Δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα η μελέτη του Κέντρου Μελετών και Έρευνας του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών που εκπονήθηκε σε συνεργασία με τους καθηγητές Γιάννη Βαρουφάκη και Τάσο Πατωκό. Ο τίτλος της μελέτης είναι Η ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΝ ΜΕΣΩ ΚΡΙΣΗΣ. Οι βασικές προτάσεις της μελέτης είναι οικονομικού και διοικητικού χαρακτήρα. Επί των οικονομικών προτάσεων ξεχωρίζει η μείωση του βασικού συντελεστή εταιρικού φόρου στο 15% τουλάχιστον επί μια 5ετία και με αυτήν θα θέλαμε να ασχοληθούμε (οι προτάσεις διοικητικού χαρακτήρα μας βρίσκουν σύμφωνους όπως επίσης και κάποια άλλα στοιχεία της μελέτης). Θα θέλαμε να κάνουμε μερικές παρατηρήσεις τόσο πάνω στην μεθοδολογία και τα στοιχεία που παραθέτει η έρευνα όσο και στα συμπεράσματα που καταλήγει σχετικά με την παραπάνω πρόταση.
Η έρευνα του Ε.Β.Ε.Α χρησιμοποιεί ένα πόρισμα της μελέτης Doing Business που εκδίδει η Παγκόσμια Τράπεζα σύμφωνα με το οποίο το συνολικό ποσοστό του φόρου για την αντιπροσωπευτική επιχείρηση στην Ελλάδα, ως ποσοστό του τζίρου, είναι 47,2% (περιλαμβάνονται φόροι εισοδήματος, εργοδοτικές εισφορές, δημοτικοί φόροι, λοιπές επιβαρύνσεις των επιχειρήσεων κτλ). Αυτό το πόρισμα σε συνδυασμό με την εχθρικότητα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα (γραφειοκρατία, πολυνομία, αστάθεια φορολογικού συστήματος, διαφθορά κτλ) είναι η βάση της επιχειρηματολογίας που καταλήγει στις προτάσεις οικονομικού και διοικητικού χαρακτήρα.
Ας εξετάσουμε δυο στοιχεία:
Α. Η έννοια της αντιπροσωπευτικής επιχείρησης.
Η Παγκόσμια Τράπεζα για να ορίσει την αντιπροσωπευτική επιχείρηση σε κάθε χώρα κάνει κάποιες παραδοχές. Αυτές που μας ενδιαφέρουν είναι η παραδοχή ότι η αντιπροσωπευτική επιχείρηση έχει 5 ιδιοκτήτες, οι οποίοι είναι φυσικά πρόσωπα και η παραδοχή ότι δεν έχει υποκαταστήματα στο εξωτερικό και δεν συμμετέχει στο εξωτερικό εμπόριο. Το βασικό ερώτημα μας λοιπόν είναι αν κάποιος μπορεί να χρησιμοποιεί την έννοια «αντιπροσωπευτική επιχείρηση» όταν έχει θέσει αυτές τις παραδοχές και στη συνέχεια να εκπονεί και προτάσεις που στηρίχτηκαν πάνω σε αυτή την έννοια. Ας τα πάρουμε ένα-ένα.
1. Η «αντιπροσωπευτική επιχείρηση» δεν έχει υποκαταστήματα στο εξωτερικό και δεν συμμετέχει στο εξωτερικό εμπόριο.
Η Ελλάδα όμως έχει μια οικονομία που μπορεί, με ασφάλεια, να χαρακτηριστεί διεθνοποιημένη. Το 2009 το άθροισμα των εισαγωγών και εξαγωγών της χώρας ήταν 114 δις, ένα ποσό που αντιστοιχεί στο 48% του ΑΕΠ της χώρας. Άρα από τον ορισμό της αντιπροσωπευτικής επιχείρησης δεν συμπεριλαμβάνονται επιχειρήσεις που είχαν τζίρο 114 δις.
2. Η «αντιπροσωπευτική επιχείρηση» έχει 5 ιδιοκτήτες, οι οποίοι είναι φυσικά πρόσωπα.
Με αυτή την παραδοχή δεν συμπεριλαμβάνονται όλες οι μεγάλες ΑΕ και ΕΠΕ που είτε είναι στο χρηματιστήριο, είτε δεν είναι στο χρηματιστήριο και έχουν πάνω από 5 ιδιοκτήτες ή έχουν ιδιοκτήτες και Νομικά Πρόσωπα. Το δεύτερο ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι: όλες οι παραπάνω ΑΕ και ΕΠΕ που αποκλείονται από την έννοια της αντιπροσωπευτικής επιχείρησης διεξάγουν ένα μεγάλο μέρος του εμπορίου της χώρας ή διεξάγουν ένα μικρό μέρος;
Σύμφωνα με την έρευνα της ICAP Business Leaders in Greece το έτος 2008 οι 500 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις στην Ελλάδα (όλες ΑΕ ή ΕΠΕ) είχαν τζίρο 134,9 δις ευρώ ή αλλιώς από τα ταμεία τους πέρασε το 57% του ΑΕΠ της χώρας. Το συμπέρασμα αυτό της ICAP βγήκε από την εξέταση των ισολογισμών 30.717 εταιριών, όπου το άθροισμα όλων των τζίρων τους είναι 249,7 δις ευρώ. Από αυτά τα στοιχεία βγαίνει και ένα χρήσιμο μέτρο για να καταλάβουμε τον βαθμό στον οποίο επικρατούν δομές μονοπωλίου ή ολιγοπωλιακού ανταγωνισμού στην Ελλάδα: αυτές οι 500 επιχειρήσεις, που αντιστοιχούν μόλις το 1,6% των 30.717 επιχειρήσεων, κάλυψαν το 54% του συνολικού τζίρου τους. Να διευκρινίσουμε εδώ ότι, σύμφωνα με την Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών, τα Νομικά Πρόσωπα που τη χρήση 2008 κατέθεσαν δήλωση στην Ελλάδα είναι 221.363 (ΑΕ: 45.971, ΕΠΕ: 25.632 και ΟΕ, ΕΕ και λοιπές: 149.760). Αν λάβουμε και αυτό υπόψη μας καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι από τα ταμεία μόλις του 0,4% των Νομικών Προσώπων που υπέβαλαν δήλωση στην εφορία πέρασε ένα ποσό 135 δις ευρώ, που αντιστοιχεί, όπως είπαμε, στο 57% του ΑΕΠ εκείνης της χρονιάς (ΑΕΠ 2008: 236.917 δις ευρώ).
Θα ήμασταν παράλογοι αν ρωτούσαμε τί τελικά μπαίνει στο θεωρητικό κατασκεύασμα της «αντιπροσωπευτικής επιχείρησης» όταν έχουν αποκλειστεί όλες οι παραπάνω επιχειρήσεις που αναφέραμε; Το πρόβλημα μας δεν είναι απλά σωστού ορισμού. Διότι αυτή η αντιπροσωπευτική επιχείρηση της Ελλάδας είναι που φορολογείται με ποσοστό 47,2% επί του τζίρου της και για αυτό το λόγο το Ε.Β.Ε.Α ζητάει τη μείωση του φορολογικού συντελεστή (προσέξτε) ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ στο 15%. Τι υποστηρίζει δηλαδή το Ε.Β.Ε.Α; ότι μέλη του είναι τέτοιες «αντιπροσωπευτικές επιχειρήσεις»; Σύμφωνα όμως με την ICAP από τις 500 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις οι 286 δραστηριοποιούνται στο εμπόριο και την βιομηχανία (άρα είναι μέλη του) και είχαν τζίρο 68 δις ή αλλιώς είχαν τζίρο το 50,4 % του τζίρου των 500 επιχειρήσεων. Ποιοι χρηματοδοτούν το Κέντρο Μελετών του Ε.Β.Ε.Α; Οι «αντιπροσωπευτικές επιχειρήσεις» ή αυτές οι 286 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις της Ελλάδος;
Το πόσο λάθος είναι αυτός ο ορισμός της «αντιπροσωπευτικής επιχείρησης» θα φανεί αμέσως παρακάτω όπου πραγματικά βγαίνουν παράλογα συμπεράσματα.
Β. το συνολικό ποσοστό του φόρου για την «αντιπροσωπευτική επιχείρηση» της Ελλάδας είναι 47,2% του τζίρου.
Είναι αληθής αυτή η πρόταση; Ας πάρουμε τα επίσημα δεδομένα. Σύμφωνα με την Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών το έτος 2008 από τα 221.363 Νομικά Πρόσωπα που υπέβαλαν δήλωση στην εφορία τα 97.037 υπέβαλαν μηδενικές δηλώσεις (άρα ας τα θεωρήσουμε ανενεργά και ας τα εξαιρέσουμε) και τα υπόλοιπα 124.326 Νομικά Πρόσωπα κατέβαλαν φόρους στο δημόσιο 4 δις ευρώ. Το ΙΚΑ δε την ίδια χρονιά είχε περίπου 15 δις ευρώ έσοδα (μια μικρή διευκρίνιση: ο φόρος εισοδήματος και οι εργοδοτικές εισφορές δεν είναι το ίδιο πράγμα και ας τα λογίζει το ΕΒΕΑ ως ίδια, διότι οι εργοδοτικές εισφορές είναι δαπάνες και έχουν συμπεριληφθεί στο κόστος παραγωγής).
Τον τζίρο όλων των 124.326 Νομικών Προσώπων δεν τον γνωρίζουμε αλλά παρόλα αυτά ας χρησιμοποιήσουμε ένα πολύ μικρότερο νούμερο που το γνωρίζουμε με ασφάλεια. Ο τζίρος των 30.717 εταιριών που μελέτησε η ICAP είναι 249,7 δις ευρώ. Άρα αν κάνουμε τον υπολογισμό Φόρος Εισοδήματος συν Ασφαλιστικές Εισφορές προς τζίρος βλέπουμε ότι η επιβάρυνση ως ποσοστό επί του τζίρου τους είναι, κατά μέσο όρο, της τάξης του 7,6%. Το νούμερο αυτό είναι σαφώς υπερεκτιμημένο διότι δεν έχουμε συμπεριλάβει τον τζίρο όλων των Νομικών Προσώπων (παρά μόνο των 30.717 εταιριών) αλλά έχουμε συμπεριλάβει τους φόρους όλων των Νομικών Προσώπων. Με βάση τα παραπάνω μας είναι αδύνατο να καταλάβουμε πως το ποσοστό της φορολογίας της «αντιπροσωπευτικής επιχείρησης» στην Ελλάδα εκτοξεύεται στο 47,2% του τζίρου τους. Τι κάνει τελικά την διαφορά; Οι δημοτικοί φόροι και τα τέλη κυκλοφορίας;
Τελικά είναι τόσο λάθος η έννοια της αντιπροσωπευτικής επιχείρησης της Ελλάδας που φορολογείται με 47,2% επί του τζίρου της που αν ίσχυε στην πραγματικότητα θα έπρεπε να συμβαίνει το εξής: Αφού το 2008 τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος ήταν 4 δις και όλα τα έσοδα του ΙΚΑ ήταν περίπου 15 δις και οι επιχειρήσεις φορολογούνται με 47,2% στον τζίρο τους, τότε ο τζίρος όλων των επιχειρήσεων έπρεπε να είναι περίπου 40 δις ευρώ! Επίσης θα έπρεπε να ισχύει και το εξής: αφού ο τζίρος των 500 πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων είναι 250 δις και ως αντιπροσωπευτικές επιχειρήσεις φορολογούνται με 47,2%, τα έσοδα του κράτους το έτος 2008 θα έπρεπε να ήταν 118 δις μόνο από αυτές τις 500 (παραπάνω δηλαδή και από το δάνειο της τρόικας).
Ένα επιχείρημα που δεν έχει σχέση με την κρίση
Το να θέλει το Ε.Β.Ε.Α να μειωθούν οι φόροι των επιχειρήσεων είναι κάτι που είναι κατανοητό. Λεφτά θέλουν να γλιτώσουν οι άνθρωποι. Το να βαφτίζεις όμως τις ΑΕ και τις ΕΠΕ «αντιπροσωπευτικές επιχειρήσεις» (το κρέας ψάρι δηλαδή) και να μιλάς εξ ονόματος των «αντιπροσωπευτικών επιχειρήσεων» ζητώντας την μείωση των συντελεστών όλων των επιχειρήσεων στο 15%, είναι κάτι που δεν είναι κατανοητό και σίγουρα δεν έχει σχέση με την κρίση. Εξάλλου το ίδιο επιχείρημα υπήρχε και όταν η ελληνική οικονομία ήταν σε ανάπτυξη. Τί θέλει λοιπόν στο τίτλο της μελέτης του Ε.Β.Ε.Α το «εν μέσω κρίσης»;
Άγγελος Κούρος
Συνεργάτης της ομάδας υποστήριξης του κοινοβουλευτικού έργου του ΣΥΡΙΖΑ
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS