1. Ζούμε πρωτόγνωρες εξελίξεις, παγκοσμίως, με κύριο στοιχείο τους την πολυδιάστατη κρίση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Πρωτόγνωρες είναι και οι προκλήσεις για την αριστερά. Στη χώρα μας βρίσκεται σε εξέλιξη μια αντιλαϊκή λαίλαπα, η οποία δεν έχει μόνο οικονομικές συνέπειες. Η κοινωνία καλείται να σταθεί όρθια και να αντισταθεί, η αριστερά να διαλύσει τον φόβο και να δώσει ελπίδα με τις εναλλακτικές της προτάσεις και την ανάδειξη του διεθνισμού της, ιδιαίτερα στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Κάτω από αυτό το πρίσμα, δεν έχουμε άλλη επιλογή από την επιτυχία του συνεδρίου μας και είναι ευθύνη όλων μας να βρούμε τις αναγκαίες προωθητικές συνθέσεις για τον ΣΥΝ του σήμερα και του αύριο. Δεν είναι η ώρα για μάχες μικροεξουσιών εντός των κομματικών μας «τειχών», ούτε για νέους αυτοτραυματισμούς.
2. Επιμένουν ορισμένοι σύντροφοι και συντρόφισσες ότι δεν χρειαζόταν έκτακτο συνέδριο. Αλλά, υπάρχει άλλος τρόπος από την προσφυγή στα μέλη, στον «κυρίαρχο λαό» του κόμματός μας, όταν απαξιώνεται η συλλογική λειτουργία στο επίπεδο των κεντρικών οργάνων; Τί δείχνει το γεγονός ότι στα θέματα του συνεδρίου περιλαμβάνεται «Απολογισμός της ΚΠΕ» αλλά απολογισμό δεν ψήφισε η απερχόμενη ΚΠΕ; Ποτέ δεν έχασε η αριστερά από την αποφασιστική παρέμβαση της λαϊκής της βάσης, αντιθέτως έκανε τα μεγάλα λάθη της όταν αγνόησε τη βάση.
3. Συνέδριο αυτοκριτικής και αλλαγών πρέπει να είναι το συνέδριό μας. Η προσυνεδριακή διαδικασία ήρθε να επιβεβαιώσει την κακή κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο κομματικός μας οργανισμός, ενώ σε τέλμα βρίσκεται το συμμαχικό μας σχήμα, όπου κυοφορούνται και διασπαστικά σενάρια. Χρειαζόμαστε έναν ΣΥΝ σε ανάταση για να ανακάμψει και ο ΣΥΡΙΖΑ, διευρυνόμενος με νέες δυνάμεις. Σήμερα πολύ περισσότερο απαιτούνται πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες. Τώρα είναι που πρέπει «να βγούμε στα κεραμίδια» και να μην υποστείλουμε τη σημαία της κοινής δράσης της αριστεράς, δίνοντας παράλληλα τη μάχη της ηγεμονίας των ιδεών με όρους αριστεράς του 21ου αιώνα. Δεν θα απαντήσουμε στις σημερινές προκλήσεις με μια ανανέωση που δεν ανανεώνεται, που θεωρεί ότι τα έχει πει όλα πριν 20 ή 30 χρόνια, αλλά ούτε φλερτάροντας ή συμπορευόμενοι με αταξικά συνθήματα του τύπου «κάτω η χούντα του ευρωπαϊσμού».
4. Το κοινό μας σπίτι χρειάζεται σοβαρές ανακατασκευές, αν όχι επαναθεμελίωση. Να αποκατασταθούν οι συλλογικές του λειτουργίες και να είναι σεβαστές από όλους. Να διατηρηθεί ο πολυτασικός του χαρακτήρας, αλλά πρέπει να πούμε κατηγορηματικά «όχι» στην ομοσπονδιοποίησή του. Να πάψουν ορισμένοι, με τις πρακτικές και τις συμπεριφορές τους, να μετατρέπουν σε «σισύφεια» την προσπάθεια χιλιάδων αριστερών σ΄όλη την Ελλάδα, μεταξύ των οποίων πολλοί νέοι άνθρωποι που συμμετέχουν στην ελπιδοφόρα ανάπτυξη της Νεολαίας ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ. Να αποκτήσουμε επιτέλους πολιτική ανάδειξης στελεχών, προσβλέποντας στο ΣΥΝ του αύριο. Αλλά όσες οργανωτικές βελτιώσεις κι αν κάνουμε θα είναι «μια τρύπα στο νερό» χωρίς μια αλληλοτροφοδοτούμενη σχέση μας με την κοινωνία από την κορυφή ως τη βάση.
5. Οι ρυθμίσεις που προτείνονται από τον Γραμματέα της ΚΠΕ σ. Δημ. Βίτσα πρέπει να υιοθετηθούν με συνεδριακή απόφαση. Δεν είναι απαραίτητη η τροποποίηση του Καταστατικού, που είναι το «σύνταγμά» μας και δεν πρέπει να αλλάζει κάθε τόσο, χωρίς μάλιστα την κατάλληλη προεργασία. Ας κάνουμε ένα καταστατικό συνέδριο, ύστερα από ένα χρόνο, αφού προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος στο κόμμα. Αλλά αν κάναμε καταστατικές αλλαγές, αυτές θα έπρεπε να δίνουν περισσότερες εξουσίες στα μέλη και όχι να τις περιορίζουν, όπως συμβαίνει με την πρόταση να εκλέγεται ο Πρόεδρος από την ΚΠΕ και όχι από το Συνέδριο.
6. Οι Θέσεις για το Συνέδριο, που εισηγείται η πλειοψηφία της απερχόμενης ΚΠΕ με βάση το κείμενο της Επιτροπής Θέσεων, πρέπει να αποτελέσουν τη βάση για την πολιτική μας απόφαση. Είναι ένα μεστό κείμενο, γραμμένο με αυτοκριτικό και κριτικό πνεύμα για τα προβλήματα του Κόμματος και του ΣΥΡΙΖΑ. Μιλάει για τις κοινωνικές αναφορές, κυρίως στον κόσμο της εργασίας που σημαντικό κομμάτι του είναι και οι μετανάστες. Περιέχει βαθιά και τεκμηριωμένη ανάλυση για την κρίση, βασισμένη στον Μαρξισμό, συνοδευόμενη από συγκεκριμένες προτάσεις. Στηριζόμαστε για τις προτάσεις μας και στις κοινές μας θέσεις με την Ευρωπαϊκή Αριστερά, δεν παριστάνουμε τους παντογνώστες από την εθνική μας γωνιά. Επιμένουμε στη θέση του ΚΕΑ ότι «μπορούμε να αλλάξουμε την Ευρώπη», σε ευθεία σύγκρουση με τον νεοφιλελευθερισμό και τον ευρωατλαντισμό. Προωθούμε την ιδέα και ενός Παγκόσμιου Φόρουμ της Αριστεράς, πρόταση που έχει καταθέσει ο σ. Τσίπρας από τον περασμένο Γενάρη στο ΚΕΑ. Κατά τη γνώμη μου, το πρόβλημά μας δεν ήταν – και δεν είναι – η απουσία προτάσεων, αλλά η συλλογική στήριξη και διεκδίκησή τους.
7. Από την εναλλακτική μας πρόταση δεν πρέπει να απουσιάζει η εξωτερική πολιτική, όπου έχουμε ένα ισχυρό οπλοστάσιο ιδεών και πρωτοβουλιών που αντέχουν στο χρόνο. Για παράδειγμα, οι πρόσφατες εξελίξεις επιβεβαιώνουν την αξία της πρότασής μας για την αμοιβαία και ισόρροπη μείωση των εξοπλισμών Ελλάδας-Τουρκίας, που πρωτοδιατυπώσαμε το 1999, η οποία βρίσκεται στην καρδιά μιας άλλης αντίληψης για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων και αποτελεί παράδειγμα διεκδίκησης ενός στόχου «από τα κάτω» και «από τα πάνω». Επίσης, η ιδέα ενός «σχεδίου Βαλκανικής συνανάπτυξης» γίνεται πιο επίκαιρη σήμερα. Γενικότερα, τώρα – λόγω και της κρίσης – χρειάζονται ανοίγματα και ριζικοί επαναπροσδιορισμοί στην εξωτερική πολιτική της Ελλάδας στην κατεύθυνση της απαλλαγής της από την «πεπατημένη» του ατλαντισμού, στην οποία πορεύεται και το ΠΑΣΟΚ. Οι διεθνείς ισορροπίες αλλάζουν, η ηγεμονία των ΗΠΑ αμφισβητείται όλο και περισσότερο.
Παρά τις δυσκολίες, μπορούμε να πάμε καλά στο συνέδριο. Να ανοίξουμε μια νέα σελίδα για την ανανεωτική και ριζοσπαστική αριστερά. Για τον σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της απερχόμενης ΚΠΕ και της Π.Κ. Βύρωνα.