Μετά τον σχηματισμό της μνημονιακής κυβέρνησης συνεργασίας, έχει ενταθεί η επιχείρηση κατεδάφισης και διάλυσης του κοινωνικού κράτους καθώς και η εκποίηση της Δημόσιας περιουσίας που είχε ξεκινήσει από την προηγούμενη Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Όμως σήμερα έχει πάρει πρωτοφανείς διαστάσεις με την πλήρη συμφωνία των μνημονιακών κομμάτων ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑΟΣ, Δημοκρ. Συμμαχία κ.λ.π. που συναινούν τυφλά στις απαιτήσεις της τρόικας για την ικανοποίηση των συμφερόντων των τοκογλύφων δανειστών. Η Κυβέρνηση, προετοιμάζοντας το σχετικό πάρτι με τις σκανδαλώδεις προβλέψεις του Νόμου για το FAST TRACK, που με τις προσταγές του «Μνημονίου 2» θα επεκταθούν σε όλες τις κατηγορίες δραστηριοτήτων, έχει βγάλει στο σφυρί μια σειρά βασικών επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας καθώς και σημαντικότατων Δημόσιων ακινήτων με βασικούς στόχους:
• Την εκχώρηση σημαντικών αρμοδιοτήτων και λειτουργιών του δημοσίου (των «φιλέτων») στον ιδιωτικό τομέα και η μεταφορά του κόστους βασικών κοινωνικών αγαθών (υγεία, παιδεία, ασφάλιση κλπ.) από το κράτος στον πολίτη.
• Την εκποίηση σημαντικών κερδοφόρων ΔΕΚΟ (ΕΛΠΕ, ΔΕΠΑ, ΔΕΦΑ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΟΠΑΠ κ.λ.π.) και υποδομών (μεταφορές, αεροδρόμια, λιμάνια κ.λ.π.).
• Την εκποίηση ακίνητης περιουσίας με πρώτη και καλύτερη την έκταση του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό μαζί με το παραλιακό μέτωπο.
Επισημαίνεται ότι με το Νόμο για την εφαρμογή του μεσοπρόθεσμου προβλέπεται “…ότι τα έσοδα από την αξιοποίηση (διάβαζε εκποίηση) επιχειρήσεων και λοιπών περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου προορίζονται αποκλειστικά για τη μείωση του δημοσίου χρέους”. Για τη δουλειά αυτή δημιουργήθηκε πέρσι το ΤΑΜΕΙΟ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ (Τ.Α.Ι.Π.Ε.Δ.). Το Δ.Σ του ταμείου συγκροτήθηκε σε συμφωνία ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ και συνεδριάζει υπό την παρουσία δύο εκπροσώπων που έχει υποδείξει η τρόικα. Μάλιστα οι δύο «τοποτηρητές» έχουν ουσιαστικό ρόλο, δεδομένου ότι ορίζουν τα τρία από τα επτά μέλη του οργάνου που θα προωθεί τους διαγωνισμούς πώλησης παγίων, επιχειρήσεων και ακινήτων δηλαδή του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων.
Η σύνθεση και μόνο του Δ.Σ. του Τ.Α.Δ.Π. που αποτελείται από τραπεζικά και πρώην κυβερνητικά στελέχη των παραπάνω κομμάτων, δείχνουν προς τα πού οδηγείται η εκποίηση του Δημόσιου πλούτου. Επιχειρηματικοί κύκλοι - ντόπιοι και ξένοι - που ακονίζουν τα μαχαίρια τους για το φαγοπότι, εκτιμούν - γεγονός που επιβεβαιώνεται από το περιεχόμενο του «Μνημονίου 2» -πως σε άμεση προτεραιότητα είναι η εκποίηση των ΔΕΚΟ από τον κλάδο της ενέργειας, ενώ έπονται οι υποδομές όπως μεταφορές, λιμάνια, αεροδρόμια αλλά και τομείς διαχείρισης υδάτων, απορριμμάτων που είναι πολύ υψηλά στην ατζέντα. Σύμφωνα μάλιστα με σχετική μελέτη της Eurobank Equities, η πώληση ποσοστών εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών μπορεί να προχωρήσει γρήγορα και ήδη εκποιήθηκε σημαντικό τμήμα των κρατικών μετοχών στα ΕΛΠΕ.
Η πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων και της εκποίησης της Δημόσιας περιουσίας υλοποιείται με ποικίλες μορφές όπως:
• Η άμεση εκποίηση Δημόσια περιουσίας.
• Η διάλυση φορέων του Δημοσίου με μεγάλο ερευνητικό ή κοινωνικό έργο (ΙΓΜΕ, ΟΣΚ, ΟΕΚ, Ε.Ε. κ.λ.π.)
• Οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) και οι συμβάσεις παραχώρησης
• Η πώληση και ταυτόχρονη μίσθωση ακινήτων του Δημοσίου (sale and lease back).
Ακόμη με τις ρυθμίσεις του «Καλλικράτη» αλλά και λόγω των τεράστιων περικοπών στις θεσμοθετημένες χρηματοδοτήσεις (μόνο για το 2012 περικόπτονται 500 εκ. ? από τους ΟΤΑ), προωθούνται εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις στους Δήμους και τις Περιφέρειες καθώς και η εφαρμογή των κατευθύνσεων κυβέρνησης–ΕΕ–ΔΝΤ που οδηγεί στην απόλυτη υποταγή τους στις τράπεζες και τα ασύδοτα επιχειρηματικά συμφέροντα σε βάρος των δημοτών. Οι νέοι Δήμοι έχουν περιορίσει σε μεγάλο βαθμό τις κοινωνικές παροχές προς τους πολίτες και μετατρέπονται σταθερά σε φοροεισπράκτορες ή κινδυνεύουν να οδηγηθούν στη χρεωκοπία. Τελευταία εντείνεται η προσπάθεια υλοποίησης της προβλεπόμενης και από τα μνημόνια εκχώρησης της αποκομιδής και κυρίως της διαχείρισης των απορριμάτων από ιδιώτες (βλέπε ΑΚΤΩΡ του κ. Μπόμπολα) μέσω ΣΔΙΤ.
Για τις εκποιήσεις της δημόσιας περιουσίας δεν υπάρχει ούτε ιερό ούτε όσιο. Ο κ. Παπακωνσταντίνου δίνει το σύνθημα για το πώς αντιλαμβάνεται η μνημονιακή συγκυβέρνηση την «αξιοποίηση» της δημόσιας περιουσίας. Είναι αποκαλυπτικό το σχέδιο νόμου του ΥΠΕΚΑ που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα που αφορά την εκποίηση του «Ελληνικού» και το σχέδιο «ΗΛΙΟΣ» για την μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στο εξωτερικό. Τις μέρες αυτές μπαίνει για ψήφιση στην ολομέλεια της Βουλής. Βιάζονται γιατί στο τέλος Μαρτίου λήγει η προθεσμία του διεθνούς διαγωνισμού εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
Στο σχέδιο νόμου έχουν πλήρως ξεχασθεί οι υποσχέσεις για κατασκευή μητροπολιτικού πάρκου στο χώρο του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού. Αντί για αυτό προβλέπεται η άνευ όρων παραχώρηση στους επίδοξους επενδυτές ολόκληρης της έκτασης των 6.200 στρεμμάτων καθώς και το παραλιακό μέτωπο. Για να προχωρήσουν μάλιστα απρόσκοπτα τα σχέδιά τους, καθιερώνονται ειδικές κατά παρέκκλιση του συντάγματος και των νόμων διαδικασίες εξπρές για την έκδοση αδειών, τις κατεδαφίσεις ενώ προβλέπεται και η άμεση ανάκληση των τμημάτων που έχουν παραχωρηθεί σε δημόσιους και κοινωνικούς φορείς και η άμεση αποβολή τους από το χώρο. Ειδικότερα:
• Στα 4.200 στρέμματα προβλέπονται χρήσεις αμιγούς και γενικής κατοικίας, τουρισμού - αναψυχής, επιχειρηματικά πάρκα, εμπορικά κέντρα, υποδομές μεταφορών, καζίνο, γραφεία, τράπεζες, ουρανοξύστες κ.α. Επίσης επιτρέπονται προσχώσεις και η κατασκευή κτιρίων και εγκαταστάσεων για κάθε λογής επιχειρηματικά σχέδια στην παραλία, στον αιγιαλό, στον συνεχόμενο ή παρακείμενο θαλάσσιο χώρο και στον πυθμένα.
• Στα υπόλοιπα 2.000 στρέμματα προβλέπονται δρόμοι, τεχνικά έργα, κτίρια που θα καλύπτουν το 15% της έκτασης και ένα «πάρκο»- των επενδυτών και αυτό - με χρήσεις πρασίνου, τουρισμού-αναψυχής, αθλητισμού, πολιτισμού, κοινωφελών λειτουργιών και «πρότυπων αστικών υποδομών».
• Την πρωτοβουλία και το σχεδιασμό για όλα τα παραπάνω θα την έχουν οι ίδιοι οι επενδυτές οι οποίοι ουσιαστικά θα προκαλούν και την έκδοση των αναγκαίων Υπουργικών Αποφάσεων, δηλαδή θα νομοθετούν!
• Οι συντελεστές δόμησης κλιμακώνονται από 0,2 έως 2,2 με δυνατότητα υπέρβασης κατά 20% ενώ το ποσοστό κάλυψης στο σύνολο των 6.200 στρεμμάτων θα είναι 40%.
Για το σχέδιο «ΗΛΙΟΣ» προβλέπει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με την αξιοποίηση του ηλιακού δυναμικού των δημοσίων ακινήτων που όμως θα διατίθεται στο εξωτερικό «προς όφελος της αποπληρωμής του δημοσίου χρέους». Η υλοποίηση του προγράμματος ανατίθεται στην “Πρόγραμμα Ήλιος Α.Ε.” που θα λειτουργεί με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, το μετοχικό της κεφάλαιο ύψους 1 εκατ. ? θα καταβληθεί από το «Πράσινο ταμείο» και θα απαλλάσσεται από κάθε άμεσο ή έμμεσο φόρο και τέλη του δημοσίου ή τρίτου, ενώ θα απολαμβάνει και όλες τις ατέλειες και τα προνόμια του Δημοσίου. Τα ακίνητα του Δημοσίου θα παραχωρούνται στην εταιρεία δωρεάν, ενώ παραχώρηση δωρεάν ή με αντάλλαγμα και με απευθείας εκμίσθωση θα μπορεί να γίνει για τα ακίνητα ΝΠΔΔ ή ΟΤΑ α' και β' βαθμού. Η αδειοδότηση των σταθμών παραγωγής ρεύματος από ΑΠΕ θα γίνεται κατά προτεραιότητα και με παρεκκλίσεις από το υφιστάμενο πλαίσιο (3468/2006), όπως π.χ.: Η απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων -όπως και άλλες τυχόν αποφάσεις, εγκρίσεις και άδειες- για κάθε σταθμό παραγωγής θα εκδίδεται από τον αρμόδιο Υπουργό. Εγκρίνεται κατά προτεραιότητα η σύνδεση των εν λόγω σταθμών παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος με τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής της χώρας, όταν είναι γνωστό ότι το υφιστάμενο δίκτυο μόλις που επαρκεί για την παραγόμενη σήμερα στη χώρα ηλεκτρική ενέργεια και δεν προβλέπεται τουλάχιστο για τα προσεχή χρόνια η επέκτασή του.
Συμβάσεις παραχώρησης & ΣΔΙΤ
Κύριες μέθοδοι ιδιωτικοποίησης βασικών λειτουργιών του κράτους
Τα κύρια εργαλεία των μνημονιακών Κυβερνήσεων για την ιδιωτικοποίηση βασικών κρατικών αρμοδιοτήτων και λειτουργιών είναι οι συμβάσεις παραχώρησης και οι ΣΔΙΤ. Τονίζουμε από την αρχή ότι για μας είναι αδιανόητοι οι ισχυρισμοί των μνημονιακών κομμάτων ότι είναι μονόδρομος η υλοποίηση έργων με τις μεθόδους αυτές λόγω της ελλείψεως των απαραίτητων οικονομικών πόρων, όταν έχουν ήδη διατεθεί από τον «μηχανισμό στήριξης» και προβλέπεται να διατεθούν και από το «Μνημόνιο 2» στο ασύδοτο χρηματοπιστωτικό σύστημα αρκετά δις με την προοπτική μεταξύ των άλλων να χρηματοδοτήσουν τους ιδιωτικούς φορείς που συμμετέχουν στην εκτέλεση έργων που εκτελούνται με Συμβάσεις Παραχώρησης και με ΣΔΙΤ.
Ας δούμε όμως τι λέει η εμπειρία από την μέχρι σήμερα εφαρμογή τους.
Από τις συμβάσεις παραχώρησης που ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι «λεόντειες» συμβάσεις για την κατασκευή των 5 μεγάλων οδικών αξόνων όπου οι όμιλοι Κατασκευαστών-Τραπεζών έχουν μετατρέψει το δημόσιο αγαθό της χρήσης των εθνικών οδών σε πεδίο άγριας κερδοσκοπίας. Έχουν αναλάβει την κατασκευή και στη συνέχεια την εκμετάλλευσή τους για τριάντα χρόνια. Εκτός από την σημαντική προκαταβολή που ήδη έχουν εισπράξει, έχουμε την παγκόσμια πρωτοτυπία της προκαταβολικής καταβολής διοδίων σε δρόμους υπό κατασκευή, ακόμη και σε δρόμους «καρμανιόλες» ενώ η Κοινοτική οδηγία απαγορεύει την επιβολή διοδίων σε δρόμους που δεν είναι κλειστοί και δεν έχουν προστατευτική νησίδα. Μάλιστα αυξάνουν συνεχώς τα διόδια (ακόμη και πριν ένα μήνα) ενώ εξαγγέλλουν ότι σύντομα θα υπάρξουν και νέες αυξήσεις όπως προβλέπουν οι συμβάσεις τους που είχε προωθήσει η Ν.Δ. σε συμφωνία με το ΠΑΣΟΚ και το ΛΑΟΣ.
Η ανάγκη εξυπηρέτησης των συμβάσεων παραχώρησης για τους 5 οδικούς άξονες, απορροφά στην απαιτούμενη συγχρηματοδότηση μεγάλο μέρος των πόρων του ΠΔΕ και των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων. Η συνολική κρατική συμμετοχή υπερβαίνει τα 1,9 δις ? δηλ. ~33% του κόστους κατασκευής τους που ανέρχεται και για τους 5 Οδικούς άξονες σε 6,4 δις ?. Η ιδιωτική συμμετοχή είναι της τάξεως του 10% και τα υπόλοιπα είναι τραπεζικός δανεισμός με έμμεση και πολλές φορές άμεση εγγύηση του Δημοσίου. Τονίζουμε την λέξη συγχρηματοδότηση γιατί σκοπίμως κατά την γνώμη μας τα έργα αυτά ονομάζονται «αυτοχρηματοδοτούμενα». Αυτό είναι ψευδέστατο δεδομένου ότι η ιδιωτική συμμετοχή είναι περιορισμένη (το πολύ στο 1/3 της κρατικής) ενώ εισπράττουν από τους πολίτες άμεσα και προκαταβολικά τα υπέρογκα διόδια. Η χρηματοδότηση με ζεστό χρήμα των ομίλων που κατασκευάζουν τους αυτοκινητόδρομους, εμποδίζει τη χάραξη μιας αυτόνομης πολιτικής επενδύσεων και υποδομών κοινής ωφέλειας που θα προωθεί και την αναγκαία για τη χώρα ανάπτυξη της οικονομίας της, ενώ πλήττονται καθοριστικά τόσο το Π.Δ.Ε. όσο και τα αναγκαία έργα για την περιφέρεια. Να σημειώσουμε εδώ ότι από την πρόσφατη περικοπή του ΠΔΕ έχουν εξαιρεθεί τα έργα των οδικών αξόνων. Όμως θα πρέπει να απαντηθεί γιατί παρά την πλουσιοπάροχη χρηματοδότησή τους οι τραπεζικοί όμιλοι έχουν κυριολεκτικά παγώσει – παρά τις συμβατικές τους υποχρεώσεις προς το Δημόσιο – τις εκτελούμενες εργασίες και έχουν οδηγήσει στην ανεργία αρκετές εκατοντάδες εργαζόμενων στα έργα αυτά.
Αξίζει να αναφέρουμε μερικά οικονομικά στοιχεία από την Αττική Οδό: Το κόστος για το κυρίως έργο ανήλθε στα 1,3 δις ? το οποίο χρηματοδοτήθηκε κατά 35% (420 εκατ. ?) από το Δημόσιο και την ΕΕ. Τα παράπλευρα έργα (με απʼ ευθείας ανάθεση) κόστισαν ~1,61 δις ? ανεβάζοντας το συνολικό κόστος στα 2,9 δις ?. Τα ίδια κεφάλαια της αναδόχου εταιρείας ήταν μόνο 174 εκ. ? (δηλαδή λιγότερο από το 6% του συνολικού κόστους) και τα υπόλοιπα ήταν δάνεια με την εγγύηση του Δημοσίου. Οι μέσες ημερήσιες διελεύσεις που προέβλεπε η σύμβαση για το 2015 έχει ξεπερασθεί ήδη από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της Αττικής Οδού και σήμερα ξεπερνά τις 300.000. Για το 2010 ο ετήσιος τζίρος με στοιχεία της κοινοπραξίας έχει ξεπεράσει τα 226 εκατ. ?, ενώ τα έξοδα συντήρησης και λειτουργίας υπολογίζονται σε ~90 εκατ.? δηλ. ετήσια κέρδη πάνω από 136 εκ. ?. Όμως ο υπολογισμός δεν γίνεται επί των εισπράξεων αλλά επί των καθαρών κερδών μετά δηλ. την αφαίρεση των εξόδων συντήρησης και λειτουργίας τα οποία όμως είναι ανεξέλεγκτα.
Ο Νόμος για τις Συμπράξεις Δημόσιου & Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) προβλέπει ότι με την μέθοδο αυτή μπορούν να εκτελούνται κάθε μορφής έργα και υπηρεσίες του κράτους με ελάχιστες εξαιρέσεις που αφορούν την εθνική άμυνα, την αστυνόμευση και την απονομή της δικαιοσύνης. Ορίζεται ως όριο προϋπολογισμού τα 200 εκ. ?. που όμως μπορεί εύκολα να ξεπερασθεί με ομόφωνη απόφαση της αρμόδιας Διυπουργικής Επιτροπής. Με τον τρόπο αυτό παρακάμπτεται η Βουλή. Είναι η βασική διαφορά των ΣΔΙΤ από τις συμβάσεις παραχώρησης που απαιτούν κύρωση με νόμο από την Βουλή.
Τα ΜΜΕ αναφέρονται διθυραμβικά στις ΣΔΙΤ και προσπαθούν να τις παρουσιάσουν σαν πανάκεια που εφαρμόζεται με επιτυχία στις χώρες της Ε.Ε. και κυρίως στην Αγγλία. Ξεχνούν όμως για προφανείς λόγους την Πορτογαλία που τα εφάρμοσε κατά κόρον επί Μπαρόζο και τώρα καλείται να πληρώσει ακριβό το τίμημα. Οι εκπρόσωποι των Ευρωπαίων Μηχανικών διατυπώνουν σοβαρότατες επιφυλάξεις και αναφέρουν πως οι ΣΔΙΤ έχουν περιορισμένη εφαρμογή που δεν ξεπερνά το 5% με 10% επί των Δημοσίων Επενδύσεων και εφαρμόζονται κυρίως σε χώρες με ισχυρό Δημόσιο ελεγκτικό μηχανισμό (εμείς διαλύουμε και τους υπάρχοντες κρατικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς) και συμπληρώνουν πως ο ιδιωτικός τομέας αναλαμβάνει τουλάχιστο το επιχειρηματικό ρίσκο. Στην χώρα μας όμως, εφαρμόζονται μόνο σε περιπτώσεις αυξημένου οικονομικού οφέλους ενώ τα ρίσκα και οι εγγυήσεις για τις χρηματοδοτήσεις αναλαμβάνονται από το Δημόσιο.
Απόδειξη του αυξημένου κόστους των ΣΔΙΤ αποτελεί το έργο των 7 πυροσβεστικών σταθμών όπου έχουμε υπερδιπλάσιο κόστος σε σχέση με ανάλογες κατασκευές καθώς και από τις προτάσεις για την διαχείριση των αποβλήτων από τους ιδιώτες που υπολογίζουν τριπλάσιο κόστος. Από τα παραπάνω παραδείγματα καταδεικνύονται οι στρεβλώσεις στο χώρο της παροχής των υποδομών, ενώ ταυτόχρονα διευρύνονται οι δυνατότητες ανάπτυξης της διαφθοράς και της διαπλοκής. Ακόμη αβίαστα προκύπτει ότι ο χαρακτηρισμός «λεόντειες συμβάσεις» είναι αρκετά επιεικής. Όμως οι μνημονιακές Κυβερνήσεις συνεχίζουν την ίδια πολιτική και ήδη εξαγγέλλουν την επέκταση των συμβάσεων παραχώρησης της λειτουργίας της «ΑΤΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ», του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» και της «Γέφυρας Ρίου - Αντιρρίου», την παραχώρηση της επιβολής διοδίων στην «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ» κ.λ.π. και προχωρά ακάθεκτη σε ιδιωτικοποιήσεις μέσω ΣΔΙΤ.
Συνεπώς η αριστερά και το σύνολο των πολιτών πρέπει δυναμικά να παρέμβουν για να σταματήσει η εφαρμογή αυτής της πολιτικής με τις ακραία νεοφιλελεύθερες μεθόδους της, που όπως καταδείξαμε είναι ατελέσφορες, ασύμφορες για τη χώρα και την κοινωνία και οδηγούν στο ξεπούλημα της Δημόσιας περιουσίας και βαθαίνουν την κρίση που πληρώνει ο Ελληνικός λαός.
Ο τόπος έχει ανάγκη πρωτίστως από αναπτυξιακά προγράμματα που όμως πρέπει να είναι ενταγμένα μέσα σε έναν Εθνικό Δημοκρατικό Σχεδιασμό, με την απαραίτητη αλλά και ουσιαστική διαβούλευση με τους κοινωνικούς φορείς και την αυτοδιοίκηση, που θα ιεραρχεί τις προτεραιότητες, θα σέβεται το περιβάλλον και θα λαμβάνει υπόψη του και τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες.
Μάρτιος 2012
Στέλιος Πλιάκης
Μηχαν. Ηλεκτρ. Μηχανικός
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS