαγγελματική δραστηριότητα που δεν προσδίδει στον οφειλέτη την εμπορική ιδιότητα» περιέχει πολλές ασάφειες και πρέπει να δοθούν απαντήσεις στα εξής :

2.1.    Ποιες δραστηριότητες περιλαμβάνονται στις περιορισμένες σε έκταση επαγγελματικές δραστηριότητες;;

2.2.    Για να είναι περιορισμένες σε έκταση μέχρι ποιού ποσού ή ποσοστού

2.3.    Ποια πρέπει να είναι η μορφή επιχείρησης ;; Π.χ. μπορεί να περιλαμβάνονται μόνο οι ατομικές ή και  νομικές. Στην περίπτωση της νομικής μορφής πρέπει να περιλαμβάνονται  μόνο οι προσωπικές και όχι οι κεφαλαιουχικές.

Για την παράγραφο 2. : Δεν μπορεί να εφαρμοστεί επειδή δεν αποδεικνύεται αντικειμενικά η οριστική ή επαπειλούμενη μη δόλια μόνιμη αδυναμία πληρωμής των ληξιπροθέσμων εκτός και αν τεθεί ποσοστό επί των ετήσιων εσόδων του δανειολήπτη. Στην περίπτωση αυτή δεν θα μπορεί να οριστεί με ακρίβεια το ετήσιο εισόδημα του παρά μόνο στους μισθωτούς και συνταξιούχους.  Στους υπόλοιπους (ελεύθεροι επαγγελματίες, ατομικές επιχειρήσεις και προσωπικές εταιρίες),  που έχουν τη δυνατότητα φοροδιαφυγής δεν είναι δυνατόν να οριστεί αντικειμενικά το ετήσιο έσοδο.  

Στο άρθρο 4 : είναι φανερή η γραφειοκρατική διαδικασία και θα έπρεπε να αρκούσε η αυτοπρόσωπη παρουσία του καταναλωτή στο ειρηνοδικείο μαζί με όλα τα απαραίτητα έγγραφα (αποδείξεις χρέους από κάθε πιστωτικό ίδρυμα, εκκαθαριστικό εφορίας, κτλ.). Επίσης  να προβλέπονται αποδείξεις όπως βεβαίωση συνηγόρου του καταναλωτή, ένωσης καταναλωτών, δικηγόρου ή άλλου δημόσιου ή ιδιωτικού φορέα που συντρέχει τους καταναλωτές σε ζητήματα υπερχρέωσης.

Οι υπερχρεωμένοι δεν έχουν τη δυνατότητα να επιβαρύνονται με επιπρόσθετα έξοδα για δικηγόρους.

Στο άρθρο 4 παρ. 1 περ. αʼ αν δεν συμπράξουν (αδιαφορήσουν) οι πιστωτές, δεν αναφέρεται πώς θα αποδεικνύεται η αποτυχία της απόπειρας, (με μόνη τη βεβαίωση) Σε περίπτωση περισσότερων πιστωτών, θα πρέπει να αποτύχει η διαδικασία με όλους. Η συμβιβαστική πρόταση του οφειλέτη προϋποθέτει, προφανώς, τη συνολική αποδοχή της, αφού αυτή θα εξαντλεί τη δυνατότητά του να ανταπεξέλθει στο σύνολο των υποχρεώσεών του.

Στην περίπτωση που κάποιοι πιστωτές δεχθούν τη συμβιβαστική πρόταση και κάποιοι αρνηθούν, θα θεωρείται επιτυχής ή ανεπιτυχής; Πως θα πάρει την ευθύνη ο φορέας ή ο Δικηγόρος για να χορηγήσει τη βεβαίωση;

Πρέπει να καταγραφεί σαφής διαδικασία και μετά τον συμβιβασμό για την αποδοχή της συμβιβαστικής λύσης από όλους τους πιστωτές ή και την υποβολή κάποιας αντιπρότασης που προβλέπεται από το άρθρο αυτό.

Από το άρθρο 5 συμπεραίνεται ότι το Δικαστήριο εκδίδει απόφαση για τη διαδικασία συμβιβασμό ή προχωρεί σε ρύθμιση ή απαλλαγή των χρεών χωρίς όμως να αναφέρεται με ποια διαδικασία (ορίζεται δικάσιμος, γίνεται δημόσια συνεδρίαση για τη συζήτηση;)  Δηλαδή θα παραπέμπονται όλες οι αποφάσεις στα Δικαστήρια.

Ίσως θα μπορούσε να ισχύει η ακόλουθη διαδικασία :

Σε πρώτη φάση ο δανειολήπτης να υποβάλλει γραπτό αίτημα διακανονισμού προς την τράπεζα. Η αίτηση αυτή να είναι υπογεγραμμένη οπωσδήποτε από πληρεξούσιο δικηγόρο, προκειμένου αφενός να έχει συνταχθεί με τέτοιο τρόπο ώστε και περισσότερες πιθανότητες να υφίστανται να γίνει δεκτή από την Τράπεζα αλλά και να καλύπτεται νομικά ο δανειολήπτης από παραπλανητικές ενέργειες της Τράπεζας.

Σε δεύτερη φάση, σε περίπτωση μη επιτυχούς κατάληξης της πρώτης φάσης, το ζήτημα να παραπέμπεται, όχι στο Ειρηνοδικείο, ώστε να μην επιβαρυνθούν κι άλλο τα Δικαστήρια με επιπλέον ύλη, αλλά και να μην υπάρχει απώλεια χρόνου, αλλά σε 3μελές επιτροπές, οι οποίες θα συστήνονται σε κάθε Πρωτοδικείο, αποτελούμενες από Ειρηνοδίκη ή Πρωτοδίκη, Δικηγόρο και Οικονομολόγο. Στην επιτροπή αυτή θα παραπέμπονται όλες οι αιτήσεις, η δε επιτροπή θα αποφασίζει για την αίτηση και το τελικό σχέδιο διευθέτησης της οφειλής. Η δε απόφασή της θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για την Τράπεζα και το Δανειολήπτη, θα συντάσσεται σε συμβολαιογράφο, και θα έχει ισχύ δικαστικής απόφασης.

Σε κάθε Πρωτοδικείο να συσταθούν περισσότερες από μια επιτροπές, η κάθε μία από αυτές να ασχολείται αποκλειστικά με μία μόνο Τράπεζα, ώστε το Τελικό Σχέδιο Διευθέτησης των Οφειλών να μοιάζει για κάθε δανειολήπτη στη συγκεκριμένη τράπεζα.

Αυτονόητο είναι ότι στις ως άνω επιτροπές δε θα μπορούν να συμμετέχουν δικηγόροι {ή και οικονομολόγοι} οι οποίοι έχουν {ή είχαν} οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή συνεργασίας με Τράπεζα.

Στο άρθρο 6 αναφέρεται «συνολικό ποσόν που ανέρχεται στο ογδόντα πέντε επί τοις εκατό της εμπορικής αξίας του ακίνητου, όπως αυτή αποτιμάται κατά την κρίση του δικαστηρίου…». Με βάση ποια στοιχεία θα κάνει αποτιμήσεις των αξιών της περιουσίας του δανειολήπτη το Δικαστήριο; Θα χρησιμοποιεί εκτιμητές και το κόστος ποιος θα το επιβαρύνεται;;

Στις περιπτώσεις συνιδιοκτησίας τι θα γίνεται ;;

Για τον «προσδιορισμό της περιόδου τοκοχρεολυτικής εξόφλησης της κατά τα παραπάνω οριζόμενης συνολικής οφειλής συνυπολογίζεται η διάρκεια των συμβάσεων δυνάμει των οποίων χορηγήθηκε η πίστωση, σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα είκοσι έτη». Δηλαδή το Δικαστήριο θα αποφασίζει για τη διάρκεια εξόφλησης ;  Στην περίπτωση που «οι απαιτήσεις εντάσσονται στην παραπάνω ρύθμιση και ικανοποιούνται κατά την τάξη εξασφάλισης»  και με το δεδομένο ότι οι τράπεζες συνήθως εγγράφουν υποθήκες θα δίνεται προτεραιότητα στις τράπεζες ή θα αποφασίζει το Δικαστήριο για την τάξη εξασφάλισης;;

Στην περίπτωση που υπάρχει αδυναμία αποπληρωμής επειδή η τοκοχρεωλυτική δόση υπερβαίνει το εισόδημα ποια απόφαση θα επιβάλλεται; Πώληση του ακινήτου;;

Γενικά για να εφαρμοστούν οι διατάξεις αυτού του νομοσχεδίου πρέπει πρώτα να γίνουν οι εξής ενέργειες :

•    Να θεσπιστούν κανόνες για τη φοροδιαφυγή έτσι ώστε να είναι δυνατόν να υπολογίζεται η δυνατότητα ή όχι της αποπληρωμής των ληξιπροθέσμων οφειλών.

•    Να καθοριστούν τα κριτήρια με βάση τα οποία θα καθορίζεται αν έχει απαλλαγεί ή όχι ο οφειλέτης άλλη φορά από ληξιπρόθεσμα χρέη.

•    Να επισπευσθεί η δικαστική διαδικασία και να μην υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στις δικαστικές αποφάσεις.

•    Να απαλειφθεί ο όρος του άρθρου 2 για  τον εξώδικο συμβιβασμό επειδή θα αναγκαστούν πολλοί δανειολήπτες να εμπλακούν με δικηγόρους και εξώδικα και πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι περισσότεροι έχουν δάνεια σε πολλές τράπεζες.

Ο εξαναγκασμός για  διαγραφή οφειλών από υπερχρεωμένους οδηγεί σε :

•    Περιορισμό των δανείων από τις τράπεζες που δεν θα εγκρίνουν δάνεια παρά μόνο στους έχοντες ακίνητη περιουσία.

•    Οι πιστωτές που δεν θα τους δίνεται η δυνατότητα να εισπράξουν τα οφειλόμενα από τους πελάτες θα αντιμετωπίσουν πρόσθετα προβλήματα ρευστότητας. 

•    Δημιουργία συνθηκών άνισης μεταχείρισης για τους δανειολήπτες που πλήρωσαν όλες τις οφειλές τους με περιορισμό πολλών βασικών τους αναγκών.

Προτάσεις :

1)    Πάγωμα ληξιπροθέσμων δόσεων για ένα χρόνο μέχρι να βρεθεί τρόπος ρύθμισης

2)    Προστασία της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς μέχρι ποσού 300.000 ?

3)    Καθορισμός επιτοκίων σε χαμηλότερη βάση με εναρμόνιση των αντίστοιχων επιτοκίων των Ευρωπαϊκών χωρών.

4)    Μέτρα για τις μεταχρονολογημένες επιταγές.

5)    Αύξηση του εισοδήματος των μισθωτών με χορήγηση πρόσθετου επιδόματος όπως έχει εξαγγελθεί ή θέσπιση κατώτατου μισθού 1.400 ?.

6)    Μέτρα για την ανεργία και την οικονομική στήριξη των μικρομεσαίων.

7)    Να απαγορευτεί η λειτουργία των εισπρακτικών εταιρειών οι οποίες δρουν ανεξέλεγκτα ως επίσημοι «τοκογλύφοι» του τραπεζικού συστήματος

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ
30/10/2009