Μέσα σε ένα πολιτικό κλίμα - εσωτερικό και διεθνές - γεμάτο εντάσεις, οξυμένες αντιθέσεις και νέες προκλήσεις, ο ΣΥΝ μπαίνει στην αφετηρία της προεκλογικής του προετοιμασίας με πολλές δυνατότητες αλλά και δυσκολίες. Οι δυνατότητες έρχονται από την κοινωνία, ιδιαίτερα από το μεγάλο μέτωπο της παιδείας, που πολλές φορές στην ιστορία αυτού του τόπου αποτέλεσε τον καταλύτη σημαντικών πολιτικών ανακατατάξεων. Τις δυσκολίες δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι, πολλές φορές.
Απουσιάζοντας στην Τουρκία για το συνέδριο του ODP, δεν συμμετείχα στην τελευταία συνεδρίαση της ΚΠΕ του ΣΥΝ. Έχω, όμως, καταθέσει τις απόψεις μου και νοιώθω το χρέος να τοποθετηθώ και δημόσια, μπροστά και σʼένα κλίμα εσωκομματικής πόλωσης που δημιουργείται στην πορεία προς το Διαρκές Συνέδριο του Μαρτίου, στο οποίο θα έπρεπε να πάμε με άλλους όρους, συνυπολογίζοντας και το ενδεχόμενο του εκλογικού αιφνιδιασμού από την κυβέρνηση.
1. Έχουμε ήδη μια ιστορία 15 χρονών ως κόμμα και οι επιλογές μας δεν μπορεί παρά να εκφράζουν την ανανέωση και τη συνέχεια. Άλλωστε κορυφαίες επιλογές που και σήμερα αποτελούν τη «βιτρίνα» μας (Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς», Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ κ.ά) έγιναν από την προηγούμενη ηγεσία του ΣΥΝ. Εκπροσωπούμε μια αριστερά που πρέπει να καινοτομεί και κάτω από αυτό το πρίσμα αποτέλεσε θετικό ξάφνιασμα η απόφαση του Αλ.Αλαβάνου να θέσει υποψηφιότητα εκτός των νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης.
2. Είμαστε συλλογικά δεσμευμένοι από το 4ο Συνέδριο του ΣΥΝ να συνεχίσουμε στο δρόμο της συσπείρωσης των δυνάμεων της ριζοσπαστικής αριστεράς, επιλογή που είχε γίνει αρχικά από την προηγούμενη ηγεσία του κόμματός μας. Ωστόσο, η συνεδριακή μας απόφαση μιλάει και για «αναζωογόνηση και διεύρυνση» του ΣΥΡΙΖΑ, στόχο για τον οποίο επίσης οφείλουμε να εργαστούμε και τον οποίο πρέπει να υπηρετεί και το υπό διαμόρφωση προγραμματικό πλαίσιο.
3. Είναι αυτονόητο ότι με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν κλείνει το θέμα των συμμαχιών στο χώρο της ευρύτερης αριστεράς. Ωστόσο, δεν είναι μικρό πράγμα ότι οι δυνάμεις αυτές έχουν «βάλει πλάτη» σε σημαντικά εγχειρήματα, ιδιαίτερα στα κοινωνικά κινήματα και στη δημοτικές εκλογές. Φυσικά, έχοντας ως στόχο να αλλάξουμε την κοινωνία, δεν μπορεί να μην αποβλέπουμε στη δημιουργία της κοινωνικής και πολιτική πλειοψηφίας που θα την κάνει πράξη. Όμως, το ζήτημα αυτό δεν μπορεί να τίθεται με παραδοσιακούς όρους. Η δε ευρωπαϊκή εμπειρία επιδέχεται πολλές αναγνώσεις και θα συνιστούσα σε συντρόφους που την επικαλούνται να μην το κάνουν επιλεκτικά, όποια άποψη κι αν υποστηρίζουν.
4. Θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει την ταλαιπωρία – όπως αποδείχθηκε – της κοινής διακήρυξης και να είχαμε εξαρχής προσανατολιστεί σε ένα σχέδιο εκλογικού προγράμματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ και η Πρωτοβουλία για τη συσπείρωση της Αριστεράς δεν δημιουργούνται τώρα, υπάρχουν και έχουν διακηρύξεις εδώ και σχεδόν 4 χρόνια. Και ήδη υπάρχει ένα «κεκτημένο» θέσεων και προτάσεων – εντός και εκτός Βουλής - που αποτελεί αξιόλογη προγραμματική βάση για τις επόμενες εκλογές.
5. Δεδομένου, όμως, ότι προκρίθηκε η διαμόρφωση κοινής διακήρυξης θα έπρεπε να είχε προσεχθεί ο χαρακτήρας της και το περιεχόμενό της ως ένα κείμενο πολιτικής συμφωνίας με στόχο την εκλογική συνεργασία. Σε ένα τέτοιο κείμενο δεν χρειάζονται αναφορές που «λύνουν» με μια μονοκοντυλιά τεράστια θεωρητικά ζητήματα του κινήματος ή διαπνέονται από την αντίληψη να «δώσουμε γραμμή» στην αριστερά σε όλον τον κόσμο για το θέμα των συμμαχιών.
6. Έχει προβλήματα το σχέδιο διακήρυξης. Δεν συνιστά, όμως, εποικοδομητική κριτική το να κατακεραυνώνεται και να απορρίπτεται ασυζητητί ως μη επιδεχόμενο βελτιώσεων. Ούτε είναι σωστά, πολύ περισσότερο, τα λεγόμενα περί «μετάλλαξης» του ΣΥΝ. Αυτό δείχνει η εμπειρία των τελευταίων 4 χρόνων, που υπάρχει ο ΣΥΡΙΖΑ; Τόσο ευάλωτο είναι το DNA του κόμματός μας;
7. Ο ΣΥΝ είναι προϊόν σύνθεσης και οφείλει να προχωρεί συνθέτοντας. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τις πολιτικές αποφάσεις, αλλά και στη διαμόρφωση της ταυτότητας του κόμματος μας, στην οποία επίσης επιδρά τόσο η ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Αριστερά όσο και η σχέση μας με τα νέα κοινωνικά κινήματα. Στη βάση αυτή δεν με εκφράζει μια παγιωμένη κατάσταση «πλειοψηφίας» και «μειοψηφίας» στο κόμμα, που συχνά μεταθέτει στις τάσεις τη λήψη των αποφάσεων. Προσβλέπω σε πλειοψηφίες και μειοψηφίες, που διαμορφώνονται στα συλλογικά όργανα και μπορεί να είναι διαφορετικές ανάλογα με το θέμα. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να γίνει ο ΣΥΝ «κόμμα των μελών του», όπως λέει και το καταστατικό του.
Συνοψίζω. Έχουμε πολλές δυνατότητες ως ΣΥΝ. Μπορούμε να πάμε καλά στις εκλογές μαζί με τις συνεργαζόμενες δυνάμεις. Αρκεί να αποφύγουμε τα «αυτογκόλ»
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΝ.