Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα η τριήμερη «Διεθνής Συνάντηση» για το Χρέος (6-8.5.11), η οποία ενέκρινε στο τέλος ειδικό κείμενο την «Διακήρυξη των Αθηνών», για το χαρακτήρα και τους στόχους της «Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου» (ΕΛΕ) του δημόσιου χρέους. Η «Διακήρυξη» συμπυκνώνει την προβληματική για τη δημιουργίας της ΕΛΕ από νομική, οικονομική, κοινωνική και πολιτική άποψη. Ειδικότερα στο οικονομικό πεδίο, το πνεύμα της «Διακήρυξης» επικεντρώνεται στα εξής.
1. Η κρίση υπερχρέωσης στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης, αποτελεί εκδήλωση της νέας διεθνούς κρίσης του σύγχρονου καπιταλισμού και ειδικότερα του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος πριν και μετά την κρίση. Ειδικότερα στην Ελλάδα το δημόσιο χρέος είναι προϊόν της δημοσιονομικής διαχείρισης που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ τις τελευταίες δεκαετίες, της ασυδοσίας των τραπεζών και πολυεθνικών εταιριών και της αρχιτεκτονικής της Οικονομικής και Νομισματικής Ενοποίησης (ΟΝΕ).
2. Η αναγκαιότητα διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους του Χρέους (πάνω από ¾), αποτελεί βασική προϋπόθεση ανάκαμψης της οικονομίας και ανακούφισης της κοινωνίας από το φαύλο κύκλο υπερχρέωσης, λιτότητας, ύφεσης, ανεργίας, φτώχειας και κοινωνικής περιθωριοποίησης. Η αντιμετώπιση του χρέους απαιτεί μια νέα «Σεισάχθεια» (παρόμοια με αυτήν που εφάρμοσε ο Σόλων στην αρχαία Αθήνα) ώστε να απαλλάξει τη χώρα και το λαό από το θηλιά της τοκογλυφίας και του χρηματιστικού κεφαλαίου.
3. Η αναγκαιότητα και η δυνατότητα άρνησης πληρωμής του Χρέους, δεν έχει σχέση με τις αγοραίες ερμηνείας περί «μπαταχτσίδων» και «τζαμπατζίδων», αλλά στηρίζεται στη θεωρία και πρακτική του διεθνούς δικαίου. Η επίκληση της «κατάστασης ανάγκης» της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ και η αμφισβήτηση πληρωμής του «απεχθούς» και «εν πολλοίς» παράνομου χρέους, αποτελούν τη βάση για το δικαίωμα «αθέτησης πληρωμών». Χαρακτηριστικά παραδείγματα ανάλογων εμπειριών η Αργεντινή και ο Ισημερινός.
4. Η συγκρότηση «Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου» (ΕΛΕ) του χρέους αποτελεί άμεση ανάγκη για προσδιορισμό του «απεχθούς» χρέους. Η δημιουργία της ΕΛΕ δεν μπορεί να γίνει στη λογική των «εξεταστικών επιτροπών» της Βουλής που συνήθως «κουκουλώνουν» παρά αναδεικνύουν τις αιτίες των προβλημάτων και τους υπεύθυνους, αλλά προϋποθέτει ανεξάρτητη αρχή με αποφασιστικές αρμοδιότητες, αντιπροσωπευτική σύνθεση και ουσιαστική συμμετοχή των κοινωνικών οργανώσεων. Την ίδια στιγμή η κινηματική διάσταση της ΕΛΕ, η γείωση της στην κοινωνία με τη δημιουργία ενός ισχυρού δικτύου επιτροπών και κινήματος αμφισβήτησης πληρωμής του χρέους, αποτελεί τη δυναμική της διάσταση της ΕΛΕ για την κοινωνική νομιμοποίηση της αμφισβήτησης πληρωμής του χρέους στη δημιουργία του οποίου δεν ευθύνεται ο λαός. Η συγκρότηση της ΕΛΕ δεν είναι υπόθεση ατέρμονων συζητήσεων, αλλά άμεση ανάγκη δεδομένου ότι ως το 2015 θα πρέπει να πληρωθεί το 70% του χρέους και θα πρέπει να αποτραπούν τα νέα Μνημόνια και ξεπούλημα των «ασημικών» της δημόσιας περιουσίας.
5. Η αμφισβήτηση πληρωμής και η επαναδιαπραγμάτευση του Χρέους, αποτελούν αφετηρία προώθησης μιας εναλλακτικής οικονομικής πολιτικής που θα κινείται στον αντίποδα των νεοφιλελεύθερων επιλογών με στόχο την ανάπτυξη, απασχόληση και αναδιανομή εισοδήματος, την εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, την ενίσχυση του δημόσιου χώρου (δημόσια αγαθά, κοινωνικές υπηρεσίες, υποδομές, στρατηγικοί κλάδοι της οικονομίας, κά), τη ριζική αλλαγή της δημοσιονομικής διαχείρισης (φορολογία εχόντων και κατεχόντων, δραστικός περιορισμός αντιπαραγωγικών δαπανών, πρώτα απʼ όλα στρατιωτικών), την προώθηση γενικότερου προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης κά.
6. Η αντιμετώπιση της υπερχρέωσης απαιτεί επίσης αμφισβήτηση της αρχιτεκτονικής της ευρωζώνης με τους παλιούς και νέους νεοφιλελεύθερους «πυλώνες» (ΕΚΤ, «Σύμφωνο Σταθερότητας», Σύμφωνο για Ευρώ», «Μηχανισμός Στήριξης» κά), καθώς και άρνηση της ιδέας παραμονής στο ευρωζώνη «πάση θυσία». Αναγκαίος όρος η ενίσχυση της κοινής δράσης των κινημάτων για αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων και ανατροπή της νεοφιλελεύθερης αρχιτεκτονικής υπέρ μιας Ευρώπης των λαών και εργαζόμενων.
7. Το κίνημα άρνησης πληρωμής του χρέους και η απόρριψη του «Μνημονίου», συνδέεται με το όραμα μιας ανώτερης κοινωνίας όπου οι άνθρωποι και το περιβάλλον θα είναι πάνω από τα κέρδη. Προκύπτει κατά συνέπεια ανάγκη ανάδειξης μιας ριζοσπαστικής-αριστερής κυβέρνησης που θα εφαρμόσει ένα ανορθωτικό πρόγραμμα προοδευτικής εξόδου από την κρίση με ανοικτό τον ορίζοντα της σοσιαλιστικής προοπτικής.
8. Τέλος κρίσιμο στοιχείο για την προώθηση των βασικών ιδεών της «Διακήρυξης των Αθηνών» που επεξεργάστηκε η «Διεθνής Συνάντηση» της «Πρωτοβουλίας για την ΕΛΕ», είναι η απόκρουση της κινδυνολογίας και των στερεότυπων της κυβερνητικής προπαγάνδας από τα ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης και των προσπαθειών χειραγώγησης, αποπροσανατολισμού και εκτόνωσης των λαϊκών αντιδράσεων σε ακίνδυνους δρόμους για τα κατεστημένα συμφέροντα.
9. Ήδη η αναγκαιότητα μιας εναλλακτικής ριζοσπαστικής πολιτικής όλο και περισσότερο κατακτά έδαφος σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Η ανάπτυξη των κοινωνικών αγώνων μπορεί να επιταχύνει τους ρυθμούς αλλαγής των συσχετισμών, για να γίνει η «μεγάλη στροφή» που χρειάζεται η ελληνική κοινωνία και η νέα γενιά προς ένα ελπιδοφόρο μέλλον.
(*) το παραπάνω κείμενο αποτελεί βασικά σημεία της εισήγησης στη «Διεθνή Συνάντηση για το Χρέος» που διοργάνωσε η «Ελληνική Πρωτοβουλία για τη δημιουργία ΕΛΕ»,