Α) Στην εισηγητική έκθεση που υπογράφει ο Υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου το μοντέλο διαγράφεται σαφώς: «Έτσι ο ΚΠ 2011 εντάσσεται σε ένα μεσοπρόθεσμο φιλόδοξο σχέδιο δημοσιονομικής προσαρμογής και οικονομικής ανάπτυξης …» και «ο ΚΠ θα συμβάλλει περαιτέρω στην πλήρη αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας και στην επάνοδο της οικονομίας μας σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης …».
Ο Υπουργός και η κυβέρνηση είναι μακράν του μοντέλου που υιοθέτησε ο ΟΗΕ για οικονομική -κοινωνική- πολιτιστική ανάπτυξη, ιδίως γιατί αυτό το τρίπτυχο είναι στον αντίποδα του μοντέλου των αγορών.
Στον προϋπολογισμό της Γενικής Κυβέρνησης για το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού αναγράφονται τα εξής:
«Μισθοδοσία του προσωπικού και προσλήψεις του τακτικού και εποχικού προσωπικού που καλύπτει κυρίως ανάγκες φύλαξης των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων.
Συντήρηση, διαμόρφωση και προστασία των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, με στόχο την προστασία και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς. Τις λειτουργικές ανάγκες των αρχαιολογικών υπηρεσιών.
Επιχορηγήσεις φορέων που προάγουν τον πολιτισμό και αθλητισμό.
Κάλυψη των πολιτιστικών εκδηλώσεων, συνεδρίων και προγραμμάτων διάδοσης του ελληνικού πολιτισμού.
Στον πίνακα 5.13, σελ.83 για Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού κατά φορέα σε εκατ.ευρώ, αναφέρονται για το Υπουργείο Πολιτισμού και τουρισμού τα εξής ποσά:
2009 πραγματοποιήσεις: 698 εκατ.ευρώ
2010 προϋπολογισμός: 670 εκατ.ευρώ
2010 πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής: 611 εκατ.ευρώ
2010 εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων: 605 εκατ.ευρώ
2011 προβλέψεις: 525 εκατ.ευρώ
Μεταβολή %: 1) 2010/2009 – 13,3%
Μεταβολή %: 2) 2011/2010 – 13,2%
Είναι προφανές ότι ο πολιτισμός – τουρισμός «θυσιάζεται» όπως και η ανάπτυξη συνολικά, έναντι του « δικαίου των αναγκών των δανειστών.
Στο κεφάλαιο του προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) αναφέρονται τα εξής:
« Σημαντική είναι και η συμμετοχή του ΠΔΕ σε έργα πολιτισμού, όπως η κατασκευή / επισκευή μουσείων, η συντήρηση μνημείων και αρχαιολογικών χώρων και η συνολική ανάδειξή τους».
Στον πίνακα 5.18 το σύνολο των δαπανών για πολιτισμό τουρισμό ανέρχεται σε 122 εκ.ευρώ, όταν το αντίστοιχο σύνολο το 2009 ήταν: 280 εκ. ευρώ και το 2010: 126 εκ. ευρώ. Ποσοστιαία μεταβολή 2010/2009 – 55% .
Η υποβάθμιση είναι προφανής.
Β) Οι μειώσεις στον προϋπολογισμό δεν προκύπτει αν αφορούν:
- Μείωση προσωπικού; Πως το ΥΠΠΟΤ θα καταφέρει να ανταποκριθεί στις αυξημένες υποχρεώσεις εξυπηρέτησης του πολίτη (εγκρίσεις, ανασκαφές σε οικόπεδα προς ανοικοδόμηση κλπ), στην προστασία, προβολή και αποκατάσταση των μνημείων με λιγότερο προσωπικό; Ο Υπουργός πρόσφατα μίλησε για αναβάθμιση των αρχαιολογικών χώρων και των υπηρεσιών που παρέχονται στον επισκέπτη. Έφερε ως παράδειγμα το Ολυμπείο. Το Ολυμπείο όμως δεν πάσχει από έλλειψη αυτόματου πωλητή νερού στον τουρίστα. Το συγκεκριμένο μνημείο όπως όλες οι Υπηρεσίες του ΥΠΠΟ παραδέχονται (από την περίοδο της ΝΔ-Λιάπη έχει σοβαρότατα προβλήματα στατικής επάρκειας. Χωρίς υπερβολή έχει αφεθεί στην τύχη του και καταρρέει.
