ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΒΟΥΛΗΣ
ΙΓ΄ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΣΥΝΟΔΟΣ Β΄
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΣΤ΄
Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2010
Εισερχόμαστε στην ημερήσια διάταξη της
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Θα γίνει προεκφώνηση των νομοσχεδίων που είναι γραμμένα στην ημερήσια διάταξη.
Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Μόνη συζήτηση επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου του σχεδίου νόμου: «Εξορθολογισμός διαδικασιών και επιτάχυνση της διοικητικής δίκης και άλλες διατάξεις».
Το νομοσχέδιο θα συζητηθεί κατά τη σημερινή συνεδρίαση.
[…]
Η Ειδική Αγορήτρια του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς κα Ηρώ Διώτη έχει το λόγο. Ορίστε, κυρία Διώτη, έχετε το λόγο.
ΗΡΩ ΔΙΩΤΗ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Θα ήθελα να χρησιμοποιήσω λίγα λεπτά από την ομιλία μου πριν εισέλθω στα θέματα του νομοσχεδίου, γιατί θα ήθελα να εκφράσω την οργή και την αγανάκτησή μου. Θα ήθελα να ενημερώσω το Σώμα και τον κύριο Υπουργό –εάν δεν το γνωρίζει- για τη στάση της Κυβέρνησης και της Αστυνομίας και χθες στις μεγάλες διαδηλώσεις για την τραγική επέτειο της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, αλλά και σήμερα στα Δικαστήρια της Ευελπίδων, όπου τραυματίστηκαν στο κεφάλι και νοσηλεύονται με διάσειση ο Γραμματέας, όπως και άλλα τρία μέλη της Νεολαίας του Συνασπισμού.
Αγαπητοί συνάδελφοι, η στάση της Κυβέρνησης δεν αντιστοιχεί, δυστυχώς, σε δημοκρατική κυβέρνηση. Θα ξεκινήσω από χθες. Χθες, στην Αθήνα, αλλά και σε άλλες πόλεις, έγινε εκτεταμένη χρήση χημικών ενάντια στην πορεία –όπως κάθε φορά- που προκάλεσε τεράστια δυσφορία και έστειλε κόσμο στα νοσοκομεία. Όμως, δεν ήταν μόνο τα παράνομα και επιβλαβή χημικά. Υπήρξε και ξύλο, δεκάδες τραυματισμοί φοιτητών και ένα σωρό συλλήψεις.
Όλα αυτά, κυρίες και κύριοι, δεν είναι μεμονωμένα περιστατικά. Είναι πλέον φανερό ότι η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ επιδιώκει να δημιουργήσει κλίμα τρομοκρατίας.
Οι επιθέσεις ήταν απρόκλητες σε οργανωμένα μπλοκ της πορείας, όπως σʼ αυτό της Νεολαίας του Συνασπισμού όπου κόπηκε στη μέση από διμοιρία των ΜΑΤ κι όπου χτυπούσαν τον κόσμο όπου έβρισκαν.
Νωρίτερα, όπως είχε καταγγείλει με ανακοίνωσή της η Νεολαία, οι άνδρες των ΜΑΤ που βρίσκονταν στη συμβολή των οδών Θεμιστοκλέους και Κωλλέτη στις 11.00 το πρωί με χυδαίο αλλά και εξαιρετικά ανησυχητικό υβρεολόγιο, απευθύνθηκαν στα μέλη της οργάνωσης που βρίσκονταν στον πρώτο όροφο των γραφείων, λέγοντας τους ότι θα βρεθούν στη θέση του δολοφονημένου Αλέξανδρου, φώναζαν ότι θα έχουμε κι άλλο δεκαπεντάχρονο νεκρό, κλωτσούσαν την πόρτα και χτυπούσαν τα κουδούνια ουρλιάζοντας ότι θα ανέβουν πάνω και θα κάνουν τη γιάφκα λίμπα, κραύγαζαν –αφού βλέπω και τον κύριο Γεωργιάδη εδώ- «Ζήτω ο Άδωνις Γεωργιάδης» κι εθνικιστικούς ύμνους.
ΣΠΥΡΙΔΩΝ-ΑΔΩΝΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ: Μα τι λέτε;
ΗΡΩ ΔΙΩΤΗ: Είναι καταγγελία, κύριε Γεωργιάδη.
Το ίδιο σκηνικό ακολούθησε και μετά την αλλαγή βάρδιας με τη νέα διμοιρία να συνεχίζει από εκεί που άφησε η προηγούμενη, φανερώνοντας ότι δεν πρόκειται απλώς για θερμοκέφαλους. Εδώ γεννιούνται ερωτήματα για την πολιτική και την τακτική την οποία επέλεξε η αστυνομική και πολιτική ηγεσία.
Σήμερα κύριε Υπουργέ, οι σαράντα έξι συλληφθέντες της πορείας η οποία ήταν κατά βάση ειρηνική, οδηγήθηκαν στην Εισαγγελία, στην Ευελπίδων όπου πήγα η ίδια, λίγο μετά την επίθεση της αστυνομίας και αντιμετωπίστηκα και σκαιότατα και φαιδρότατα από τα όργανα της τάξης.
Χωρίς καμία προειδοποίηση και χωρίς κανένα λόγο επιτέθηκε διμοιρία των ΜΑΤ στη νεολαία, σε γονείς και σε άλλους ανθρώπους που βρίσκονταν εκεί για να συμπαρασταθούν στους συλληφθέντες, με βρισιές, ξύλο και ακραία βίαιη συμπεριφορά.
Αποτέλεσμα ήταν ο τραυματισμός μελών της Κεντρικής Επιτροπής του Συνασπισμού, νεολαίων και κυρίως –γιατί είναι το πιο σοβαρό- ο τραυματισμός όπως προείπα, του Γραμματέα της Νεολαίας του Συνασπισμού που χτυπήθηκε πολύ στο κεφάλι και σʼ όλο του το κορμί, έμεινε για ώρα αναίσθητος κι αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στο νοσοκομείο. Να σημειωθεί εδώ ότι είχε δηλώσει και την ιδιότητά του.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν ξέρω πώς σας φαίνονται όλα αυτά αλλά εμένα δεν μου θυμίζουν δημοκρατική κατάσταση. Δείχνουν πανικό εκ μέρους της Κυβέρνησης, πράγμα που είναι πολύ επικίνδυνο. Η στάση των δυνάμεων της τάξης, κατόπιν εντολών που είχαν πάρει φυσικά, δείχνει καθαρά πως το πρόβλημα είναι οι μαζικές διαδηλώσεις και όλοι όσοι μετέχουν σʼ αυτές.
Υποδεχόμαστε τον κύριο Στρος Καν με τιμές αρχηγού κράτους –αν είναι δυνατόν- και ταυτόχρονα ξυλοκοπούμε τη νεολαία και πνίγουμε την Αθήνα στα δηλητήρια, βάζοντας και τα ελικόπτερα πάνω από το κεφάλι μας, λες και είμαστε σε πόλεμο.
Θλίβομαι βαθύτατα και καθιστώ υπεύθυνη την Κυβέρνηση για όλα αυτά που έγιναν και για όλα αυτά που θα γίνουν. Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη -όπως θέλετε να λέγεται- έχει έναν τίτλο που μοιάζει με κακόγουστο αστείο. Όταν χτυπούν οι υφιστάμενοί του στο κεφάλι τον κόσμο με τέτοια μανία, σας ρωτώ: Είναι ή δεν είναι αυτή δολοφονική ενέργεια;
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Βύρων Πολύδωρας): Συντομεύετε την παρέμβασή σας, κυρία Διώτη.
ΗΡΩ ΔΙΩΤΗ: Συντομεύω. Ένα λεπτό, κύριε Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Βύρων Πολύδωρας): Όχι ένα λεπτό, λιγότερο.
ΗΡΩ ΔΙΩΤΗ: Διότι κύριε Υπουργέ της Δικαιοσύνης, για ποιο δίκαιο μιλάμε εδώ; Είστε κι εσείς υποχρεωμένος να κάνετε κάτι στο χώρο των δικαστηρίων εξάλλου, όπου εκτυλίχθησαν τα σημερινά επεισόδια.
Κλείνω με μία φράση, κύριε Πρόεδρε. Έχουμε ξαναπεί ότι δεν μπορείτε κύριοι της Κυβέρνησης να σταματήσετε τις διαμαρτυρίες του κόσμου για την πολιτική σας, μʼ αυτόν τον τρόπο. Ο κόσμος είναι αγανακτισμένος και δεν έχει τίποτα να χάσει γιατί του τα έχετε πάρει όλα. Γιʼ αυτό όσο περισσότερο προσπαθείτε να στείλετε μήνυμα πειθάρχησης κι όσο περισσότερο προσπαθείτε να τρομοκρατήσετε τους πολίτες, τόσο περισσότερο τους εξοργίζετε διότι δεν υπάρχει πια σε κανένα επίπεδο το κοινό περί δικαίου αίσθημα.
Στις 15 Δεκεμβρίου είναι η πανεργατική απεργία και διαδήλωση κι επειδή οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες θα κατέβουν μαζικά στη διαδήλωση όσο κι αν προσπαθείτε για το αντίθετο, σας καλώ να το ξανασκεφθείτε. Αυτός ο δρόμος που ακολουθείτε βγάζει σε αδιέξοδο και είναι πολύ ολισθηρός.
Εισέρχομαι τώρα στα θέματα του νομοσχεδίου. Με το παρόν εκτενές νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, γίνεται μία μεγάλη αλλά και εμβαλωματική προσπάθεια για να επιταχυνθεί η διοικητική δίκη και να εξορθολογιστεί σύμφωνα με το Υπουργείο, η διαδικασία ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων.
Παρά την πληθώρα των άρθρων δεν καταφέρνουμε να δούμε παρά επιμέρους μερεμέτια, άλλα σε θετική κι άλλα σε λάθος κατεύθυνση. Τα εξήντα έξι άρθρα του νομοσχεδίου μαζί με τις τροπολογίες του Υπουργού κινούνται στους εξής άξονες:
Πρώτον, εισάγονται νέες διαδικασίες με προβαλλόμενο στόχο τον περιορισμό του μεγάλου αριθμού δικών για το ίδιο νομικό ζήτημα. Δεύτερον, απλοποιούνται κάποιες διαδικασίες ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων. Τρίτων, ενισχύεται η διαδικασία της πρότυπης δίκης και τέλος θεσπίζονται μέτρα για την αποτροπή του φαινομένου της μη αποστολής φακέλου από τη διοίκηση και για την επιτάχυνση της καθαρογραφής των σχεδίων απόφασης.
Σʼ αυτό το επίπεδο ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς συμφωνεί μόνο με τον τέταρτο άξονα, θεωρώντας σε κάθε περίπτωση πως ο ρόλος της διοίκησης αντιμετωπίζεται τελείως επιφανειακά.
Ο εξορθολογισμός των διαδικασιών που προτείνονται σε διάφορα σημεία από το νομοσχέδιο προκαλεί την εξής απορία: Απώτερος σκοπός του νομοσχεδίου είναι η επιτάχυνση της διοικητικής δίκης ή μήπως είναι η επιτάχυνση της είσπραξης δημόσιων εσόδων που μας ενδιαφέρει; Ασφαλώς η ταχύτητα στην είσπραξη δημόσιων εσόδων είναι κάθε άλλο παρά κατακριτέα. Όταν όμως η Κυβέρνηση προσπαθεί να την επιτύχει επιταχύνοντας τη διοικητική δίκη, προκύπτουν συγκεκριμένες και απτές προσβολές των δικαιωμάτων δικαστικής προστασίας των πολιτών.
Η εκτίμηση μας είναι πως χωρίς να αντιμετωπίζονται τα πραγματικά αίτια της υπερπληθώρας εκκρεμών υποθέσεων και των πολυετών διαδικασιών ορθώνονται σημαντικά εμπόδια στην προσωρινή και οριστική δικαστική προστασία των πολιτών. Με επίκληση του αδιαμφισβήτητου όγκου εκκρεμών υποθέσεων στο Συμβούλιο της Επικρατείας και σε τακτικά διοικητικά δικαστήρια, προτείνονται μέτρα που συνιστούν σύμφωνα με το Υπουργείο τολμηρές δικονομικές τομές και τις οποίες κρίνουμε ιδιαίτερα προβληματικές.
Συγκεκριμένα κύριε Υπουργέ, η προτεινόμενη «δίκη-πιλότος» με σκοπό την εδραίωση ταχύτερης ασφάλειας δικαίου και ομογενοποίησης των δικαστικών κρίσεων, πέραν από ξένη προς την ιστορική παράδοση της ελληνικής έννομης τάξης είναι καταδικαστέα. Υπάρχει σοβαρός λόγος να φοβόμαστε πως η συγκεκριμένη δικονομική καινοτομία θα οδηγήσει σε πάγωμα της νομολογίας, επειδή ακυρώνεται η ερμηνευτική εξέλιξη δικαίου και η δυνατότητα προσαρμογής της νομολογίας στις μεταβαλλόμενες κοινωνικές συνθήκες ή σε υπερεθνικούς κανόνες.
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές, η ταχεία απονομή δικαιοσύνης είναι ουσιώδες στοιχείο του πυρήνα του δικαιώματος δικαστικής προστασίας. Οι δίκες που καταλήγουν ύστερα από πολύχρονες διαδικασίες, αναιρούν το δικαίωμα προσφυγής στα δικαστήρια απειλώντας θεμελιώδεις πλευρές του κράτους δικαίου. Χαρακτηριστικό των προθέσεων της Κυβέρνησης είναι ότι παρά τις εξαγγελίες για την ενίσχυση του δικαιώματος δικαστικής προστασίας δεν εισάγεται κανένα μέτρο για την αποκατάσταση ζημιάς από μία δίκη που διαρκεί τόσο πολύ, ώστε να βλάπτει σε έντονο βαθμό τα έννομα συμφέροντα του πολίτη.
Η δε συνεχιζόμενη έλλειψη ειδικού ένδικου βοηθήματος ή μέσου για παραβίαση του δικαιώματος σε ταχεία δίκη έχει επισύρει και πολλές άλλες καταδίκες της Ελλάδας λόγω παράβασης του άρθρου 13 ΕΣΔΑ. Εξάλλου συνεχίζονται οι καταδίκες για παράβαση του άρθρου 6 παράγραφος 1 ΕΣΔΑ λόγω μακράς διάρκειας των δικών.
Όπως τονίζει το ΕΔΔΑ στην απόφαση ορόσημο Κούντλα κατά Πολωνίας το άρθρο 13 ΕΣΔΑ απαιτεί να υπάρχει εθνικό ένδικο βοήθημα ή μέσο για τις παραβιάσεις της ΕΣΔΑ, που να είναι αποτελεσματικό από άποψη νομική αλλά και στην πράξη. Αποτελεσματικό είναι το ένδικο βοήθημα ή μέσο, με το οποίο επιτυγχάνεται η πρόληψη της παραβίασης του κανόνα της εύλογης διάρκειας της δίκης του άρθρου 6 παράγραφος 1 ΕΣΔΑ ή αποτρέπεται η συνέχιση της παραβίασης ή που παρέχει επαρκή επανόρθωση για την παραβίαση.
Εξάλλου, ο στόχος της επιτάχυνσης των δικών δεν δικαιολογεί τη μη τήρηση του θεμελιώδους δικαιώματος σε κατʼ αντιμωλία διεξαγωγή της δίκης, που κατοχυρώνει το άρθρο 6, παρ. 1 ΕΣΔΑ και αφορά κάθε δίκη, περιλαμβανομένης και της διοικητικής.
Η ταχύτητα δεν μπορεί να γίνεται αυτοσκοπός και να βάζει σοβαρά εμπόδια οικονομικού χαρακτήρα για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, ούτε να θέτει σε κίνδυνο την ποιότητα της δικαστικής κρίσης λόγω βιασύνης.
Εν τέλει κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που περιορίζει δραστικά τα ένδικα μέσα της έφεσης, της ανακοπής και της αναίρεσης, που υποβαθμίζει σημαντικά αντικείμενα διαφορών από τριμελής σε μονομελής δικαστικούς σχηματισμούς, που τιμωρεί συστηματικά τον ιδιώτη με εισπρακτικούς στόχους, που αντιμετωπίζει πλην ορισμένων θετικών ρυθμίσεων στο σύνολό του προνομιακά, την απαράδεκτη στάση της διοίκησης.
Στη στάθμιση μεταξύ της αποτελεσματικότητας της δικαστικής προστασίας και της προάσπισης του δημόσιου συμφέροντος παρατηρούμε ότι: Πρώτον, ως δημόσιο συμφέρον νοείται μόνο η είσπραξη εσόδων και δεύτερον ότι η στάθμιση γίνεται ανισοβαρώς εις βάρος της παρεχόμενης δικαστικής προστασίας. Μόνο που επειδή στη διοικητική δίκη ο πολίτης είναι ο κατʼ εξοχήν ασθενέστερος διάδικος, η αρχή της προστασίας του διοικουμένου επιτάσσει τόσο στα στάδιο πριν τη δίκη όσο και κατά τη διάρκειά της, η θέση του πολίτη να ενισχύεται αντί να αποδυναμώνεται.
Η άποψή μας ότι οι προτεινόμενες λύσεις του νομοσχεδίου είναι επιφανειακές και γιʼ αυτό αναποτελεσματικές, βασίζεται στο γεγονός ότι δεν αντιμετωπίζει τις πραγματικές αιτίες της συμφόρησης των δικαστηρίων.
Ως κύριο αίτιο του προβλήματος αντιμετωπίζουμε πρώτα απʼ όλα την κακοδιοίκηση. Ακόμα και να συζητούσαμε σήμερα για το καλύτερο νομοσχέδιο με τις ευρηματικότερες δικονομικές λύσεις, το πρόβλημα θα παρέμενε στο βαθμό που θα είχαμε να αντιμετωπίσουμε την παρούσα λειτουργία και νοοτροπία της διοίκησης, η οποία μεταχειρίζεται κακόπιστα τους πολίτες και τους εξωθεί να προσφεύγουν στη διοικητική δικαιοσύνη.
Αντί λοιπόν να δίνονται λύσεις από τη δημόσια διοίκηση αυτή ωθεί τους πολίτες στη διοικητική δικαιοσύνη, ελπίζοντας πως θα τα παρατήσουν λόγω του κόστους και της παρελκυστικής διαδικασίας.
Η δημόσια διοίκηση οξύνει το πρόβλημα και ενεργητικά, ακολουθώντας μια πάγια πολιτική αλόγιστης χρήσης ένδικων μέσων. Παράλληλα, το ανορθολογικό πλαίσιο της διοικητικής δίκης, σύμφωνα και με τη αιτιολογική έκθεση, ενισχύεται από τη δαιδαλώδη πολυνομία. Αυτό, όμως, που είναι αντιφατικό είναι το γεγονός ότι η δομή και το περιεχόμενο αυτής της νομοθετικής πρότασης συμβάλει ακριβώς στην αναπαραγωγή των παθογενειών της δαιδαλώδους πολυνομίας.
Το παρόν νομοσχέδιο φιλοδοξεί να προστεθεί στην ήδη πολυδιασπασμένη νομοθεσία, ενισχύοντας τον κατακερματισμό των ρυθμίσεων της έννομης τάξης. Είναι μια εκτεταμένη παρέμβαση εξήντα έξι άρθρων που συμπλέκει περαιτέρω, αντί να απλοποιεί, το δαιδαλώδες νομικό πλαίσιο.
Βασικά κείμενα που ρυθμίζουν τη διοικητική δίκη είναι: το Προεδρικό Διάταγμα 18/1989 που αφορά τις δίκες του Συμβουλίου της Επικρατείας, ο Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας για τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια και ο ν. 702/1977 για τις ακυρωτικές αρμοδιότητες του διοικητικού εφετείου. Θα ήταν πολύ πιο ορθολογικό, λοιπόν, εάν το νομοσχέδιο αντί να προστίθεται στα υπάρχοντα νομοθετήματα, τροποποιούσε τις ρυθμίσεις που εντείνουν στην ύλη τους.
Τέλος, οι αρμοδιότητες σε πολλές περιπτώσεις αντί να ξεκαθαρίζονται, περιπλέκονται, δημιουργώντας ασάφειες, ώστε να είναι σε τελική ανάλυση ιδιαίτερα αμφίβολο το κατά πόσο το παρόν νομοσχέδιο μπορεί να συμβάλλει στον εξορθολογισμό ή στην επιτάχυνση της διαδικασίας στα διοικητικά δικαστήρια ουσίας ή ακυρωτικά.
Τοποθετούμενοι, λοιπόν, επί της αρχής για το παρόν νομοσχέδιο εκτιμάμε πως δεν αντιμετωπίζονται τα πραγματικά αίτια των χρονοβόρων διαδικασιών και της υπερπληθώρας υποθέσεων, αντίθετα ορθώνονται σημαντικά εμπόδια κατά την προσωρινή και οριστική δικαστική προστασία των πολιτών, ενώ περιορίζεται το δικαίωμα άσκησης έφεσης και αναίρεσης.
Με το σκεπτικό αυτό ο Συνασπισμός Ριζοσπαστικής Αριστεράς θα καταψηφίσει επί της αρχής το νομοσχέδιο για τον «Εξορθολογισμό διαδικασιών και επιτάχυνση της διοικητικής δίκης». Υπάρχουν, όμως, επιμέρους διατάξεις, των οποίων τη θέσπιση κρίνουμε θετική και για αυτό θα έχουμε επί των άρθρων διαφορετική μεταχείριση για κάποια από αυτά και θα τοποθετηθούμε στην αυριανή συζήτηση.
Ευχαριστώ.
(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ)
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Βύρων Πολύδωρας): Ευχαριστούμε την κ. Διώτη.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS