Το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων επανέρχεται τακτικά -πάντα με όρους «κρίσης»- στον δημόσιο διάλογο. Οι χώροι ταφής, που κλείνουν ή θα γεμίσουν άμεσα, τα πρόστιμα που θα πέσουν από την Ε.Ε., οι αντιδράσεις για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων διαχείρισης. Το καινούργιο στοιχείο σήμερα είναι ότι βρισκόμαστε σε καθεστώς Μνημονίου που για τον τομέα των απορριμμάτων συνεπάγεται αθρόες απολύσεις συμβασιούχων καθαριότητας στους ΟΤΑ, αλλά και “fast track” διαδικασίες εκχώρησης και αυτού του κοινωφελούς χαρακτήρα τομέα για μπίζνες των εθνικών εργολάβων.
Θεωρώ πως σαν αριστερά, οφείλουμε σήμερα να (ξανα)τοποθετηθούμε για το θέμα, χωρίς ωστόσο να υποκύπτουμε στις πιέσεις της δημιουργημένης -πραγματικής ή προπαγανδιστικής- «κρίσης». Προφανώς η απόσυρση από το πεδίο της καθημερινής παρέμβασης και η απώθηση των προβλημάτων δεν επιτρέπεται. Πιστεύω όμως ότι δεν μπορούμε να απαντάμε κάθε στιγμή σε εκβιαστικά ερωτήματα του τύπου «και πού θα πάνε τα σκουπίδια σε Ν μήνες;» ή «εσείς λέτε να παραμείνει το σύστημα όπως είναι σήμερα;»…Με άλλα λόγια, δεν πρέπει να απαντάμε σε διλήμματα που μπαίνουν από ένα χρεωκοπημένο πολιτικό σύστημα.
Χρειάζεται όμως ίσως να επαναδιατυπώσουμε τις κεντρικές αρχές και κατευθύνσεις της δικής μας πολιτικής πρότασης για τη διαχείριση των απορριμμάτων στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ισχυρίζομαι ότι τα προγραμματικά κείμενα του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ (που σε αυτό το ζήτημα ταυτίζονται) μπορούν να μας παρέχουν το πλαίσιο για να «κάνουμε πολιτική» (δηλ. να μιλήσουμε στην κοινωνία), ώστε να ανοίξουν άλλοι δρόμοι. Τι λέει -πολύ κωδικοποιημένα- η δική μας προσέγγιση:
Το «πρόβλημα» των απορριμμάτων είναι σύμφυτο με τον σύγχρονο αστικοποιημένο τρόπο ζωής, την υπερκατανάλωση και το σημερινό μοντέλο ανάπτυξης. Δεν μπορούμε να φανταστούμε μια πραγματική διέξοδο στο πρόβλημα εντός των σημερινών δεδομένων και συσχετισμών. Με μια κυβέρνηση καταστολής, με τα συμφέροντα να κάνουν πάρτι, με την κοινωνία παροπλισμένη, κάθε (οικο)λογική διέξοδος είναι ναρκοθετημένη. Γιʼ αυτό και το αίτημα για την «αναθεώρηση» των περιφερειακών σχεδιασμών διαχείρισης απορριμμάτων πρέπει να εκφέρεται με προσοχή…
Συνεπώς, και για το ζήτημα της αντιμετώπισης της κρίσης των απορριμμάτων δεν μπορούμε να προσφέρουμε «εύκολες», μονοδιάστατες και «θαυματουργές» απαντήσεις. Ισχύει εδώ ό,τι και για την «κρίση» της «λαθρομετανάστευσης» ή εκείνη του «δημόσιου χρέους»: Η πειστικότητα της πολιτικής μας πρότασης προϋποθέτει μεγάλες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές μετατοπίσεις. Ωστόσο, μην έχουμε την αυταπάτη ότι η όποια αριστερή και ριζοσπαστική πρόταση μπορεί να είναι «άμεσα εφαρμόσιμη» από τα πάνω. Συνεπώς, αποκτάει λιγότερη σημασία το τι θα εκφωνούμε και περισσότερο το να αποκτήσουμε «ευήκοα ώτα» που θα συνδέονται βιωματικά με όσα στηρίζουμε.
Στις βασικές διαχειριστικές προτάσεις για τα σκουπίδια συμφωνούμε πολλοί, αριστεροί, οικολόγοι και περιβαλλοντιστές: έμφαση στη μείωση των σκουπιδιών, την ανακύκλωση/κομποστοποίηση, απόρριψη της γενικευμένης υιοθέτησης της καύσης, αποκατάσταση των αδικιών σε βάρος συγκεκριμένων περιοχών, επανάκτηση του μη-κερδοσκοπικού χαρακτήρα του τομέα, κ.ά.
Το ζήτημα όμως σήμερα δεν είναι η «τέλεια» πρόταση. Είναι το να αποκρούσουμε τις ισχυρότερες από ποτέ πιέσεις για την πλήρη ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης και επιλογές που θα σημάνουν περισσότερα δεινά για τους κατοίκους, το περιβάλλον και την οικονομία της χώρας. Να σταθούμε αλληλέγγυοι με όσους, ίσως στρεβλά και αντιφατικά, αγωνιούν για την ποιότητα της ζωής τους και αντιδρούν στις κυβερνητικές μεθοδεύσεις. Ταυτόχρονα, να διαχωριστούμε σαφώς από τη σημερινή απαράδεκτη κατάσταση: τις χωματερές και την ταφή των σύμμεικτων στις «πίσω αυλές» της χώρας, τη διαπλοκή τοπικής αυτοδιοίκησης και εργολάβων.
Το πρόβλημα των απορριμμάτων θα είναι μαζί μας για δεκαετίες ακόμη - και καμία κυβέρνηση ή εργολάβος δεν θα μας «απαλλάξει» εξωτερικά και θαυματουργά. Η συμμετοχή της κοινωνίας και των πολιτών είναι αναγκαία για όποιες ενδιάμεσες «λύσεις» προχωρήσουν αλλά και για την πειστικότητα των πολιτικών προτάσεών μας.
____________
*Ο Χ. Κωνσταντάτος είναι πολιτικός επιστήμονας, Μέλος τμ. Οικολογίας και Περιβάλλοντος ΚΠΕ ΣΥΝ
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=591744
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS