1. Συγχωνεύσεις –καταργήσεις σχολικών μονάδων
Παρά τις έντονες αντιδράσεις σύσσωμης της εκπαιδευτικής κοινότητας, εκπαιδευτικών-γονέων-μαθητών, και παρά την άρνηση της τοπικής αυτοδιοίκησης να συναινέσει στις κυβερνητικές επιλογές, το Υπουργείο Παιδείας προχώρησε σε εκτεταμένες συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, δίνοντας στη δημοσιότητα τους σχετικούς πίνακες. ( σας στέλνω αναλυτικά για την Αττική)
Προβάλλοντας σαθρά και ανακριβή επιχειρήματα, όπως ότι δήθεν τα κριτήρια των συγχωνεύσεων είναι κυρίως παιδαγωγικά, ότι δεν θα αυξηθεί ο ήδη αυξημένος αριθμός των μαθητών ανά τμήμα, ότι δεν θα δημιουργηθούν σχολεία μαμούθ και ότι στόχος είναι ο εξορθολογισμός της δημόσιας εκπαίδευσης, ανακοίνωσε για τη μεν Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση ότι 1.523 σχολικές μονάδες συγχωνεύονται σε 672, ενώ για τη Δευτεροβάθμια 410 σχολικές μονάδες συγχωνεύονται σε 205. Τελικά μόνο η πρώτη φάση των συγχωνεύσεων σημαίνει 1054 σχολεία λιγότερα. Ο «νέος σχολικός χάρτης» σημαίνει λουκέτο στο 14% των σχολικών μονάδων της χώρας. Για χιλιάδες μαθητές και μαθήτριες και τις οικογένειες τους το δικαίωμα για δημόσια δωρεάν εκπαίδευση γίνεται δυσβάστακτο βάρος.
Ενδεικτικός πίνακας με ποσοστό ανά περιοχές μόνο για την δευτεροβάθμια εκπαίδευση:
ΓΥΜΝΑΣΙΑ ΛΥΚΕΙΑ που ΣΥΓΧΩΝΕΥΟΝΤΑΙ – ΚΑΤΑΡΓΟΥΝΤΑΙ %
ΑΘΗΝΑΣ (Α-Β-Γ-Δ) 19,1%
ΣΕΡΡΕΣ 42,6%
ΚΑΡΔΙΤΣΑ 44,4%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 8,6%
ΚΟΖΑΝΗ 22,2%
ΑΙΤΩΛΟΑΚ/ΑΣ 17,6%
ΒΟΙΩΤΙΑΣ 17,2%
ΜΕΣΣΗΝΙΑ 16,1%
ΤΡΙΚΑΛΑ 29,3%
ΙΩΑΝΝΙΝΑ 14,9%
ΠΕΙΡΑΙΑΣ 10,7%
ΠΡΕΒΕΖΑ 37,0%
Είναι φανερό ότι τα κριτήρια δεν είναι παιδαγωγικά. Ο «εξορθολογισμός» που επικαλείται το Υπουργείο δεν είναι παρά το φύλλο συκής που συγκαλύπτει μια στενή λογιστική αντίληψη στα πλαίσια της πολιτικής που η κυβέρνηση συνομολόγησε με την τρόικα. Η κυβέρνηση προωθεί τις συγχωνεύσεις με μόνο κριτήριο την εξοικονόμηση δαπανών, αδιαφορώντας για τα κοινωνικά και παιδαγωγικά προβλήματα που θα προκαλέσει, αγνοώντας τις έντονες αντιδράσεις της ελληνικής κοινωνίας και την άρνηση της τοπικής αυτοδιοίκησης να συναινέσει στις κυβερνητικές επιλογές. Το «πρώτα ο μαθητής» της κ. Διαμαντοπούλου σημαίνει «πρώτα το μνημόνιο».
Οι συγχωνεύσεις που γίνονται μας δείχνουν ότι τα κριτήρια είναι μεροληπτικά ταξικά: 14 εσπερινά γυμνάσια και λύκεια συγχωνεύονται, 3 καταργούνται. Το εσπερινό του Μοσχάτου ενώνεται με αυτό της Καλλιθέας με αποτέλεσμα την δημιουργία ενός σχολείου με 429 μαθητές! Δυο εσπερινά της Ακαδημίας Πλάτωνος συγχωνεύονται και οι μαθητές θα μεταφερθούν στο εσπερινό των Εξαρχείων. Στο δήμο του Περιστερίου έχουμε 19 δημοτικά που συγχωνεύονται και 16 Γυμνάσια-Λύκεια, το ίδιο και στο κέντρο της Αθήνας 63 σχολικές μονάδες συγχωνεύονται ή καταργούνται. Το 27ο Γυμνάσιο της Αθήνας συγχωνεύεται με το 51ο με αποτέλεσμα 300 μαθητές να στεγάζονται σε κοντεινερ και μάλιστα σε ελάχιστο προαύλιο γιατί το μισό είναι κλειστό λόγω αρχαιοτήτων, να σημειωθεί ότι στα σχολεία αυτά έχουμε 87% αλλοδαπούς μαθητές. Παρά τις διαβεβαιώσεις ότι δεν θα προκύψουν μεγάλα σχολεία έχουμε την δημιουργία τεράστιων σχολικών μονάδων ( στο Παγκράτι δημιουργείται σχολικό συγκρότημα με 756 μαθητές). Σε τέτοια σχολεία οι έρευνες δείχνουν διεθνώς ότι ενισχύονται τόσο αρνητικά συναισθήματα στους μαθητές και μαθήτριες (ανασφάλεια, άγχος κ.λπ.) όσο και τα περιστατικά μαθητικής παραβατικότητας και βίας.
Στην περιφέρεια τα προβλήματα από τις συγχωνεύσεις και καταργήσεις των σχολικών μονάδων είναι ακόμη πιο έντονα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στην Αρκαδία κλείνουν τα γυμνάσια στη Δημητσάνα και στα Λαγκάδια οι μαθητές θα φοιτούν στο Γυμνάσιο της Βυτίνας, σε ένα νομό ορεινό με δυσκολίες συγκοινωνίας οι μαθητές υποχρεούνται να κάνουν 50 χιλ την ημέρα για να πάνε στο σχολείο. Είναι φανερό ότι θα αυξηθεί η σχολική διαρροή, μεγάλος αριθμός μαθητών θα διακόψει ακόμα και την υποχρεωτική φοίτηση. Οι έρευνες δείχνουν ότι κάτω από τέτοιες συνθήκες παρεμποδίζεται η τακτική φοίτηση, δημιουργούνται κενά στη μόρφωση και τελικά ενισχύονται φαινόμενα όπως ο λειτουργικός αναλφαβητισμός, η σχολική αποτυχία και η εγκατάλειψη του σχολείου. Τα προβλήματα αυτά βεβαίως αυξάνονται στην περίπτωση παιδιών με αναπηρίες, ειδικές ανάγκες κ.τ.ό. Αξίζει να προσθέσουμε ότι με τις συνενώσεις σχολείων ενισχύονται και οι τάσεις εσωτερικής μετανάστευσης / αστικοποίησης, καθώς πολλές οικογένειες θα υποχρεωθούν να μετακινηθούν προς τις έδρες των νέων σχολείων, με συνέπειες αρνητικές για την ανάπτυξη της υπαίθρου. Το σχολείο δεν λειτουργεί εν κενώ. Είναι ζωτικό τμήμα του κοινωνικού περιβάλλοντος στο οποίο διασφαλίζει την παροχή μόρφωσης. Η έκφραση «το σχολείο της γειτονιάς», όπως και η αρκετά πρώιμη συζήτηση για το «κοινοτικό σχολείο» υποδηλώνει ακριβώς αυτή τη στενή σύνδεση του σχολείου με την τοπική κοινότητα, τους γονείς, τους τοπικούς θεσμούς, το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον. Αυτή η συνεκτική σχέση επιτρέπει να αναπτύσσονται πολύπλοκοι δεσμοί αλληλεπίδρασης, που τροφοδοτούν και ενισχύουν τη μορφωτική δύναμη του σχολείου. Συνεπώς, μόνο για πολύ σοβαρούς λόγους πρέπει να στερείται η τοπική κοινότητα το δικό της σχολείο. Παράλληλα, οι γονείς έχουν να διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του σχολείου. Θεωρούνται, και σωστά, βασικοί παράγοντες της μορφωτικής διαδικασίας – και όχι μόνο. Η τακτική ενημέρωσή τους και η ενεργητική συμμετοχή τους στη σχολική ζωή, ιδίως στο Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό, είναι ζωτικής σημασίας προϋποθέσεις καλής λειτουργίας του σχολείου. Η συμμετοχή αυτή αδυνατίζει όταν το σχολείο βρίσκεται σε απόσταση από την τοπική κοινωνία. Το σχολείο αποξενώνεται από τους γονείς και ενισχύονται στο παιδί συναισθήματα ανασφάλειας και άγχους, που εκφράζονται με αρνητική στάση απέναντι στο σχολείο.
Οι συνενώσεις, όχι μόνο στην περιφέρεια αλλά και σε αστικά κέντρα, θα υποχρεώσουν ένα μεγάλο μέρος των παιδιών να μετακινούνται καθημερινά με μέσα μαζικής μεταφοράς. Πέρα από τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται , δημιουργεί και οικονομικά προβλήματα. Το κόστος αυτής της μεταφοράς θα βαρύνει την τοπική αυτοδιοίκηση, που καλείται να το καλύψει παρά την μειωμένη χρηματοδότηση.
2. Κτιριακό:
Οι εργολάβοι πια δεν παραδίδουν νέα κτίρια στον ΟΣΚ γιατί δεν πληρώνονται. Πρέπει επίσης να δούμε τι γίνεται σε περιπτώσεις που έχει διατεθεί οικόπεδο για ανέγερση σχολείου, έχει εκδοθεί το αντίστοιχο οικονομικό ποσό από τον ΟΣΚ και το σχολείο καταργείται ή συγχωνεύεται.
3. Χρηματοδότηση σχολικών επιτροπών:
Οι σχολικές επιτροπές πήραν μόνο το 1/3 της χρηματοδότησης μέχρι το τέλος του 2010. Το 2011 τα σχολεία δεν μπορούν να καλύψουν τις λειτουργικές δαπάνες τους, ήδη δεν έχουν πληρωθεί λογαριασμοί ΔΕΗ, πετρέλαιο κλπ. Οι γονείς καλούνται να καλύψουν τα βασικά λειτουργικά έξοδα των σχολείων, ενώ ήδη πληρώνουν για την αγορά φωτοτυπικού χαρτιού. Τα προβλήματα πρόκειται να οξυνθούν αν λάβουμε υπόψη μας ότι μετά από τα νέα μέτρα του ΥΠ Παιδείας τίθεται εν αμφιβόλω και η δωρεάν διάθεση σχολικών βιβλίων. Ο Οργανισμός διδακτικών βιβλίων καταργείται και το έργο του ανατίθεται στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών, με έδρα την Πάτρα, νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με πόρους κυρίως από το ΕΣΠΑ. Ποια θα είναι άραγε η τύχη του φορέα αυτού μετά τη λήξη της χρηματοδότησής του από το ΕΣΠΑ, το 2013; Το πιθανότερο -κάτι που η κυβέρνηση αποσιωπά επιμελώς- είναι ότι θα ακολουθήσει την τύχη παρόμοιων προγραμμάτων, όπως οι σχολικές βιβλιοθήκες ή η ενισχυτική διδασκαλία, που εγκαταλείφθηκαν μόλις σταμάτησε η χρηματοδότηση από τα κοινοτικά κονδύλια. Πουθενά, από το σχέδιο νόμου, δεν προκύπτει ότι το ψηφιακό ή έντυπο υλικό θα διανέμεται με την έναρξη του σχολικού έτους σε όλα τα παιδιά. Με την προωθούμενη ρύθμιση παραμένει ασαφές ποιος θα αναλάβει το κόστος της εκτύπωσης του ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού, αν δηλαδή οι γονείς θα φορτωθούν και αυτή τη δαπάνη με την αγορά βιβλίων, υπολογιστών και εκτυπωτών. Η κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας περικόπτουν αβασάνιστα ό,τι κοστίζει, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης.
Από το τμήμα παιδείας του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