Φίλοι και φίλες,
Το συνέδριό σας διεξάγεται σε μια περίοδο που τόσο η χώρα μας όσο και ολόκληρη η Ευρώπη βρίσκονται στη δίνη μιας πρωτοφανούς παγκόσμιας κρίσης. Μιας κρίσης που εκτείνεται στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον.
Μιας κρίσης που παρέχει το πλαίσιο για μια ρεβανσιστική επίθεση ενάντια στις εργατικές και κοινωνικές κατακτήσεις, ενάντια στη ζωή και την αξιοπρέπεια των περισσότερων πολιτών και ιδιαίτερα των νέων, τόσο στη χώρα μας, όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Μια επίθεση που υλοποιείται από την Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, η οποία ξεγέλασε το λαό στις εκλογές, και σήμερα σε αγαστή συνεργασία με το ΔΝΤ και την ΕΕ, προωθεί μέτρα όχι μόνο αντικοινωνικά, αλλά και απολύτως αναποτελεσματικά για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος.
Και στα περιβαλλοντικά ζητήματα, και σε μια αγωνιώδη αναζήτηση επενδύσεων κάθε είδους με πρόσχημα την «κρίση», η Κυβέρνηση προωθεί σήμερα μια σειρά από επικίνδυνες επιλογές, στον αντίποδα μιας οικολογικής λογικής. Νέες λιγνιτικές μονάδες, επικίνδυνες εγκαταστάσεις υγροποιημένου αερίου πετρελαίου, υπερσυγκέντρωση μονάδων φυσικού αερίου και γιγαντισμός στις ΑΠΕ. Οι βλέψεις μεγάλων συμφερόντων στους τομείς της ενέργειας, της διαχείρισης απορριμμάτων, του νερού ισχυροποιούνται περαιτέρω.
Δυστυχώς, το πολύ-αναμενόμενο ΥΠΕΚΑ δεν έχει πείσει ότι μπορεί να κοπεί ο ομφάλιος λώρος μεταξύ των κυβερνήσεων και των διάφορων συμφερόντων –ιδιαίτερα των μεγάλων- που λυμαίνονται το περιβάλλον και τους φυσικούς πόρους. Οι βασικές επιλογές της «πράσινης ανάπτυξης» πριμοδοτούν κύρια τις πολυεθνικές επενδύσεις και γίνονται ερήμην των άμεσα ενδιαφερόμενων, των φορέων και των τοπικών κοινωνιών, συχνά με διαδικασίες-«εξπρές» που προσβάλλουν τη Βουλή. Παρά τη ρητορική περί «ανοιχτής διαβούλευσης», εφαρμόζονται -και στα περιβαλλοντικά νομοσχέδια- απαράδεκτες πρακτικές αιφνιδιασμού, κατάθεσης τροπολογιών την τελευταία στιγμή κλπ
Ταυτόχρονα, σε κοινωνικό επίπεδο, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος η οικολογική ατζέντα και τα αιτήματα ποιότητας ζωής να εκτοπιστούν υπό το βάρος μιας -όποιας- ανάπτυξης που επείγει… Το «ανάπτυξη πάσει θυσία» είναι ένα επιχείρημα που θα προτάσσεται από όσους θα υποστηρίζουν την αναπαραγωγή του σημερινού μοντέλου
Η σημερινή κρίση τροποποιεί τις συνειδήσεις και διαταράσσει πολλές παραδοσιακές πολιτικές ισορροπίες, καθώς ορίζει νέα επίδικα ζητήματα και νέες διαχωριστικές στο δημόσιο χώρο, νέα ζητήματα στα οποία οφείλουμε να τοποθετηθούμε με σαφήνεια στοχεύοντας σε νέες συγκλίσεις
Μπαίνουμε αναμφίβολα σε μια εποχή κατά την οποία ρευστοποιούνται και επαναπροσδιορίζονται πολλά από όσα γνωρίζαμε : οι συσχετισμοί ανάμεσα σε κοινωνικές ομάδες, οι προτεραιότητες των πολιτών, οι πολιτικές ταυτότητες και ταυτίσεις. Μια περίοδος που είναι επικίνδυνο να κυλήσει στο λαικισμό και την μιντιοκρατία, αλλά που –υπό προυποθέσεις- εγκυμονεί και θετικές μεταστροφές.
Βλέπουμε λοιπόν ότι εντείνονται νέες κοινωνικές διεργασίες, αναπτύσσονται περισσότερα κινήματα, κινήσεις αλληλεγγύης, οργανώσεις πολιτών – και με επίκεντρο τα περιβαλλοντικά και αναπτυξιακά θέματα
Μορφές σκέψης και δράσης βιωματικές, αλληλέγγυες, ριζοσπαστικές και με μία έννοια αντικαπιταλιστικές. Σαν ανανεωτική και ριζοσπαστική Αριστερά, θεωρούμε στοιχείο της ταυτότητάς μας το ότι είμαστε ανοιχτοί και στηρίζουμε νέες μορφές οργάνωσης και διεκδίκησης.
Η μακροπρόθεσμη απάντηση στην κρίση πρέπει να αναζητηθεί σε μια ριζικά διαφορετική κατεύθυνση που δεν θα αναπαράγει τις αδικίες και τις στρεβλώσεις και του εγχώριου και διεθνούς κυρίαρχου μοντέλου. Δεν πρόκειται να υπάρξει ουσιαστική έξοδος από την ταυτόχρονα οικονομική, κοινωνική και οικολογική κρίση αν δεν αναστοχαστούμε, πειραματιστούμε και εφαρμόσουμε νέα μοντέλα στην παραγωγή και την κατανάλωση. Μοντέλα που είναι αλληλένδετα με πιο ισότιμες και δίκαιες πρακτικές, με τη δημοκρατία και τη συμμετοχή των πολιτών.
Εμείς από τη μεριά μας, καταθέτουμε προτάσεις για μια ανάπτυξη που ίση κατανομή των βαρών και αναδιανομή, για στήριξη της απασχόλησης, για την ανάπτυξη του δημόσιου-κοινωνικού πυλώνα της οικονομίας και για τον οικολογικό μετασχηματισμό της.
Σήμερα χρειάζεται περισσότερο από ποτέ, αφενός το να διαφυλάξουμε τα δημόσια αγαθά και ιδιαίτερα το περιβάλλον από την επίθεση που δέχονται και αφετέρου να διεκδικήσουμε και να δημιουργήσουμε ασπίδες προστασίας από την φτώχεια, τον πολύπλευρο αποκλεισμό, την ακρίβεια των κερδοσκοπικών εμπορικών καρτέλ.
Χρειάζεται επίσης να ξανα-ορίσουμε τη σημασία των ατομικών και συλλογικών αναγκών, και να αναζητούμε απαντήσεις ενάντια στον καταναλωτισμό και την κοινωνική σπατάλη. Οι διαρθρωτικές αλλαγές που εμείς προτείνουμε στοχεύουν σε μια κοινωνία της αλληλεγγύης και μια οικονομία των αναγκών. Καταθέσαμε θέσεις για την παραγωγική ανασυγκρότηση, την αναδιανομή υπέρ των πολλών, το ριζικό μετασχηματισμό κράτους, διοίκησης και οικονομίας σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά δίκαιη κατεύθυνση.
Όσο κι αν οφείλουμε να αναγνωρίσουμε πως γίνονται κάποια πρώτα βήματα στοιχειώδους εξορθολογισμού της περιβαλλοντικής πολιτικής, που απουσίαζαν τόσα χρόνια, δε μπορεί κανείς να είναι ικανοποιημένος από τη συνολική πολιτική της σημερινής κυβέρνησης στα περιβαλλοντικά, αναπτυξιακά ζητήματα.
Φίλοι και φίλες, γνωρίζετε ότι ο Συνασπισμός βγήκε από ένα συνέδριο δύσκολο και σημαντικό. Μετά από 20 χρόνια πορείας στην πολιτική ζωή, πιστεύουμε ότι η παρουσία της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς στην ελληνική κοινωνία είναι και καθοριστική και αναντικατάστατη.
Το πολιτικό μας στίγμα κρατάει ζωντανές τις ιδέες της νέας αριστεράς για σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία. Ταυτόχρονα, είμαστε η δύναμη που διερεύνησε και διερευνά τα νέα πεδία αγώνων της οικολογίας, των δικαιωμάτων, του φεμινισμού και του αντιμιλιταρισμού. Είμαστε πια η σύγχρονη αριστερά των κινημάτων και του εναλλακτικού προγραμματικού λόγου. Βεβαίως, δε θεωρούμε ότι κατέχουμε κάποια μοναδική αλήθεια, δεν είμαστε προφανώς πολιτικά αυτάρκεις και ούτε περισσότερο δικαιωμένοι από άλλους.
Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήσαμε, μαζί με άλλες δυνάμεις, το ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο χώρος καταλύτης για τη συνάντηση των πολλών ρευμάτων και τάσεων της αριστεράς, δυνάμεων από το σοσιαλιστικό χώρο, δυνάμεων της οικολογίας.
Και προσβλέπουμε στο να συμβάλλουμε με κάθε τρόπο, ώστε να δημιουργηθούν ευρύτερες συμμαχίες σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, που θα εκφράσουν και θα ενώσουν τις αντιστάσεις και τις εναλλακτικές λογικές στη σημερινή νεοφιλελεύθερη καταιγίδα.
Με αυτή την έννοια, ο χώρος της αριστεράς και ο χώρος της οικολογίας, ενώ αποτελούν δύο διαφορετικές πολιτικές οικογένειες με σαφείς διαφορές έχουν και συμπτώσεις σε μια σειρά από ζητήματα.
Όπως για το σημερινό δομικό και πολύπλευρο χαρακτήρα της κρίσης. Για μια σειρά επιμέρους, αλλά κομβικά για τη συγκυρία ζητήματα όπως το καταστροφικό σχέδιο «Καλλικράτης», την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, τους σχεδιασμούς για την εκτροπή του Αχελώου, την απόρριψη της καύσης των αστικών αποβλήτων κ.ά.
Είναι λοιπόν σημαντικό, σήμερα, να βρεθούμε άνθρωποι από την αριστερά και τον πράσινο οικολογικό χώρο σε κοινούς κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, να συγκροτηθούν συμμαχίες και τοπικές πρωτοβουλίες πολιτών, να υπάρξουν πολιτικές πρωτοβουλίες για αυτοδιοικητικά σχήματα με άξονες την προστασία της ποιότητας ζωής, των κοινωνικών υπηρεσιών, της δημοκρατίας, ενάντια δηλαδή σε όσα εισάγει το σχέδιο Καλλικράτης.
Βεβαίως, τον πρώτο λόγο στις αυτοδιοικητικές εκλογές τον έχουν οι τοπικές κοινωνίες. Σε κάθε περίπτωση, οι φετινές και περιφερειακές εκλογές έχουν έντονο πολιτικό χαρακτήρα και πρέπει να στείλουν ηχηρό μήνυμα καταδίκης στην πολιτική της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.
Με αυτές τις σκέψεις, εύχομαι καλή επιτυχία.