Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που μας δίνετε την ευκαιρία να επικοινωνήσουμε άμεσα μαζί σας.
Θα ήθελα να σας πω εξ αρχής ότι ερχόμαστε κυρίως για να αποκτήσουμε γνώση των δικών σας πρωτοβουλιών και εργασιών αλλά και για να αναδείξουμε ένα ζήτημα που μας για μας αποτελεί κομβικό ζήτημα. Ξέρετε στα τηλεοπτικά πάνελ, στις τηλεοπτικές και δημόσιες συζητήσεις των τελευταίων χρόνων περισσεύει η καταγγελία και η δυσαρέσκεια για όλα όσα βιώνουμε. Χρειάζεται όμως, πέρα απ΄ αυτό, κάτι το οποίο κατά την άποψή μας είναι αυτονόητο. Να ψάξουμε να βρούμε και τον τρόπο μέσα από τον οποίον θα ανοίξουμε δρόμους διεξόδου. Και αυτό το οποίο πολλές φορές, αν όχι περνάει απαρατήρητο, τουλάχιστον δεν παίρνει τη διάσταση που του αξίζει, είναι η συζήτηση με προτάσεις συγκεκριμένες και στοχευμένες για το πώς θα οικοδομηθεί σʼ αυτό τον τόπο η ανάπτυξη, αυτό που ονομάζουμε παραγωγική ανασυγκρότηση.
Θα μου επιτρέψετε λοιπόν σήμερα να μιλήσω λιγότερο γι αυτό το οποίο όλοι γνωρίζουμε, ότι έχουμε φτάσει δηλαδή σε μια κατάσταση τραγική ως χώρα, ως κοινωνία, με τρομακτικές ανισότητες, σε τρομακτικά αδιέξοδα. Ίσως πω και δυο λόγια και γιʼ αυτά. Αλλά επιτρέψτε μου να πω για το πώς θα έπρεπε κανείς να οραματίζεται αυτό που εμείς ονομάζουμε μετατροϊκανό ξέφωτο, τη μεταμνημονιακή εποχή. Το πώς δηλαδή θα προσπαθήσουμε με σχέδιο και με βασικό κύτταρο τους ανθρώπους της επιστήμης, της γνώσης, του μόχθου, της δουλειάς, να ανοικοδομήσουμε μια χώρα που, αν και δεν έχει περάσει πόλεμο, υφίσταται ήδη επιπτώσεις πολεμικής καταστροφής. Είναι σαν να έχουμε βγει από έναν καταστροφικό πόλεμο, με διαλυμένες παραγωγικές υποδομές, με διαλυμένη την οικονομία, με ένα ηθικό των ανθρώπων ιδιαίτερα χαμηλό.
Επιτρέψτε μου επιπλέον να πω και το εξής. Όλη αυτή η συζήτηση για το πώς θα σώσουμε τη χώρα, πώς θα σώσουμε την πατρίδα μας, για μας, αν δεν έχει ως άξονα το ανθρώπινο δυναμικό αυτής της χώρας, δεν έχει κανένα νόημα. Γιατί χώρα, πατρίδα είναι οι άνθρωποί της. Είναι το επιστημονικό της δυναμικό, είναι οι νέοι άνθρωποι που θέλουν να ζήσουν με αξιοπρέπεια, ονειρεύονται να ζήσουν με αξιοπρέπεια και θέλουν να προσφέρουν σʼ αυτό που ονομάζουμε πατρίδα, δηλαδή στο κοινωνικό σύνολο και δεν τους δίνουμε αυτή τη δυνατότητα και φεύγουν κατά χιλιάδες πλέον στο εξωτερικό για να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή. Πατρίδα και χώρα δεν είναι οι δείκτες οι οικονομικοί μόνο. Δεν είναι οι τράπεζες. Εάν τα εργαστήριά σας ήταν υποκαταστήματα τραπεζών θα είχαν σωθεί. Αλλά, επειδή δεν είναι, κλείνουν το ένα μετά το άλλο.
Θα ήθελα λοιπόν να επικεντρώσω την προσοχή της σημερινής παρέμβασης στο πώς εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να ανοίξουμε έναν πολύ ουσιαστικό διάλογο με επιστημονικούς φορείς, ερευνητές, ερευνητικά κέντρα για να δώσουμε βάρος σ΄ αυτό που ονομάζουμε έρευνα, ερευνητική προσφορά, σʼ αυτό που ονομάζουμε επιστημονικό δυναμικό γιατί πιστεύουμε πραγματικά ότι είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες στους οποίους πρέπει να στηριχτούμε προκειμένου να σχεδιάσουμε την παραγωγική ανασυγκρότηση και την εποχή της ανάπτυξης.
Σήμερα τα Ερευνητικά Κέντρα στη χώρα μας, αν και έχουν αποδεδειγμένη ερευνητική προσφορά και διεθνή αναγνώριση και ερευνητική ανταγωνιστικότητα, βρίσκονται σε φθίνουσα πορεία. Έχουν μια φθίνουσα χρηματοδότηση από την πλευρά της πολιτείας. Κυρίως όμως δεν υπάρχει αυτό που λέμε στρατηγικός σχεδιασμός εκ μέρους της πολιτείας. Λείπει ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της έρευνας.
Τα Ερευνητικά Κέντρα έχουν ένα εξαιρετικά εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό. Είναι ιδρύματα αναγνωρισμένα σε διεθνές επίπεδο. Παρόλα αυτά στερούνται δυνατοτήτων και υποδομών, στερούνται χρηματοδότησης. Μάλιστα, μέσα από ένα σχέδιο συγχωνεύσεων των ινστιτούτων το τελευταίο διάστημα, ανεξάρτητα βεβαίως από το αν αυτό το σχέδιο είναι ή δεν είναι αποδεκτό για την καλύτερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, όταν αυτό το σχέδιο συγχωνεύσεων έχει ως βασικό στόχο της συρρίκνωση της ήδη χαμηλής χρηματοδότησης, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι είμαστε εμείς οι ίδιοι που βάζουμε τη θηλιά στο λαιμό μας.
Πριν από όχι πολλά χρόνια, μια ευρωπαϊκή χώρα, η Φινλανδία, βρισκόταν σε μια πολύ μεγάλη οικονομική κρίση. Ίσως όχι αντίστοιχης με αυτήν που βιώνουμε εμείς σήμερα, αλλά μεγάλη οικονομική κρίση. Αποφάσισαν τότε εκεί να στηριχτούν στο επιστημονικό δυναμικό. Να κάνουν την έρευνα, την επιστήμη, την καινοτομία μοχλό για την ανάπτυξη. Και πέτυχαν. Βλέποντας σήμερα τους δείκτες της χρηματοδότησης της έρευνας στην Ελλάδα απογοητεύεται κανείς. Η Ελλάδα μια χώρα με πρωτοφανώς συρρικνούμενο ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια, διαρκώς μειώνει τις ήδη μειωμένες δαπάνες για την έρευνα. Κι ότι έχει μείνει είναι από ευρωπαϊκά προγράμματα που κι αυτά δεν αξιοποιούνται πάντα σωστά, από διαρθρωτικά προγράμματα, τα λεγόμενα ΕΣΠΑ. Ο Πρωθυπουργός πανηγύριζε την προηγούμενη βδομάδα, παρότι μειώθηκαν 6 δις ευρώ τα κοινοτικά προγράμματα για την Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία τρία χρόνια έχει μειωθεί το ΑΕΠ μας 25%. Πανηγύριζε γιατί αυξήθηκαν, λέει, λίγο οι δαπάνες απ΄ αυτό που μας είπαν ότι θα πάρουμε τον προηγούμενο Νοέμβρη. Αλλά προσέξτε, συνολικά ο ευρωπαϊκός προϋπολογισμός μειώθηκε 3%, για την Ελλάδα μειώθηκε 25%. Το σημαντικότερο όμως, τα ψιλά γράμματα, αυτά που δεν ειπώθηκαν στα δελτία των ειδήσεων των «8». Συνδέθηκαν τα ευρωπαϊκά προγράμματα με το μνημόνιο, δηλαδή με τους στόχους και τους όρους που θέτει η τρόικα. Ακόμα και τα ΕΣΠΑ λοιπόν της επόμενης εξαετίας θα εκταμιευθούν ανάλογα με το αν εκπληρώνουμε τους στόχους ενός προγράμματος το οποίο έχει ήδη αποτύχει γιατί είχε λάθος στόχους και το έχουν παραδεχτεί και οι ίδιοι οι εταίροι και οι τροϊκανοί που μας επιβάλουν αυτό το πρόγραμμα.
Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι οδηγούμαστε σε πλήρες αδιέξοδο. Και αντί να συνειδητοποιούμε αυτό το αδιέξοδο, έχουμε μια κυβέρνηση που πανηγυρίζει κιόλας. Προσπαθεί να δημιουργήσει μια εικονική πραγματικότητα.
Ας επιστρέψουμε όμως στο βασικό θέμα της σημερινής μας συνάντησης, γιατί θέλουμε να πούμε κάποιες σκέψεις και θέλουμε και να σας ακούσουμε.
Πιστεύουμε, λοιπόν, ότι τα δημόσια ερευνητικά κέντρα ασκούν ή πρέπει να ασκούν αρμοδιότητες εθνικής σημασίας, που ανήκουν στον πυρήνα των κρατικών υποχρεώσεων, γιατί έχουν άμεση σχέση με την υγεία, την ασφάλεια της χώρας, την προστασία του περιβάλλοντος, την προστασία του πολίτη. Αυτές οι αρμοδιότητες πρέπει να διεκπεραιώνονται είτε ευθέως από την πολιτεία, είτε από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Πιστεύει κανείς ότι ένας ιδιωτικός τομέας θα μπορούσε να παρακολουθεί σε 24ωρη βάση τις επιπτώσεις των συμβάντων ή των ατυχημάτων, όπως συνέβη πριν αρκετά χρόνια στο Τσέρνομπιλ; Ή μπορεί να παρακολουθήσει σε 24ωρη βάση τις εθνικές καταστροφές, όπως κάνει το Εθνικό Αστεροσκοπείο;
Αυτά τα ζητήματα, δεν έχουν, αυτό που αρέσκονται πολλοί να λένε, ανταγωνιστικότητα στο χώρο της αγοράς. Δεν είναι ανταγωνιστικό το να μετράει κανείς τις φυσικές καταστροφές. Όμως είναι αναγκαίο. Είναι αναγκαίο για την ίδια την κοινωνία. Μπορεί λοιπόν κανείς άλλος να κάνει τη δουλειά που θα έπρεπε να κάνει το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών;
Υπ΄ αυτή την έννοια εμείς πιστεύουμε ότι η έρευνα και η καινοτομία πρέπει να αποτελέσουν τα κύρια εργαλεία εξόδου από τη σημερινή κρίση, μοχλός ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας, προσαρμοσμένα όμως στις ανάγκες και τις δυνατότητες της κοινωνίας, για να μπορούν να εξυπηρετούν τις κοινωνικές ανάγκες.
Πιστεύουμε ταυτόχρονα ότι η ενίσχυση των ερευνητικών κέντρων μπορεί να αποτελέσει την απαραίτητη εκείνη προσπάθεια που πρέπει να γίνει, εθνικής σημασίας προσπάθεια για να ανακοπεί αυτό το τεράστιο κύμα φυγής νέων επιστημόνων, του πιο δυναμικού κομματιού της ελληνικής κοινωνίας, του πιο κρίσιμου κομματιού της ελληνικής κοινωνίας για την ανασυγκρότηση.
Η πρόκληση για το μέλλον της έρευνας και της τεχνολογίας θα πρέπει να περάσει από τη δημόσια χρηματοδότηση, τον ρυθμιστικό ρόλο του κράτους και την αξιοποίηση στο μέγιστο βαθμό του εγχώριου τεχνολογικού και ερευνητικού δυναμικού.
Χρειάζεται, λοιπόν, σχεδιασμός ενός εθνικού προγράμματος στήριξης και ανάπτυξης της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, χρειάζεται αύξηση των εθνικών κονδυλίων για την έρευνα με σκοπό σταδιακά να προσελκύσει τον κοινοτικό μέσο όρο ως ποσοστό του ΑΕΠ. Χρειάζεται υποστήριξη του δημόσιου και ακαδημαϊκού χαρακτήρα της έρευνας και των ερευνητικών κέντρων. Εμείς πιστεύουμε ότι χρειάζεται, όχι μόνο για λόγους συμβολικούς, αλλά και ουσιαστικούς.
Μου έλεγαν πριν από λίγο ότι για να επικοινωνήσουν με την πολιτική ηγεσία, με την κυβέρνηση, θα πρέπει να κάνουν αίτηση με χαρτόσημο και αν… δεήσει κανείς να απαντήσει. Γιατί ο καλύτερος τρόπος να αποφύγει κανείς να ασχοληθεί με ένα θέμα είναι να μην δώσει απάντηση στα αιτήματα που γίνονται από την πλευρά αυτών που ασκούν το αίτημα.
Εμείς, λοιπόν, πιστεύουμε ότι πρέπει να δημιουργηθεί Υπουργείο Έρευνας και Τεχνολογίας. Όχι μόνο για συμβολικούς λόγους. Αλλά γιατί πρέπει στη χώρα μας να σχεδιάσουμε το πώς η έρευνα και η τεχνολογία θα αναπτυχθεί προκειμένου να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις της παραγωγικής ανασυγκρότησης.
Υπάρχουν πράγματι τομείς της ελληνικής οικονομίας οι οποίοι θα μπορούσαν πράγματι να είναι ανταγωνιστικοί. Είτε αυτός ο τομέας είναι αυτό που εμείς ονομάζουμε διατροφικό σύμπλεγμα, δηλαδή η αγροτοκτηνοτροφική οικονομία, είτε είναι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είτε είναι ο τομέας του φαρμάκου. Εκεί δεν θα είμαστε ανταγωνιστικοί, αλλά πρέπει να έχουμε επάρκεια. Υπάρχουν τομείς που έχουμε αυτή τη στιγμή ανάγκη από πρωτογενή και βασική έρευνα η οποία μπορεί να γίνει εφαρμοσμένη για να καλύψει βασικές ανάγκες της ελληνικής οικονομίας.
Αυτό πρέπει να γίνει με έναν σχεδιασμό. Και δεν μπορεί αυτή η προοπτική να αφήνεται στην πρωτοβουλία του κάθε υπουργού ή του κάθε πολιτευτή. Υπάρχουν πολύ ωραίες ιδέες. Τις ακούσαμε και εδώ. Ιδέες για το πώς θα μπορούσε το Ερευνητικό Κέντρο του Δημόκριτου να αποτελέσει κορμό ενός τεχνολογικού πάρκου. Το ζήτημα είναι αυτές οι ιδέες να ενταχθούν σε ένα συνολικό σχεδιασμό που θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας.
Γιʼ αυτό, λοιπόν, εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να δημιουργηθεί υπουργείο Έρευνας και Τεχνολογίας ώστε να ενισχυθούν οι προσπάθειες για τη διεκδίκηση μιας αξιοπρεπούς θέσης της χώρας στην κοινωνία της γνώσης.
Πιστεύουμε, επίσης, ότι πρέπει να δημιουργηθεί αυτό που ονομάζουμε ενιαίος χώρος έρευνας και εκπαίδευσης. Να προωθηθεί η ισότιμη διασύνδεση των ΑΕΙ και των ΤΕΙ με τα ερευνητικά κέντρα, ώστε να αξιοποιηθούν με τον βέλτιστο τρόπο το ερευνητικό προσωπικό και οι υποδομές ως βασικός μοχλός ανάπτυξης της χώρας. Ερευνητικά κέντρα που να λειτουργούν προς όφελος της κοινωνίας με εγγυημένους τους μισθούς και τις λειτουργικές δαπάνες από τον τακτικό προϋπολογισμό.
Απαιτείται η υποστήριξη όλου αυτού του ανθρώπινου δυναμικού. Υποστήριξη και αναβάθμιση του ερευνητή ως δημόσιου λειτουργού. Υποστήριξη του τεχνικού αλλά και του διοικητικού προσωπικού των ερευνητικών κέντρων που έχει υψηλή εξειδίκευση και είναι απαραίτητο για την ομαλή υλοποίηση των ερευνητικών προγραμμάτων.
Θα με ρωτήσετε, και καλά, πώς θα γίνουν αυτά σε μια εποχή περικοπών και μνημονίων. Θα σας δώσω μια ειλικρινή απάντηση. Ο σχεδιασμός δεν κοστίζει. Αλλά αν θέλετε μια ακόμα πιο ειλικρινή απάντηση, δεν μπορούν να γίνουν σε εποχή περικοπών και μνημονίου γι αυτό πρέπει να πάρουμε απόφαση ότι ήρθε η ώρα να τελειώνουμε με τις περικοπές και το μνημόνιο.
Αυτό που υφίσταται η χώρα τα τελευταία τρία χρόνια, είναι μια βάρβαρη και μεθοδευμένη πολιτική, προκειμένου να μετατραπεί σε μια αποικία χρέους. Μια αποικία χρέους δεν πρέπει να έχει σχεδιασμό για την ανάπτυξη, ούτε ερευνητές. Ή κι αν έχει θα κάνουν εξειδικευμένη δουλειά, προκειμένου να μπορούν οι αποικιοκράτες να απολαμβάνουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους. Άρα, είναι ζήτημα εθνικής και ζωτικής σημασίας για τον τόπο να σταματήσει αυτή η πορεία προς την καταστροφή.
Προϋπόθεση, λοιπόν, για να σχεδιάσουμε την ανασυγκρότηση της χώρας και βασικό ρόλο σε αυτή την ανασυγκρότηση μπορούν να παίξουν οι νέοι επιστήμονες, οι ερευνητές και παλαιότεροι επιστήμονες και κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά στους νέους και δεν είναι ηλικιακός ρατσισμός, αλλά είναι μια πραγματική πληγή. Ξέρετε ότι ανάμεσά σας είναι λιγοστοί κι όσοι είναι με μπλοκάκια και σε λίγο διάστημα δεν ξέρω αν θα έχουν και εισόδημα. Πολλοί από τους νέους ερευνητές δουλεύουν χωρίς να αμείβονται και γιʼ αυτό αναγκάζονται να φεύγουν στο εξωτερικό. Επιτρέψτε μου, λοιπόν, αυτή τη μονομέρεια στην αναφορά και αυτή την επιμονή. Πιστεύω, όμως, πραγματικά ότι είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας για τη χώρα να σταματήσουμε την καταστροφή και να σχεδιάσουμε την ανάκαμψη. Και για να σχεδιάσει κανείς την ανάκαμψη πρέπει να στηριχθεί σε συγκεκριμένους πυλώνες.
Θα ήθελα, τέλος, να σας πω ότι τις τελευταίες μέρες στα ΜΜΕ βλέπετε έναν επικοινωνιακό πόλεμο που θέλει να σκεπάσει την ουσία. Η ουσία είναι ότι η χώρα και η οικονομία οδηγούνται στην καταστροφή και τη διάλυση. Η ουσία είναι ότι οι εταίροι μας παραδέχονται τον λάθος πολλαπλασιαστή που έφερε ύφεση και καταστροφή, αλλά η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει το σθένος να ζητήσει να διορθωθεί το λάθος. Η ουσία είναι, τέλος, ότι ζούμε σε μια εποχή όπου αυτό που αμείβεται δεν είναι η γνώση, η επίμονη προσπάθεια, δεν είναι η δημιουργία, ο μόχθος, αλλά είναι η λαμογιά. Αν κανείς χρωστάει πολλά εκατομμύρια στο δημόσιο έχει τρόπους να την γλυτώσει. Μπορεί να αγοράσει κάνα κανάλι το οποίο θα στηρίζει την κυβέρνηση και τότε συνοδεύει και τον πρωθυπουργό στο εξωτερικό. Αν κανείς χρωστάει πάρα πολλά στο δημόσιο έχει τρόπο να την γλυτώσει. Γίνεται υποψήφιος αγοραστής οργανισμών του δημοσίου, των προς πώληση οργανισμών. Αν κανείς είναι λαμόγιο και θέλει να συνεχίζει να κερδίζει έχει τη δυνατότητα να το κάνει. Αν, όμως, θέλει με τη δουλειά, το μόχθο του, το μυαλό του, με την έρευνά του να προσφέρει σε αυτό τον τόπο τότε μένει απλήρωτος για μήνες και αναγκάζεται να φύγει στο εξωτερικό. Αυτή είναι η πραγματικότητα στην Ελλάδα του 2013. Στην Ελλάδα της διαπλοκής, της μνημονιακής βαρβαρότητας, του κουκουλώματος των σκανδάλων. Αυτή είναι, δυστυχώς, η πραγματικότητα.
Εμείς, όμως, αγαπητοί φίλοι και φίλες πιστεύουμε ότι αυτή την πραγματικότητα μπορούμε να την αλλάξουμε. Μπορούμε να την αλλάξουμε με σχέδιο και με αποφασιστικότητα. Και δεν έχουμε και σας μιλάω ειλικρινά να στηριχθούμε παρά μονάχα στους ανθρώπους του μόχθου, της παραγωγής και στους ανθρώπους της διανοητικής εργασίας. Σε εκείνους τους ανθρώπους που, παρά τη λοβοτομή που έχει επιβληθεί στην ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια, συνεχίζουν να σκέφτονται και συνεχίζουν να πιστεύουν στο δίκιο και συνεχίζουν να πιστεύουν ότι αυτή η χώρα μπορεί να κρατηθεί ζωντανή. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να στηρίξουμε εκείνες τις δυνάμεις που έχουν τη δυνατότητα να μας βγάλουν από την κρίση. Και το επιστημονικό προσωπικό της χώρας είναι μοχλός, σημαντικός κρίκος για να βγούμε από την κρίση. Δεν έχουμε να στηριχθούμε σε μεγάλα συμφέροντα. Δεν έχουμε να στηριχθούμε σε επενδυτικά funds που έρχονται να κάνουν λεηλασία. Έχουμε, όμως, να στηριχθούμε και να στηρίξουμε πολλά σε εσάς. Στους ερευνητές, στους επιστήμονες, στους ανθρώπους εκείνους που διεκδικούν το δίκιο τους και θα το βρουν.
Σας ευχαριστώ.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS