Χθες ολοκληρώθηκε στην μόνιμη επιτροπή μορφωτικών υποθέσεων της Βουλής, η συζήτηση σχεδίου νόμου για τη βία στα γήπεδα. Ενός σχεδίου νόμου με ρυθμίσεις υποστήριξης του επαγγελματικού αθλητισμού, χωρίς ίχνος αναπτυξιακής πολιτικής για τον μαζικό ερασιτεχνικό αθλητισμό που τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί πρωτοφανή υποβάθμιση από τις κυβερνήσεις. Η βία στα γήπεδα αντιμετωπίζεται μόνο με αμφίβολης αποτελεσματικότητας λογικές καταστολής, από μια κυβέρνηση που όπως δείχνει, στον αθλητισμό αποκλειστικό σκοπό έχει να βοηθήσει τις αθλητικές ανώνυμες εταιρείες να ξεμπερδέψουν με ένα πρόβλημα που δυσφημεί το προϊόν τους.
Όμως για να προσεγγίσουμε το πρόβλημα της βίας στα γήπεδα ώστε να δώσουμε και την σωστή λύση, πρέπει να κατανοήσουμε το αθλητικό θέαµα ως κοινωνικό φαινόµενο στη σύγχρονη εποχή, το οποίο παράγει ιδεολογίες και διαπλέκεται µε άλλα κοινωνικά φαινόµενα, διαµορφώνοντας στάσεις ζωής και συµπεριφορές. Πρέπει επίσης να δούμε το ρόλο που παίζει στην εξέλιξη του αθλητικού θεάµατος η εµπορευµατοποίηση και οι πολιτικές του νεοφιλελευθερισµού στον αθλητισµό, σε συνδυασµό µε το ρόλο των µέσων µαζικής ενηµέρωσης και άλλων µεγάλων επιχειρηµατικών συµφερόντων. Η βία στα γήπεδα αποτελεί µέρος της γενικότερης κοινωνικής βίας που αναπτύσσεται στις σύγχρονες κοινωνίες από κοινωνικά, οικονοµικά και πολιτικά αίτια. Οι αιτίες των βίαιων γεγονότων στα ελληνικά γήπεδα πρέπει να αναζητηθούν στα προβλήµατα της ζωής των νέων ανθρώπων, στην ανεργία, στην ανασφάλεια, στην αποξένωση κά.
Παράλληλα δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι πολιτικές των ΠΑΣΟΚ και ΝΔ για τον αθλητισμό οδήγησαν στη γέννηση μεγάλων αντιθέσεων και ανισοτήτων. Άλλοι αθλητικοί φορείς επί χρόνια ενισχύονταν οικονοµικά κι άλλοι όχι. Άλλοι είχαν και έχουν ασυλία και επιείκεια απέναντι στην αθλητική νοµοθεσία και σʼ άλλους ο πέλεκυς πέφτει βαρύς. Άλλοι εξασφαλίζουν τη βιωσιµότητά τους, µε την πολιτεία να τους χαρίζει εκτάσεις προνοµιακά, να νοµοθετεί υπέρ τους και να τους κτίζει γήπεδα, ενώ άλλοι δεν έχουν στον ήλιο µοίρα. Σε άλλους χαρίζονται χρέη και σʼ άλλους όχι. Έτσι η αναξιοπιστία που χαρακτηρίζει τον ελληνικό αθλητισµό συνολικά, στην περίπτωση του επαγγελµατικού σκέλους του παίρνει διαστάσεις πραγµατικού πολέµου συµφερόντων, µέρος του οποίου γίνονται και οι φίλαθλοι µέσα από ιδιόµορφους κοινωνικούς µηχανισµούς (όπως η ταύτιση µε την οµάδα τους). Επιπλέον, όλο το ελληνικό επαγγελµατικό ποδόσφαιρο είναι προσανατολισµένο στο πρόσκαιρο κέρδος αδιαφορώντας για τις υποδοµές και την κατάσταση των γηπέδων.
Κόντρα σε όλα αυτά ο μοναδικός αποτελεσματικός τρόπος για να προστατευθεί ο αθλητισμός από αρνητικά φαινόμενα, είναι η ουσιαστική ένταξή του στη κοινωνική πολιτική του κράτους. Στο σημείο όμως αυτό οι κυβερνήσεις δεν τα έχουν πάει καθόλου καλά. Έχουν πλήρως αγνοήσει την παιδαγωγική πλευρά του αθλητισμού, την πρόληψη. Προσπαθούν να βρουν τρόπο αντιμετώπισης της βίας που προκαλούν 16χρονα παιδιά, στα οποία όμως ποτέ δεν έδωσαν τη δυνατότητα να αθληθούν τα ίδια, ώστε να βιώσουν αυτό που αισθάνεται ένας αθλητής, ώστε να μπορούν να σέβονται την προσπάθεια και του αντίπαλου.
ΠΑΣΟΚ και ΝΔ συνέβαλαν τα μέγιστα ώστε οι νέοι να θεωρούν αθλητισμό αυτό που προσφέρει σήμερα το επαγγελματικό του σκέλος, με όλα τα αρρωστημένα φαινόμενα που το ακολουθούν. Παράδωσαν μια χρήσιμη κοινωνική δραστηριότητα στους νόμους της αγοράς και του κέρδους, στη δράση και επαγγελματιών οπαδών.
Είναι καιρός να στραφούμε προς έναν αθλητισμό για τον άνθρωπο κι όχι για τα κέρδη.
Το μόνο θετικό στοιχείο του παρόντος σχεδίου νόμου είναι η πρόβλεψη υψηλών ποινών στους καταδικασθέντες για πράξεις βίας, όμως η πρόσκαιρη πάταξη ενός φαινόµενου δεν αποτελεί λύση αν δεν δηµιουργηθούν προϋποθέσεις µη επανεµφάνισής του. Χρειάζεται λοιπόν προληπτική πολιτική για την οποία ούτε κουβέντα δεν έχει γίνει ποτέ από τις κυβερνήσεις. Χρειάζεται δηλαδή:
1. Άµεση εφαρµογή πολιτικών ανάπτυξης του αθλητισµού στα σχολεία και ενίσχυση των αθλητικών δραστηριοτήτων των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης. Είναι εντυπωσιακό ότι δεν έχει ποτέ κατατεθεί από κυβέρνηση σχέδιο νόμου αποκλειστικά ή κυρίως για το σχολικό αθλητισμό!
2. Πολιτικές αγωγής και φίλαθλου πνεύµατος των νέων.
3. Πολιτική εκδηµοκρατισµού του σωµατειακού αθλητισµού, άνοιγµα των σωµατείων και απαλλαγή από το παραγοντικό¬ και πελατειακό µοντέλο.
4. Πολιτική διαφάνειας στις οικονοµικές πράξεις των ΠΑΕ και ΚΑΕ και ενίσχυσης στα µητρικά ερασιτεχνικά σωµατεία.
5. Πολιτική ενσωµάτωσης των φιλάθλων στη ζωή του σωµατείου και συµµετοχής τους στη λήψη σηµαντικών αποφάσεων.
6. Θεσµοθέτηση του συνηγόρου του φιλάθλου στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
7. Τέλος στις χαριστικές πολιτικές ρυθµίσεις στις αθλητικές ανώνυµες εταιρείες
8. Επιβολή ποινών στις ΠΑΕ και ΚΑΕ οι οποίες ανέχονται την έκφραση βίας και ρατσιστικού µίσους
9. Έλεγχος και όχι ατιµωρησία στα οπαδικά µέσα µαζικής ενηµέρωσης
10. Ασφαλής σχεδιασµός των γηπέδων µε έµφαση την ακεραιότητα των θεατών
Είναι αναγκαία μια άλλη φιλοσοφία για τον αθλητισμό με :
• Πλήρη διαχωρισμό του ερασιτεχνικού από το επαγγελματικό ποδόσφαιρο και ενίσχυση του πρώτου παράλληλα, με μέτρα εκδημοκρατισμού.
• Συνέχιση της διακοπής κάθε κρατικής χρηματοδότησης στις Ανώνυμες Αθλητικές Εταιρείες.
• Προστασία των φιλάθλων και Θεσμοθέτηση του Συνηγόρου των φιλάθλων.
• Δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής Διαιτησίας.
• Αυστηροποίηση των ποινών για ομάδες και παράγοντες που υποθάλπουν τη βία.
• Δημιουργία μόνιμης Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου για την διαφάνεια την εξυγίανση του ποδοσφαίρου και την τήρηση της νομοθεσίας.
Πρέπει το γρηγορότερο να φύγουμε απ΄το μοντέλο του αθλητισμού του μνημονίου, της καπιταλιστικής συσσώρευσης στα χέρια λίγων, του τζόγου, της αδιαφάνειας, των στημένων αγώνων, του ντόπινγκ, της βίας, της επίσημης ατιμωρησίας, της καταλήστευσης των δημόσιων πόρων.
Χρήστος Πιλάλης
μέλος της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του ΣΥΝ