Προς τους Υπουργούς:
1) Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
2) Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
Θέμα: Ανακοίνωση για συγχώνευσεις Φορέων Διαχείρισης Προστατευομένων Περιοχών και ειδικότερα το ενδεχόμενο συγχώνευσης του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Θαλασσίου Πάρκου Ζακύνθου με άλλον της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων
Έχει γίνει γνωστό από το Συντονιστικό Όργανο των Προέδρων του Δικτύου Φορέων Διαχείρισης Προστατευομένων Περιοχών, αλλά και από την από 24.7.2012 ανακοίνωση του Υπουργείου Δ.Μ.Η.Δ. ότι μεθοδεύεται ο περιορισμός των είκοσι εννέα (29) Φ.Δ.Π.Π. σε δεκατέσσερις (14), με βάση τις Περιφέρειες της χώρας.
Η ανωτέρω διαδικασία συγχωνεύσεων, χωρίς να έχει προηγηθεί καμιά διαβούλευση με τους Φ.Δ. είναι βέβαιο ότι θα υποβαθμίσει την προστασία και διαχείριση περιβαλλοντικά ευαίσθητων φυσικών οικοτόπων και ειδών και θʼ ακυρώσει την δυνατότητα που παρέχεται στις προστατευόμενες περιοχές για αναπτυξιακές δραστηριότητες φιλικές προς το περιβάλλον.
Πόσο μάλλον που η χρηματοδότηση των Φ.Δ.Π.Π. καλύπτεται σχεδόν αποκλειστικά (95%) από ευρωπαϊκά κοινοτικά κονδύλια, όπως επίσης η μισθοδοσία του προσωπικού των Φ.Δ. καλύπτεται από την υλοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, τα δε Δ.Σ. και οι πρόεδροί τους εργάζονται εθελοντικά (αμισθί) χωρίς καμία επιπλέον οικονομική επιβάρυνση των Φορέων και του Δημοσίου.
Τέλος, η μείωση του προσωπικού των Φ.Δ. θα έχει ως συνέπεια τη μη ανταπόκρισή τους στην υποχρέωση που έχουν για την εποπτεία και παρακολούθηση των περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών της αρμοδιότητάς τους. Ειδικότερα στην περίπτωση του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου υφίσταται κίνδυνος επιβολής προστίμου 48.000.000? από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σε περίπτωση διαπίστωσης ελλιπούς λειτουργίας του από την Δ/νση Περιβάλλοντος της ΕΕ.
Ερωτώνται οι κ. Υπουργοί:
1)Ποιες είναι οι προθέσεις τους για τη συγχώνευση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευομένων Περιοχών;
2)Προτίθενται να προχωρήσουν στη συγχώνευση του Φ.Δ. του Ε.Θ.Π.Ζ. με άλλο Φ.Δ. της Περιφερείας Ιονίων Νήσων, ο οποίος ουδεμία σχέση έχει με το θαλάσσιο περιβάλλον;
Ο ερωτών Βουλευτής
Σταύρος Ν. Κοντονής
Βουλευτής Ζακύνθου
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 09/08/2012
Στην προσπάθειά μας να πείσουμε για την άνευ επιστημονικής τεκμηρίωσης και οικονομικής σκοπιμότητας δρομολογούμενη συγχώνευση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (Φ.Δ.Π.Π.), καθώς και της ανάδειξης μερικών μόνο από τα προβλήματα που θα επιφέρει μία τέτοια πράξη, ο Πανελλαδικός Σύλλογος Εργαζομένων στους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών και το Δίκτυο Προέδρων Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, εκδίδουμε από κοινού το παρόν Δελτίο Τύπου, ελπίζοντας έστω και την ύστατη στιγμή στην εξαίρεση των Φορέων Διαχείρισης Π.Π. από τις ανακοινωθέντες συγχωνεύσεις οργανισμών του Δημοσίου τομέα.
Παρακαλούνται θερμά οι αποδέκτες της παρούσας επιστολής να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τα παρακάτω, καθώς η δρομολογούμενη συγχώνευση των Φ.Δ.Π.Π. θα έχει μεταξύ άλλων ως αποτέλεσμα:
1) Την καθυστέρηση υλοποίησης των δεσμεύσεων που έχουν τεθεί στο Τεχνικό Δελτίο Προτεινόμενης Πράξης κάθε Φ.Δ.Π.Π., με αποτέλεσμα την καθυστέρηση υλοποίησης της Πράξης και την μη τήρηση των τεθέντων χρονοδιαγραμμάτων. Η εμπειρία από τις πρόσφατες τροποποιήσεις Τεχνικών Δελτίων επέφερε καθυστερήσεις από ένα έως και ενάμιση έτος. Το αποτέλεσμα αυτής της καθυστέρησης αν και γνωστό, αξίζει να επισημανθεί ξανά: Απλήρωτοι εργαζόμενοι, απλήρωτες ασφαλιστικές και φορολογικές εισφορές με συνέπεια την συσσώρευση οφειλών και την δημιουργία μη επιλέξιμων προστίμων, απλήρωτοι προμηθευτές, «πάγωμα» όλων των δράσεων (φύλαξη, επιστημονική έρευνα, ενέργειες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, κ.ά.) των Φορέων Διαχείρισης και προμηθευτές ή αναδόχους να απειλούν με δικαστικές διεκδικήσεις των οφειλομένων. Τα ανωτέρω, εγκλώβισαν κατά το πρόσφατο παρελθόν τους Φ.Δ.Π.Π. σε ένα φαύλο κύκλο αδυναμίας χρηματοδότησης και επομένως μη υλοποίησης των Τεχνικών Δελτίων, δεδομένου ότι για την εκταμίευση των χρηματοδοτήσεων απαιτείται η ύπαρξη φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας που προφανώς δεν υπήρχε η δυνατότητα να εκδοθούν.
2) Την αλλαγή όλων των Αποφάσεων Αυτεπιστασίας, στις οποίες περιγράφεται η συντριπτική πλειοψηφία των δράσεων των Φ.Δ.Π.Π. καθώς και το σύνολο των λειτουργικών αναγκών (μισθοδοσία, φορολογικές και ασφαλιστικές εισφορές, πάγια έξοδα, κλπ). Τροποποίηση πράξης ΕΣΠΑ λόγω αλλαγής δικαιούχου, οικονομικού και φυσικού αντικειμένου, σημαίνει παύση πληρωμών και μη απορρόφησης κονδυλίων από το ΕΣΠΑ με συνέπεια το οικονομικό αδιέξοδο των Φ.Δ.Π.Π. και το ξεκίνημα ενός νέου φαύλου κύκλου. Επισημαίνουμε επίσης, ότι το προσωπικό των Φ.Δ.Π.Π. έχει προσληφθεί αποκλειστικά για τις ανάγκες υλοποίησης του ΕΠΠΕΡΑΑ και η οποιαδήποτε μεταβολή στην εργασιακή του σχέση θα έθετε σε κίνδυνο την υλοποίηση του έργου με συνεπακόλουθους κινδύνους αστοχιών χρονοδιαγραμμάτων και απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων.
3) Για τον ορισμό νέων Προέδρων και Δ.Σ. σε συγχωνευμένους Φ.Δ.Π.Π. θα πρέπει υποχρεωτικά να έχει προηγηθεί η αλλαγή του συνόλου του θεσμικού πλαισίου που διέπει τους Φ.Δ. (π.χ. Ν.2742/99, Ν.3044/2005, ΦΕΚ Καθορισμού αριθμών μελών Δ.Σ.) καθώς και αλλαγή στους κανονισμούς λειτουργίας ΔΣ, προσωπικού, οικονομικής διαχείρισης, προμηθειών- ανάθεσης υπηρεσιών, μελετών. Χωρίς την αλλαγή των παραπάνω νομοθετημάτων και κανονισμών δεν θα μπορεί να υλοποιηθεί η ενταγμένη πράξη στο ΕΣΠΑ. Επισημαίνουμε ότι σύμφωνα με τους κανονισμούς και το σύστημα διαχείρισης του ΕΣΠΑ, όλοι οι δικαιούχοι (και οι Φ.Δ.Π.Π.) θα πρέπει να έχουν συμβασιοποιήσει όλες τις προμήθειες, τις μελέτες και τις υπηρεσίες που έχουν δεσμευτεί κατά την υλοποίηση της πράξης εντός του 2013. Οι ανωτέρω περιγραφόμενες καθυστερήσεις που θα προκληθούν από τις δρομολογούμενες συγχωνεύσεις Φ.Δ.Π.Π. οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην μη τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων που θέτει το ΕΣΠΑ με αποτέλεσμα την μη απορρόφηση σημαντικών ευρωπαϊκών κονδυλίων που θα μείνουν για ακόμη μία φορά αδιάθετα.
4) Το μεγαλύτερο υποέργο των Φ.Δ.Π.Π. αφορά την Επιστημονική Παρακολούθηση των τύπων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας, α) των Παραρτημάτων II, IV και V της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και β) των πουλιών του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΕ που αποτελεί συμβατική υποχρέωση της χώρας μας προς στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις ανωτέρω Κοινοτικές Οδηγίες, αποτελεί εθνική υποχρέωση της χώρας μας η σύνταξη ετήσιας εξαετούς έκθεσης για την κατάσταση διατήρησης των ειδών των κοινοτικών οδηγιών για την περίοδο 2006 – 2012, βασιζόμενη επιστημονική έρευνα πεδίου (on site). Ήδη διανύουμε την περίοδο της παράτασης ενός έτους που δόθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επισημαίνουμε ότι αρκετοί Φ.Δ.Π.Π. έχουν ολοκληρώσει τους διαγωνισμούς τους για το έργο της Παρακολούθησης ενώ οι υπόλοιποι είτε βρίσκονται στο στάδιο της διενέργειας των διαγωνισμών είτε αναμένουν τις τελικές εγκρίσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ. Σημειώνεται ότι πρόκειται για ανοιχτούς διεθνείς διαγωνισμούς. Οποιαδήποτε μεταβολή αυτή την στιγμή στην υλοποίηση των Τεχνικών Δελτίων των Φ.Δ.Π.Π. και συνεπακόλουθα στις διαγωνιστικές διαδικασίες, θα βγάλει το υποέργο της Επιστημονικής Παρακολούθησης κάθε Φ.Δ.Π.Π. εκτός χρονοδιαγράμματος και επομένως μη τήρησης της εθνικής υποχρέωσης, κάτι που συνεπάγεται μεταξύ άλλων και σημαντικά πρόστιμα για τη χώρα μας.
5) Επιπλέον Κοινοτικοί Πόροι που προέρχονται ή θα προέλθουν στο μέλλον από την συμμετοχή των Φ.Δ.Π.Π. στην υλοποίηση ή στην υποβολή προτάσεων των οποίων εκκρεμεί η έγκρισή τους σε άλλα Ευρωπαϊκά Προγράμματα, όπως LIFE, INTERREG, κ.ά., κινδυνεύουν να χαθούν καθώς οι καθυστερήσεις από τις απαιτούμενες αλλαγές στα νέα συγχωνευμένα σχήματα (βλ. ανωτέρω) θα θέσουν αυτομάτως εκτός χρονοδιαγραμμάτων και επομένως επιλεξιμότητας αυτά τα προγράμματα.
Όπως ήδη έχουμε αναλύσει και ανωτέρω αλλά και με πρόσφατες επιστολές μας, η λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών δεν προκαλεί δαπάνη στον Κρατικό Προϋπολογισμό, καθώς το σύνολο των λειτουργικών δαπανών και δράσεων καλύπτονται από Κοινοτικούς Πόρους και διοικούνται από άμισθα Δ.Σ. και Προέδρους.
Για να γίνει λοιπόν κατανοητή η σκοπιμότητα των δρομολογούμενων συγχωνεύσεων, παρακαλούμε πολύ τα αρμόδια Υπουργεία (ΠΕΚΑ, Διοικ. Μεταρρύθμισης, Οικονομικών) να τεκμηριώσουν και να μας γνωρίσουν με ποιόν τρόπο και πόση υπολογίστηκε ότι θα είναι η εξοικονόμηση πόρων που θα προέλθει από τη συγχώνευση των Φ.Δ.Π.Π. και αν έχουν συνυπολογίσει τον (βέβαιο) κίνδυνο επιβολής προστίμων στην χώρα μας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μη τήρηση των υποχρεώσεων της χώρας που απορρέουν από τις Κοινοτικές Οδηγίες. Γενικές αναφορές περί «επίτευξης οικονομίας κλίμακας» από τις συγχωνεύσεις, δεν επαρκούν για την περίπτωση των Φ.Δ.Π.Π. Υπενθυμίζουμε ότι σε παλαιότερη περίπτωση, μόνο για το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου, είχε επιβληθεί πρόστιμο ύψους 48.000.000 Ευρώ, το οποίο βρίσκεται σε αναστολή. Όλα τα εγκεκριμένα Τεχνικά Δελτία όλων των Φ.Δ.Π.Π. στο πρόγραμμα Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» για την περίοδο 2007-2013 ανέρχονται στο συνολικό ποσό των 102.582.122,79 Ευρώ.
Με την παραπάνω ανάλυση γίνεται καταφανές ότι οι δρομολογούμενες συγχωνεύσεις Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, όχι μόνο δεν δημιουργούν δημοσιονομικό όφελος αλλά αντίθετα θα προκαλέσουν δημοσιονομική ζημία. Αν συνυπολογίσουμε και την περιβαλλοντική ζημία που θα υποστούν οι Προστατευόμενες Περιοχές της χώρας μας, για την ανάλυση των οποίων θα χρειαστούν πολλές σελίδες!!!, εύλογα αναρωτιέται κανείς για ποιο λόγο επιλέγηκαν οι Φ.Δ.Π.Π. «για την πρώτη αυτή πιλοτική φάση του εγχειρήματος συγχωνεύσεως φορέων» (από ανακοίνωση Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης).
Περιμένουμε τεκμηριωμένες απαντήσεις.
Ζάκυνθος, 23/08/2012
Αρ. Πρωτ.: 1441
Προς: Πίνακα Αποδεκτών
Θέμα: Συγχωνεύσεις των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών - η περίπτωση του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου.
Το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (Υ.ΔΙ.Μ.Η.Δ.) με σχετικό Δελτίο Τύπου (24 Ιουλίου 2012) στα πλαίσια της συνολικής αναδιάρθρωσης του Κράτους ανακοίνωσε την πρόθεση για μια σειρά συγχωνεύσεων και καταργήσεων Φορέων του Δημόσιου (Ν.Π.Δ.Δ. και Ν.Π.Ι.Δ.) που εποπτεύονται από διαφορετικά Υπουργεία. Ειδικότερα, όσον αφορά το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (Υ.Π.Ε.Κ.Α.), η πρόθεση είναι η συγχώνευση των υπαρχόντων 29 Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ) σε 14 Φορείς ʽ..... κατά προσέγγιση αντίστοιχους των Περιφερειών της χώρας μας .....ʼ. Η ανακοίνωση του Υπουργείου ΔΙ.Μ.Η.Δ. για τις συγχωνεύσεις των ΦΔΠΠ δεν συνοδευόταν από κάποιο σχέδιο και αναλυτική λίστα των ΦΔΠΠ που θα συγχωνευθούν και να αποτελούν αποτέλεσμα σχετικής διαβούλευσης στην οποία θα συμμετείχαν τόσο οι αρμόδιοι, σχετικοί με το αντικείμενο, Θεσμικοί Φορείς του Κράτους (π.χ. Υπουργείο ΠΕΚΑ, Επιτροπή Φύση 2000, Δίκτυο Προέδρων ΦΔΠΠ), όσο και οι κατά τεκμήριο άμεσα εμπλεκόμενοι με τα θέματα προστασίας και διαχείρισης περιβάλλοντος σε Εθνικό/Ευρωπαϊκό επίπεδο (π.χ Μη Κυβερνητικές Περιβαλλοντικές Οργανώσεις, Πανελλαδικός Σύλλογος Εργαζομένων ΦΔΠΠ – ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΥΣΗ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος). Παρά το γεγονός ότι όλοι οι προαναφερόμενοι Φορείς έχουν τονίσει κατά καιρούς την αναγκαιότητα λειτουργικής και, κυρίως, θεσμικής αναδιάρθρωσης ως μέσο για την αναβάθμιση του θεσμού των ΦΔΠΠ και την αποτελεσματικότερη λειτουργία ενός Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών, η οποιαδήποτε αλλαγή στη παρούσα φάση και πάντως πριν το 2015 (που ολοκληρώνεται η υλοποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης – ΕΣΠΑ που χρηματοδοτεί τους ΦΔΠΠ) ..... θα είναι καταστροφική για την ελληνική φύση καθώς θα εμφανιστούν ξανά οι γνωστές ασυνέχειες του παρελθόντος που προσφέρουν ευκαιρίες και δυνατότητες σε παραβατικές συμπεριφορές, αυθαίρετες δομήσεις, παράνομες δραστηριότητες, οι οποίες μάλιστα προβλέπονται ακόμη χειρότερες σήμερα, δεδομένης της εξαιρετικά δυσμενούς κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η χώρα ......... (Πρόταση Επιτροπής ΦΥΣΗ 2000, Νοέμβριος 2011).
Θα πρέπει να επισημαθεί ότι, σύμφωνα με το προαναφερόμενο ΔΤ του Υπουργείου ΔΙ.Μ.Η.Δ., η σχεδιαζόμενη συγχώνευση των φορέων του Δημοσίου έχει ως στόχους: α) την παροχή των ίδιων υπηρεσιών στον πολίτη, β) το χαμηλότερο κόστος για τον Κρατικό Προύπολογισμό και γ) τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Όπως όμως έχει ήδη επισημανθεί από τους παραπάνω Φορείς και Οργανώσεις, τόσο εγγράφως με πληθώρα σχετικών Ανακοινώσεων, Επιστολών, όσο και δια ζώσης σε Συναντήσεις Εργασίας στα αρμόδια Υπουργεία και Θεσμικά Όργανα του Κράτους, για την περίπτωση των ΦΔΠΠ οι στόχοι του Υπουργείου, στην παρούσα φάση είναι πολύ πιθανόν ότι ΔΕΝ ΘΑ ΕΧΟΥΝ ΤΟ ΠΡΟΣΔΟΚΟΜΕΝΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ, καθώς: α) λόγω των ιδιαιτεροτήτων κάθε Προστατευόμενης Περιοχής – Θαλάσσια, Ορεινή, Υγροβιότοπος, Δασική – οι παρεχόμενες υπηρεσίες είναι εκ φύσεως διαφορετικές, β) το κόστος λειτουργίας και των δράσεων που υλοποιούν οι ΦΔΠΠ δεν επιβαρύνει τον Κρατικό Προϋπολογισμό καθώς οι δαπάνες αυτές καλύπτονται, σχεδόν αποκλειστικά, από Ευρωπαϊκά Κοινοτικά Κονδύλια (με εθνική συμμετοχή περίπου 10%), ενώ τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων, συμπεριλαμβανομένων των Προέδρων (που είναι εξειδικευμένοι επιστήμονες και στις πλείστες των περιπτώσεων προέρχονται από Ακαδημαϊκά Ιδρύματα και Ερευνητικά Κέντρα της χώρας μας) παρέχουν τις υπηρεσίες τους στους ΦΔΠΠ χωρίς καμία αμοιβή. Αντίθετα, λόγω της αναπόφευκτης μειωμένης απορρόφησης των σχετικών Ευρωπαϊκών Κοινοτικών κονδυλίων του Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α. (χρονοβόρες διαδικασίες έγκρισης, καθυστέρηση εκταμιεύσεων, μη επιλεξιμότητα δαπανών, κλπ) υπάρχει ορατός κίνδυνος τα έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού να είναι τελικά μειωμένα (π.χ. μικρότερη είσπραξη φόρων και ασφαλιστικών εισφορών). Επιπρόσθετα, οι δράσεις που υλοποιούν οι ΦΔΠΠ δημιουργούν έναν σημαντικό κύκλο εργασιών που συμβάλλει ουσιαστικά στην ενίσχυση του Ιδιωτικού τομέα, και ιδιαίτερα αυτού που δραστηριοποιείται στην Ελληνική Περιφέρεια (νησιωτικές, αγροτικές, ορεινές περιοχές) αποτελώντας έτσι μοχλό τοπικής οικονομικής ανάπτυξης. γ) η αποτελεσματικότητα του ρόλου των ΦΔΠΠ, όσον αφορά την προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος και των φυσικών του πόρων, μέσα από τον συντονισμό και την συνεργασία με όλες τις Υπηρεσίες του Κράτους (Αστυνομικές, Πυροσβεστικές και Λιμενικές Αρχές, Δασική Υπηρεσία, Δ/νσεις Περιβάλλοντος ΟΤΑ, Πολεοδομίες, κλπ), είναι δεδομένο ότι επιτυγχάνεται μόνον μέσα από την αυτοτελή παρουσία των ΦΔΠΠ - και το εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό και τις υποδομές που αυτοί διαθέτουν – όπως άλλωστε επιβάλλεται από τις υποχρεώσεις της Ελλάδας σε Εθνικό, Ευρωπαϊκό και Διεθνές επίπεδο. Η αδυναμία της χώρας μας να ανταποκριθεί επαρκώς στις υποχρεώσεις αυτές είναι σχεδόν βέβαιο – με βάση την εμπειρία του παρελθόντος – ότι θα επιφέρει με μαθηματική ακρίβεια την επιβολή σημαντικών κυρώσεων και υψηλών προστίμων εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου (Ε.Θ.Π.Ζ.) που ιδρύθηκε με Προεδρικό Διάταγμα, τον Δεκέμβριο του 1999, αποτελεί την πρώτη θεσμοθετημένη Προστατευόμενη Περιοχή στην Ελλάδα που διοικείται από έναν Φορέα Διαχείρισης. Σκοπός της ίδρυσης του Ε.Θ.Π.Ζ. είναι η διαφύλαξη της σημαντικότατης φυσικής κληρονομιάς και η διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας της θαλάσσιας και παράκτιας έκτασης, καθώς και των νησίδων του κόλπου του Λαγανά και των νησιών Στροφάδων του Νομού Ζακύνθου, με παράλληλη ανάπτυξη δραστηριοτήτων που εναρμονίζονται με την προστασία της φύσης και του τοπίου στην ευρύτερη περιοχή τους.
Στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου στα 12 χρόνια λειτουργίας του, έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση:
• στη στελέχωσή του με εξειδικευμένο ανθρώπινο επιστημονικό δυναμικό (π.χ. Βιολόγοι, Ωκεανογράφοι-Ιχθυολόγοι, Περιβαλλοντολόγοι, Οικονομολόγοι Περιβάλλοντος, Γεωπόνοι, Μηχανικοί, Πολιτικοί Επιστήμονες) για την κάλυψη των αναγκών διαχείρισης, έρευνας-επιστημονικής παρακολούθησης της προστατευόμενης περιοχής, εκπαίδευσης-ενημέρωσης αλλά και με προσωπικό που διαθέτει πολύχρονη εμπειρία σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος (Φύλακες Περιβάλλοντος – Park Rangers). Λόγω της παρουσίας αυτού του εξειδικευμένου προσωπικού στη Ζάκυνθο - το οποίο συνεχώς ενδυναμώνεται - το Ε.Θ.Π.Ζ. έχει υλοποιήσει πλήθος Προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 15.000.000? την περίοδο 2000-2015. Μέσω των Προγραμμάτων αυτών, εκτός των ευκαιριών για εργασιακή απασχόληση του ενεργού πληθυσμού του νησιού, επιπρόσθετα δόθηκε η δυνατότητα να κατασκευαστούν Κέντρα Ενημέρωσης, Φυλάκια-Σταθμοί Ενημέρωσης, αλλά και να αποκτηθεί ο κατάλληλος επιστημονικός εξοπλισμός και οι υποδομές που, σε πολλές περιπτώσεις, είναι μοναδικά στο νησί. Επίσης αναπτύχθηκε Εκπαιδευτικό/Ενημερωτικό υλικό που συνεχώς ανανεώνεται, εκπονήθηκαν ειδικές Μελέτες (Μελέτες Επικοινωνιακής Πολιτικής και Οικονομικής Διαχείρισης, Μελέτες για την χλωρίδα και πανίδα της χερσαίας και θαλάσσιας περιοχής). Επιπλέον, σε συνεργασία με Εκπαιδευτικά Ακαδημαϊκά Ιδρύματα, και ιδιαίτερα το ΑΤΕΙ Ιονίων Νήσων, εκπονούνται Μεταπτυχιακές και Προπτυχιακές εργασίες, Προγράμματα Θερινής Πρακτικής Άσκησης Φοιτητών καθώς και Θερινά Θεματικά Σχολεία για το περιβάλλον. Το Ε.Θ.Π.Ζ. έχει σημαντική δραστηριότητα σε θέματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, σε συνεργασία με την Α/θμια και Β/θμια Δ/νση Εκπ/σης και το ΚΠΕ Λιθακιάς, Εθελοντικά Προγράμματα και Εκδηλώσεις, στην οργάνωση Διεθνών και Εθνικών Συνεδρίων και Ημερίδων για το περιβάλλον, την αειφορική ανάπτυξη και την προστασία της βιοποικιλότητας σε Προστατευόμενες Περιοχές, και Εθνικές/Διεθνείς Εκθέσεις. Τέλος, ο Φορέας Διαχείρισης είναι ιδρυτικό μέλος του Δικτύου Προστατευόμενων Περιοχών στη Μεσόγειο (MEDPAN), με σκοπό την ορθολογική διαχείριση θαλάσσιων προστατευομένων περιοχών μέσω ανταλλαγής εμπειριών και τεχνογνωσίας.
• Η παρουσία του Ε.Θ.Π.Ζ. στη Ζάκυνθο στοχεύει, εκτός από την προστασία των ειδών και των ενδιαιτημάτων τους στην ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλλον αναπτυξιακών δραστηριοτήτων, όπως την ανάπτυξη δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικού Εκπαιδευτικού Τουρισμού, την ανάδειξη των Πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων και Παραδοσιακών χαρακτηριστικών του νησιού, την ενίσχυση και προώθηση των Οικοτουριστικών δραστηριοτήτων (π.χ. Καταδυτικός Τουρισμός, Αλιευτικός Τουρισμός, Παρατήρηση πουλιών, Περιπατητικά μονοπάτια) και τέλος την προώθηση δραστηριοτήτων που συμβάλλουν στην ενίσχυση εναλλακτικών μορφών καλλιέργειας (π.χ. Βιολογικές καλλιέργειες, Παραδοσιακά προϊόντα).
Σήμερα, είναι ευρύτερα αναγνωρισμένο ότι ο Φ.Δ. του Ε.Θ.Π.Ζ., παρά τις ποικιλόμορφες δυσκολίες που αντιμετώπισε στη μέχρι τώρα πορεία του, αποτελεί πλέον ένα αναπόστατο μέρος του κοινωνικοοικονομικού ιστού της Ζακύνθου και των Ιονίων Νήσων:
• Η προβολή της Ζακύνθου σε Εθνικό και Διεθνές επίπεδο είναι στενά συνδεδεμένη με την ύπαρξη, και την προστασία από το Ε.Θ.Π.Ζ., ενός εξαιρετικά σημαντικού βιοτόπου στον κόλπο Λαγανά, που κάθε χρόνο φιλοξενεί ένα υψηλό ποσοστό του πληθυσμού της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στη Μεσόγειο (πάνω από 25%) για την αναπαραγωγική δραστηριότητά της. Με την πάροδο του χρόνου, η εικόνα αυτή τείνει να ενισχυθεί, προσφέροντας στην Τοπική Κοινωνία ένα καθοριστικό συγκριτικό πλεονέκτημα στο πλαίσιο του ιδιαίτερα έντονου ανταγωνισμού που ασκείται σήμερα στο επίπεδο της Διεθνούς Τουριστικής Ανάπτυξης. Με άλλα λόγια είναι δεδομένο ότι σήμερα η Θαλάσσια Χελώνα και το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου αποτελούν ʽΣήμα Κατατεθένʼ της Ζακύνθου.
• Τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη της ύπαρξης και λειτουργίας του Φ.Δ. του Ε.Θ.Π.Ζ. είναι ορατά εφόσον έχουν τεθεί πλέον σε γερές βάσεις τα θεμέλια της Βιώσιμης Ανάπτυξης στη Ζάκυνθο. Ο τουρισμός μέσω της ανάπτυξης εναλλακτικών και βιώσιμων δραστηριοτήτων αλλά και ο πρωτογενής τομέας μέσω της ανάπτυξης βιολογικής και ολοκληρωμένης γεωργίας και παράκτιας μικρής κλίμακας αλιείας όχι μόνο αποτελούν εγγύηση για ορθολογική προστασία και διαχείριση των βιολογικών πόρων, αλλά παρέχουν επιπλέον και όλα τα εχέγγυα για να εξασφαλιστεί μακροπρόθεσμα μια ισορροπημένη ανάπτυξη του νησιού.
• Με την καθιέρωση της λειτουργίας του Φ.Δ. και την εξασφάλιση της τήρησης των υποχρεώσεων της Ελλάδας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση για θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, εξασφαλίζεται η άντληση Ευρωπαϊκών κονδυλίων στο επίπεδο του νησιού ενώ απομακρύνεται ο κίνδυνος επιβολής σημαντικού πρόστιμου από την Ε.Ε.
• Η εμπειρία και τεχνογνωσία που διαθέτει το Ε.Θ.Π.Ζ. μπορεί να αποτελέσει τον οδηγό για τη μελλοντική ανάπτυξη ενός δικτύου Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών (με έμφαση στις περιοχές ʽNATURA 2000ʼ) στα Ιόνια νησιά, που σε συνδυασμό με την ανάπτυξη ήπιων εναλλακτικών μορφών τουρισμού (π.χ. καταδυτικός, αλιευτικός) θα συνεισφέρει πολλαπλά τόσο στην προστασία και διατήρηση των οικοσυστημάτων και του φυσικού περιβάλλοντος όσο και στην βιώσιμη ανάπτυξη της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων.
Η προτεινόμενη, και όπως τεκμηριωμένα αναφέρθηκε παραπάνω, ʽκαιροσκοπική συγχώνευση των ΦΔΠΠ χωρίς σχέδιο και στρατηγικήʼ μπορεί να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στο ρόλο και στο καθεστώς του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου ακυρώνοντας στην ουσία τα όποια θετικά αποτελέσματα έχουν επιτευχθεί μέχρι τώρα στη μακρόχρονη ιστορία του και τα οποία αποτέλεσαν για πολλά χρόνια Εθνική Στρατηγική Επιλογή σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με εκτίμηση
Ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης του Ε.Θ.Π.Ζ.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS