Η περίοδος από το 5ο Συνέδριο του ΣΥΝ έως σήμερα σημαδεύτηκε από σημαντικά διεθνή γεγονότα και πρωτόγνωρες εξελίξεις, τις οποίες η ευρύτερη περιοχή μας έζησε και εξακολουθεί να ζει με έντονο τρόπο. Πρωτόγνωρες είναι και οι προκλήσεις για τις δυνάμεις της αριστεράς, ιδιαίτερα για εκείνες με τις οποίες ο ΣΥΝ συμπορεύεται στην Ευρώπη και στον κόσμο. Επιπλέον, η δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα μας λόγω της οικονομικής κρίσης γεννάει ανησυχίες και για τη διεθνή της θέση και τη μεγαλύτερη συμμόρφωσή της με ατλαντικές επιλογές.
Κάτω από αυτό το πρίσμα πρέπει να εκτιμήσουμε τη δράση και του τμήματος εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής της ΚΠΕ, στο πλαίσιο του γενικότερου απολογισμού του κόμματός μας στην «πορεία προς το 6ο (έκτακτο) συνέδριό του. Τα προβλήματα είναι τέτοια που δεν μας επιτρέπουν να βάζουμε τον πήχη χαμηλά, αλλά να είμαστε πιο απαιτητικοί για πιο αποτελεσματική συλλογική δράση.
Μετά το 5ο Συνέδριο του ΣΥΝ, το Τμήμα ανασυγκροτήθηκε. Η δράση του υπήρξε αδιάλειπτη, αλλά και με διακυμάνσεις, όλο το διάστημα που μεσολάβησε. Λειτούργησε όχι μόνο ως χώρος επεξεργασίας θέσεων ή μόνο ως «σύμβουλος» της ηγεσίας, αλλά εισηγήθηκε και συμμετείχε σε πρωτοβουλίες δράσης.
Προσπαθήσαμε να παρακολουθήσουμε τις εξελίξεις στον τομέα ευθύνης μας, να επικαιροποιήσουμε τις θέσεις του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ, να παρέμβουμε από την σκοπιά των ιδεών και των εναλλακτικών προτάσεων της δικής μας αριστεράς, με βάση τις συνεδριακές ή άλλες συλλογικές μας αποφάσεις. Συνεργαστήκαμε με άλλα τμήματα της ΚΠΕ και ιδιαίτερα με το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του κόμματος, με το οποίο σε πολλά θέματα οι δράσεις μας αλληλοσυμπληρώνονται. Επισημαίνουμε, ωστόσο, ως μία από τις αδυναμίες ότι δεν λειτούργησε ο κύκλος των συναφών τμημάτων (Διεθνών, Εξ.Πολιτικής, Ευρωπ.Πολιτικής, Ελληνισμού Διασποράς) παρά μόνο τελευταία.
Το τμήμα μας είχε τη δική του συμβολή στο Πρόγραμμα του ΣΥΝ (2009) μέσω της Επιτροπής Προγράμματος, όπου συνεχίζουμε να συμμετέχουμε. Οι νέες διεθνείς πραγματικότητες (νέες διεθνείς ισορροπίες, αμφισβήτηση ηγεμονίας των ΗΠΑ, νέοι ανταγωνισμοί, κλπ), με την καθοριστική επίδραση και της πολυδιάστατης κρίσης, βρήκαν την έκφρασή τους στις θέσεις μας. Η δουλειά αυτή μας έδωσε περισσότερα εφόδια να βοηθήσουμε στις κορυφαίες πολιτικές μάχες του ΣΥΡΙΖΑ το 2009, στις Ευρωεκλογές του Ιούνη και τις εθνικές εκλογές τον Οκτώβρη. Ειδικά στις δεύτερες ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν η μόνη πολιτική δύναμη που προσπάθησε να βάλει στην ατζέντα, και τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, παρουσιάζοντας «10 προτάσεις για την εξωτερική και αμυντική πολιτική».
Η ανάγκη διαρκούς προγραμματικής επεξεργασίας προκύπτει και από τις δικές μας εμπειρίες.
Δραστηριοποιηθήκαμε όχι μόνο γύρω από τα «κλασικά» θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας (Ελληνοτουρκικά, Κυπριακό, Βαλκάνια, σχέσεις Ελλάδας-FYROM, Μεσανατολικό, ΝΑΤΟ, εξοπλισμοί), αλλά και σε ευρύτερα ευρωπαϊκά και παγκόσμια προβλήματα, κάτι που γίνεται όλο και πιο απαραίτητο από τις εξελίξεις (πχ ρόλος παγκόσμιων οικονομικών οργανισμών). Προτεραιότητά μας η αντίθεση στον πόλεμο.
Βοηθήσαμε – στο μέτρο του δυνατού - ώστε να είναι τεκμηριωμένη η κριτική του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ στην φιλοατλαντική εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης της Ν.Δ. και της νέας κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Επιμείναμε στην ανάγκη μιας άλλης πολιτικής, ενεργητικά φιλειρηνικής, μη εμπλοκής σε φιλοπόλεμα σχέδια και πολέμους του ΝΑΤΟ, όπως στο Αφγανιστάν.
