Κατά την εισήγησήτου εκ μέρους της Πολιτικής Γραμματείας προς την Κεντρική Πολιτική Επιτροπή του ΣΥΝ για τις προτάσεις και τη στάση του κόμματος στη Βουλή για το νομοσχέδιο "Καποδίστριας", ο ΔημήτρηςΧατζησωκράτης, μέλος της ΠΓ και υπεύθυνος για θέματα Αυτοδιοίκησης τόνισε:
Για τον ΣΥΝ η Αυτοδιοίκηση είναι υπόθεση δημοκρατικής διεύρυνσης, αναπτυξιακής προοπτικής και κοινωνικής συμμετοχής. Τον ρόλο της αυτό η Αυτοδιοίκηση μπορεί να τον εκπληρώσει μόνο με θεσμούς και πολιτικές πραγματικής αποκέντρωσης στο πλαίσιο της περιφερειακής οργάνωσης του κράτους με ουσιαστική ανεξαρτησία και αυτονομία.
Ο ΣΥΝ υποστηρίζει μία συνολική αναδιάρθρωση του κράτους. Η αναδιάρθρωση και ο θεσμικός εκσυγχρονισμός είναι απαραίτητοι όροι για την εξέλιξη του κράτους και τη θεσμική του αντιστοιχία με τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Στο πλαίσιο αυτό υποστηρίζει σταθερά τη θεσμοθέτηση τριών βαθμίδων αυτοδιοίκησης με διακριτούς ρόλους, αρμοδιότητες και πόρους. Η αυτονόμηση κάθε βαθμού, η αυτοτέλεια και η επάρκεια σε στελεχικό δυναμικό και σε πόρους είναι αναγκαίες προϋποθέσεις για τη λειτουργία τους.
Η αποκέντρωση με αυτοδιοίκηση όπως εμείς την θέλουμε προέβλεπε και προβλέπει την αιρετή αυτοδιοίκηση στην Περιφέρεια με αριθμό περιφερειών σαφώς μικρότερο των σημερινών 13, την ισχυρή Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση με μικρότερο αριθμό απ΄ τον σημερινό και τον κυρίαρχο ρόλο της Α΄βάθμιας Αυτοδιοίκησης. Μία Α" βάθμια Αυτοδιοίκηση όμως ισχυρή μέσα από την κατάργηση των κοινοτήτων και την προαγωγή τους σε δήμους σε μια διαδικασία λειτουργικής συγχώνευσης και συνεργασίας, ανακυτάρωσης και ανασυγκρότησής τους.
Η συνένωση των δήμων και κοινοτήτων είναι ένα αναγκαίο βήμα. Γι΄αυτό έχει καθοριστική σημασία ο τρόπος, η διαδικασία και το προς τα που πηγαίνει αυτό το βήμα. Οπως έχουν καθοριστική σημασία οι οικονομικοί και πολιτικοί όροι στήριξης για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος. Πολύ περισσότερο γιατί με ευθύνη της κυβέρνησης δεν προηγήθηκε εθνικός χωροταξικός σχεδιασμός, δεν ολοκληρώθηκε ως μεταβατικό στάδιο ο θεσμός των Συμβουλίων Περιοχής, δεν εξασφαλίστηκε η χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ΚΠΣ, δεν πραγματοποιήθηκε διευρυμένος διάλογος και ενημέρωση. Η αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση επιβάλλει κοινωνική συμμετοχή και πολιτική αποδοχή ευρύτερη που πρέπει να την επιδιώκει η κάθε κυβέρνηση, δεν είναι κυβερνητική επιχείρηση με οδηγίες κομματικής πειθαρχίας.
Η σύγχρονη Αριστερά αγωνιστήκε εδώ και χρόνια και αγωνίζεται για να προωθηθούν και να πετύχουν οι συνενώσεις, για να υπάρξει ένας νέος χάρτης αυτοδιοίκησης με λιγότερους και ισχυρότερους Δήμους. Με πόρους, αρμοδιότητες και στελέχωση. Δήμους ικανούς να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της περιφέρειας, να προσφέρουν περισσότερες και καλύτερες υπηρεσίες στους πολίτες.
Από αυτή τη σταθερή σκοπιά την οποία επεξεργαστήκαμε και στο Συνέδριο της Αυτοδιοίκησης του ΣΥΝ (Φεβρουάριος "97), προτείναμε και πιέζαμε να εξασφαλιστούν οι απαραίτητοι όροι για να γίνει σωστά και να πετύχει η μεταρρύθμιση των συνενώσεων.
Συγκεκριμένα:
*Να ενταχθεί στο Νομοσχέδιο "Καποδίστριας" το οικονομικό πακέτο και για τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους και για τη θέσπιση οικονομικών κινήσεων που είναι απαραίτητα στα πρώτα βήματα των νέων Δήμων.
*Να εξασφαλιστεί στο Νομοσχέδιο με δεσμευτικό τρόπο η ταχεία και επαρκής στελέχωση των νέων Δήμων, με αδιάβλητες διαδικασίες. Για να μπορέσουν να λειτουργήσουν χωρίς τα χάσματα και τις τεράστιες ανεπάρκειες που παρουσιάζει ακόμη η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση.
*Να μη γίνει ο χωροταξικός σχεδιασμός με μικροκομματικές και πελατειακές σκοπιμότητες, αλλά να ανταποκρίνεται σε αναπτυξιακά, πολιτισμικά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια.
*Να εξασφαλιστεί εκλογικό σύστημα γνήσιας αντιπροσώπευσης των τοπικών κοινωνιών με την απλή αναλογική.
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει τεράστιες ευθύνες για τις εντάσεις που έχουν εμφανιστεί σε ολόκληρη την Ελλάδα εδώ και 7 μήνες. Η ελλειπέστατη ενημέρωση των πολιτών και των οργάνων της Αυτοδιοίκησης, η απαίτηση γρήγορων αποφάσεων από τις ΤΕΔΚ και η απαράδεκτη κινητοποίηση το τελευταίο τρίμηνο κομματικού μηχανισμού, παραγόντων κεντρικών στελεχών και βουλευτών, προκειμένου να διασφαλιστούν πελατειακά οφέλη από τον σχεδιασμό, είναι οι κύριοι υπαίτιοι για τις διαμαρτυρίες και τις αντιδράσεις σε μία τόσο αναγκαία μεταρρυθμιστική προσπάθεια.
Ο πρωθυπουργός ο ίδιος αναλαμβάνει τεράστια ευθύνη στο βαθμό που επιμένει στην αυταρχική εξαγγελία του για το ότι δεν θα δεχθεί τροποποίηση στη Βουλή για το νομοσχέδιο και ιδιαιτέρως για το χωροταξικό σχεδιασμό. Ο ΣΥΝ θα αντιπαρατεθεί δυναμικά και έντονα σ΄αυτή την επιλογή που ακυρώνει το κοινοβούλιο.
Εμείς, ως ΣΥΝ, ευθύς ως εκδηλώθηκε η πρόθεση αυτή του πρωθυπουργού, αναλάβαμε ιδιαίτερη πρωτοβουλία και ζητήσαμε με συναντήσεις που έγιναν με τις διοικήσεις τόσο της ΕΝΑΕ όσο και της ΚΕΔΚΕ να αναλάβουν πρωτοβουλία από κοινού έτσι ώστε την κατάλληλη στιγμή να γίνει η εξέταση και αντιμετώπιση των προβλημάτων που εμφανίζονται στο σύνολο του Σχεδίου-Νόμου πριν αυτό κατατεθεί για ψήφιση στη Βουλή. Οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι δεν αντιμετωπίσαμε στην πράξη, γιατί αυτό μετράει, μια προθυμία για ανάληψη μιας τέτοιας πρωτοβουλίας. Ο ΥΠΕΣΔΔΑ επίσης λαθεμένα εντελώς, δεν υπέβαλε το Σχέδιο Νόμου για συζήτηση στην Εθνική Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης. ΄Ετσι οι θεσμοί από την ίδια την κυβερνητική πρακτική ατονούν, υποβαθμίζονται και στο τέλος περιπίπτουν στην αχρηστία".
Παρουσιάζοντας κατ" άρθρο το Σχέδιο Νόμου επεσήμανε για τα κυριώτερα άρθρα:
'Αρθρο 1 "Σύσταση νέων δήμων και Κοινοτήτων"
Από την εξέταση της νέας χωροταξικής οργάνωσης, που εμφανίζεται στο άρθρο 1 επιβεβαιώνονται οι ανησυχίες, φόβοι και ενστάσεις που ως ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ είχαμε από την αρχή της διαδικασίας παρουσιάσει.
Η έλλειψη ενιαίων κριτηρίων συγκρότησης δήμων όχι μόνο από νομό σε νομό, αλλά και εντός του ίδιου νομού και η μεγάλη ελαστικοποίησή τους είναι κεντρικά χαρακτηριστικά. Οι νέοι δήμοι δεν είναι ούτε οι 492 ανθρωπογεωγραφικές ενότητες των Συμβουλίων Περιοχών του "94 (40 ενστάσεις Πανελλαδικά είχαν διατυπωθεί για τη σύσταση τους τότε), ούτε οι 1151 γεωγραφικές περιοχές του 1986 (αν και ως τελικός αριθμός προς τα εκεί πλησιάζουν).
Από τις εκθέσεις των Νομαρχιακών Επιτροπών του ΣΥΝ, από τις ενστάσεις και διαμαρτυρίες κατοίκων, κοινοτήτων, ομάδων κοινοτήτων προκύπτουν όντως σημαντικά προβλήματα στη νέα συγκρότηση και εν πολλοίς κατάφορες αδικίες σε βάρος περιοχών ή και οικισμών με δυνατότητες και προοπτικές.
Αν εδώ προστεθούν και οι εμφανέστατες παρεμβάσεις κεντρικών στελεχών της κυβέρνησης και του ΠΑΣΟΚ τότε το αίσθημα των τοπικών κοινωνιών για αδικίες δυναμώνει ακόμη περισσότερο.
Ως ΣΥΝ σε κάθε νομό θα παρουσιάσουμε στοιχεία όπου θα αναδεικνύουν 1-2 περιπτώσεις κατάφορης παραβίασης του όποιου σχεδιασμού και κριτηρίων.
Απαιτείται ευρύτατη συζήτηση για το άρθρο, τουλάχιστον στο πλαίσιο της διαρκούς κοινοβουλευτικής επιτροπής.
Εδώ θα απαιτήσουμε να υπάρξει και ρήτρα αναθέωρησης μετά την πρώτη τετραετία λειτουργίας των νέων δήμων.
Η ρήτρα αυτή έχει ιδιαίτερο πολιτικό βάρος και κινείται στο επίπεδο του συμβολικού και του μηνύματος που ο ΣΥΝ θέλει να δωθεί. Βεβαίως κάθε νόμος είναι αναθεωρητέος από την επομένη της ψήφισής του, αλλά η ιδιαίτερη επισήμανση μαζί με την αναφορά και τη διαδικασία αναθεώρησης αναδεικνύει ότι αναγνωρίζεται η αναγκαιότητα διορθώσεων και προσαρμογών σε μία τόσο μεγάλη μεταβολή.
Το άρθρο αυτό το ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΥΜΕ.
ʼρθρο 3. Δημοτικές Αρχές - Κατανομή Εδρών.
Επαναλαμβάνονται οι διατάξεις περί εκλογής, όπως ακριβώς προβλέπονται από τον Δημοτικό και Κοινοτικό Κώδικα (Δ.Κ.Κ.) Π.Δ. 410/95.
Ο ΣΥΝ έχει ζητήσει την καθιέρωση της απλής αναλογικής, για την εκλογή των δημοτικών συμβουλίων, όπως άλλωστε εμφανίζεται και περιγράφεται στην εκλογή των Τοπικών Συμβουλίων στο άρθρο 5 του παρόντος Σχ. Νόμου.
Δεν αποδεχόμαστε και δεν κατανοούμε γιατί, ότι, ορθώς, προτείνεται για την εκλογή των, εγγύτερα προς τους πολίτες, Τοπικών Συμβούλων δεν μπορεί να ισχύσει για τους Δημοτικούς Συμβούλους. Αν δεν γίνει αποδεκτή η πρότασή μας αυτή ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΥΜΕ το άρθρο.
Κάνουμε και μία μεταβατική πρόταση. Αφού προβλέπεται η εκλογή του 7μελούς Τοπικού Συμβουλίου με απλή αναλογική, δηλαδή και για πάνω από 2.500 κατοίκους, γιατί δεν θεσμοθετούν, έστω ως πρώτο βήμα, και την εκλογή Δημοτικού Συμβουλίου για δήμους και κοινότητες έως 2.500 κατοίκους;
ʼρθρο 5. Εκλογή μελών Τ.Σ.
Δεν αρκεί η απλή αναλογική στο Τ.Σ. Πρέπει και οι μικροί συνδυασμοί, οι μικρές δημοτικές κινήσεις στους νέους δήμους να έχουν τη δυνατότητα να κατέλθουν στις εκλογές και να ζητήσουν τη ψήφο των πολιτών. Η δυνατότητα συνεργασιών με μεγαλύτερες δυνάμεις ή και ευρύτερα σχήματα θα πρέπει να προκύπτει ως προϊόν ελεύθερης επιλογής, όχι καταναγκασμού εκ του εκλογικού συστήματος. Γι΄αυτό οι δηλώσεις συνδυασμών πρέπει να είναι παραδεκτές αφού εξασφαλίζουν τις ελάχιστες των υποχρεώσεων.
Ο ΣΥΝ προτείνει ότι θα πρέπει γενικώς να υποχρεούται ο συνδυασμός: α) Να περιλαμβάνει υποψηφίους τουλάχιστον για το 30% του συνόλου των Τ.Σ. (το προβλεπόμενο 50% για τα 5μελή και 7μελή μπορεί για τον μέσο όρο των νέων δήμων να μην παρουσιάζει μεγάλα προβλήματα - κατά μέσο όρο 6 κοινότητες αντιστοιχουν σε κάθε νέο δήμο - αλλά για πάρα πολλούς νέους δήμους που προκύπτουν από περισσότερες των 10 κοινότητων αυτό δημιουργεί προβλήματα), β) Οι υποψήφιοι τοπικοί σύμβουλοι πρέπει να εμφανίζονται όντως ότι διεκδικούν την πλειοψηφία του Τ.Σ., άρα δεν χρειάζεται να είναι λιγότεροι από 4 για τα επταμελή και 2 για τα 3μελή αντί των προβλεπόμενων 5 και 3 αντιστοίχως.
Προτείνεται η τροποποίηση του ΚΔΚ στο άρθρο 48. Η πρόταση μας αφορά στο ασυμβίβαστο υποψηφιότητας χωρίς τη διασφάλιση της φορολογικής ενημερότητας.
ʼρθρο 13. Ειδικό Πρόγραμμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΕΠΤΑ)
1. Από την ανάλυση των πόρων που σύμφωνα με τους δικούς μας υπολογισμούς δεν υπερβαίνουν τα 600 δις, φαίνεται καθαρά ότι δεν υπάρχουν πρόσθετοι πόροι για τη χρηματοδότηση και τη στήριξη των νέων δήμων που θα προκύψουν από τις συνενώσεις μιας και όλα τα χρήματα είναι χρήματα που ανήκουν στην Αυτοδιοίκηση και διαχειρίζεται η Αυτοδιοίκηση, εκτός του φόρου των τόκων των καταθέσεων που είχαν με νομοθετική ρύθμιση αφαιρεθεί από την Αυτοδιοίκηση. Το μόνο που φαίνεται να επιδιώκεται μία ορθολογικότερη και διαφανέστερη διαχείριση των πόρων των υπουργείων που διανέμονται με τους γνωστούς πελατειακούς τρόπους, και αυτό φυσικά είναι θετικό.
2. Δεν υπάρχουν προβλέψεις από την ανακατανομή αναπορρόφητων πόρων από το 2ο ΚΠΣ. Ηδη το ΥΠΕΘΟ έστειλε την οριστική του πρόταση στις Βρυξέλλες για την ανακατανομή 700 αναπορρόφητων δις, χωρίς να προβλέπονται χρηματοδοτήσεις νέων δήμων, αντίθετα προβλέπονται χρηματοδοτήσεις των μεγάλων έργων μόνο.
Κατά συνέπεια τα εμφανιζόμενα στον ΠΙΝΑΚΑ που διένειμε το ΥΠΕΣΔΔΑ ως πόροι για την υποστήριξη των νέων ΟΤΑ από το Β" ΚΠΣ και το Εθνικό Π.Δ.Ε. για το 1998-2000 περίπου 200 δις δεν φαίνεται πώς θα υπάρξουν, αν άμεσα τώρα και με συγκεκριμένες διαδικασίες δεν γίνει ανακατανομή.
Σε ότι αφορά το Γ" ΚΠΣ αυτό ακόμη είναι υπό διαμόρφωση, αλλά από τώρα χρειάζεται πρόβλεψη διαδικασιών για να εξασφαλιστούν εγκαίρως τουλάχιστον τα 250 δις που προβλέπει.
Ο ΣΥΝ,συμφωνώντας, άλλωστε, και με τις προτάσεις της ΚΕΔΚΕ στον τομέα της διασφάλισης των χρηματοδοτικών πόρων προτείνει:
α) Τη διασφάλιση επιπλέον χρηματοδότησης των νέων δήμων εκτός ΚΑΠ και πέραν των πόρων του ΕΠΤΑ.
β) Την επιπλέον χρηματοδότηση των νέων εκτός συνενώσεων δήμων με πόρους που θα προέρχονται από ποσοστό του ΦΠΑ.
γ) Τη χρηματοδότηση των νέων δήμων από τα αναπορρόφητα 700 δις του Β" ΚΠΣ, μετά από κατανομή των πόρων και σχεδιασμό από τώρα ενός ειδικού αναπτυξιακού προγράμματος των νέων δήμων από το Γ" ΚΠΣ.
δ) Τη δέσμευση της κυβέρνησης για ριζική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος και το "μοίρασμα" του φορολογικού πρϊόντος αι των επενδυτικών προγραμμάτων, όπου σαφώς θα προβλέπεται η ανακατανομή των πόρων κεντρικά και ". Εξουσίας και η μεταβίβαση συγκεκριμένων πόρων και αρμοδιοτήτων. Στόχος, να αποκτήση η αυτοδιοίκηση όχι απλώς επάρκεια πόρων αλλά και δημοσιονομική αυτοτέλεια και φορολογική εξουσία.
Για το άρθρο αυτό πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερο βάρος στην κατεύθυνση να διασφαλιστούν οι πρόσθετοι πόροι αι να γίνουν δεκτές οι προτάσεις της ΚΕΔΚΕ. Αλλοιώς θα το ΑΠΟΡΡΙΨΟΥΜΕ.
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΑΣ ΘΕΣΗ ΚΑΙ Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
Το Σχέδιο Νόμου για τις συνενώσεις θέτει το κρίσιμο πρόβλημα της ανακυτάρωσης και αναμόρφωσης των δήμων και κοινοτήτων. Με την κατάθεσή του προς ψήφιση δρομολογεί μία σημαντική εξέλιξη. Είναι βέβαιο πλέον ότι οι εκλογές του 1998 θα γίνουν με ένα νέο χάρτη τοπικής αυτοδιοίκησης της χώρας.
Είναι όμως κατώτερο των περιστάσεων. Δεν αντιστοιχεί στις απαιτήσεις και στην πνοή που έχει ανάγκη μία τέτοιου μεγάλου εύρους μεταρρύθμιση. Δεν συμβαίνει άλλωστε πρώτη φορά. Το ΠΑΣΟΚ αφυδατώνει και υποβαθμίζει μεγάλες μεταρρυθμιστικές προτάσεις που χρόνια η ανανεωτική και ριζοσπαστική αριστερά αναδείκνυε και προωθούσε.
Παρ΄όλα αυτά ο ΣΥΝ θεωρεί πως επιβάλλεται να γίνουν μέχρι και την τελευταία στιγμή σημαντικές αλλαγές και τροποποιήσεις στο Σχέδιο Νόμου, ώστε να καλύπτει εγγύτερα τις ανάγκες του τόπου μπροστά στο 2000.
Ο ΣΥΝ με το επί της αρχής ΝΑΙ του στο Σχέδιο Νόμου και με τις επιφυλάξεις και ριζικές αντιρρήσεις του σε βασικά του άρθρα, θα προσδιορίσει και την κεντρική πολιτική του στάση στη μεταρρύθμιση που προωθεί το Σχέδιο Νόμου.
Είναι ξεκάθαρο ότι και μέτα τη ψήφιση του Σχεδίου Νόμου ανοίγονται δυνατότητες για ντε φάκτο κατοχυρώσεις μέσα από την ίδια τη δυναμική και λειτουργία του θεσμού και εμείς ως ΣΥΝ θα αγωνιστούμε γι΄αυτές. Η μεταρρύθμιση των συνενώσεων θα εξαρτηθεί από τη συνολική πορεία, καθώς και τις παραπέρα επιμέρους ενέργειες και θεσμικές παρεμβάσεις στην Αυτοδιοίκηση, μετά την ψήφιση του σχεδίου Νόμου στη Βουλή.
To Γραφείο Τύπου
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS