Skip to main content.
15/11/2007

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ Ή ΚΡΑΧ; Η Ελλάδα και ο εφιάλτης της ύφεσης - άρθρο του Παναγιώτη Λαφαζάνη στην "Κυριακάτικη Αυγή"

Συχνά τα μεγάλα όνειρα καταλήγουν σε εφιάλτες. Ένα- ένα όλα τα ιερά τέρατα του διεθνούς Τραπεζικού Συστήματος (Meril Lunds, Goldman Sachs, Morgan Stanley, UBS, Bank of America, HSBC, Deutsche Bank, κλπ) ανακοινώνουν αυτή την περίοδο ζημιές δεκάδων δις δολαρίων με αφορμή την κατάρρευση των σύνθετων τίτλων που είχαν αποκτήσει με βάση τα επισφαλή ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια της subprime αγοράς των ΗΠΑ. Στο γνωστό «κραχ» του 1929 οι Τραπεζίτες πήδαγαν από τα παράθυρα του 8ου και 9ου ορόφου των πολυτελών γραφείων τους. Σήμερα οι διοικητές των μεγάλων πολυεθνικών τραπεζών, προς το παρόν, διασύρονται και πετάγονται κλοτσηδόν από τις θέσεις τους! Την ίδια ώρα το δολάριο γνωρίζει μια ταπεινωτική κούρσα υποτίμησης που θυμίζει τριτοκοσμικό νόμισμα και έχει ως αποτέλεσμα το ευρώ να προσεγγίζει, πλέον, το 1,5 δολ, ενώ κάποιοι «ευφάνταστοι» ψιθυρίζουν ότι σε λίγο δεν αποκλείεται να φτάσουμε το ευρώ να αντιστοιχεί στα δύο δολάρια! Οποιαδήποτε άλλη χώρα γνώριζε μια τέτοια φρενήρη υποτίμηση του νομίσματός της, θα μιλάγαμε για οικονομική κατάρρευση. Ταυτόχρονα, το πετρέλαιο τρέχει ολοταχώς προς τα 100 δολάρια, ενώ η ανοδική πορεία του χρυσού, ύστατο καταφύγιο στις κρίσεις, σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Σε ένα τέτοιο κόσμο που βλέπει με φόβο το αύριο, ο μόνος περιχαρής είναι ο κ. Γ. Αλογοσκούφης που κάνει ασκήσεις ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και ζωγραφίζει ειδυλλιακές αναπτυξιακές εικόνες για μια χώρα που ανά πάσα στιγμή μπορεί να περιπέσει στη δίνη της ύφεσης!

Η ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Ο Φράνσις Φουκουγιάμα σε πρόσφατο άρθρο του στο «American Interest», αντικρίζοντας το θλιβερό θέαμα της αμερικάνικης πολιτικής και της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής ψευδο-«παγκοσμιοποίησης», έφθασε να ομολογήσει ότι διέπραξε σφάλμα όταν, πριν είκοσι χρόνια, έγραφε το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Το τέλος της Ιστορίας». Αν ο προφήτης του «μονόδρομου» καταλήγει σήμερα σε ένα τέτοιο δραματικό αυτομαστίγωμα κάτι δεν πάει καθόλου καλά στο κυρίαρχο παγκόσμιο σύστημα.

Πράγματι, πέρα από τη βαθιά κρίση της αμερικάνικης πολιτικοστρατιωτικής επικυριαρχίας, ο κόσμος γνωρίζει μια άλλη σοβαρότερη διπλή κρίση: μια κρίση χρηματοπιστωτική με επίκεντρο της ΗΠΑ και μια δραματική νομισματική κρίση! Θυμίζω, μόνο, ότι η χρηματοπιστωτική κρίση με αφορμή τα επισφαλή στεγαστικά δάνεια στις ΗΠΑ ξεκίνησε στα τέλη του περασμένου Ιούλη και οδηγούσε τα πράγματα σε παγκόσμιο χρηματιστηριακό κραχ. Αν η κατάρρευση προς στιγμήν αποφεύχθηκε, ήταν γιατί η Αμερικάνικη Κεντρική Τράπεζα εξαναγκάστηκε να μειώσει άρον-άρον τα επιτόκιά της, ενώ όλες μαζί, συντονισμένα, οι Κεντρικές Τράπεζες των αναπτυγμένων χωρών, με μεθόδους που ελέγχονται, προέβησαν σε ενέσεις ρευστότητας εκατοντάδων δις ευρώ για να συγκρατήσουν μια αλματώδη αύξηση των επιτοκίων και την παγκόσμια ύφεση. Η θεραπεία, όμως, ήταν εντελώς παροδική αφού η κρίση ανακόπηκε, για να ξεσπάσει, στη συνέχει, με ακόμα μεγαλύτερη έκταση και διάρκεια ως τις μέρες μας.

Η Deutsche Bank έκανε λόγο πρόσφατα για ζημιές των διεθνών Τραπεζών που φτάνουν τα 400 δις δολάρια, ενώ λίγες μέρες αργότερα, η UBS  αναβίβαζε τις ζημιές σε 500 δις δολάρια, την ώρα που τα καταρρέοντα επισφαλή στεγαστικά δάνεια των ΗΠΑ φτάνουν τα 1,2 τρις δολάρια. Μιλάμε για ιλιγγιώδη ποσά, σαφώς υποεκτιμημένα, τα οποία μπορεί να κλονίσουν όλη την παγκόσμια αγορά των σύνθετων δομημένων και παράγωγων προϊόντων που ανέρχεται στο αστρονομικό ύψος των 400 τρις δολαρίων (περίπου οκτώ φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ!). Ο απερχόμενος Πρόεδρος του Δ.Ν.Τ. κ. Ράτο, με αφορμή τη χρηματοπιστωτική κρίση, μίλησε για επερχόμενη παγκόσμια ύφεση και ο Αυστραλός Υπουργός Οικονομίας για οικονομικό «τσουνάμι» που θα σαρώσει την παγκόσμια οικονομία. Ο Πρόεδρος του μεγάλου αμερικάνικου ομίλου private equity «Blackstone» κ. Tony James δεν άφησε καμία αμφιβολία ομολογώντας ότι «η στεγαστική μαύρη τρύπα είναι ό,τι χειρότερο έχουμε δει. Είναι πιο βαθιά, πιο σκοτεινή, πιο τρομακτική απʼ όσο νομίζουμε. Οι Τράπεζες δεν έχουν καθαρή εικόνα πως θα εξελιχθεί η κατάσταση και η εμπιστοσύνη είναι χαμηλή». Η Morgan Stanley, προς το παρόν, προτείνει, κατά πρωτοφανή τρόπο, ρευστοποιήσεις μετοχών (!) και προβλέπει οικονομική ύφεση στις ΗΠΑ (!), διερωτώμενη αφελώς αν αυτή θα επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία! Ταυτόχρονα,  η τρελή καθοδική πορεία του δολαρίου (και η περίεργη άνοδος του γεν) προκαλεί μια βαθιά νομισματική κρίση και πρωτοφανή κρίση στο διεθνές εμπόριο και τις διεθνείς συναλλαγές, ενώ κλονίζει την παγκόσμια ηγεμονική θέση του δολαρίου, θεμελίου της αμερικάνικης επικυριαρχίας. Ας μην ξεχνάμε ότι μια από τις βασικές αιτίες του πολέμου στο Ιράκ ήταν η απόφαση του Σαντάμ να εγκαταλείψει το δολάριο στις συναλλαγές στο πετρέλαιο. Γι΄ αυτό, άλλωστε, η άσφαιρη, προς το παρόν, απειλή του Κινέζου αξιωματούχου για μερική αντικατάσταση του δολαρίου στα αποθεματικά της χώρας, προκάλεσε ρίγη ανησυχίας στην Ουάσιγκτον. Γιατί άλλο ο πόλεμος στο Ιράκ και πολύ διαφορετικό πράγμα ο πόλεμος κατά της Κίνας! Άλλωστε, όπως διέρρευσε στο διεθνή τύπο στην πρόσφατη Σύνοδο των αμερικάνων Τραπεζιτών, όπου απεφασίσθη η νέα μείωση των αμερικάνικων επιτοκίων και η νέα ένεση με 41 δις δολάρια στις Τράπεζες, ένα από τα ενδεχόμενα που τέθηκαν στο τραπέζι, ήταν η επίθεση στο Ιράκ ως αντίδοτο στην οικονομική κρίση. Ο πόλεμος είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να τον αποφασίζουν οι πολιτικοί. Οι Τραπεζίτες έχουν τον πρώτο λόγο!

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΦΙΑΛΤΗΣ!

Αν όλα τα παραπάνω γράφονταν και λέγονταν πριν μερικά χρόνια από κάποιους αμετανόητους αντιπάλους του καπιταλισμού θα θεωρούντο μυθεύματα νοσηρής φαντασίας νοσταλγών. Τώρα, όμως, οι διαπιστώσεις της κρίσης και εν μέρει οι αιτίες της, λέγονται από τους στυλοβάτες του συστήματος. Είναι ο κ. Bernanke, Πρόεδρος της Αμερικάνικης Κεντρικής Τράπεζας, ο οποίος προβλέπει έξαρση του πληθωρισμού και ύφεση στις ΗΠΑ, ενώ ο απελθών Πρόεδρος κ. Γκρίνσπαν προβλέπει ακόμα χειρότερες εξελίξεις. Είναι, επίσης, ο κ. P. Morici, γκουρού των οικονομικών προβλέψεων στις ΗΠΑ, που υπερακοντίζει, χαρακτηρίζοντας «αφελείς» τους κ.κ Bernanke και Paulson (Υπ. Οικονομίας των ΗΠΑ) και τους «Τραπεζίτες-μάνατζερ, ότι δεν έχουν αίσθηση της ντροπής και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να κερδίζουν 40 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο, γεμίζοντας την αγορά και το μυαλό του μέσου αμερικανού με ψέματα»! Το τραγικό είναι ότι ο ίδιος, εξίσου αφελώς, προτείνει ως διέξοδο στη επερχόμενη κρίση, τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα για την ανατίμηση του γουάν, αγνοώντας ότι χάρις στην ανάπτυξη της Κίνας (και της Ινδίας) διασώζεται το ναυάγιο του διεθνούς οικονομικού συστήματος!

Δεν ξέρω αν  συνεχιστεί η κάθοδος του δολαρίου στην άβυσσο ούτε αν η κερδοσκοπία ωθήσει το πετρέλαιο πάνω από τα 100 δολάρια, τη στιγμή που εξορύσσεται στο Κιρκούκ με δύο δολάρια το βαρέλι, στην καλύτερη ποιότητά του! Δεν ξέρω, επίσης, αν τα μεγάλα σημερινά προβλήματα οδηγήσουν άμεσα σε γενικευμένη παγκόσμια οικονομική κρίση ή και «κραχ». Το βέβαιον είναι ότι αν η καπιταλιστική κρίση αποφευχθεί  τελικά το επόμενο διάστημα, είναι για να ξεσπάσει αργότερα με μεγαλύτερη ακόμα ένταση, που θα κάνει την κρίση του ʼ29 να ωχριά μπροστά της. Όπως, είναι βέβαιον ότι η νεοφιλελεύθερη Ελλάδα, η οποία έχει παραδοθεί στα κερδοσκοπικά funds, εκποιείται στα εγχώρια και πολυεθνικά συμφέροντα, με τις Τράπεζες σε ένα ασύδοτο ρόλο και με το έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών της να διεκδικεί τα πρωτεία στον κόσμο, οδηγείται στην ύφεση, η οποία μπορεί να ξεκινήσει σταδιακά από το 2008. Άλλωστε η ανάπτυξη στο τρίτο τρίμηνο του 2007 έπεσε στο 3,6% και το μέλλον δεν προβλέπεται καθόλου ευοίωνο, ενώ μια ύφεση για την Ελλάδα θα είναι ένας πραγματικός εφιάλτης! Ως συνήθως οι «μονόδρομοι» καταλήγουν σε αδιέξοδα. Οι παλιές «καλές μέρες» του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού ανήκουν στο παρελθόν και μάλλον οριστικά. Νέα κατάσταση, νέα καθήκοντα, όπως λέει μια παλιά ρήση! Πρώτʼ απʼ όλα για την Αριστερά!