15/03/2010

Παρατηρήσεις σχετικά με το νομοσχέδιο της κυβέρνησης «ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ - ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΩΝ (ΕΙ.Σ.Ε.Π.) ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»

ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

1) Η κυβέρνηση με την ξαφνική κατάθεση του ως άνω νομοσχεδίου, με τη μορφή μάλιστα του κατεπείγοντος, και παρά τις μεγαλόστομες εξαγγελίες της για τον τομέα της Δημόσιας Διοίκησης, τις διακηρύξεις περί ανασυγκρότησης του κράτους, πάταξης του κομματισμού και των πελατειακών σχέσεων στο Δημόσιο, καθιέρωσης της διαφάνειας και της αξιοκρατίας κλπ, έρχεται να δείξει τις πραγματικές της όχι απλώς συντηρητικές, αλλά και παλαιοκομματικές προθέσεις, σε συνέχεια των μέχρι σήμερα μέτρων, προθέσεων και επιδιώξεων γύρω από τα κεντρικά ζητήματα της δομής και λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης, του περιορισμού και της κατάργησης δημοσίων υπηρεσιών, του τρόπου που αντιλαμβάνεται και επιδιώκει την αποκέντρωση, των προσλήψεων και των εργασιακών σχέσεων στο δημόσιο, του ρόλου του ανθρώπινου δυναμικού.

Για μια ακόμα φορά μετά από κυβερνητική αλλαγή επιχειρείται, με ένα βίαιο μάλιστα τρόπο, η ανατροπή του προηγούμενου θεσμικού πλαισίου, προκειμένου να εξυπηρετηθούν ιδιοτελή κομματικά συμφέροντα. Η κυβέρνηση έρχεται να ακολουθήσει αυτό που έκαναν όλες οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. Επιδιώκει τη θεμελίωση και ολοκλήρωση της κομματικής καθυπόταξης της Δημόσιας Διοίκησης, στο όνομα βέβαια της αξιοκρατίας και της αντικειμενικότητας, αντιμετωπίζοντας και αυτή με τη σειρά της τη Δ.Δ. ως λάφυρο εξουσίας.

Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη η χρονική στιγμή που η κυβέρνηση επέλεξε να προωθήσει τις διατάξεις αυτού του νομοσχεδίου, μια περίοδο κορύφωσης των αγώνων των εργαζόμενων ενάντια στα εξοντωτικά μέτρα που έχει θεσπίσει, επιδιώκοντας να δημιουργήσει αντιπερισπασμούς, αυταπάτες και προβλήματα ανάμεσά τους, μια περίοδο που εντείνεται η προπαγάνδα περί αναποτελεσματικότητας των Δημοσίων Υπηρεσιών, που συνεχίζεται και ενισχύεται η υποβάθμιση του Δημοσίου, που στοχοποιούνται οι δημόσιοι υπάλληλοι ως υψηλά αμειβόμενοι και υπεύθυνοι για την κακή λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης.

2) Ο αιφνιδιασμός αυτός της κυβέρνησης είναι αδικαιολόγητος και απαράδεκτος. Ποιοι επισπεύδοντες λόγοι επέβαλλαν αυτή την απαράδεκτη μεθόδευση εισαγωγής στο Κοινοβούλιο του νομοσχεδίου με τη μορφή του κατεπείγοντος ; Κανένας απολύτως. Ούτε την προσφιλή της μέθοδο της ανοικτής διαβούλευσης, στην οποία προσφεύγει για επικοινωνιακούς λόγους, η κυβέρνηση δεν ακολούθησε. Ούτε τη γνώμη της ΑΔΕΔΥ δεν ζήτησε. Γιατί επέλεξε την  εσπευσμένη διαδικασία μιας νέας – για μια φορά ακόμα – νομοθετικής ρύθμισης επιλογής των Διευθυντικών στελεχών του Δημοσίου, τη στιγμή μάλιστα που δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία τοποθέτησης των Γενικών Γραμματέων ; Το γεγονός ότι τελικά η κυβέρνηση αναγκάστηκε, κάτω από την πίεση που δέχθηκε στο αρμόδιο Τμήμα της Βουλής, να υπαναχωρήσει και να φέρει προς συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής το Νομοσχέδιο με τη συνήθη διαδικασία μετά από μια εβδομάδα, δεν αίρει σε καμία περίπτωση τον χαρακτήρα της βίαιης αυτής αντιδημοκρατικής της πρακτικής και θεσμικής εκτροπής, που υπαγορεύτηκαν από τις μικροκομματικές της στοχεύσεις και σκοπιμότητες. 

Ακολουθώντας την πεπατημένη της Ν.Δ. το 2004 με το διάταγμα Παυλόπουλου, την παλαιότερη του ΠΑΣΟΚ με το Ν.2190/94 (Πεπονή), έρχεται να τερματίσει άμεσα τη θητεία των προϊσταμένων με το παρόν νομοσχέδιο, με ένα αυταρχικό και αντιδημοκρατικό τρόπο, και να ανοίξει το δρόμο για επιλογές αρεστές στην κυβέρνηση.

3) Με το παρόν νομοσχέδιο η κυβέρνηση επιχειρεί αρκετές αλλαγές στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο, κομμένες και ραμμένες στις στενές μικροπολιτικές της κομματικές επιδιώξεις. Η επανακομματικοποίηση των Δημοσίων Υπηρεσιών επιχειρείται να επιτευχθεί :

α) με τα όργανα κρίσης

β) με τα κριτήρια επιλογής

γ) με τις μεταβατικές διατάξεις

α) Όργανα κρίσης

Δεν μπορεί κανείς να εκθειάζει ή να απολογείται για τα όργανα που μέχρι σήμερα επέλεγαν τα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης, όπως τα είχαν διαμορφώσει οι προηγούμενες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. (Ειδικό Υπηρεσιακό Συμβούλιο για τις επιλογές των Γενικών Διευθυντών, Υπηρεσιακών Συμβουλίων για τις επιλογές των Διευθυντών και των Τμηματαρχών). Ήταν όργανα σαφώς εμμέσως ελεγχόμενα από την εκάστοτε κυβερνητική εξουσία, παρά την ισχνή συμμετοχή των εργαζομένων που καθιέρωναν.

Με το υπό συζήτηση νομοσχέδιο τα όργανα κρίσης ελέγχονται ακόμα περισσότερο  από την κυβέρνηση, ενώ καταργείται και η όποια ελάχιστη συμμετοχή των εργαζομένων. Έτσι :

Το νέο όργανο εκλογής Γεν. Διευθυντών (ΕΙΣΕΠ) αποτελείται από πέντε «ανεξάρτητα» μέλη. Ένα αντιπρόεδρο και 3 μέλη του ΑΣΕΠ που …… ορίζονται από τον Πρόεδρο του ΑΣΕΠ !!! και ένα Βοηθό του Συνηγόρου του Πολίτη που ….. ορίζεται και αυτός από τον Συνήγορο του Πολίτη !!! (καταργείται η συμμετοχή εκπροσώπου της ΑΔΕΔΥ).

Τους Διευθυντές θα κρίνει το ΣΕΠ (Συμβούλιο Επιλογής) που θα αποτελείται από 3 «ανεξάρτητους» Γενικούς Διευθυντές που θα έχουν κριθεί από το «ανεξάρτητο» ΕΙΣΕΠ (καταργείται η εκπροσώπηση των εργαζομένων).

Τους Τμηματάρχες θα κρίνουν τα παλαιά «ανεξάρτητα» Υπηρεσιακά Συμβούλια, που σε γενικές γραμμές συγκροτούνται όπως σήμερα.

Αντί λοιπόν να προωθηθεί επιτέλους η θεσμοθέτηση εκλογής των εκπροσώπων των εργαζομένων με ευθύνη του συνδικαλιστικού κινήματος και όχι από τη Διοίκηση, ώστε αυτοί να είναι ουσιαστικοί εκπρόσωποι των εργαζομένων και να αναβαθμιστεί ο ρόλος του συνδικαλιστικού κινήματος στη διαδικασία επιλογής της ιεραρχίας, με τρόπο που να εξασφαλίζει την αντικειμενικότητα, την αξιοκρατία και το αδιάβλητο των κρίσεων, όπως πάγια επιδιώκει το συνδικαλιστικό κίνημα, με τη ρύθμιση που εισάγεται είναι ολοφάνερο ότι επιχειρείται ο πλήρης έλεγχος της κυβέρνησης στη διαδικασία επιλογής των διευθυντών.

β) Κριτήρια επιλογής

• Υποβαθμίζονται σημαντικά τα ουσιαστικά κριτήρια που σχετίζονται με το πολύ σημαντικό ζήτημα της όλης εργασιακής εμπειρίας και ικανότητας του κρινόμενου, ενώ ενισχύεται το στοιχείο του υποκειμενισμού και της αυθαιρεσίας μέσω των συνεντεύξεων. Συγκεκριμένα τα μόρια του κριτηρίου του χρόνου υπηρεσίας μειώνονται από 600 σε 300 για τις θέσεις των Γενικών Διευθυντών και Διευθυντών και από 450 σε 300 για τις θέσεις των Τμηματαρχών, τα μόρια από τις εκθέσεις αξιολόγησης μειώνονται από 700 σε 300 για τις θέσεις των Γενικών Διευθυντών, από 450 σε 300 για τις θέσεις των Διευθυντών, ενώ παραμένουν τα ίδια για τις θέσεις των Τμηματαρχών (300). Το κριτήριο της συνέντευξης, που η θεσμοθέτησή του εισήγαγε ένα επιπλέον στοιχείο υποκειμενισμού, αντιμετωπίζεται από την κυβέρνηση πλέον αρνητικά για την επιλογή θέσεων Διευθυντών. Έτσι τα μόρια για τη συνέντευξη αυξάνονται από 200 σε 350 για τις θέσεις των Διευθυντών, ενώ μειώνονται από 450 σε 350 για τις θέσεις των Γενικών Διευθυντών. Η θεσμοθέτηση του νέου κριτηρίου της γραπτής εξέτασης δεν μπορεί να εξισορροπήσει τις αρνητικές πλευρές των παραπάνω μεταβολών, τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά, δεδομένου ότι τα στοιχεία που σχετίζονται με την κρίση της εργασιακής εμπειρίας και ικανότητας του κρινόμενου αφορούν όλο τον εργασιακό βίο, ενώ η γραπτή εξέταση είναι δεδομένο μιας χρονικής στιγμής. Παράλληλα δεν περιγράφονται τα ουσιαστικά στοιχεία του περιεχομένου των εξετάσεων, ούτε φαίνεται πως μπορεί να εξασφαλίζεται το αδιάβλητο αυτής της διαδικασίας.

• Τα μόρια που αναφέρονται στο κριτήριο του χρόνου υπηρεσίας σε θέσεις ευθύνης είναι κομμένα και ραμμένα στις επιδιώξεις της κυβέρνησης, προκειμένου να προωθηθούν οι αρεστοί στις θέσεις της ιεραρχίας, όπως άλλωστε έκαναν προηγουμένως και οι κυβερνήσεις της Ν.Δ. Πιο συγκεκριμένα η Ν.Δ. είχε θέσει ως μέγιστο όριο χρόνου υπηρεσίας σε θέσεις ευθύνης τα τρία χρόνια, γιατί αυτό εξυπηρετούσε τα σχέδιά της, δεδομένου ότι τότε δεν διέθετε δικά της στελέχη που να έχουν διατελέσει σε διευθυντικές θέσεις σε ένα βάθος χρόνου, ενώ το ΠΑΣΟΚ τώρα επεκτείνει αυτό το χρονικό όριο στα 15 χρόνια, γιατί είναι φανερό ότι για ένα τέτοιο χρονικό διάστημα διαθέτει πολύ περισσότερα στελέχη.

γ) Μεταβατικές διατάξεις

Με τις μεταβατικές διατάξεις δημιουργείται ένα «προσωρινό» (δεν προβλέπεται κάποιο χρονικό όριο) σώμα στελεχών της Διοίκησης, το οποίο στην ουσία πριμοδοτείται και θα πλεονεκτεί κατά τη διαδικασία κρίσης με τις ρυθμίσεις του νέου νομοθετικού πλαισίου. Συγκεκριμένα :

• Τους προσωρινούς Γενικούς Διευθυντές θα κρίνει ένα «ανεξάρτητο» Ειδικό Υπηρεσιακό Συμβούλιο από συνταξιούχους δικαστικούς που θα οριστεί από την κυβέρνηση. Έτσι αυτό το ενδιάμεσο – προσωρινό Ειδικό Υπηρεσιακό Συμβούλιο μπορεί να δημιουργήσει ένα διευρυμένο σώμα στελεχών που θα έχουν ήδη διατελέσει Γενικοί Διευθυντές προκειμένου να αυξηθεί η μοριοδότησή τους (λόγω προϋπηρεσίας στη θέση του Γεν. Διευθυντή).

• Τους προσωρινούς Διευθυντές θα κρίνουν τα παλαιά Υπηρεσιακά Συμβούλια με 3 μέλη που ορίζει ο Υπουργός ως μέλη και ως Διευθυντές από τους έχοντες διατελέσει τον περισσότερο χρόνο Διευθυντές (ακόμα και στο παρελθόν – επαναφορά αποστράτων).

4) Επί μέρους παρατηρήσεις

Στο άρθρο τέταρτο των μεταβατικών διατάξεων είναι υπερβολική η διάταξη να λαμβάνεται η θητεία αποσπασμένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως θητεία τμηματάρχη, εκτός εάν πριν την απόσπασή τους κατείχαν αντίστοιχη θέση (όπως αναφέρεται για τους διευθυντές).

5) Η κυβέρνηση πρέπει να αποσύρει το παρόν νομοσχέδιο. Να διαμορφωθεί ένα νέο, κατόπιν ουσιαστικού διαλόγου, που να διασφαλίζει :

• τη δημοκρατική και διαφανή επιλογή
• την ουσιαστική συμμετοχή στις επιλογές εκπροσώπων του συνδικαλιστικού κινήματος
• τη συγκεκριμενοποίηση των καταλληλότερων μετρήσιμων κριτηρίων και την επανεξέταση της μοριοδότησής τους με στόχο την αξιοκρατική και λειτουργική στελέχωση των Δημοσίων Υπηρεσιών

6) Τέλος είναι εντελώς απαράδεκτη η προσθήκη – τροπολογία που εισήγαγε η κυβέρνηση στο παρόν νομοσχέδιο για την εν λευκώ εξουσιοδότηση στον Πρωθυπουργό δυνατότητας να προβαίνει σε απʼ ευθείας αναθέσεις εκπόνησης μελετών ή παροχής υπηρεσιών, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης, καθώς και να συστήνει επιτροπές και ομάδες εργασίας, στο όνομα της παράκαμψης «χρονοβόρων τακτικών διαδικασιών ανάθεσης της εθνικής νομοθεσίας», λόγω «επιτακτικών αναγκών θεμάτων μείζονος εθνικού συμφέροντος» (αιτιολογική έκθεση). Η πρωτοφανής αυτή ρύθμιση είναι ενδεικτική της αντίληψης που έχει η κυβέρνηση για τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης, παρά τις περί του αντιθέτου μεγαλόστομες διακηρύξεις της, την τήρηση των δημοκρατικών διαδικασιών και θεσμών και τη δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος. Πρέπει να καταγγελθεί αυτή η απαράδεκτη μεθόδευση της κυβέρνησης και να αποκαλυφθεί η ουσία των επιδιωκόμενων στόχων και οι επιπτώσεις από μια τέτοια ενδεχόμενη πρακτική.

Ύστερα απʼ όλα τα παραπάνω εκτιμούμε ότι το νομοσχέδιο πρέπει να καταψηφιστεί, τόσο επί της αρχής, όσο και κατʼ άρθρο.

Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης