Skip to main content.
23/07/2008

Το περιεχόμενο της ριζικής ανατροπής - άρθρο του Ανδρέα Καρίτζη, ΕΘΝΟΣ

Τώρα που φαίνεται ότι διαψεύδονται οι Κασσάνδρες που ήθελαν τη δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ στην κοινωνία ένα παροδικό επιφανειακό καπρίτσιο κάποιων που αργά ή γρήγορα θα ξαναμπούν στο μαντρί του δικομματισμού και της μοιρολατρίας, είναι η ώρα να δούμε πόσο αυτονόητα είναι τα κυρίαρχα ιδεολογήματα και το περιεχόμενο της ανατροπής που είναι αναγκαία σήμερα. Ας δούμε για παράδειγμα σε τι συνίσταται η παραγωγική διαδικασία. Μια παραγωγική μονάδα (που παράγει προϊόντα, υπηρεσίες, κατασκευές κ.λπ.) μπορεί να είναι μια μονάδα που στόχο έχει το καλύτερο δυνατό πραγματικό αποτέλεσμα (ποιότητα τελικού προϊόντος) ή, στην περίπτωση του καπιταλισμού, μια μονάδα παραγωγής κέρδους.

Στη δεύτερη περίπτωση η παραγωγή ενός προϊόντος δεν είναι ο βασικός στόχος, αλλά το μέσο για την παραγωγή κέρδους. Οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται με γνώμονα την καλύτερη δυνατή ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος, αλλά το τι αυξάνει το κέρδος. Θεωρητικά υποτίθεται ότι η βελτίωση της ποιότητας αυξάνει την κερδοφορία (με την αύξηση των πωλήσεων), ωστόσο όλοι και όλες γνωρίζουμε ότι οι εταιρείες επιλέγουν την παραγωγή χαμηλής ποιότητας προϊόντων γιατί συμφέρει οικονομικά π.χ. να πληρώνουν πρόστιμα για την αστοχία τους... Δεν μπορεί να πιστεύουμε ακόμη σοβαρά ότι αυτός είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος οργάνωσης της παραγωγής. Η παραγωγική διαδικασία πρέπει να εστιάζει στο αντικείμενο της παραγωγής και όχι να περνάει η ικανοποίηση των αναγκών μας μέσα από το κέρδος. Ιδιαίτερα σήμερα που αυτή η λογική κοντεύει να «σφυρίξει» το τέλος της ανθρωπότητας.

Ενα δεύτερο στοιχείο που υποβιβάζει ακόμη περισσότερο την παραγωγική διαδικασία και συνδέεται ευθέως με την προηγούμενη λογική είναι η επιβολή ενός ιεραρχικού μοντέλου στην οργάνωση και τη διοίκηση της παραγωγής. Αντί οι άνθρωποι που εκτελούν μια συγκεκριμένη εργασία να έχουν λόγο στο πώς μπορεί να βελτιωθεί, οι αποφάσεις παίρνονται από υψηλόβαθμα στελέχη με κύριο σκοπό όχι το καλύτερο πραγματικό αποτέλεσμα αλλά το καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα.

Αν όλα αυτά μοιάζουν πολύ θεωρητικά εντούτοις δεν είναι ή, καλύτερα, δεν πρόκειται να είναι στο μέλλον όσο οι δυνάμεις της Αριστεράς αποκτούν μεγαλύτερη ισχύ και άρα δυνατότητα διαμόρφωσης της υφιστάμενης κατάστασης. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα παραπάνω, μια επιχείρηση όπως ο ΟΤΕ ή η ΔΕΗ δεν έχει νόημα να αποσκοπεί στο οικονομικό κέρδος των μετόχων της, αλλά στην καλύτερη δυνατή παροχή υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο. Αυτός είναι ο πραγματικός στόχος και όχι το μέσο για οικονομικό κέρδος κάποιων.

Αυτό αλλάζει τη στρατηγική πορεία της εταιρείας και την καθιστά εκτός των κυρίαρχων ιδεολογημάτων. Επίσης, η συμμετοχή των εργαζομένων είναι απαραίτητη στις αποφάσεις για την πορεία τους, αφού αυτοί είναι εκείνοι που γνωρίζουν την πραγματική διαδικασία παραγωγής. Αρα, λοιπόν, η Αριστερά προωθεί όχι μόνο την απο-εμπορευματοποίηση τομέων της παραγωγής, αλλά προωθεί και τη συμμετοχή των εργαζομένων στη διεύθυνσή τους. Μιλάμε δηλαδή για έναν τελείως διαφορετικό τρόπο οργάνωσης της παραγωγής, το οποίο σήμερα μοιάζει όχι μόνο εφικτό αλλά και απολύτως αναγκαίο αν θέλουμε να υπάρχουμε ακόμη σε αυτό τον πλανήτη.