Αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι η Δημόσια Διοίκηση βρίσκεται από δεκαετίες σε βαθιά κρίση, που αναπαράγεται και εντείνεται, παρά τις δημαγωγικές εξαγγελίες και τις καταστροφικές παρεμβάσεις των εκάστοτε κυβερνήσεων. Στην πραγματικότητα, η Δημόσια Διοίκηση αντανακλά το αναχρονιστικό πρότυπο οργάνωσης του κράτους, τις παθογένειες του ελληνικού πολιτικού συστήματος, τον στρεβλό τρόπο ανάπτυξης, αλλά κυρίως τις επιδιώξεις των κυρίαρχων κύκλων να εξυπηρετήσουν συμφέροντα αντιτιθέμενα στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου.
Είναι φανερό ότι στην Ελλάδα το κράτος συγκροτήθηκε και λειτούργησε με τρόπο απόλυτα εξαρτημένο από την εκάστοτε εκτελεστική εξουσία, με πλήρη αδιαφάνεια, αναξιοκρατία και αυθαιρεσία, χωρίς κοινωνική λογοδοσία, χωρίς αξιολόγηση της κοινωνικής του αποτελεσματικότητας, ενώ ταυτόχρονα επέλεξε για τους ανθρώπους που το στελεχώνουν έναν διαρκώς υποβαθμιζόμενο, απαξιωμένο διεκπεραιωτικό ρόλο.
Σήμερα, με πρόσχημα την οικονομική κρίση, η κυβέρνηση αλλά και οι κυρίαρχες Ευρωπαϊκές πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις, επιχειρούν συστηματικά την κατάργηση όλων των δομών του κράτους, την εκχώρηση των πιο νευραλγικών τομέων σε ιδιωτικά συμφέροντα εγχώρια και διεθνή, με κεντρικό στόχο τη βίαιη διάλυση του δημόσιου και κοινωφελή χαρακτήρα των υπηρεσιών που παρείχε μέχρι τώρα στους πολίτες.
Η επιχείρηση αυτή μεθοδεύεται μέσα από μια πρωτοφανή προπαγάνδα, καθώς οι κυρίαρχοι κύκλοι εκμεταλλευόμενοι χρόνιες παθογένειες και νοσηρές καταστάσεις στη λειτουργία του δημοσίου, τις οποίες δημιούργησαν και γιγάντωσαν οι πολιτικές επιλογές και οι ασκούμενες κυβερνητικές πολιτικές, επιχειρούν την κατασυκοφάντηση του ρόλου, της αποτελεσματικότητας και τελικά της χρησιμότητας του δημόσιου τομέα. Επιδιώκουν να αναδείξουν ως κεντρική αιτία της κρίσης, το δήθεν τεράστιο και σπάταλο δημόσιο τομέα. Οι δηλώσεις περί επιτελικού κράτους αποκρύπτουν την ουσία των επιχειρούμενων παρεμβάσεων, αφού εκείνο που τελικά επιδιώκεται είναι η τυφλή προσαρμογή σε λογιστικά μεγέθη και η δημιουργία ενός κράτους συγκεντρωτικού και προσανατολισμένου στην εξυπηρέτηση ποικιλώνυμων ιδιωτικών συμφερόντων με φθηνές έως ανύπαρκτες υπηρεσίες για τον πολίτη.
Απόρροια αυτών των πολιτικών είναι η απονέκρωση της Δ.Δ, η οποία αδυνατεί πλέον να επιτελέσει ακόμη και τις στοιχειώδεις λειτουργίες της και συνακόλουθα η πλήρης διάλυση του κράτους, σε μια χρονική συγκυρία μάλιστα που, λόγω της βαθειάς οικονομικής κρίσης, είναι πιο αναγκαίο από ποτέ ένα ισχυρό, δημοκρατικά διαρθρωμένο και κοινωνικά αποτελεσματικό κράτος.
Βασικοί στόχοι αυτής της καλά σχεδιασμένης επιχείρησης είναι :
• Η διάλυση όλων των διοικητικών δομών, μέσω μιας ψευδεπίγραφης αξιολόγησης από ιδιωτικές εταιρείες.
• Η αποδυνάμωση και εν τέλει η κατάργηση του κοινωνικού κράτους με αποστέρηση της πρόσβασης των πολιτών στα δημόσια κοινωνικά αγαθά .
• Οι γενικευμένες ιδιωτικοποιήσεις και η εκχώρηση νευραλγικών τομέων του δημοσίου στα επιχειρηματικά συμφέροντα.
• Η βίαιη συρρίκνωση του αριθμού των εργαζομένων, η επιδείνωση της εργασιακής τους κατάστασης μέσα από εξοντωτικά μέτρα, και η περαιτέρω αφυδάτωση του ρόλου τους.
Η αναμόρφωση της Δημόσιας Διοίκησης δεν μπορεί να έχει ουδέτερο χαρακτήρα. Σχετίζεται πριν απ΄ όλα με την ασκούμενη πολιτική και εξαρτάται από το χαρακτήρα και το ρόλο που επιλέγεται για το κράτος.
Επιδιώκει ένα κράτος δημοκρατικά διαρθρωμένο, το οποίο θα παράγει προϊόντα και υπηρεσίες που θα εξυπηρετούν την κοινωνία ή θέλει κράτος που θα αποτελεί διεκπεραιωτικό μηχανισμό για την εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων, έξω και μακριά από τις κοινωνικές ανάγκες ;
Επιλέγει κράτος συγκεντρωτικό και απόλυτα ελεγχόμενο από την εκτελεστική εξουσία ή κράτος αποκεντρωμένο, στην υπηρεσία του πολίτη και υπό τον έλεγχο της κοινωνίας ;
Πώς αντιλαμβάνεται το ρόλο του ανθρώπινου δυναμικού σε μια προσπάθεια διοικητικής μεταρρύθμισης, το αντιμετωπίζει ισοπεδωτικά ως εργαλείο απλών διεκπεραιωτικών διαδικασιών και εχθρικά ως προς τα δικαιώματα και τους όρους εργασίας του ή κατανοεί πώς χωρίς την ενεργή συμμετοχή του κάθε προσπάθεια διοικητικής μεταρρύθμισης είναι καταδικασμένη σε αποτυχία ;
Εκείνο που σήμερα, περισσότερο από ποτέ, απαιτείται είναι μια συνολική δημοκρατική αναδιάρθρωση, έτσι ώστε η Δημόσια Διοίκηση να αποτελέσει βασικό μοχλό της αναπτυξιακής πορείας της χώρας. Χρειάζεται ένα νέο πρότυπο Δημόσιας Διοίκησης που θα είναι αποδοτική και κοινωνικά αποτελεσματική, θα στοχεύει στην εξυπηρέτηση του πολίτη και στην καταπολέμηση της πολυεπίπεδης διαφθοράς, στην αξιοποίηση των υλικών πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού σε ένα συνεκτικό σύστημα. ώστε να δημιουργεί τις προϋποθέσεις δημοκρατικού συλλογικού ελέγχου στη βάση.
Η Αριστερά καλείται να πρωταγωνιστήσει σʼ αυτή την κατεύθυνση
• Απέναντι στις λογικές και τις επιλογές του «μικρότερου» κράτους η Αριστερά προβάλλει εναλλακτική πρόταση για «καλύτερο κράτος», με συνολική δημοκρατική αναδιάρθρωση, έτσι ώστε η Δημόσια Διοίκηση να αποτελέσει βασικό μοχλό της αναπτυξιακής πορείας της χώρας.
• Απέναντι στις νεοφιλελεύθερες επιλογές αξιοποίησης των δομών του κράτους για εξυπηρέτηση των συμφερόντων των οικονομικά ισχυρών, η Αριστερά προτάσσει την εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών και τη διεύρυνση παροχής κοινωνικών αγαθών μέσα από τις δομές του κράτους.
• Απέναντι σε ένα μοντέλο διοίκησης αφυδατωμένης από αρμοδιότητες και πόρους και κοινωνικά αναποτελεσματικής, η Αριστερά προτείνει ένα μοντέλο διοίκησης με αναβαθμισμένες δομές και πόρους και με διευρυμένο κοινωνικό ρόλο, ώστε να καλύπτει τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες των πολιτών.
• Απέναντι σε ένα σύστημα διοίκησης των κλειστών κυκλωμάτων, της αδιαφάνειας, των κομματικών εξυπηρετήσεων, της παράκαμψης των υπηρεσιακών δομών, της αυθαίρετης διαχείρισης κονδυλίων και της παντελούς απουσίας κοινωνικής λογοδοσίας, η Αριστερά αγωνίζεται για μια Δημόσια Διοίκηση δημοκρατικά διαρθρωμένη, αξιοκρατική, διαφανή, απαλλαγμένη από κάθε μορφή κομματικής εξάρτησης, βασισμένη στην κοινωνική συμμετοχή και τον έλεγχο.
• Απέναντι στις επιλογές μιας διοίκησης με ανθρώπινο δυναμικό εξαθλιωμένο οικονομικά, υποβαθμισμένο και υποταγμένο σε κυβερνητικές επιλογές και αυθαιρεσίες, η Αριστερά αντιπαραθέτει μια Δημόσια Διοίκηση που θα στηρίζεται στο ανθρώπινο δυναμικό της, θα το αμείβει αξιοπρεπώς και θα αξιοποιεί δημιουργικά τις γνώσεις, τις εμπειρίες, τις ικανότητες και την πρωτοβουλία του.
Βασικοί άξονες στην κατεύθυνση μια προοδευτικής δημοκρατικής μεταρρύθμισης της Δημόσιας Διοίκησης πρέπει να είναι :
• Η εξασφάλιση, αναβάθμιση και ενίσχυση του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα των δημοσίων υπηρεσιών, ώστε να βελτιώσουν την ποιότητα των παρεχομένων από το κράτος κοινωνικών υπηρεσιών, προκειμένου να καλύψουν τις ολοένα μεγαλύτερες ανάγκες των πολιτών και να συμβάλουν στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας.
• Η αύξηση των πόρων για την αποτελεσματική λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών ώστε να εξασφαλίζεται η συνταγματική υποχρέωση της Πολιτείας για παροχή υπηρεσιών και έργων υποδομής προς τους πολίτες. Ο πλήρης εξοβελισμός δαπανών που στόχο έχουν την διατήρηση και ενδυνάμωση του κομματικού κράτους (ειδικοί λογαριασμοί, μυστικά κονδύλια, αμοιβές συμβούλων, επιχορηγήσεις φορέων με κομματικά ή προσωπικά κριτήρια κ.λ.π).
• Η σαφής διάκριση της κυβερνητικής λειτουργίας από τη διοικητική, ο εξοστρακισμός των κομματικών μηχανισμών, του ρουσφετιού και των πελατειακών σχέσεων και η εξασφάλιση πλήρους αυτοτέλειας της Δημόσιας Διοίκησης από κομματικές παρεμβάσεις.
• Ο επαναπροσδιορισμός του μοντέλου Αυτοδιοίκησης, ύστερα από τα τεράστια προβλήματα που δημιούργησε η υλοποίηση του νόμου με τους νέους «Καλλικρατικούς» Δήμους και τις Περιφέρειες, ως προς τη στελέχωση των Υπηρεσιών, τις αρμοδιότητες και τους πόρους και κατά συνέπεια ως προς την εξυπηρέτηση του πολίτη. Απαιτείται προώθηση νέου διοικητικού μοντέλου της χώρας με τον επανακαθορισμό των αρμοδιοτήτων της κεντρικής Διοίκησης και την ουσιαστική διοικητική αποκέντρωση, που θα προβλέπει εκχώρηση αρμοδιοτήτων, πόρων και υποδομών στους θεσμούς της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, ώστε οι υποθέσεις να διεκπεραιώνονται στο κατώτατο δυνατό επίπεδο και να επιτυγχάνεται η ισομερής ανάπτυξη της χώρας.
• Η επαναξιολόγηση του ρόλου, της δομής και της λειτουργίας κάθε φορέα και ο σαφής καθορισμός των συγκεκριμένων στόχων και του έργου που καλείται να υλοποιήσει . Η διαδικασία αυτή δεν θα στοχεύει βέβαια στη συρρίκνωση με κάθε τρόπο των κρατικών δομών και στην απομάκρυνση προσωπικού, όπως επιχειρείται σήμερα, αλλά στη βελτίωση της λειτουργίας των υπηρεσιών, στην άρση επικαλύψεων και στην αποτελεσματικότερη εξυπηρέτηση των πολιτών
• Η ορθολογική οργάνωση όλων των φορέων με βάση συγκεκριμένο και μακρόπνοο σχεδιασμό και με αξιοποίηση των σύγχρονων μεθόδων οργάνωσης.
• Η κωδικοποίηση και απλούστευση της νομοθεσίας και η άρση των επικαλύψεων στις αρμοδιότητες διαφόρων φορέων που δημιουργούν σύγχυση και ταλαιπωρούν τον πολίτη.
• Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών και η σχεδιασμένη αξιοποίηση της πληροφορικής σε όλους τους τομείς της Διοίκησης, στην κατεύθυνση της ενίσχυσης και αναβάθμισης του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα των δημοσίων υπηρεσιών και της άσκησης αποτελεσματικής και κοινωνικά δίκαιης πολιτικής, ώστε να μπορεί να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά προς όφελος των πολιτών και των εργαζόμενων, με περιφρούρηση της ασφάλειας των συναλλαγών και της προστασίας των προσωπικών δεδομένων.
• Η θέσπιση μέτρων κοινωνικού ελέγχου και διαφάνειας στη Δημόσια Διοίκηση, ώστε να τεθεί ουσιαστικά στην υπηρεσία του πολίτη.
• Η ενδυνάμωση του κοινοβουλευτικού ελέγχου και η εξασφάλιση διαφάνειας στην άσκησή του, με την παροχή στα θεσμοθετημένα όργανα όλων των αιτούμενων στοιχείων.
• Η αναβάθμιση του ρόλου του ανθρώπινου δυναμικού (αξιοπρεπές σύστημα αμοιβών, αξιοκρατία σε προσλήψεις, υπηρεσιακή εξέλιξη, αξιοποίηση γνώσεων και δεξιοτήτων, συμμετοχή, παροχή κινήτρων κλπ).
• Η αποκατάσταση πλήρους αξιοκρατίας στις προσλήψεις, στις υπηρεσιακές μεταβολές και στην επιλογή των θέσεων της διοικητικής ιεραρχίας.
• Η εξασφάλιση σταθερής ενιαίας μόνιμης σχέσης εργασίας για τομείς που καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες και ο περιορισμός προσλήψεων συμβασιούχων αποκλειστικά για εποχιακές και έκτακτες ανάγκες.
• Η εκπαίδευση, συνεχής ενημέρωση, επιμόρφωση και δημιουργική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της, με παράλληλη ανάθεση σʼ αυτό νέου αναβαθμισμένου και ενεργού ρόλου.
• Η οικονομική αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού, η εξασφάλιση και διεύρυνση των ασφαλιστικών και συλλογικών του δικαιωμάτων, ειδικότερα σήμερα που πλήττονται βάναυσα.
Όλγα Ζαχαριάδου
Μέλος Γραμματείας του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης του ΣΥΝ
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS