Εισαγωγή
Ο όρος «αγροτική μεταρρύθμιση», για ιστορικούς λόγους, έχει σχεδόν ταυτιστεί με τους αγώνες των αγροτών για μοίρασμα της γης στους ακτήμονες καλλιεργητές και την κατάργηση των τσιφλικιών και του συστήματος της δουλοπαροικίας. Ωστόσο στις σημερινές συνθήκες, το θέμα επανέρχεται με νέους όρους τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες και συνδέεται με τις γενικότερες επιλογές της αγροτικής πολιτικής, που έχει ως αποτέλεσμα τη ραγδαία συγκέντρωση της γης σε μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις και τη μείωση του βάρους της οικογενειακής γεωργίας.
Οι συνέπειες αυτής της διαδικασίας εκτός από οικονομικές (συγκέντρωση παραγωγής σε λιγότερες μονάδες), είναι κοινωνικές (μείωση αγροτικού πληθυσμού), καθώς και περιβαλλοντικές (ερήμωση υπαίθρου), ενώ έχει άμεση σχέση με το θέμα της ποιότητας τροφίμων, η οποία στο όνομα της ανταγωνιστικότητας και της αύξησης της κερδοφορίας μεγάλων αγροτοβιομηχανικών επιχειρήσεων, παραγνωρίζεται σε βάρος των καταναλωτών.
Στο παρόν σημείωμα θα αναφερθούμε σύντομα στα χαρακτηριστικά των αγροτικών μεταρρυθμίσεων στον περασμένο αιώνα σε σχέση με σήμερα, στα χαρακτηριστικά του νεοφιλελεύθερου μοντέλου «αγροτικής μεταρρύθμισης» που προωθεί η Παγκόσμια Τράπεζα και άλλες δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού, καθώς και τους άξονες μιας εναλλακτικής αγροτικής μεταρρύθμισης που παλεύει το κίνημα των μικρομεσαίων αγροτών σε διεθνές και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Α) Ποια τα χαρακτηριστικά των Αγροτικών Μεταρρυθμίσεων του περασμένου αιώνα σε σχέση με σήμερα
Αγροτικές μεταρρυθμίσεις στον αιώνα που πέρασε, έγιναν σε πολλές χώρες, όπως Μεξικό, Ρωσία, Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Πολωνία, Ιαπωνία, Κίνα, Βιετνάμ, Κούβα, Αλγερία, Χιλή, κά. Χαρακτηριστικό στοιχείο ήταν το μοίρασμα της γης στους ακτήμονες και η ανάπτυξη της εμπορευματικής παραγωγής στη γεωργία. Όμως ανάλογα με τις κοινωνικές δομές που υπήρχαν και τις πολιτικές δυνάμεις στην εξουσία, η αγροτική μεταρρύθμιση πήρε διαφορετικά χαρακτηριστικά. Στις περιπτώσεις που ήταν στην εξουσία αστικές δυνάμεις, η αγροτική μεταρρύθμιση έγινε κρίκος ανάπτυξης του καπιταλισμού, ενώ στις περιπτώσεις που στην εξουσία ήταν προοδευτικές δυνάμεις, έγινε κρίκος εδραίωσης λαϊκών καθεστώτων. Ωστόσο σε κάθε περίπτωση, η αγροτική μεταρρύθμιση έγινε βασικό στοιχείο στη διαμόρφωση των κοινωνικών και πολιτικών σχέσεων και βελτίωσης της ζωής των αγροτών και μείωσης των κοινωνικών ανισοτήτων.
Στις σημερινές συνθήκες, παγκοσμιοποίησης και ολοκλήρωσης, ανάπτυξης νέων τεχνολογιών και ειδικότερα νέων τεχνολογιών στον αγροτικό τομέα, εμπορευματοποίησης όλο και μεγαλύτερου μέρους της αγροτικής παραγωγής και ανάπτυξης των κεφαλαιοκρατικών σχέσεων στη γεωργία, καθώς τον αυξανόμενο ρόλο των πολυεθνικών εταιρειών στην αγροτική οικονομία, η γη χάνει τη μεγάλη σημασία που είχε ως βασικό στοιχείο οικονομικής και κοινωνικής δύναμης. Η σπουδαιότητα μετατοπίζεται πλέον στους παράγοντες «πριν» και «μετά» την αγροτική παραγωγή, π.χ. στο γενετικό υλικό, στα αγροτικά εφόδια και μηχανήματα, τη χρηματοδότηση, δίκτυα διανομής, αποθηκευτικά συστήματα, μεταφορά προϊόντων, επεξεργασία και μεταποίηση, δίκτυα λιανικής πώλησης, κά, τα οποία αποκτούν ιδιαίτερη σημασία και δίνουν μεγάλη δύναμη σε όποιον τα ελέγχει.
Κατά συνέπεια, ακόμα και η διανομή γης μεγάλων εκτάσεων σε καλλιεργητές, δε δίνει ιδιαίτερη δύναμη στους παραγωγούς, εάν δεν συνοδεύεται από οργάνωση της παραγωγής με διαφορετικούς τρόπους, όπως συνεταιρισμοί, ομάδες παραγωγών, δίκτυα διανομής, κά, τα οποία παίζουν κρίσιμο ρόλο «πριν» και «μετά» την αγροτική παραγωγή. 'Αρα χρειάζεται να δούμε το περιεχόμενο του «νέου τύπου» αγροτικής μεταρρύθμισης που απαιτείται, να υπολογίζει τις ανάγκες του αγροτικού κόσμου και να συμβάλει να ξεφύγει από τη φτώχεια και την περιθωριοποίηση.
Με άλλα λόγια εδώ αναδεικνύεται το κοινωνικό περιεχόμενο της αγροτικής μεταρρύθμισης. Θα είναι δηλαδή μια μεταρρύθμιση προσανατολισμένη στην αγορά σαν και αυτή που προωθεί η Παγκόσμια Τράπεζα, ή μια αγροτική μεταρρύθμιση, όπου η χρησιμοποίηση του δικαιώματος ιδιοκτησίας από τους παραγωγούς γίνεται σε τελικά όφελος της ίδιας της κοινωνίας (π.χ. με την αγροτική μεταρρύθμιση στην Πορτογαλία και στην Κούβα, η γη πέρασε βασικά στα χέρια συνεταιρισμών, οι οποίοι αξιοποιούν τα πλεονεκτήματα των οικονομικών κλίμακας που δημιουργούνται στα μεγάλα νοικοκυριά σε όφελος των μελών τους και συνολικά της κοινωνίας).
Β) Τα χαρακτηριστικά του νεοφιλελεύθερου μοντέλου Αγροτικής Μεταρρύθμισης που προωθεί η Παγκόσμια Τράπεζα
Η Παγκόσμια Τράπεζα (ΠΤ), που δραστηριοποιείται κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, έχει ως γενικότερο πλαίσιο πολιτικής την πολιτική της «διαρθρωτικής προσαρμογής». Πρόκειται για συγκεκριμένη έκφραση της νεοφιλελεύθερη πολιτικής που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πολυεθνικών και την ανάπτυξη του καπιταλισμού, μέσω ανάπτυξης της αγοράς. Ειδικότερα μέσω της Αγροτικής Μεταρρύθμισης, η ΠΤ προωθεί την εμπορευματοποίηση της γης, με καταγραφή κατ� αρχήν της ιδιοκτησίας και τη διευκόλυνση αγοραπωλησιών μέσω παροχής πιστώσεων στους αγοραστές-πωλητές. Στην επιχειρηματική συνεργασία εργατών γης - ιδιοκτητών γης, την πολιτική ιδιωτικοποίησης όλων των κρατικών γαιών και φυσικών πόρων (νερό, δάση, υπέδαφος), κά. Στόχος είναι η εξυπηρέτηση των μεγάλων γαιοκτημόνων-εταιρειών και η αύξηση της συγκέντρωσης της γης στα χέρια ιδιωτών. Με βάση αυτήν την πολιτική, οι μικροί αγρότες πρέπει να ενσωματωθούν στον αγροτο-επιχειρηματικό τομέα, με διάφορους τρόπους, είτε ως αγροτο-εργάτες, είτε ως εργάτες-ενοικιαστές γης, είτε ως «φασονατζίδες» αγρότες μέσω της συμβολαιακής-συμβεβλημένης γεωργία, κά.
Η Παγκόσμια Τράπεζα προωθεί το συγκεκριμένο σχέδιο σε όλον τον κόσμο και γεννάει σχεδόν τα ίδια αποτελέσματα. Για παράδειγμα, τα δάνεια που παρέχει στις κυβερνήσεις για διάφορες αγροτικές υποδομές, δίδονται με νεοαποικιακές δεσμεύσεις που αυξάνουν το δημόσιο χρέος των αναπτυσσόμενων χωρών. Η Παγκόσμια Τράπεζα, παρ� ότι είναι οργανισμός του ΟΗΕ, στην ουσία ελέγχεται από τις ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ΗΠΑ, ενώ έχουν μόνο το 17,87% ψήφων μπορούν να ελέγχουν τις αποφάσεις, αφού σε κάθε σοβαρό θέμα αυτές παίρνονται με 85% των ψήφων. 'Αρα οι ΗΠΑ έχουν στην ουσία δικαίωμα βέτο.
Η πολιτική της ΠΤ, εκφράζει τα συμφέροντα του χρηματιστικού κεφαλαίου στην αγροτική οικονομία. Το διεθνές χρηματιστικό κεφάλαιο και οι πολυεθνικοί όμιλοι, αποτελούν τα άλογα που σέρνουν το άρμα της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης και των περιφερειακών ολοκλήρωσων στην Ευρώπη (EU), Βόρ.Αμερική (NAFTA), Νοτιο-Ανατολική Ασία (ASEAN) κά. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα υπό τον έλεγχο των 60.000 πολυεθνικών και των 800.000 θυγατρικών τους εταιριών σε όλον τον κόσμο, βρίσκεται το 58% ΑΕΠ σε παγκόσμια κλίμακα, το 30% βιομηχανικής παραγωγής, το 50% του διεθνούς εμπορίου και το 80% της μεταφερόμενης τεχνολογίας. Ο πλούτος των 60 χιλ. πολυεθνικών και 800 χιλ. θυγατρικών, ξεπερνάει το ΑΕΠ 133 φτωχών χωρών. Οι μεγάλες πολυεθνικές στον αγροτικό τομέα (Monsanto, Dupont, Sygenta, Novartis, Nestle, Danone, Carrefour, Macro, Bayer, κά), παίζουν καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή γενετικού υλικού, αγροτικών εφοδίων, παραγωγή, διακίνηση, επεξεργασία-μεταποίηση και εμπορία ειδών διατροφής.
Οι πολυεθνικές προωθούν αλλαγές έχοντας στον έλεγχό τους το πολλαπλασιαστικό υλικό, τις εισαγωγές-εξαγωγές, καθορίζουν τις τιμές, κά. Επιταχύνουν τη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση της παραγωγής και την αποεθνικοποίηση των αγροτοβιομηχανιών. Επιβάλουν πρότυπα τυποποίησης των αγροτικών προϊόντων με κριτήρια τη μεγιστοποίηση κερδών σε βάρος της διαφορετικότητας των προϊόντων. Απορρυθμίζουν τις πολιτικές στήριξης του αγροτικού τομέα. Στην ουσία το διεθνές χρηματιστικό κεφάλαιο, επιβάλει πλήρη ελευθερία δράσης σε όφελός του. Θεσμικοί πυλώνες στήριξής της νεοφιλελεύθερης πολιτικής σε παγκόσμια κλίμακα είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), η Παγκόσμια Τράπεζα (ΠΤ), ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (ΦΑΟ) κά. Μέσα προς επίτευξη των στόχων τους, είναι οι πιέσεις, επεμβάσεις, τοπικές συγκρούσεις, στρατιωτικοποίηση οικονομιών, κά
Η λογική της διεθνούς κυριαρχίας του χρηματιστικού κεφαλαίου, φέρνει αναπόφευκτα στο προσκήνιο νέες αντιθέσεις και νέες μορφές πάλης του αγροτικού κινήματος. Η παγκοσμιοποίηση κεφαλαίου επιβάλει την παγκοσμιοποίηση της πάλης του αγροτικού κινήματος (δράσε τοπικά - σκέψου παγκόσμια). Ο βασικός εχθρός των αγροτών σε κάθε χώρα είναι ίδιος. Οι πολυεθνικές εταιρείες και οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές των κυβερνήσεων. Τα προβλήματα των αγροτών (τιμές, διάθεση παραγωγής, κά), έχουν ως πηγή προέλευσης την κυριαρχία του χρηματιστικού κεφαλαίου.
Οι αγροτικές οργανώσεις από πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, έχουν δημιουργήσει ένα δίκτυο παρατηρητών και καταγγελίας των αρνητικών συνεπειών της Παγκόσμιας Τράπεζας και των άλλων πυλώνων του νεοφιλελεθερισμού. Το δίκτυο επεξεργάζεται και προωθεί εναλλακτικές προτάσεις πολιτικής σε συνεργασία με τη διεθνή οργάνωση αγροτών «Via Campesina». Πρόκειται για δίκτυο οργανώσεων μικρομεσαίων αγροτών από 60 χώρες. Βασική θέση του δικτύου είναι ότι η Παγκόσμια Τράπεζα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, πρέπει να μείνουν έξω από τον αγροτικό τομέα. Κάθε χώρα πρέπει να καθορίζει μόνη της την αγροτική πολιτική, με βάση τις ιστορικές παραδόσεις, τις ανάγκες των ίδιων των παραγωγών και των τοπικών κοινωνιών. Οι οργανώσεις των αγροτών, πρέπει να παίζουν ουσιαστικό ρόλο στην εφαρμογή αυτής της πολιτικής και να εγγυώνται το δημοκρατικό μοίρασμα γης και διατήρηση των φυσικών πόρων υπό δημόσιο έλεγχο σε όφελος των τοπικών πληθυσμών.
Κατά συνέπεια στις σημερινές συνθήκες πρέπει να μιλάμε για την αναγκαιότητα ενός νέου είδους αγροτικής μεταρρύθμισης, που εκτός από το κλασικό στοιχείο της αναδιανομής γης, ιδιαίτερη σημασία έχει η ανάπτυξη συνεταιρισμών και άλλων συλλογικών μορφών αγροτικής δραστηριότητας, η εξασφάλιση αυτοδυναμίας των λαών σε τρόφιμα, η διασφάλιση του δικαιώματος των παραγωγών να έχουν το δικό τους πολλαπλασιαστικό υλικό (σπόρους), η ανάπτυξη νέων τεχνικών παραγωγής προσαρμοσμένων στην τοπική κλίμακα παραγωγής και συμβατών με το περιβάλλον (π.χ. βιολογική), η απαγόρευση της χρήσης «γενετικά τροποποιημένων οργανισμών» (ΓΤΟ) στην παραγωγή τροφίμων και ζωοτροφών, κά.
Γ. Βασικοί άξονες της νέου τύπου Αγροτικής Μεταρρύθμισης που προτείνει το αγροτικό κίνημα
Με βάση το παραπάνω γενικό πλαίσιο, το διεθνές αγροτικό κίνημα Via Campesina, έχει επεξεργαστεί μια πολιτική πλατφόρμα, που συμπυκνώνει τις βασικές αξίες και τα αιτήματα του κινήματος των μικρομεσαίων αγροτών σε όλο τον κόσμο, που εφαρμόζονται στη διεκδίκηση ενός «νέου τύπου» αγροτικής μεταρρύθμισης σε προοδευτική κατεύθυνση. Πρόκειται για ένα πλαίσιο στόχων που συνοψίζονται σε δέκα άξονες.
Φύση, βιοποικιλότητα και διαφορετικότητα κουλτούρας αγροτικού τομέα. Προστασία της πανίδας-χλωρίδας, των παραδοσιακών μορφών παραγωγής και εκτροφής ζώων. Ανθρώπινες παραγωγικές σχέσεις, λαϊκές παραδόσεις, πολιτισμός, συλλογικές μορφές διεύθυνσης, κά.
Η Γη να εξυπηρετεί τη ζωή των αγροτών σε όφελος της κοινωνίας. Είμαστε κατά της συγκέντρωσης της γης και χρησιμοποίησής της ως μηχανισμού εκμετάλλευσης παραγωγών, εργαζόμενων και λαών. Υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα της εργασίας στη γη και τον εκδημοκρατισμό της γαιοκτησίας, με προτεραιότητα στην οικογενειακή, συνεταιριστική, κοινωνική ιδιοκτησία στη γη. Απαιτούμε την επεξεργασία δημόσιων πολιτικών που να στηρίζουν την οικογενειακή και συνεταιριστική γεωργία, με ρυθμίσεις στις τιμές, στην τεχνική βοήθεια, εγγειοβελτιώσεις, κά.
Υπερασπιζόμαστε την αρχή της «αυτοδυναμίας τροφίμων» κάθε λαού και χώρας και το δικαίωμα να έχουν τη δική τους πολιτική τροφίμων. Η «αυτοδυναμία τροφίμων» περιλαμβάνει προτεραιότητα στην τοπική αγροτική παραγωγή για τις ανάγκες των ανθρώπων, πρόσβαση των ακτημόνων στη γη, στο νερό, στους σπόρους, στις πιστώσεις, δικαίωμα των καταναλωτών να επιλέγουν την τροφή τους, κά.
Υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα των παραγωγών και των κοινοτήτων να έχουν τους δικούς τους σπόρους. Είμαστε κατά των γενετικά τροποποιημένων σπόρων που πλήττουν παραγωγούς, καταναλωτές, τη βιοποικιλότητα και το περιβάλλον και μετατρέπουν σε όμηρους λαούς, παραγωγούς και καταναλωτές, υποχείριους του βιοτεχνολογικού συμπλέγματος. Είμαστε κατά του ελέγχου του πολλαπλασιαστικού υλικού από τις πολυεθνικές εταιρείες.
Ισότητα φύλων. 'Ανδρες και γυναίκες πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα, όχι μόνο νομική ισότητα, αλλά και πραγματική ισότητα δικαιωμάτων και ευκαιριών. Υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα των γυναικών και των νέων, όπως και τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων, ανεξάρτητα από φυλή, γλώσσα, θρησκεία και χρώμα.
Ανθρώπινα δικαιώματα. Υπερασπιζόμαστε τα θεμελιώδη δικαιώματα στην τροφή, στην εργασία, στην κατοικία, στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό. Είμαστε κατά των διακρίσεων, του ρατσισμού, του σωβινισμού και της ξενοφοβίας.
Αγροτο-επιχειρηματικότητα. Ανάπτυξη αγροτο-βιομηχανικής δραστηριότητας σε όφελος των παραγωγών, των εργατών γης και της κοινωνίας. Οργάνωση αγροτοεπιχειρηματικής δραστηριότητας με συνεταιρισμούς και παραγωγικές ενώσεις συλλογικού χαρακτήρα.
Εμπόριο αγροτικών προϊόντων. Όχι μηχανισμός εκμετάλλευσης παραγωγών, εργαζομένων, λαών καταναλωτών. Το εμπόριο αγροτικών προϊόντων πρέπει να στηρίζεται στη βάση της ισότητας δικαιωμάτων και του αμοιβαίου οφέλους. Η τροφή δεν είναι απλά εμπόρευμα, αλλά κοινωνικό αγαθό, όπως η υγεία, η μόρφωση, η κατοικία, η αντικειμενική πληροφόρηση, κά.
Αναδιοργάνωση - δημοκρατική λειτουργία των διεθνών οργανισμών. Είμαστε κατά των πολιτικών που προωθούν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (WTO), η Παγκόσμια Τράπεζα (WB), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (IMF), ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), κά. Αναδιοργάνωση λειτουργίας τους με βάση την ισοτιμία, τη δικαιοσύνη, αντιπροσωπευτικότητα και δημοκρατική λειτουργία.
Αξίες. Όλες οι κοινωνικές σχέσεις πρέπει να στηρίζονται στις αξίες της αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας, της αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας των λαών, κά.
Συνακόλουθα του νέου τύπου αγροτικής μεταρρύθμισης, είναι η διασφάλιση θεμελιωδών δικαιωμάτων των αγροτών. Δικαίωμα στη ζωή και κατάλληλο επίπεδο διαβίωσης (εργασία, ασφάλεια, υγεία, πληροφόρηση). Δικαίωμα στη χρήση αγροτικού πλούτου και παραγωγικών πόρων (γη, νερό, δάση, περιβάλλον). Δικαίωμα στους σπόρους και καλλιεργητικές διευκολύνσεις. Δικαίωμα στις υποστηρικτικές υποδομές (πιστώσεις, γεωτεχνική βοήθεια, εγγειοβελτιωτικά έργα). Δικαίωμα πρόσβασης στην αγροτική τεχνολογία. Δικαίωμα προσδιορισμού τιμών στην αγορά αγροτικών προϊόντων και ελέγχου τιμών των αγροτικών εφοδίων. Δικαίωμα προστασίας αγροτικών αξιών (παραδόσεις, γνώση, πολιτισμός). Δικαίωμα στη βιοποικιλότητα (πανίδα και χλωρίδα). Δικαίωμα στη διατήρηση του περιβάλλοντος. Δικαίωμα συνδικαλιστικής δραστηριότητας και συλλογικών μορφών παραγωγικής και εμπορικής δραστηριότητας.
Δ) Η νέου τύπου Αγροτική Μεταρρύθμιση στην περίπτωση της Ελλάδας και των χωρών της Ε.Ε.
Στις χώρες της Ε.Ε. και στην Ελλάδα, έχουν επιταχυνθεί τις τελευταίες δεκαετίες οι διαδικασίες συγκέντρωσης-συγκεντροποίησης της γης σε μεγάλες εκμεταλλεύσεις, οι οποίες μαζί με τις πολυεθνικές τροφίμων και τις μεγάλες αλυσίδες «super markets» ελέγχουν τον κύριο όγκο παραγωγής, επιδοτήσεων, διακίνησης, επεξεργασίας και εμπορίας αγροτικών προϊόντων. Η νέα ΚΑΠ λειτουργεί σε όφελος των μεγάλων αγροτοεπιχειρήσεων (agribusiness) και σε βάρος των μικρομεσαίων αγροτών. Δεν είναι τυχαίο που με την έναρξη εφαρμογής της παρατηρείται δραματική επιδείνωση της θέσης των τελευταίων (κόστος παραγωγής, τιμές παραγωγού), αλλά και των καταναλωτών (τιμές-ποιότητα-ασφάλεια τροφίμων). Βασική αιτία είναι η νεοφιλελεύθερη πολιτική της ΚΑΠ, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές των κυβερνήσεων και τα συμφέροντα των πολυεθνικών. Κατά συνέπεια η ανάγκη μιας σύγχρονης «αγροτικής μεταρρύθμισης» είναι επίκαιρη σε επίπεδο ΕΕ. Ήδη στην Ισπανία το δίκτυο αγροτικών οργανώσεων με επικεφαλής την οργάνωση COAG, έχει επεξεργαστεί συγκεκριμένες προτάσεις αγροτικής μεταρρύθμισης.
Σε επίπεδο Ελλάδας μια σύγχρονη Αγροτική Μεταρρύθμιση χρειάζεται να κινηθεί προς την κατεύθυνση, εξασφάλισης του δικαιώματος των παραγωγών να έχουν γνήσιους συνεταιρισμούς και στήριξης των συλλογικών μορφών παραγωγής. Το μοίρασμα μεγάλης γαιοκτησίας (ιδιωτικής-εκκλησιαστικής) σε νέους ακτήμονες και την εφαρμογή συλλογικών μορφών εκμετάλλευσης. Την ανάγκη ριζοσπαστικής μεταρρύθμισης της ΚΑΠ με ανακατανομή κονδυλίων από τους μεγάλους προς τους μικρομεσαίους παραγωγούς και από τις χώρες του Βορρά προς τις χώρες του μεσογειακού Νότου. Πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης (κατά κλάδο και κατά περιφέρειες). Εφαρμογή της αρχή της «αυτοδυναμίας των τροφίμων». Πολιτικές στήριξης της οικογενειακής γεωργίας, ιδιαίτερα στις απόμακρες, ορεινές και νησιώτικες περιοχές. Πολιτικές ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων, στήριξη της βιολογικής και παραδοσιακής ποιοτικής γεωργίας. Νέο διατροφικό μοντέλο (μεσογειακή δίαιτα) και απαγόρευση των μεταλλαγμένων. Ανάπτυξη γνήσιου αγροτικού κινήματος και διεθνής συντονισμός της δράσης του. Ριζική στροφή στην ασκούμενη οικονομική πολιτική, με βάση τις ανάγκες των εργαζόμενων και συνολικά της κοινωνίας, κα.
(*) το πιο πάνω κείμενο αποτελεί κύρια σημεία εισήγησης στην εκδήλωση που διοργάνωσε η "Farmers Unionization Initiative of Turkey" στην Κωνσταντινούπουλη, στα πλαίσια των εκδηλώσεων του «Μεσογειακού Κοινωνικού Φόρουμ», την άνοιξη του 2005.
ΑΡΧΗ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ
RSS