Το περασμένο Σαββατοκύριακο, το κίνημα της αριστεράς έχασε δυο μεγάλες μορφές του, τον Λεωνίδα Κύρκο και τον Λυκούργο Καλλέργη, με ξεχωριστή συνεισφορά και των δύο στον χώρο των ιδεών και γενικότερα στον πολιτισμό.
Ο Λυκούργος Καλλέργης έζησε σχεδόν έναν αιώνα, αλλά γεφύρωνε με τη δράση του τρεις αιώνες αγώνων του σοσιαλιστικού κινήματος στη χώρα μας. Δεν έπαψε ούτε στιγμή να αγωνίζεται. Παρέμεινε ορθοστατών και ορθοβαδίζων στον ίδιο δρόμο των απελευθερωτικών και ανθρωποκεντρικών οραμάτων για την κοινωνία και τον κόσμο, ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του, του πρωτοπόρου σοσιαλιστή ηγέτη Σταύρου Καλλέργη και οργανωτή της πρώτης Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα (1893).
Συνεργάστηκα στενά με τον Λυκούργο Καλλέργη τα τελευταία 30 χρόνια και μπορώ να ισχυριστώ ότι ήμασταν φίλοι. Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90 με τίμησε με την πρότασή του να συμμετέχω στο Δ.Σ. του Ιδρύματος Ιστορικών και Κοινωνικών Ερευνών «Σταύρος Καλλέργης».
Τον συνάντησα στο κίνημα ειρήνης το 1981 όταν ανέλαβα γενικός γραμματέας στην ΕΕΔΥΕ, στης οποίας το Εθνικό Συμβούλιο μετείχε από την ανασύστασή της, το 1975, ενώ ήταν και αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ειρήνης Διανοουμένων - Καλλιτεχνών, με πρόεδρο τον Ευάγγελο Μαχαίρα, τότε πρόεδρο του ΔΣΑ. Η συμμετοχή στο κίνημα αυτό για τον Λυκούργο χρονολογείται από την προδικτατορική περίοδο, σε χαλεπούς καιρούς (π.χ. δολοφονία Λαμπράκη), όταν μαζί με πολλούς άλλους κορυφαίους καλλιτέχνες (Αλ. Αλεξανδράκης, Αλ. Γεωργούλη, Μ. Κατράκης, Τζ. Καρέζη, Στ. Ληναίος, Ασπ. Παπαθανασίου, Α. Τάσσος) στήριζε τους εξαιρετικά δύσκολους αγώνες που ήταν άμεσα συνυφασμένοι με την ανεξαρτησία και τη δημοκρατία. Διατήρησε τους δεσμούς του με το φιλειρηνικό κίνημα και μετά τον ψυχρό πόλεμο, τασσόμενος κατά της «νέας τάξης πραγμάτων» και των «ανθρωπιστικών πολέμων» στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, στον Λίβανο, στη Γάζα και τελευταία στη Λιβύη.
Ο Λυκούργος Καλλέργης υπήρξε μεγάλος καλλιτέχνης, με αναμφισβήτητη προσφορά στον πολιτισμό. Παρά το τεράστιο καλλιτεχνικό του μέγεθος, όμως, παρέμεινε σεμνός και απόλυτα συνεργάσιμος και δεν μιλούσε ποτέ «αφ' υψηλού».
Σ' όλη του τη ζωή ήταν άνθρωπος των κινημάτων και της δράσης. Υπήρξε κορυφαίος συνδικαλιστής στον επαγγελματικό του χώρο (ΣΕΗ, ΠΟΘΑ), αλλά σε κανένα κίνημα δεν αρνήθηκε τη συμμετοχή του (διεθνούς αλληλεγγύης, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση).
Η πολιτική του δράση κορυφώθηκε το 1977 με την εκλογή του ως βουλευτή της Α΄ Αθηνών με το ΚΚΕ, στο οποίο εντάχθηκε μεταδικτατορικά, αλλά βρέθηκε εκτός το 1991, με την αποχώρηση του κόμματος από τον Συνασπισμό, του οποίου παρέμεινε μέλος μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο Λυκούργος πίστευε και υποστήριζε με θέρμη την κοινή δράση όλων των δυνάμεων της αριστεράς. Πίστευε ακράδαντα σ' έναν νέο σοσιαλισμό για τον 21ο αιώνα, όπως προκύπτει κι από τα βιβλία του, έναν σοσιαλισμό με δημοκρατία κι ελευθερία, όχι σαν εκείνον που κατέρρευσε στην ΕΣΣΔ και την Αν. Ευρώπη.
Ο Λυκούργος Καλλέργης αφιέρωσε τις τρεις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του στην ανάδειξη των ιδεών και της δράσης του πατέρα του Σταύρου Καλλέργη, για τον οποίο ένιωθε ιδιαίτερα υπερήφανος. Με πρωτοβουλία του ιδρύθηκε, το 1985, το Ίδρυμα Ιστορικών και Κοινωνικών Ερευνών «Σταύρος Καλλέργης», που έκανε κύριο στόχο του τη διάσωση του αρχείου του πρωτοπόρου αγωνιστή, το οποίο γράφτηκε σε CD, παρουσιάστηκε σε εκδηλώσεις και σε εκθέσεις, διατέθηκε σε μελετητές της ιστορίας του εργατικού κινήματος και τελικά παραδόθηκε στο Μουσείο Μπενάκη. Είχε και σʼ αυτή την πτυχή της δράσης του άξιο συμπαραστάτη τη σύντροφό του, ηθοποιό Τζένη Κολλάρου - Καλλέργη.
Η δράση του Σταύρου Καλλέργη παρουσιάζει εξαιρετικό ιστορικό και ιδεολογικό ενδιαφέρον. Ίδρυσε το 1890 τον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο, που, όπως έλεγε ο ίδιος ο ιδρυτής του, ήταν «ο πρώτος σοσιαλιστικός σύλλογος εν Ελλάδι και Τουρκία με καθαρόν και απʼευθείας σοσιαλιστικόν πρόγραμμα». Την ίδια χρονιά ο Σταύρος Καλλέργης άρχισε να εκδίδει την εφημερίδα Σοσιαλιστής με προμετωπίδα το σύνθημα «πάντες δι' έκαστον - έκαστος διά πάντα». Παράλληλα, εργαζόταν για ενωτική εργατική Πρωτομαγιά, με αιτήματα το οκτάωρο, συντάξεις, Κυριακή αργία, κατάργηση της θανατικής ποινής, κατάργηση της προσωπικής κράτησης για χρέη.
Ως παλαίμαχος συνδικαλιστής και ο Λυκούργος, αξιολογούσε ως στόχο προτεραιότητας την ενότητα δράσης του συνδικαλιστικού κινήματος. Διαφωνούσε και εξοργιζόταν με τις χωριστές Πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις, όπως και με τις χωριστές πορείες ειρήνης. Χάρη στη δική του επιμονή καθιερώθηκε τα τελευταία χρόνια ο κοινός εορτασμός της εργατικής Πρωτομαγιάς σ' όλη την Κρήτη με τη συμβολή όλων των Εργατικών Κέντρων του νησιού και άλλων φορέων.
Αυτή τη βαριά κληρονομιά τίμησε επάξια με το τεράστιο καλλιτεχνικό έργο του και τους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες του ο Λυκούργος Καλλέργης, μέσα από τις γραμμές του κομμουνιστικού κινήματος και, τελευταία, της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής αριστεράς.
Η μνήμη του Λυκούργου Καλλέργη θα παραμείνει ζωντανή ανάμεσά μας. Θα αποτελεί πηγή έμπνευσης για τους νέους μεγάλους αγώνες της αριστεράς και των κινημάτων, που είναι εξαιρετικά κρίσιμοι στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς, που απειλούνται με πλήρη κατεδάφιση στοιχειώδη δικαιώματα των εργαζομένων, τα οποία κατακτήθηκαν με θυσίες και αίμα στη διάρκεια του 20ού αιώνα.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ και αντιπρόεδρος του Ιδρύματος «Σταύρος Καλλέργης»
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=636015
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS