Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου

01/11/1999

Για την προστασία των ηλικιωμένων, των ανέργων μακράς διαρκείας, για την επιμήκυνση της επιδότησης ανεργίας και για την εξασφάλιση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης όλων των ανέργων μακράς διαρκείας, που είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του Συνασπισμού

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της Εισηγητικής Εκθεσης και η Πρόταση Νόμου που κατέθεσε η Κοινοβουλευτική Ομάδα του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου τον Νοέμβριο 1999 στην Βουλή:

ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Στην πρόταση νόμου "Για την προστασία των ηλικιωμένων, των ανέργων μακράς διαρκείας, για την επιμήκυνση της επιδότησης ανεργίας και για την εξασφάλιση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης όλων των ανέργων μακράς διαρκείας, που είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ".

Είναι γνωστό, ότι η ανεργία διογκώθηκε και η επισήμως καταγραμμένη κινείται πλέον σταθερά πάνω από το 10% του εργατικού δυναμικού, ενώ έχουν αυξηθεί ανησυχητικά η μακρόχρονη ανεργία που στη χώρα μας το 1997 ήταν το 57,1% των ανέργων, η ανεργία των γυναικών που το 1997 στη χώρα μας αποτελούσε το 63,2% των ανέργων και η ανεργία των νεοεισερχόμενων στην αγορά εργασίας (κυρίως νέοι) που στη χώρα μας αποτελούν το 50% των ανέργων. Τα επιδόματα ανεργία είναι τα χαμηλότερα στην Ευρώπη, κινούνται κάτω από το 55% του βασικού ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη και δίνονται το πολύ για 12 μήνες με αποτέλεσμα να αποκλείονται απ' αυτά μετά τον πρώτο χρόνο ανεργίας τους οι μακράς διαρκείας άνεργοι, που αποτελούν όπως προαναφέρθηκε τη συντριπτική πλειοψηφία των ανέργων. Διευρύνονται οι προβληματικές περιοχές, στις οποίες η ανεργία κινείται πλέον σε επίπεδα μέχρι 25% του εργατικού δυναμικού της περιοχής.

Με την πρόταση νόμου γίνεται προσπάθεια να ανακουφιστούν οι παρακάτω κατηγορίες.

Κατά πρώτο και κύριο λόγο οι 65.000 ηλικιωμένοι (άνδρες άνω των 60 ετών και γυναίκες άνω των 55 ετών) άνεργοι μακράς διάρκειας, που δεν έχουν τη δυνατότητα να ξαναβρούν εργασία και επομένων δεν μπορούν να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης), όταν θα έχουν συμπληρώσει τα προβλεπόμενα όρια ηλικίας και κινδυνεύουν να μην πάρουν ποτέ σύνταξη. Επίσης, οι 250.000 άνεργοι μακράς διάρκειας, που η επιδότησή τους σήμερα, για όσους την δικαιούνται, σταματά στους 12 μήνες και που μετά απ' αυτό το χρονικό όριο δεν επιδοτούνται και δεν έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Προτείνουμε επίσης την σταδιακή αύξηση του επιδόματος ανεργίας, που βρίσκεται σήμερα στα χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης, στο 80% του μισθού του ανειδίκευτου εργάτη και την επέκταση της χορήγησής του και μετά τους 12 μήνες για τους μακροχρόνια ανέργους.

Επειδή για μας είναι σαφές, ότι το κόστος μιας τέτοιας καινοτόμου πρωτοβουλίας προνοιακής πολιτικής δεν μπορεί και δεν πρέπει να το επωμισθούν οι εργαζόμενοι και τα ασφαλιστικά τους ταμεία, γι' αυτό προτείνουμε να δημιουργηθεί ένας λογαριασμός κοινωνικής αλληλεγγύης, που θα στηρίζει καθολικά με ελάχιστο εισόδημα αξιοπρεπούς διαβίωσης, όσους δεν μπορούν να στοιχειοθετήσουν προϋποθέσεις συνταξιοδότησης καθώς και τους ανέργους μακράς διάρκειας. Τα έσοδα αυτού του λογαριασμού κοινωνικής αλληλεγγύης θα πρέπει να προέρχονται από ειδική άμεση φορολόγηση των πιο πλούσιων στρωμάτων του πληθυσμού και οι δαπάνες του θα χρηματοδοτούν τις προνοιακές πολιτικές, που θα γίνονται μέσω των ασφαλιστικών ταμείων ή του ΟΑΕΔ.

Πηγές χρηματοδότησης (ενδεικτικά) μπορεί να είναι:

* Επιχειρήσεις έντασης κεφαλαίου και τεχνολογίας μέσω της φορολόγησης προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Αυτό κρίνεται αναγκαίο γιατί θα πρέπει να υπάρξει αντιστάθμιση στην απασχόληση (αμυντικό σύστημα), στο βαθμό που η χρήση των νέων τεχνολογιών εκτοπίζει τη μισθωτή εργασία και την πλήρη απασχόληση.

* Πλούτος που προέρχεται κατά μεγάλο μέρος από αδήλωτα εισοδήματα της παραοικονομίας, μέρος της φορολογίας της μεγάλης ακίνητης περιουσίας, μέρος της φορολόγησης των χρηματιστηριακών τίτλων κλπ.

* Ειδικός φόρος των υψηλών εισοδημάτων π.χ. άνω των 10 εκατομμυρίων δρχ ατομικού εισοδήματος ή άνω των 15 εκατ. δρχ οικογενειακού εισοδήματος (φόρος αλληλεγγύης).

* Αλλες πηγές εκτός από έμμεση φορολογία και φόρους που αφορούν μισθωτούς και συνταξιούχους.

Παράλληλα μπορεί και πρέπει να θεσπιστεί η μείωση της φορολογία του/της συζύγου που εργάζεται εάν ο/η σύζυγος είναι άνεργος.

Είναι σαφές ότι με την πρόταση νόμου που καταθέτουμε, αφ' ενός αποδεχόμαστε και προωθούμε την πρόταση της Γ.Σ.Ε.Ε. για τη δημιουργία λογαριασμού κοινωνικής αλληλεγγύης και αφ' ετέρου αυτές οι προνοιακές πολιτικές που προτείνουμε δεν έρχονται να υποκαταστήσουν ή να αναιρέσουν την πάγια θέση μας, ότι η ανεργία μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί με την προώθηση αναπτυξιακών πολιτικών, με την εφαρμογή του 35ωρου χωρίς μείωση των αποδοχών, με την καλύτερη σύνδεση της επαγγελματικής κατάρτισης με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς εργασίας και με την ανασυγκρότηση του ΟΑΕΔ. Ούτε βεβαίως υποκαθιστούν την ανάγκη και την προτεραιότητα να εξευρεθούν γι' αυτά τα τμήματα των μακράς διάρκειας ανέργων νέες θέσεις εργασίας με ενεργητικές πολιτικές. Απλά έρχονται να καλύψουν όσους και όσες -ανεξαρτήτως αν εφαρμόζονται ή όχι τέτοιες ενεργητικές πολιτικές- εξακολουθούν και πάλι να παραμένουν άνεργοι ή αδυνατούν να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις για τη συνταξιοδότησή τους, όταν συμπληρώνουν τα προβλεπόμενα όρια ηλικίας, λόγω πρότερων μακρών διαστημάτων ανεργίας τους καθώς και εκείνες τις ευάλωτες ομάδες των εργαζομένων που δεν μπορούν - χωρίς δική τους ευθύνη - να παρακολουθήσουν τις τεχνολογικές αλλαγές και σπρώχνονται στο περιθώριο, τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Αθήνα, Νοέμβρης 1999

ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ

"Για την προστασία των ηλικιωμένων, των ανέργων μακράς διάρκειας, για την επιμήκυνση της επιδότησης ανεργίας και για την εξασφάλιση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης όλων των ανέργων μακράς διάρκειας, που είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ".

Αρθρο 1

Συνταξιοδότηση ηλικιωμένων μακράς διάρκειας ανέργων

Μακράς διάρκειας είναι οι άνεργοι που στερούνται εργασίας για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δώδεκα (12) μηνών.

Οι μακράς διάρκειας άνεργοι, που συμπληρώνουν την ηλικία των 65 ετών οι άνδρες και 60 ετών οι γυναίκες και δεν έχουν συμπληρώσει τις κατά περίπτωση προβλεπόμενες ημέρες ασφάλισης για να θεμελιώσουν το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα, εφ' όσον έχουν 2.500 ημέρες ασφάλισης, δικαιούνται συνταξιοδοτικού επιδόματος.

Το συνταξιοδοτικό επίδομα της ανωτέρω παραγράφου είναι ίσο με την κατώτατη σύνταξη γήρατος που ισχύει κάθε φορά στο ΙΚΑ, μειούμενο κατά 1% για κάθε 50 ημέρες ασφάλισης λιγότερες από τις 4.500.

Αρθρο 2

Αύξηση και επέκταση επιδότησης ανέργων

Τα επιδόματα ανεργίας αυξάνονται από 1.4.1999 για όλους τους ανέργους στο 70% και από 1.4.2000 στο 80% του βασικού μισθού του ανειδίκευτου εργάτη.

Η επιδότηση των ανέργων επεκτείνεται από τους 12 στους 24 μήνες από 1.4.1999, στους 36 μήνες από 1.4.2000 και στους 48 μήνες από 1.4.2001.

Αρθρο 3

Επιδότηση ηλικιωμένων μακράς διάρκειας ανέργων

Οι άνεργοι μακράς διάρκειας, άνω των 60 ετών οι άνδρες και άνω των 55 ετών οι γυναίκες, που η προβλεπόμενη επιδότησή τους από τον ΟΑΕΔ έχει ολοκληρωθεί, δικαιούνται, μέχρι να συμπληρώσουν την ηλικία των 65 ετών οι άνδρες και των 60 ετών οι γυναίκες, επιδόματος ανεργίας ίσου με το 50% της κατώτερης σύνταξης του ΙΚΑ, εφ' όσον έχουν τουλάχιστον 1.000 ημέρες ασφάλισης.

Αρθρο 4

Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και επιδότησης

Για τις περιπτώσεις επιδότησης των άρθρων 1 και 3 του παρόντος απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μην υπάρχει ατομικό ετήσιο εισόδημα πάνω από 2,5 εκατ. δρχ προσαυξημένο κατά 500.000 δρχ για κάθε ανήλικο παιδί ή άλλο προστατευόμενο μέλος. Τα παραπάνω ποσά τιμαριθμοποιούνται κάθε χρόνο από 1.1.2000 και έπειτα.

Για τις περιπτώσεις επιδότησης του άρθρου 2 δεν χρειάζεται να συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις.

Αρθρο 5

Υγειονομική περίθαλψη

Σε όλους τους άνεργους μακράς διάρκειας που είναι γραμμένοι στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ, ανεξαρτήτως ηλικίας και στα προβλεπόμενα από τη νομοθεσία μέλη της οικογένειάς τους παρέχεται για ολόκληρο το διάστημα της ανεργίας τους ιατροφαρμακευτική περίθαλψη με καταβολή της οριζόμενης γι' αυτό εισφοράς προς τον κλάδο ασθένειας του ΙΚΑ από τον συγκροτούμενο με το άρθρο 6 του παρόντος λογαριασμό κοινωνικής αλληλεγγύης.

Αρθρο 6

Σύσταση Λογαριασμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης

Με Προεδρικό Διάταγμα που εκδίδεται ένα μήνα μετά την ψήφιση του παρόντος νόμου με πρόταση του Υπουργού Εργασίας, συστήνεται Λογαριασμός Κοινωνικής Αλληλεγγύης ο οποίος θα στηρίζει καθολικά με ένα ελάχιστο εισόδημα όσους δεν μπορούν να στοιχειοθετήσουν προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, καθώς και τους άνεργους μακράς διάρκειας.

Η διαχείριση του Λογαριασμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης γίνεται από ειδικό Οργανισμό ο οποίος διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο στο οποίο μετέχουν εκπρόσωποι της Γ.Σ.Ε.Ε. του Υπουργείου Εργασίας, του ΟΑΕΔ του ΙΚΑ και των εργοδοτικών οργανώσεων.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Λογαριασμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης ορίζεται με κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας, Οικονομικών και Εργασίας & Κοινωνικών Ασφαλίσεων μετά από πρόταση των φορέων που συμμετέχουν.

Τα έσοδα του Λογαριασμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης προέρχονται από ειδική άμεση φορολόγηση των πιο πλούσιων στρωμάτων του πληθυσμού και οι δαπάνες του χρηματοδοτούν τις προνοιακές πολιτικές του παρόντος νόμου που θα γίνονται μέσω των ασφαλιστικών ταμείων ή του ΟΑΕΔ.

Πηγές φορολόγησης γι' αυτό το σκοπό είναι:

Α. Τα ακαθάριστα έσοδα επιχειρήσεων έντασης κεφαλαίου και τεχνολογίας μέσω της φορολόγησης προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Β. Πλούτος που προέρχεται κατά μεγάλο μέρος από αδήλωτα εισοδήματα της παραοικονομίας, μέρος της φορολογίας της μεγάλης ακίνητης περιουσίας, μέρος της φορολόγησης των χρηματιστηριακών τίτλων κλπ.

Γ. Ειδικός φόρος υψηλών εισοδημάτων άνω των 10 εκατομμυρίων δρχ ατομικού εισοδήματος ή άνω των 15 εκατομμυρίων δρχ οικογενειακού εισοδήματος (φόρος αλληλεγγύης).

Δ. Αλλες πηγές εκτός από έμμεση φορολογία και φόρους που αφορούν μισθωτούς και συνταξιούχους.

Οι λεπτομέρειες και οι διαδικασίες επιβολής των φόρων αυτών θα καθορίζονται με νόμο που θα ψηφίζεται από τη Βουλή μαζί με τον προϋπολογισμό και θα αφορά το επόμενο έτος.

Ειδικά για το 1999 ο νόμος αυτός θα πρέπει να ψηφιστεί από τη Βουλή ένα μήνα μετά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στο ΦΕΚ.

Αρθρο 7

Τρόπος καταβολής επιδομάτων

Η σύνταξη του άρθρου 1 και το επίδομα του άρθρου 3 του παρόντος καταβάλλονται από το ΙΚΑ, το οποίο επιβαρύνεται μόνο με το ανταποδοτικό μέρος τους, δηλαδή με το ποσό που αναλογεί στον ασφαλισμένο με βάση τις πραγματικές ημέρες ασφάλισής του σ' αυτό. Οι διαφορές καλύπτονται από το Λογαριασμό Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Η αύξηση της επιδότησης σταδιακά στο 80% του μισθού του ανειδίκευτου εργάτη, που προβλέπεται στην πρώτη παράγραφο του άρθρου 2 του παρόντος, καταβάλλεται εξ' ολοκλήρου από τον ΟΑΕΔ και το συνολικό ποσό που προκύπτει από την πρόσθετη επιβάρυνσή του καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό με αντίστοιχη αύξηση του ποσού με το οποίο επιχορηγείται απ' αυτόν.

Η πέραν του δωδεκαμήνου χορήγηση του επιδόματος ανεργίας, που προβλέπεται στη δεύτερη παράγραφο του άρθρου 2 του παρόντος, καταβάλλεται από τον ΟΑΕΔ. Η αντίστοιχη αύξηση της δαπάνης καταβάλλεται στον ΟΑΕΔ από το Λογαριασμό Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Αρθρο 8

Εναρξη ισχύος

Η ισχύς του παρόντος Νόμου αρχίζει 10 ημέρες μετά τη δημοσίευσή του στο Φ.Ε.Κ. εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά στα άρθρα.

Οι προτείνοντες βουλευτές