Την ίδια στιγμή ο Υπουργός μειώνει τις δαπάνες. Μπορεί να πει αν έχει κωδικό για επείγοντα αναστηλωτικά έργα; Τι ποσό περιλαμβάνει ο κωδικός αυτός; Μουσεία σε όλη την περιφέρεια είναι «κλειστά» ή σε καθεστώς περιορισμένης λειτουργίας (π.χ. Μουσείο Ηρακλείου, Μουσείο Σπάρτης και το πολυαναμενόμενο νέο μουσείο Σπάρτης στο παλιό εργοστάσιο Χυμοφιξ κ.λπ.). Μπορεί σήμερα ο Υπουργός να αναφέρει έστω ενδεικτικά έναν προγραμματισμό για τα δύο αυτά έργα; Τι ποσό θα διατεθεί το 2011 για τα έργα αυτά; Αν η «απάντηση» είναι «ευρωπαϊκά προγράμματα» μπορεί να πει (έστω ενδεικτικά) σε τι ύψος έχει υπολογιστεί (που δεν έχει…) η εθνική συμμετοχή; Υπάρχουν τεχνικά δελτία για τα έργα αυτά;
- Την ίδια στιγμή που και ο ίδιος παραδέχεται (βλ. δηλώσεις για την αναβάθμιση των υπηρεσιών στους αρχαιολογικούς χώρους) ότι λείπει προσωπικό (γιατί;), την ίδια στιγμή που απολύθηκαν εκατοντάδες συμβασιούχοι αναφέρει ότι τα κενά στο προσωπικό θα τα καλύψει με προσλήψεις συμβασιούχων. Ποιος διαιωνίζει την ομηρία και ποιος βαθαίνει τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις;
- Μπορεί να αναφέρει ο Υπουργός τι προβλέπει ο προϋπολογισμός του ΥΠΠΟΤ για τις περιφερειακές Υπηρεσίες; Μπορεί να παρουσιάσει έναν πίνακα με τα ποσά που ζητούν οι περιφερειακές υπηρεσίες για να λειτουργήσουν στοιχειωδώς και τα ποσά που ως πολιτική ηγεσία ενέκρινε ή έστω προγραμμάτισε;
Για το 2011 στο ΥΠΠΟ θα υπάρχει το εξής δραματικό φαινόμενο:
- Αποχωρήσεις εκατοντάδων υπαλλήλων λόγω συνταξιοδότησης – ασφαλιστικού. Υπαλλήλων εμπείρων και απαραίτητων για τις υπηρεσίες.
- Περιορισμός δαπανών λειτουργίας των Υπηρεσιών και άρα δεδομένη η αδυναμία να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους
- Έχει στοιχεία ο Υπουργός να αναφέρει πόσοι υπάλληλοι είναι αποσπασμένοι στα υπουργικά και άλλα γραφεία του ΥΠΠΟΤ; (πάνω από 50 διαφόρων ειδικοτήτων). Μπορεί να αναφέρει ο Υπουργός Πολιτισμού τι ποσό έχει δοθεί ως σήμερα για υπερωρίες ή θα δοθεί στο τέλος του έτους;
- Το 2011 το ΥΠΠΟ τι προϋπολογισμό έχει για συμβασιούχους;
- Τι οφειλές μεταφέρει από το τρέχον έτος για δεδουλευμένα συμβασιούχων;
- Ακόμη και σήμερα (κυριολεκτικά) οι Υπηρεσίες ζητούν από απολυμένους – απλήρωτους συμβασιούχους να προσκομίσουν δικαιολογητικά που οι ίδιες όφειλαν να έχουν (π.χ. ότι αμείβονται με το «Ενιαίο Μισθολόγιο» ή ότι είναι μέλη του Σωματείου Εκτάκτων).
- Υπάρχει Νέος Οργανισμός για το ΥΠΠΟΤ στα «σκαριά». Κατʼ αρχήν ο Υπουργός οφείλει να πει δημόσια τις σκέψεις του για το νέο αυτό οργανισμό και τι θα στοιχίσει ( ή θα εξοικονομήσει) από αυτόν. Γιατί δεν βγάζει στη δημοσιότητα έστω το όποιο προσχέδιο; Μπορεί να ενημερώσει αν υπάρχει τυπική ή άτυπη επιτροπή που σχεδιάζει πάνω στην αναδιάρθρωση των Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΤ; Πόσο στοιχίζει;
- Πόσο κόστισαν οι εργασίες για την αναβάθμιση των γραφείων του ΥΠΠΟ για την εγκατάσταση του Τηλέμαχου Χυτήρη; (περ. 30-40 χιλιάρικα ευρώ για έπιπλα κλπ).
Η κατάσταση των Υπηρεσιών είναι την ίδια στιγμή τραγική. Οι Υπηρεσίες δεν διαθέτουν χαρτί φωτοτυπίας (το παίρνουν περίπου με δελτίο…), αναλώσιμα (μελάνια εκτυπωτών), δεν υπάρχουν καν υλικά καθαριότητας. Πριν ένα μήνα έγινε κινητοποίηση Υπαλλήλων από τα κτίρια της Ερμού 17 και της Πλ. Καρύτση στο γραφείο Υπουργού (έλειπαν ΟΛΟΙ) με αίτημα να υπάρχουν καθαρίστριες στα κτίρια. Είναι αλήθεια (που είναι) ότι μετά από καταγγελία έγινε επίσκεψη της επιθεώρησης υγείας στο κτίριο της Ερμού 17; Τέτοια εγκατάλειψη!
Πλήρης «αναχώρηση» του Δημοσίου από το Σύγχρονο Πολιτισμό. Απουσία πιστώσεων, απουσία προσωπικού. Η «γραμμή» είναι πολύ πιο προχωρημένη από την προφανή απόφαση ιδιωτικοποίησης: είναι η γραμμή να απεμποληθεί και ο στοιχειώδης επιτελικός χαρακτήρας που μπορεί και πρέπει να έχει το ΥΠΠΟ. Θέατρο, χορός, εικαστικά, μουσική, κινηματογράφος κλπ αποτελούν διευθύνσεις που ουσιαστικά δεν λειτουργούν (προσωπικό, υποδομές, πιστώσεις).
Εποπτευόμενα Νομικά Πρόσωπα: Πόσες επιτροπές λειτουργούν στο Ταμείο Διαχείρισης Πιστώσεων Εκτέλεσης Αρχαιολογικών Έργων; Πόσο κοστίζουν; Το έργο του Ταμείου αυτού (ΝΠΙΔ) είναι ουσιαστικά έργο και αρμοδιότητα των Περιφερειακών Υπηρεσιών του ΥΠΠΟ που τους έχει αφαιρεθεί και έχει περίπου ιδιωτικοποιηθεί μέσω του ΝΠΙΔ.
Θα καταργηθεί το Ταμείο Διαχείρισης και θα επανέλθει το αντικείμενο (και οι αντίστοιχες πιστώσεις) στις αρμόδιες Περιφερειακές Υπηρεσίες;
Θα ενταχθεί το Νέο Μουσείο Ακρόπολης στο Οργανόγραμμα του ΥΠΠΟ; Πόσο κοστίζει στο ΥΠΠΟΤ το Νέο Μουσείο; Τι επιχορηγήσεις έλαβε (2010) και τι προβλέπεται να λάβει (2011); Μπορεί ο Υπουργός να αναφέρει τις αντίστοιχες πιστώσεις για άλλα μεγάλα Μουσεία (Εθνικό Αρχαιολογικό Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Ηρακλείου κλπ ).
Ο Προϋπολογισμός του 2011 στο ΥΠΠΟΤ έχει δύο εκδοχές. Η θα αστοχήσει στην πράξη και θα καταστεί αδύνατη η υλοποίησή του (π.χ. υπερβάσεις) ή αν εφαρμοστεί θα οδηγήσει το ΥΠΠΟ ως Υπηρεσία σε διάλυση. Πίσω από τα «μνημεία» που όλοι «αγαπάμε» και συνέχεια προβάλουμε ως «βαριά βιομηχανία» υπάρχει υποκρισία. Μερικά δεκαδικά διατίθενται για το ΥΠΠΟ και αυτά μειώνονται. Την ίδια στιγμή η Κυβέρνηση προσμένει να προσελκύσει επισκέπτες και να προβάλει την Ελλάδα στο εξωτερικό. Δεν γίνεται αυτό χωρίς πιστώσεις, χωρίς προσωπικό, χωρίς σοβαρό μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Και σχεδιασμός δεν υπάρχει. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και οι κρίσεις – τοποθετήσεις προϊσταμένων «σέρνονται» εδώ και μήνες. Ο Υπουργός δεν έχει υπογράψει ακόμη (προφανώς μαγειρεύονται οι τοποθετήσεις).
Τμήμα Πολιτισμού