ΜΙΧΑΗΛ ΚΡΙΤΣΩΤΑΚΗΣ
«Κυρία Πρόεδρε, έχουμε παρατηρήσεις και αντιρρήσεις επί του προκειμένου, δηλαδή για την κύρωση του Μνημονίου συνεργασίας μεταξύ της ελληνικής Κυβέρνησης και της Κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών σχετικά με την υποβολή των εισαγωγικών περιορισμών σε κατηγορίες αρχαιολογικού και βυζαντινού, εκκλησιαστικού, εθνολογικού υλικού μέχρι τον 15ο αιώνα της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Εισαγωγικά θέλω να σας πω ότι το παρόν Μνημόνιο, κατά τη δική μας γνώμη, δεν αντιμετωπίζει συνολικά το θέμα της αρχαιοκαπηλίας ούτε το μείζον ζήτημα της επιστροφής των ήδη κλεμμένων αρχαιοτήτων. Θα επιστρέφονται μόνο αυτά που θα κατασχεθούν από τις αρμόδιες αρχές κατά την προσπάθεια εισαγωγής τους στις Ηνωμένες Πολιτείες από τούδε και στο εξής όμως. Υπάρχουν όμως ήδη κλεμμένες αρχαιότητες που βρίσκονται στις ΗΠΑ. Παραδείγματος χάρη το Μουσείο Γκετί είναι γεμάτο από προϊόντα αρχαιοκαπηλίας. Το 2006 θα θυμόμαστε όλοι ότι είχε ξεσπάσει το σκάνδαλο με τη Διευθύντρια, την Μάριον Τρου η οποία εμπλέκεται σε υπόθεση αρχαιοκαπηλίας και στην Ελλάδα και στην Ιταλία. Δεν γίνεται καμία αναφορά σε αυτά στο παρόν Μνημόνιο. Η Ιταλία ασκεί επιθετική πολιτική στο θέμα ασκώντας διώξεις -αν και τελικά η υπόθεση Τρου παρεγράφηκε από την ιταλική δικαιοσύνη- και απαιτώντας την επιστροφή των κλοπιμαίων. Η ελληνική συμπεριφορά κατά τη δική μας άποψη δεν είναι διεκδικητική αλλά παρακλητική. Αυτό στην ουσία είναι μια διαφωνία.
Επίσης, δεν γίνεται αναφορά για ποινικές κυρώσεις στους διακινητές ή στους αποδέκτες προϊόντων αρχαιοκαπηλίας. Απεναντίας ενώ το παρόν Μνημόνιο αναφέρεται στο αυτονόητο της απαγόρευσης διακίνησης κλεμμένων αρχαιοτήτων, η ελληνική Κυβέρνηση δίνει και αντισταθμιστικά οφέλη όπως η δυνατότητα αύξησης των ανασκαφών που εκτελούν οι ξένες αρχαιολογικές σχολές και η ατέλεια στην αναπαραγωγή φωτογραφιών αρχαιοτήτων για επιστημονικούς, εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς σκοπούς. Η ατέλεια για τη δημοσίευση φωτογραφιών αρχαιοτήτων για επιστημονικούς σκοπούς ήδη ισχύει για όλους τους επιστήμονες ενώ για εκπαιδευτικούς σκοπούς ισχύει και για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τώρα συγκεκριμένα επί του σχεδίου νόμου, πρώτον όπως αναφέρει και ο τίτλος της διάταξης, η επιβολή περιορισμών αφορά σε κατηγορίες αρχαιολογικού υλικού. Σύμφωνα με το άρθρο 1 οι διατάξεις του Μνημονίου αφορούν κατηγορίες των προς προστασία πολιτιστικών αγαθών οι οποίες περιλαμβάνονται σε κατάλογο που θα διανεμηθεί από την Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών στις τελωνιακές της αρχές. Πρόκειται για τον κατάλογο που έχει καταρτίσει η UNESCO; Αν όχι, τότε τι ακριβώς περιλαμβάνει αυτός ο κατάλογος και ποιος θα τον καταρτίσει; Αν είναι έτοιμος, γιατί δεν επισυνάπτεται; Εμείς δεν γνωρίζουμε. Υπάρχει ή δεν υπάρχει εν τέλει;
Δεύτερον, οι διατάξεις του Μνημονίου συνεργασίας αναφέρονται σε αρχαιολογικό υλικό και βυζαντινό εκκλησιαστικό, εθνολογικό υλικό που χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Ο αρχαιολογικός νόμος 3028/2002 προστατεύει αρχαιότητες και άλλα κινητά μνημεία που χρονολογούνται ως το 1830 ή ως τα τελευταία εκάστοτε εκατό χρόνια. Πιο συγκεκριμένα ο αρχαιολογικός νόμος 3028/2002 στο άρθρο 20 ορίζει ότι στα κινητά μνημεία περιλαμβάνονται: α) αυτά που χρονολογούνται ως το 1453, β) τα μεταγενέστερα του 1453 που χρονολογούνται ως το 1830 και αποτελούν ευρήματα ανασκαφών ή άλλης αρχαιολογικής έρευνας, που αποσπάστηκαν από ακίνητα μνημεία καθώς και θρησκευτικές εικόνες και λειτουργικά αντικείμενα της ίδιας περιόδου γ) τα μεταγενέστερα του 1453 που χρονολογούνται ως το 1830, δεν υπάγονται στην περίπτωση β και χαρακτηρίζονται μνημεία λόγω της κοινωνικής, τεχνικής, λαογραφικής, εθνολογικής, καλλιτεχνικής, αρχιτεκτονικής ή και βιομηχανικής ή εν γένει ιστορικής ή επιστημονικής σημασίας, δ) τα νεότερα πολιτιστικά αγαθά που είναι προγενέστερα των εκάστοτε τελευταίων εκατό ετών και χαρακτηρίζονται μνημεία λόγω της κοινωνικής, τεχνικής, λαογραφικής κ.λπ. και ε) τα νεότερα πολιτιστικά αγαθά που ανάγονται στην περίοδο των εκάστοτε τελευταίων ετών και χαρακτηρίζονται μνημεία.
Ένα τρίτο θέμα είναι ότι το Μνημόνιο αναφέρεται στο άρθρο 2 παρ. 3 και 4 στην ανάγκη ενισχυμένης εφαρμογής της νομοθεσίας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Επίσης, αναφέρεται στην αναγκαιότητα καταγραφής και καταλογογράφησης των ιδιωτικών και άλλων συλλογών, καθώς και των Εκκλησιών.
Είναι σαφές ότι για την προώθηση των παραπάνω αναγκαία συνθήκη είναι η επαρκής στελέχωση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, στην οποία, μολονότι υπάρχουν πολύ μεγάλα οργανικά κενά, πρόκειται να εφαρμοστεί και η εφεδρεία. Αντί για την ενίσχυση του αρχαιολογικού έργου, όπως προβλέπει το παρόν Μνημόνιο, η Κυβέρνηση συρρικνώνει την Αρχαιολογική Υπηρεσία, πλήττοντας τον ευαίσθητο τομέα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Εν πάση περιπτώσει, για λόγους συντομίας τα λέω λίγο περιληπτικά. Πώς είναι δυνατόν να προβλέπονται δαπάνες για αρχαιολογικό έργο από άλλους φορείς εκτός Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, την ίδια στιγμή που αρχαιολόγοι βγαίνουν στην εφεδρεία για λόγους οικονομικούς;
Στο άρθρο 2 παράγραφος 6 αναφέρεται ότι η Ελληνική Κυβέρνηση θα εξετάσει τρόπους για την αύξηση των αδειών που χορηγούνται στις ξένες αρχαιολογικές αποστολές για τη διεξαγωγή περισσότερων επιφανειακών ερευνών. Κάθε ξένο ίδρυμα μπορεί να διενεργεί τρεις έρευνες και άλλες τρεις σε συνεργασία με την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία. Δεδομένου ότι στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται δεκαεπτά ξένες Αρχαιολογικές Σχολές, δεν επαρκεί ο αριθμός των ερευνών που διεξάγουν; Θα επιστρέψουμε σε αποικιακού τύπου λογικές που υπήρχαν παλαιότερα; Η αρχαιολογική έρευνα θα διεξάγεται μόνο από ξένους;
Στο άρθρο 2 παράγραφος 7 αναφέρεται ότι η Κυβέρνηση θα εξετάσει αιτήματα για μακροχρόνιο δανεισμό πέραν των πέντε ετών σε μουσεία των ΗΠΑ για πολιτιστικούς, εκπαιδευτικούς και επιστημονικούς σκοπούς. Εν πάση περιπτώσει, θα ισχύσουν όλα τα παραπάνω που λέμε; Θα υπάρξει τροποποίηση του νόμου; Για ποιο λόγο να παραταθεί ο χρόνος δανεισμού των αρχαιοτήτων; Γιατί στο Μνημόνιο Συνεργασίας δεν υπάρχει η πρόβλεψη της αμοιβαιότητας;
Και τελειώνω, κυρία Πρόεδρε, λέγοντας ότι στο Μνημόνιο Συνεργασίας στο άρθρο παράγραφος 2 αναφέρεται η ανάγκη βελτίωσης των υπαρχουσών ρυθμίσεων σχετικά με τη χρήση ανιχνευτών μετάλλων. Δεδομένου ότι η νομοθεσία που διέπει τη χρήση ανιχνευτών μετάλλων είναι αρκετά αυστηρή, σε τι συνίσταται η επιδιωκόμενη βελτίωση; Φαίνεται ότι είναι άνευ λόγου. Για όλους αυτούς τους λόγους δεν θα το υπερψηφίσουμε, θα είμαστε αρνητικοί.»
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS