Την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και άκρως αποκαλυπτική προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή για το ζήτημα της ιθαγένειας και το μεταναστευτικό, που προκλήθηκε με πρωτοβουλία του ΛΑΟΣ, την παρακολούθησαν με αμείωτο ενδιαφέρον πολλοί Έλληνες με πολύ διαφορετικές απόψεις και σίγουρα πολλοί ξένοι πρόσφυγες και οικονομικοί μετανάστες με αγωνία για τη ζωή τους και για το μέλλον των παιδιών τους.
Δεν την παρακολούθησαν, γιατί δεν ζουν πια, επειδή σκοτώθηκαν μέσα στο ταξίδι τους για το όνειρο, μερικές δεκάδες χιλιάδες πνιγμένοι στα πελάγη μας μέσα από τα ναυάγια των δουλεμπορικών, εκατοντάδες φρικτά ακρωτηριασμένοι από τα, παράνομα, ναρκοπέδια του Έβρου, αρκετές δεκάδες θύματα των εργατικών ατυχημάτων, ιδιαίτερα της περιόδου προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων, μερικοί επώνυμοι και αρκετοί ανώνυμοι που είχαν «ατυχήματα» στις ουρές του Αλλοδαπών, στα κρατητήρια όπου στοιβάζονται κατά δεκάδες, σε επιχειρήσεις σκούπα, αλλά και από επιθέσεις ακροδεξιών ομάδων.
Η υπό συζήτηση, ήδη, πρόταση νόμου κάνει προοδευτική τομή στο μέχρι σήμερα καθεστώς στον βαθμό που εισάγει το κριτήριο του εδάφους σπάζοντας την αποκλειστικότητα του «κριτηρίου του αίματος», εισάγει την απαίτηση της «δικαιολογημένης» (άρα μαχητής) απόρριψης αιτήσεων, αναγνωρίζει δικαιώματα στα παιδιά που γεννιούνται εδώ και παρέχει το δικαίωμα της ψήφου στις δημοτικές εκλογές.
Ταυτόχρονα, από την πρώτη κιόλας, πιο προοδευτική, εκδοχή του προσχεδίου νόμου και ιδιαίτερα με τη σημερινή τελική πρόταση, στην οποία έχουν τεθεί επιπλέον περιορισμοί, άμεσοι ή έμμεσοι, επαφίεται κυριολεκτικά η εφαρμογή αυτής της νομοθεσίας στον διαμορφούμενο κατά περίπτωση συσχετισμό δυνάμεων και στην προαίρεση και λειτουργία των διοικητικών μηχανισμών μιας κρατικής μηχανής δομημένης σε απόλυτα εχθρικό περιβάλλον προς τους μετανάστες και εν γένει προς τους αιτούντες την ιθαγένεια ή το άσυλο. Τίθεται προϋποθέσεις και ανοίγονται «παραθυράκια» που τελικά εν συνόλω λειτουργούν αποτρεπτικά.
Τα πράγματα γίνονται ακόμα δυσκολότερα, όχι μόνο γιατί το ΠΑΣΟΚ έκανε προφανή συναλλαγή με τις ηγεσίες της Ν.Δ. και του ΛΑΟΣ για συντηρητικότερη νομοθεσία με αντάλλαγμα τη συναίνεση στο βαθιά αντικοινωνικό οικονομικό - ασφαλιστικό πακέτο, αλλά γιατί υπάρχει έτσι κι αλλιώς η κρίση. Σε συνθήκες κρίσης, όταν αυξάνεται κατακόρυφα η φοβία λόγω επισφάλειας και γενικευμένης αβεβαιότητας, είναι σαφές ότι υπάρχει ευνοϊκό έδαφος για να βλαστάνει το κρεσέντο ξενοφοβίας και ρατσισμού από τις ακροδεξιές δυνάμεις, που στεγάζονται μέσα σε πολύ διαφορετικές πολιτικές και κοινωνικές εστίες.
Όταν δηλαδή δοκιμάζεται στα όρια της διάρρηξης η αλληλεγγύη των γενεών και όταν επιχειρείται να επικρατήσουν άγριοι ανταγωνισμοί «κοινωνικών αυτοματισμών», π.χ. συλλήβδην εναντίον των δημόσιων υπαλλήλων ή των αγροτών της χώρας, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο δυσχερής είναι η συγκυρία για ένα νέο δίκαιο της ιθαγένειας και για μια προοδευτική τομή στη μεταναστευτική πολιτική στη βάση των πραγματικών συσχετισμών αντιλήψεων και ιδεολογιών μέσα στην ίδια την κοινωνία. Γι' αυτό και πρέπει στη διεξαγόμενη συζήτηση στη Βουλή να υπάρξει επιμονή και βάθος επιχειρημάτων για ορισμένα κεντρικά ζητήματα, χωρίς να γίνεται το λάθος να ταυτίζεται η υπόθεση της παροχής ιθαγένειας με τις προφανείς δραματικές εκκρεμότητες σε σχέση με την επίλυση του μεταναστευτικού ζητήματος. Ατυχής συσχέτιση, στην οποία συνειδητά οδηγεί εδώ και δυο μήνες η ακροδεξιά καμπάνια με προφανή στόχο το να μην ανοίξει καμία ρωγμή που θα ενοχλεί όσους επιθετικούς Ελληναράδες κρύβουν διαχρονικά την ασημαντότητά τους μέσα στο κέλυφος των αντιδραστικών στερεοτύπων του «περιούσιου λαού».
Η σχετική δημόσια συζήτηση έχει φέρει στην επιφάνεια μια επικίνδυνη παθολογία, ιδιαίτερα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, αυτή που υπερβαίνει τις εύλογες και υπαρκτές ιδεολογικές αντιπαραθέσεις γύρω από τέτοια κορυφαία ζητήματα και παραπέμπει σε οιονεί εμφυλιοπολεμικές αντιλήψεις. Απόρροια τέτοιων απόψεων είναι και η επιλογή όσων επιμένουν ότι η αναγκαία, η ενδεχόμενη κατ' αυτούς, κοινωνική ένταξη και ενσωμάτωση στην ελληνική κοινωνία μέρους των πληθυσμών που οι σύγχρονες μεταναστευτικές ροές φέρνουν στην πατρίδα μας ταυτίζεται με διαδικασίες αφομοίωσης και ουσιαστικής πολιτισμικής ισοπέδωσης και όχι με θεσμούς συνύπαρξης μέσα στη διαφορετικότητα και τον πλούτο που αυτή παράγει. Στην ίδια ατζέντα καταγράφεται και η ανεκδιήγητη απαίτηση για «νόμιμο γονέα», που μάλιστα τροποποιήθηκε για να γίνει ακόμα πιο δύσκολη η προϋπόθεση σε «νόμιμους γονείς» για να πάρει την ιθαγένεια ένας νέος άνθρωπος που γεννήθηκε στην Ελλάδα και φοίτησε στο ελληνικό σχολείο, ζήτημα που προφανώς αναιρεί την ουσία του κατά τα άλλα αυτοτελούς δικαιώματος που παρέχεται με τη νέα νομοθεσία.
Σε μια εξαιρετική διαβούλευση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ με επιστήμονες, εκπροσώπους μεταναστευτικών οργανώσεων και αντιρατσιστικών κοινωνικών πρωτοβουλιών, διαβούλευση η οποία εξόπλισε και τους βουλευτές του σχήματος με ουσιαστικά επιχειρήματα για την κρίσιμη μάχη της επόμενης εβδομάδας μέσα στη Βουλή, πρυτάνευσε μεν - και σωστά κατά τη γνώμη μου - ο τονισμός της κρισιμότητας και της αναγκαιότητας για να γυρίσει η σελίδα στο κρίσιμο ζήτημα της ιθαγένειας, για το οποίο τόσες μάχες έχει δώσει η αριστερά, αλλά μας έμεινε, σε όσους ήμασταν παρόντες, η στυφή γεύση από την κραυγή της εκπροσώπου των Αφρικανών γυναικών, η οποία έχει μια κόρη γεννημένη στην Ελλάδα που τελειώνει την Ιατρική σχολή και που θα πρέπει να πάει στη χώρα προέλευσής της για να κάνει ειδίκευση (!), κραυγή που συνόψιζε την αγανάκτηση για το κυβερνητικό ΠΑΣΟΚ, που πάντοτε άλλα λέει, άλλα γράφει, άλλα προτείνει και άλλα πράττει ώστε να κρατάει την επαφή και μ' ένα συντηρητικό λαϊκίστικο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Είναι προφανές πως τώρα μόλις αρχίζει η μάχη μέσα στη Βουλή και ότι θα είναι ακόμα πιο δύσκολη η μάχη μέσα στην κοινωνία το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.