Η επικοινωνία, η συνεργασία και ο συντονισμός με την ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ και τους αρμόδιους για την εξωτερική και αμυντική πολιτική βουλευτές κινήθηκε σε πολύ καλό επίπεδο. Εισηγηθήκαμε και συμβάλαμε σε κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις. Επιδιώξαμε και επιδιώκουμε μια αλληλοτροφοδοτούμενη σχέση. Τα ίδια ισχύουν και για τις σχέσεις με τον Ευρωβουλευτή μας, το σημερινό και τον προηγούμενο.
Αναπτύξαμε επαφές και είχαμε συναντήσεις με κέντρα μελετών, καθώς και με ειδικούς, στην προσπάθεια καλύτερης επεξεργασίας των θέσεών μας.
Να σημειώσουμε, επίσης, ότι για το Τμήμα μας πολύτιμη πηγή ενημέρωσης και ιδεών για αλληλέγγυα δράση υπήρξαν οι σύντροφοι από δυνάμεις της αριστεράς διαφόρων χωρών που ζουν στη χώρα μας ως πολιτικοί πρόσφυγες ή μετανάστες.
Η βαθιά οικονομική κρίση έφερε στο προσκήνιο το ζήτημα των πολυδάπανων εξοπλισμών και των δυσβάστακτων στρατιωτικών δαπανών της Ελλάδας, τις καταστροφικές συνέπειες της ελληνοτουρκικής κούρσας των εξοπλισμών και των Νατοϊκών δεσμεύσεων. Οι δράσεις μας για το ζήτημα αυτό εκδηλώθηκαν σε δύο επίπεδα: 1) Με βάση μιαν άλλη αντίληψη για την αμυντική πολιτική, προβάλαμε την ανάγκη για δραστική μείωση των εξοπλισμών της χώρας μας, ανεξάρτητα από το τι θα κάνει η Τουρκία. 2) Παράλληλα, συνεχίσαμε την καμπάνια για την αμοιβαία και ισόρροπη μείωση των εξοπλισμών της Ελλάδας και της Τουρκίας, εξασφαλίζοντας την συνεργασία του ODP, αλλά και την υποστήριξη άλλων δυνάμεων της γειτονικής χώρας, ενώ, «βάλαμε στο παιχνίδι» και την Ευρωπαϊκή Αριστερά.
Δεν αποσυνδέουμε την πρόταση αυτή από το σύνολο των προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αντιθέτως, θεωρούμε ότι βρίσκεται στην καρδιά της δικής μας αντίληψης για το μέλλον των σχέσεων αυτών, την επίλυση των προβλημάτων με διάλογο στη βάση του διεθνούς δικαίου, μακριά από casus belli, προκλήσεις και εντάσεις, «γκρίζες ζώνες», ιμπεριαλιστικές πολιτικές του «διαίρει και βασίλευε».
Στηρίξαμε τη συμβολή του ΣΥΝ στο Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς με θέσεις και προτάσεις στα θέματα της αρμοδιότητάς μας. Θέματα όχι μόνο της ευρύτερης περιοχής μας, αλλά και της ευρωπαϊκής ασφάλειας: διεύρυνση του ΝΑΤΟ, στρατιωτικοποίηση της Ε.Ε. που προβλέπει η Συνθήκη της Λισσαβόνας, «αντιπυραυλική ασπίδα», ο ΟΑΣΕ και το μέλλον του, η κρίση του Καυκάσου, σχέσεις Ε.Ε.-Ρωσίας και Ε.Ε.-ΗΠΑ, κ.α.
Σημαντικό σταθμό θεωρούμε τη Διάσκεψη στη Θεσσαλονίκη (7-8.6.08) του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για τα Βαλκάνια, όπου πολλές πληγές παραμένουν ανοιχτές. Στο κείμενο δράσεων που υιοθετήθηκε, με δική μας εισήγηση, υποστηρίζεται η Διαβαλκανική συνεργασία, με βάση τις ιδέες της συνανάπτυξης και της κοινής ασφάλειας, ο σεβασμός των συνόρων, η αποπυρηνικοποίηση και κοινές δράσεις – όπως για τη διαμόρφωση ενός Βαλκανικού Οικολογικού Χάρτη – ενώ σαφής είναι η αντίθεση στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και στη μονομερή ανεξαρτοποίηση του Κοσόβου. Ωστόσο, το follow up της διάσκεψης αυτής παραμένει ζητούμενο.
Για το Κυπριακό, που μπήκε σε νέα φάση μετά την εκλογή Χριστόφια ως προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, σταθερή υπήρξε η δράση του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ υπέρ της αναζήτησης λύσης, μέσα από τον διακοινοτικό διάλογο, με βάση τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Ξεχωρίζουμε την πρόσφατη κοινή επίσκεψη Τσίπρα – Μπίσκι στην Κύπρο, με πρόσκληση του ΑΚΕΛ, που εξέπεμψε πολλά μηνύματα.
Αξιοσημείωτη είναι η δράση της ομάδας εργασίας για τη Λ. Αμερική, που βοήθησε στην ευρύτερη κινητοποίηση δυνάμεων του ΣΥΝ και της Νεολαίας μας για την πραγματοποίηση σειράς εκδηλώσεων σε συνεργασία και με Πρεσβείες χωρών της περιοχής, αλλά και με ανθρώπους από τις κοινότητες των Λατινοαμερικανών που ζουν στη χώρα μας. Με διάφορες ευκαιρίες (40 χρόνια από την δολοφονία του Τσε, 50η επέτειος της Κουβανικής Επανάστασης κ.ά.) μεταφέραμε (και σε τοπικό επίπεδο, σε πανεπιστήμια κλπ) τα μηνύματα των ελπιδοφόρων αλλαγών στην Λ.Αμερική
Ανάμεσα στους στόχους της ομάδας η εξασφάλιση πιο άμεσης πολιτικής επικοινωνίας, πέρα από τις διεθνείς κομματικές σχέσεις (πρόσφατο παράδειγμα η συμμετοχή του συντονιστή της Τράπεζας του Νότου, Οσκαρ Πάεζ στην Αθήνα, μαζί με εκπροσώπους του ΚΕΑ).
Μέσω της ίδιας ομάδας συμμετέχουμε ενεργά στην ομάδα εργασίας του ΚΕΑ για την Λ.Αμερική που προγραμματίζει πολιτικές πρωτοβουλίες μεταξύ του ΚΕΑ και της Λατινοαμερικανικής αριστεράς.
Τα προβλήματα της Μ. Ανατολής, με πρώτο το Παλαιστινιακό, αποτέλεσαν ένα από τα κύρια πεδία της δράσης μας. Συνδυάζοντας την κοινοβουλευτική με την κινηματική δράση, ως ΣΥΝ και ΣΥΡΙΖΑ είχαμε πολυδιάστατη παρέμβαση. Ζητήσαμε άλλη ελληνική εξωτερική πολιτική και για το Μεσανατολικό, με συγκεκριμένες προτάσεις, όπως ακύρωση της συμφωνίας στρατιωτικής συνεργασίας Ελλάδας – Ισραήλ, ανάληψη πρωτοβουλίας για την άρση του αποκλεισμού της Γάζας, ανεξάρτητο Παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του ΄67, υποστήριξη στην πρόταση για αποπυρηνικοποιημένη Μ.Ανατολή κλπ.
Το Τμήμα μας συνέβαλε στην οργάνωση και έδωσε «παρών» σε αποστολές στην αποκλεισμένη Γάζα, όταν μαινόταν ο πόλεμος, αλλά και ένα χρόνο μετά μέσω της «διεθνούς πορείας για ελεύθερη Γάζα». Η πρώτη αποστολή συνδυάστηκε και με πολιτικές επαφές με τον Αραβικό Σύνδεσμο και τον ΥΠΕΞ της Αιγύπτου. Επίσης, στηρίξαμε τις ειρηνικές αποστολές των πλοίων του «Free Gaza Movement». Είχαμε συμμετοχή και σε διεθνές φόρουμ και διαδήλωση στο Ντιγιαρμπακίρ για το Κουρδικό (27.9.09).
Αποτιμώντας συνολικά τη δράση μας, δεν μπορούμε να μην σημειώσουμε και τις αδυναμίες μας, που είτε οφείλονται αποκλειστικά στον τρόπο της δικής μας λειτουργίας είτε αντανακλούν γενικότερα οργανωτικά και πολιτικά προβλήματα του κόμματος.
Δεν μπορέσαμε να αξιοποιήσουμε στον απαιτούμενο βαθμό όλο το δυναμικό του τμήματος, ούτε να υπερβούμε μια αθηνοκεντρική λειτουργία. Σε μικρό βαθμό έγιναν κτήμα των οργανώσεων του ΣΥΝ και των μελών του οι θέσεις και οι προτάσεις μας για την εξωτερική και αμυντική πολιτική και η συσχέτιση των προτάσεων αυτών με τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Τώρα αυτό χρειάζεται περισσότερο γιατί μόνο έτσι μπορεί να τροφοδοτηθεί μια κινηματική δυναμική και να υποχωρήσει η αντίληψη που αποσυνδέει την εξωτερική από την εσωτερική πολιτική ή θεωρεί την εξωτερική πολιτική υπόθεση των ειδικών.
Απαιτείται, λοιπόν, όλο το κόμμα, η ΚΠΕ, οι οργανώσεις και τα μέλη του ΣΥΝ να γίνονται κοινωνοί των νέων εξελίξεων, των προβληματισμών και των επεξεργασιών μας. Στην κατεύθυνση αυτή μπορεί να βοηθήσει και η παραπέρα δικτύωση του τμήματος με συνεργάτες σ΄όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό, με την μεγαλύτερη αξιοποίηση στη λειτουργία του της σύγχρονης τεχνολογίας.
22.4.2010
Η
Γραμματεία του Τμήματος