Ο τελευταίος χρόνος αποτελεί ιστορική καμπή για τη χώρα και τους εργαζόμενους. Μέσα σε λίγους μόνο μήνες, ανατράπηκαν και συνεχίζουν να ανατρέπονται κοινωνικές και εργατικές κατακτήσεις ενός αιώνα. Έγκαιρα τονίσαμε πως οι αγώνες και οι συγκρούσεις της περιόδου αφορούν το παρόν και το μέλλον. Κρίνεται τώρα η μορφή και ο τύπος του κόσμου και της κοινωνίας μετά την κρίση, οι νικητές και οι ηττημένοι της περιόδου. Αυτό σημαίνει όχι μόνο ότι ζούμε μια ιστορική περίοδο τεραστίων αλλαγών αλλά και ότι ο πολιτικός χρόνος είναι εξαιρετικά πυκνός. Στη συνεδρίαση της ΚΠΕ 19 Ιουλίου 2010 τονίζαμε ότι:
... η κοινωνική απόγνωση και οργή δεν μεταφράζεται προς το παρόν σε μαζική δράση, αλλά εκφράζεται σποραδικά με μικρές εστίες αντίστασης και αλληλεγγύης. Σημαντικές εκτινάξεις όπως στις 5 Μάη για διάφορους λόγους δεν είχαν την ανάλογη συνέχεια. Ταυτόχρονα, στο δημοσκοπικό επίπεδο εμφανίζεται μια σαφής απόρριψη των κομμάτων του δικομματισμού, χωρίς όμως ταυτόχρονη επιβράβευση των πολιτικών δυνάμεων που αντιστέκονται. Το γεγονός είναι σημαντικό, γιατί η πολιτική στάση αυτής της μερίδας των συμπολιτών μας θα βαρύνει στις πολιτικές εξελίξεις. Η απόγνωση και η οργή δεν πρέπει να μετατραπούν σε κοινωνικό φόβο και αποχή από τις πολιτικές και κοινωνικές διαδικασίες, γιατί τότε τα συντηρητικά και ακραία νεοφιλελεύθερα σχέδια θα βρουν πρόσφορο έδαφος ανάπτυξης. Έχει κυρίαρχη σημασία για τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Συνασπισμό να πείσουν την κοινωνία πως η κοινωνική και πολιτική δράση δεν είναι μάταιη, αλλά η μόνη αποτελεσματική. Η οργή και αγανάκτηση να μετατραπεί σε πρακτική αμφισβήτησης.
Για τον ΣΥΝ είναι καθαρό πως η πολιτική της κυβέρνησης αλλά και η ίδια η κυβέρνηση πρέπει να ανατραπούν. Το μέγα ζήτημα, είναι τι θα ακολουθήσει. Μια πολιτική ανασύνθεση του συστήματος από κόμματα, πολιτικές ομάδες, πιθανά και τεχνοκράτες που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στηρίζουν ή αποδέχονται το Μνημόνιο ή ανατροπή του πολιτικού σκηνικού μέσα από την οποία οι δυνάμεις που τάσσονται ενάντια στο Μνημόνιο από προοδευτική και ριζοσπαστική σκοπιά θα διεκδικήσουν μια νέα πολιτική πλειοψηφία των δυνάμεων της αριστεράς, του τμήματος της σοσιαλδημοκρατίας που διαφωνεί από προοδευτική σκοπιά με το Μνημόνιο και διαχωρίζεται σαφώς από την κυβερνητική πολιτική και της ριζοσπαστικής οικολογίας;
Το πολιτικό μας σχέδιο είναι σαφές και έχει τα παρακάτω βασικά χαρακτηριστικά:
- Ενίσχυση και ένταση των κοινωνικών αγώνων
- Μέγιστη δυνατή ενότητα των αριστερών πολιτικών δυνάμεων.
- Συνάντηση και κοινός αγώνας με τη ριζοσπαστική οικολογία και όσους από το σοσιαλιστικό χώρο διαφωνούν από προοδευτική σκοπιά με το Μνημόνιο και την κυβερνητική πολιτική και διαχωρίζουν τη θέση τους.
Στο μυαλό μας είναι επείγον να διαμορφωθεί ορατή πολιτική ελπίδα για τους εργαζόμενους και την κοινωνία που θα δώσει ώθηση και στους κοινωνικούς αγώνες.
Από αυτή τη σκοπιά οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές αποτελούν μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή και ευκαιρία. Ευκαιρία μαζικής εκλογικής καταδίκης της πολιτικής του Μνημονίου, φθοράς και απονομιμοποίησης της κυβέρνησης.
Στην Αττική γίνεται ένα πρώτο σημαντικό βήμα. Η από κοινού υποστήριξη της υποψηφιότητας για περιφερειάρχη Αττικής του κ. Αλέξη Μητρόπουλου από τον ΣΥΝ, άλλες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ (ΔΗΚΚΙ, ΚΟΚΚΙΝΟ) και συλλογικότητες που ξεπηδούν από το σοσιαλιστικό χώρο (Δημοκρατική Συνεννόηση, Νέος Αγωνιστής κ.λπ.) είναι μια πρώτη, σπουδαία όμως πρακτική έκφραση της αντίληψης πως το Μνημόνιο και η κυβερνητική πολιτική μπορούν να ανατραπούν. Η εκλογική επιτυχία αυτού του συνδυασμού, μπορεί να προκαλέσει, ήδη προκαλεί, αναταράξεις στο πολιτικό σκηνικό, να δημιουργήσει ένα νέο δυναμικό πολιτικό και κοινωνικό πεδίο. Το πρώτο βήμα χρειάζεται να ολοκληρωθεί και να μετατραπεί σε κύμα.
Ζητήματα ενότητας και δράσης
Περισσότερο από ενάμιση χρόνο η πολιτική μας συμμαχία ο ΣΥΡΙΖΑ αναταράσσεται από συνεχείς εσωτερικές κρίσεις. Είχαμε με πολύ σαφήνεια επισημάνει πως σε μια πολιτική συμμαχία δεν μπορούν να κυριαρχούν ανταγωνιστικά σχέδια, να δημιουργούνται συνεχείς τριβές και να αποδυναμώνεται η δυνατότητα δράσης της σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Δεν εισακουστήκαμε. Αντίθετα η ενωτική μας διάθεση θεωρήθηκε υποχωρητικότητα και οι περιφερειακές εκλογές ευκαιρία εκδήλωσης ανταγωνιστικού σχεδίου που βρίθει από πολιτικές ιδιοτέλειες, αγκυλώσεις και εμμονές. Η κριτική προς τους σ. του Μετώπου Ανατροπής και Αλληλεγγύης για πράξεις και παραλείψεις μπορεί να γεμίσει εκατοντάδες σελίδες, όμως δεν είναι εκεί η ουσία ούτε το επείγον της εποχής. Έχει όμως σημασία να εστιάσουμε στην συμπεριφορά του ΣΥΝ και να ξαναθυμηθούμε σημαντικά γεγονότα και ενέργειες στην πορεία του τελευταίου χρόνου.
- Ο ΣΥΝ, χάριν της ενωτικής πορείας, δέχτηκε να απαλλοτριωθεί το δικαίωμα του, όπως αυτό εκδηλώθηκε το 2004 και το 2007, ο πρόεδρος του να είναι επικεφαλής του προεκλογικού αγώνα και πρότεινε όλοι/ες να εκλεγούν με σταυρό.
- Ο ΣΥΝ εξάντλησε τα όρια συμβιβαστικών λύσεων στην 3η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη ανάμεσα σε όσους ήθελαν μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο πολιτικό οργανισμό και σε όσους έλεγαν 'ΣΥΡΙΖΑ =πολιτική συμμαχία, τελεία'. Για μήνες, και με δική μου προσωπική ευθύνη, το ζήτημα ταλαιπώρησε τον ΣΥΝ, είτε ως κάρτα μέλους είτε ως τρόπος σύνταξης μητρώων μελών.
- Ο ΣΥΝ δεν υποχώρησε στην απαίτηση "απεμπλοκής" από τον ΣΥΡΙΖΑ αν και γνώριζε καλά ότι θα μπορούσε, και έτσι έγινε, να ματώσει γιʼ αυτό.
- Ο ΣΥΝ δεν παραδέχεται ότι με την υπογραφή του Μνημονίου και των αντικοινωνικών νομοσχεδίων το κίνημα ηττήθηκε και ότι η αριστερά πρέπει να περιχαρακωθεί στο καβούκι της, να ξεκινήσει από την αρχή αναμένοντας καλύτερη στιγμή και δίνοντας υποσχέσεις για αγώνες που έρχονται. Εμείς λέμε πως ο αγώνας είναι ανοικτός και η στιγμή είναι τώρα.
- Ο ΣΥΝ κατανοεί πως οι συμμαχίες και οι συνεργασίες έχουν πολλές δυσκολίες. Διαφορετικές πολιτικές και ιδεολογικές αντιλήψεις παγιωμένες για χρόνια, κουλτούρες χώρων ακόμα και προσεγγίσεις πολιτισμικού και αισθητικού χαρακτήρα, προσπαθούν να συνεννοηθούν και να συμπορευθούν. Οι κίνδυνοι είναι πολλοί, η επίθεση του συστήματος βέβαιη. Όμως βάλαμε και βάζουμε ως πρώτο σημαντικό για την κοινωνία, για τους εργαζόμενους, για την νέα γενιά, για το παρόν και το μέλλον, το συμφέρον των εργαζομένων. Οι ενδοαριστερές διαμάχες και καιροσκοπισμοί δεν μας αφορούν. Στόχος μας είναι να επιτύχουμε και να μπορέσουμε να διαχειρισθούμε κοινωνικά επωφελώς το αποτέλεσμα. Άλλωστε υπάρχουν δεκάδες παραδείγματα πως η αριστερά ξεπέρασε τις αποτυχίες της (με διασπάσεις, αλλαγές προσώπων, καταγγελίες και αυτοκριτική). Δυστυχώς δεν υπάρχει ίσως ούτε ένα παράδειγμα όπου η αριστερά κατάφερε να διαχειριστεί καλά την επιτυχία της.
- Ο ΣΥΝ ότι έλεγε και λέει, το εννοούσε και το εννοεί. Μέσα σε μικρό διάστημα (μόλις 3 μήνες) προσπάθησε και να ενώσει προωθητικά τον ΣΥΡΙΖΑ, να συναντηθεί με τον αριστερό σοσιαλιστικό χώρο και την ριζοσπαστική οικολογία. Συμβάλλαμε να διαμορφωθεί ενιαίο πολιτικό κείμενο για τη συγκυρία και τις αυτοδιοικητικές εκλογές στο Πανελλαδικό Συντονιστικό Όργανο του ΣΥΡΙΖΑ, κάναμε προτάσεις και ανοίγματα προς τους άλλους χώρους. Λάθη και παραλήψεις; Πολλά. Ευθύνες; Να αποδοθούν. Δεν μπορεί όμως κανείς να μας κατηγορήσει για εφησυχασμό, απραξία και σιγουραντζίδικες ηγετικές επιλογές. Η ιστορική περίοδος δεν είναι ίδια με οποιαδήποτε άλλη. Χρειάζεται να απαντήσουμε στην κρισιμότερη ανάγκη. Να απειλήσουμε τουλάχιστον τον κυβερνητικό ηγεμονισμό και τον δικομματισμό.
Τι κάνουμε τώρα;
Είναι σαφές ότι και για το κόμμα μας ο πιο εύκολος δρόμος θα ήταν να μείνουμε στην άκρη, καταγράφοντας ποσοστά, δίνοντας υποσχέσεις για αγώνες που έρχονται. Δηλαδή να κάναμε σε αυτή την ιστορική περίοδο, αυτό που θα κάναμε σε κάθε άλλη. Αν όμως βάζαμε το συμφέρον του πολιτικού μας χώρου σε διαφορετική τροχιά από το συμφέρον των εργαζομένων αυτή τη στιγμή, τι αριστερά θα ήμασταν; Οι συγκυρίες δεν μας επιτρέπουν την πολυτέλεια του χρόνου, αλλά πολύ περισσότερο η κυβέρνηση δεν μας αφήνει την πολυτέλεια να της απαντήσουμε κάποια στιγμή αργότερα.
Ζητάμε από όλα τα μέλη του κόμματος να σταθμίσουν τις συνθήκες και τις ανάγκες των καιρών, να κατανοήσουν την δύσκολη ευθύνη που παίρνει το κόμμα μας απέναντι στους εργαζόμενους της χώρας και να δώσουν τη μάχη των εκλογών και ειδικά της περιφέρειας Αττικής με τα μάτια στραμμένα στην κοινωνία και τον βασικό στόχο.
Είναι σίγουρο πως το αποτέλεσμα των εκλογών μπορεί να βάλει το πολιτικό σκηνικό, την κοινωνική δυναμική και την ενιαία δράση της αριστεράς σε άλλη φάση. Ποιοτικά ανώτερη. Συγχρόνως πρέπει να ξανακατακτήσουμε το δικαίωμα των Π.Κ. και των συλλογικών οργάνων να αποφασίζουν, πάνω από τασικές διαφορές. Να πάψουν πια οι ανακοινώσεις. Υπάρχει μια σωστή κριτική. Το Κόμμα δεν παίρνει εμπρός γιατί δεν εισακούεται. Οι συνεχείς διαβουλεύσεις και διαπραγματεύσεις δημιουργούν πλέον συγχύσεις και αμηχανία τη στιγμή που χρειαζόμαστε δράση και αποτελεσματικότητα. Στις δύσκολες στιγμές μόνη αναφορά είναι τα μέλη μας και ο κόσμος της αριστεράς. Ο κόσμος που στηρίζει και δίνει τελικές λύσεις.
* Ο Δημήτρης Βίτσας είναι γραμματέας ΚΠΕ του ΣΥΝ